UZASADNIENIE

Powód R. W. wniósł o zasądzenie od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty 10.318,57 zł wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu. W uzasadnieniu wskazał, że w dniu 16 października 2012 r. miała miejsce kolizja drogowa, której sprawca był ubezpieczony u pozwanej. Pozwana uznała swoją odpowiedzialność i wypłaciła odszkodowanie w wysokości 3.343,38 zł z tytułu naprawy pojazdu oraz 3.400 zł z tytułu zwrotu kosztów najmu pojazdu. Powód podniósł, iż wypłacone odszkodowanie nie pokrywa w pełni kosztów naprawy oraz najmu pojazdu zastępczego.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu zarzuciła, że nie otrzymała od poszkodowanej zapłaty za naprawę samochodu i musiała sporządzić kosztorys naprawy we własnym zakresie. Poszkodowana została poinformowana, że w przypadku dostarczenia faktury za wykonaną naprawę, kwota odszkodowania może ulec zmianie, lecz dokument taki nie został przedstawiony. Pozwana zarzuciła również, że poszkodowana nie mogła skutecznie zbyć wierzytelności obejmującej koszty najmu samochodu zastępczego na powoda, albowiem kosztów tych nie poniosła.

Wyrokiem z dnia 15 grudnia 2014 r. , sygn. akt VII GC 2256/13, Sąd Rejonowy w Gliwicach zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 2.083,24 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17 listopada 2012 r., oddalił powództwo w pozostałym zakresie, koszty procesu stosunkowo rozdzielając pomiędzy stronami, szczegółowe ich wyliczenie pozostawiając Referendarzowi sądowemu, przesądzając, iż powód utrzymał się w swoim żądaniu w 20,18 %.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 16 października 2012 r. miała miejsce kolizja drogowa, której sprawca posiadał ubezpieczenie OC u pozwanej. W wyniku kolizji uszkodzeniu uległ samochód poszkodowanej. W tym samym dniu poszkodowana zawarła z powodem umowę najmu samochodu zastępczego. Następnie zaś zawarła umowę cesji obejmującą koszty naprawy poszkodowanego pojazdu oraz koszty najmu pojazdu zastępczego. Na tej podstawie powód wystawił faktury VAT na kwotę 6.539,30 zł za naprawę samochodu poszkodowanej oraz tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego. Sąd wskazał, że poszkodowana nie dokonała zapłaty powodowi za najem pojazdu zastępczego, a koszty rzeczywistej naprawy pojazdu wyniosły 5.426,62 zł netto. Sąd Rejonowy uznał, że powód nie nabył prawa do dochodzenia roszczenia z tytułu najmu samochodu zastępczego, na drodze zawartej z poszkodowaną umowy cesji wierzytelności z dnia 26 listopada 2012 r.

Wobec tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Rejonowy zważył, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części. Odpowiedzialność pozwanej należało rozpatrywać w oparciu o przepis art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, natomiast zakres odpowiedzialności statuują reguły art. 361 § 1 i 2 k.c., nakazujące przestrzeganie zasady pełnego odszkodowania w granicach adekwatnego związku przyczynowego. Sąd wskazał, że po stronie poszkodowanej nie powstała szkoda obejmująca wydatki związane z najmem pojazdu zastępczego. Strata majątkowa (szkoda) powstaje bowiem dopiero z chwilą rzeczywistego poniesienia kosztów najmu pojazdu zastępczego. Wierzytelność z tytułu najmu pojazdu zastępczego nigdy nie powstała po stronie poszkodowanej i nie mogła być ona przedmiotem umowy cesji z dnia 26 listopada 2012 r. Sąd uznał, że w celu skutecznego domagania się odszkodowania od ubezpieczyciela z tytułu najmu pojazdu zastępczego, niezbędne jest wykazanie przez powoda faktycznego poniesienia przez poszkodowaną kosztów z tego tytułu, a poszkodowana w niniejszej sprawie tego rodzaju kosztów nie poniosła, w tym zakresie więc powództwo oddalił. Sąd uwzględnił żądanie powoda w zakresie rzeczywistych kosztów naprawy pojazdu co do kwoty 2.083,24 zł. Sąd oparł się w tej mierze na opinii biegłego. Na tej podstawie wskazał, iż koszty naprawy wynikające z faktury VAT nr (...) zostały zawyżone ponad kwotę 5.426,62 zł. Sąd zasądził odszkodowanie w wysokości netto, albowiem poszkodowana była przedsiębiorcą i mogła odliczyć podatek od towarów i usług.

