UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3 listopada 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. odmówił ubezpieczonemu E. S. prawa do emerytury
w niższym wieku w oparciu o art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz.U. z 2015r. poz. 748) w związku z tym, iż nie udowodnił on 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, a jedynie 24 lata, 1 miesiąc i 2 dni. W uzasadnieniu wskazał, że nie uzupełnił powyższych okresów okresem pracy w gospodarstwie rolnym ciotki od 30 września 1970r. do 25 kwietnia 1974r. i od 16 kwietnia 1976r. do 15 września 1976r., z uwagi na brak zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego rolników.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany poprzez przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury. Podniósł, że zgodnie z przedłożonymi przez niego zaświadczeniami i zeznaniami świadków, o przesłuchanie których wniósł, wykonywał w spornych okresach pracę w gospodarstwie rolnym swojej ciotki, której był domownikiem i tym samym spełnia warunki do przyznania prawa do emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, a dodatkowo podniósł, że brak dowodów potwierdzających fakt i stopień pokrewieństwa pomiędzy odwołującym, a właścicielką przedmiotowego gospodarstwa rolnego. Zarzucił też, że odwołujący w życiorysie sporządzonym w okresie późniejszym, gdy po raz pierwszy starał się o pracę, nie wspomniał faktu pracy w gospodarstwie rolnym.

Sąd ustalił co następuje:

Ubezpieczony E. S., urodzony (...) w dniu 5 września 2014r. złożył wniosek o emeryturę w wieku niższym niż 65 lat z tytułu zatrudnienia
w szczególnych warunkach.

Ubezpieczony 60 lat ukończył (...)

ZUS uznał, że na dzień 1 stycznia 1999r. odwołujący nie udowodnił wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego w wymiarze co najmniej 25 lat, bowiem ZUS uznał za udowodnione jedynie 24 lata, 1 miesiąc i 2 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Równocześnie ZUS nie kwestionował udowodnionego przez ubezpieczonego 15 letniego okresu pracy w szczególnych warunkach wymienionej w wykazie A

Po przeanalizowaniu sprawy ZUS w dniu 3 listopada 2014r. wydał zaskarżoną decyzję.

Organ rentowy wydając zaskarżoną decyzję nie uwzględnił okresu pracy
w gospodarstwie rolnym (...) od 30 września 1970r. do 25 kwietnia 1974r. i od 16 kwietnia 1976r. do 15 września 1976r.

W toku procesu, w oparciu o przesłuchanie ubezpieczonego i zeznania świadków oraz zgromadzoną w aktach emerytalnych odwołującego dokumentację Sąd ustalił, że W. S. była siostrą matki odwołującego. Była ona właścicielką gospodarstwa rolnego o powierzchni ponad 9 ha położonego w B. w gminie Z., które otrzymała od swoich rodziców - dziadków odwołującego. Gospodarstwo to stanowiło jedyne źródło utrzymania rodziny. W gospodarstwie razem z W. S. zamieszkiwali jej rodzice. Gdy ubezpieczony miał ukończone 3 lata, wtedy jego matka przywiozła go do swoich rodziców i zostawiła go
u nich na wychowanie. Od tego czasu ubezpieczony zamieszkiwał razem z dziadkami
i ciotką w jej gospodarstwie rolnym. Odwołujący z biegiem lat zaczął pomagać w pracach gospodarskich, początkowo po zajęciach szkolnych w szkole podstawowej, zaś po jej ukończeniu wobec braku kontynuacji dalszej nauki, również w pozostałej części dnia. Jako, że gospodarstwo nie było zmechanizowane, większość prac była wykonywana ręcznie. Ilość prac przypadających codziennie do wykonania była znaczna i wymuszała praktycznie całodzienną pracą wszystkich jego mieszkańców. W gospodarstwie uprawiano żyto, owies, pszenicę, ziemniaki, buraki pastewne, hodowano 4-5 krów, 4-6 świń, około 50 kur, 20 gęsi, 20 kaczek. Ubezpieczony orał pole, robił zasiewy, kosił zboże , podbierał zboże, kosił trawę, zbierał siano, zwoził je do stodoły, plewił buraki, przerywał je, zbierał na zimę i kopcował, przygotowywał ziemię pod ziemniaki, sadził je, plewił, wykopywał, kopcował. Ponadto karmił zwierzęta, usuwał obornik, latem wyprowadzał na pastwisko i do wodopoju. Ubezpieczony latem pracował po 12 godzin dziennie, a zimą ponad 4 godziny dziennie gdyż dbał o zwierzęta i młócił zboże. Istotnym jest również fakt, iż
w latach 70 dziadkowie ubezpieczonego byli już osobami starszymi i z tego względu ciężkie prace polowe, jak uprawa ziemi, były wykonywane przez odwołującego i jego ciotkę. Z kolei w okresie zimowym dokonywano młocki zebranego zboża. Praca ta była wykonywana zespołowo przez sąsiadów i z tego też względu ubezpieczony był zmuszony odpracować tę pomoc u sąsiadów.