Od powyższego wyroku powód wniósł apelację zaskarżając go w części, tj. co do pkt 2 i 3, wnosząc o zmianę wyroku i uwzględnienie powództwa, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu oraz zasądzenie kosztów procesu. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że powód nie nabył prawa do dochodzenia roszczenia z tytułu najmu pojazdu zastępczego w drodze cesji oraz przyjęciu, że poszkodowana skorzystała z odliczenia podatku VAT przy zakupie pojazdu, co nie polega na prawdzie; naruszenie przepisów postępowania a to art. 207 § 6 k.p.c. poprzez uwzględnienie sprekludowanych twierdzeń pozwanej dotyczących skuteczności umowy cesji, gdy brak było uzasadnienia dla tak późnego ich podniesienia.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelację należało uznać za uzasadnioną.

Zarzuty podniesione w apelacji są zasadne. Należy przyznać rację stronie powodowej, iż Sąd Rejonowy niezasadnie przyjął, iż powód nie nabył prawa do dochodzenia roszczenia z tytułu najmu samochodu w drodze zawartej z poszkodowaną umowy cesji wierzytelności z dnia 26 listopada 2012 r.

W sprawie nie było spornym, że na skutek kolizji drogowej uszkodzeniu uległ samochód poszkodowanej, wobec czego zawarła z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego. Na tej podstawie powód wystawił poszkodowanej fakturę VAT nr (...).

Przede wszystkim dla Sądu Okręgowego jest oczywiste, że normalnym następstwem kolizji samochodowej, w wyniku której doszło do uszkodzenia pojazdu jest utrata możliwości korzystania z niego, a co za tym idzie konieczność czasowego wynajęcia pojazdu zastępczego w okresie, gdy szkoda nie została naprawiona. Z zebranego materiału dowodowego nie wynikało aby zastosowana stawka najmu była znacznie wyższa od stawek stosowanych na rynku lokalnym. Pozwana nie kwestionowała ceny wynajmu samochodu, jakkolwiek podnosiła, że wynajmowany przez poszkodowaną pojazd był innej klasy niż pojazd będący własnością poszkodowanej. Jednakże poszkodowana naprawiając pojazd, czy wynajmując samochód zastępczy nie miała obowiązku poszukiwania warsztatu, czy firmy oferującej najtańsze usługi. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 25 kwietnia 2002 roku I CKN 1466/99).

Sąd Najwyższy wskazał (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., sygn. akt III CZP 5/11), że co do roszczeń o naprawienie szkody powstałej bezpośrednio w pojeździe, w orzecznictwie ukształtował się pogląd, iż naprawa uszkodzonego pojazdu nie jest warunkiem wypłaty odszkodowania, bo istotne znaczenie ma fakt powstania szkody, a nie jej naprawienie. Poszkodowanemu nie przysługuje roszczenie z tytułu samej utraty możliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu, a poszkodowany będzie miał roszczenie, jeżeli w związku z uzyskaniem pojazdu zastępczego w jego majątku powstanie uszczerbek. Poszkodowany musi wykazać, że faktycznie korzystał z pojazdu zastępczego. Tak więc roszczenie zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego nie jest uzależnione od faktycznego opłacenia kosztów najmu pojazdu zastępczego, ale