Ubezpieczony nie jest członkiem OFE.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: akt organu rentowego, zeznań świadków: S. S. i J. Ś. przesłuchanych w ramach pomocy prawnej przez Sąd Rejonowy w Sieradzu (k.30-31) oraz zeznań samego odwołującego (nagranie z rozprawy z dnia 15 maja 2015r. minuty 3.16 i n.), a także jego akt emerytalnych dołączonych do akt niniejszej sprawy.

Zebrany materiał dowodowy Sąd uznał za kompletny i wystarczający do poczynienia ustaleń faktycznych oraz na rozstrzygnięcie sprawy. Zeznania świadków, posiadających szczegółowe informacje o pracy odwołującego w spornym okresie oraz zeznania ubezpieczonego, w pełni zasługiwały na wiarę, gdyż są spójne i wzajemnie się potwierdzają, a nadto znajdują potwierdzenie w dokumentacji emerytalnej ubezpieczonego. Przesłuchani w postępowaniu świadkowie opisali zakres obowiązków odwołującego
w gospodarstwie, które – w ocenie Sądu – wyczerpywały wymiar pracy. Przy pracach rolniczych nie używano maszyn, co przekonuje, że odwołujący świadczył osobiście pracę w gospodarstwie, w wymiarze przez świadków opisanym.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego, E. S. zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2015r. poz. 748)
w powiązaniu z § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz.43 ze zm.) ubezpieczonym mężczyznom urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949r. będącym pracownikami zatrudnionymi
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przy pracach wymienionych
w wykazie A, przysługuje prawo do emerytury w razie łącznego spełnienia następujących warunków:

1. osiągnięcia wieku emerytalnego 60 lat

2. posiadania wymaganego okresu zatrudnienia wynoszącego 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym akcie prawnym są okresy, w których praca
w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Z kolei zgodnie z treścią art. 184 ust 1 ustawy, ubezpieczonym urodzonym po dniu
31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl ust. 2 emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku
o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Na podstawie tego przepisu, prawo do emerytury w obniżonym wieku, przysługuje ubezpieczonemu, który w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999r. spełnił warunki w zakresie posiadania ogólnego stażu pracy oraz pracy wykonywanej
w warunkach szczególnych a nie osiągnął wymaganego wieku.

Takie rozumienie omawianego przepisu potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku
z dnia 18 lipca 2007r. w sprawie I UK 62/07 (publ. OSNP 2008/17-18/269) stwierdzając, że „prawo do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U.
z 2004r. Nr 39, poz. 353 ze zm.) przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia warunki określone w tym przepisie, niezależnie od tego, kiedy osiągnął wiek przewidziany w art. 32 tej ustawy”.

Ubezpieczony ukończył 60 lat życia i nie jest członkiem OFE i wykazał 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Kwestie te nie były sporne.

Okoliczność sporna w przedmiotowej sprawie dotyczyła posiadania przez ubezpieczonego (na dzień 1 stycznia 1999r.) wymaganego 25 letniego okresu składkowego i nieskładkowego, bowiem organ uznał za udowodnione jedynie 24 lata, 1 miesiąc i 2 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd przyjął, że ubezpieczony posiada wymagany 25 letni okres składkowy i nieskładkowy, po uzupełnieniu w zakresie niezbędnym okresem pracy w gospodarstwie rolnym.

Według oceny Sądu postępowanie dowodowe przeprowadzone w sprawie wykazało w sposób jednoznaczny, że zaistniały przesłanki do zastosowania art. 10 ust 1 pkt 3 powołanej ustawy i uzupełnienia stażu pracy odwołującej o okres pracy
w gospodarstwie rolnym w zakresie niezbędnym do uzupełniania stażu wynikającego
z uwzględnionych przez ZUS okresów składkowych i nieskładkowych do wymaganych prawem 25 lat.

Od września 1970r. odwołujący wykonywał regularną pracę w gospodarstwie rolnym ciotki, pracując tam codziennie, w zależności od ilości pracy przez większą część dnia. Odwołujący osobiście zajmował się wszystkimi wchodzącymi w zakres pracy w tym gospodarstwie czynnościami, a to: hodowlą zwierząt i pracami polowymi. Przesłuchani
w postępowaniu świadkowie opisali zakres i wymiar obowiązków odwołującego
w gospodarstwie, które – w ocenie Sądu – wyczerpywały wymiar pracy. Przy pracach rolniczych nie używano maszyn, ciotka odwołującego była osobą niezamężną, a jego dziadkowie w tym czasie byli w podeszłym wieku, co przekonuje, że odwołujący świadczył osobiście pracę w gospodarstwie.

W ocenie Sądu materiał dowodowy w pełni pozwala na uznanie, że odwołujący faktycznie mieszkał razem z ciotką, która razem z jego dziadkami zajmowała się jego wychowaniem od 3 roku życia. Nadto odwołujący pracował w tym gospodarstwie rolnym od 30 września 1970r. do 25 kwietnia 1974r. i od 16 kwietnia 1976r. do 15 września 1976r.

Wprawdzie organ rentowy podnosi, że ubezpieczony faktu pracy w gospodarstwie rolnym nie wspomniał w życiorysie oraz okres wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym wykazuje zeznaniami świadków, należy jednak podkreślić, iż w z ugruntowanego już stanowiska judykatury i doktryny wynika, iż: „sądy pracy i ubezpieczeń społecznych rozpoznając sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych dokonują kontroli zgodności decyzji administracyjnych wydanych w tych sprawach z prawem w trybie odrębnym określonym w kodeksie postępowania cywilnego, w którym to trybie nie obowiązują ograniczenia dowodowe obowiązujące w postępowaniu administracyjnym toczącym się przed organami rentowymi ” (vide – wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia
12 kwietnia 1996r., sygn. akt III AUr 235/96, Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego
w W. z 1997r., nr 1, poz. 2). Z kolei w wyroku z dnia 25 lipca 1997r. sygn. akt
II UKN 186/97 Sąd Najwyższy stwierdził, że: „W postępowaniu sądowym nie obowiązują ograniczenia, co do środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków lub dochodów stanowiących podstawę wymiaru emerytury lub renty określone w § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1984r. w sprawie postępowania
o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) ”( OSNP z 1998r, Nr11, poz. 342 ).

Tak więc w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych mogą być przeprowadzane wszelkie dowody zmierzające do prawidłowego rozstrzygnięcia.

Uznając, że ubezpieczony legitymuje się przepisanym stażem ubezpieczeniowym oraz okresem pracy w warunkach szczególnych, Sąd stwierdził, że jego odwołanie jest uzasadnione.

Z uwagi na powyższe Sąd, na podstawie art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji. O kosztach orzeczono po myśli art. 98 k.p.c. w związku z § 12 ust 2
i § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r.
w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.)
w punkcie drugim orzeczenia.

(-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek

Przewodniczący:	SSO Patrycja Bogacińska-Piątek
Protokolant:	Iwona Sławińska

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE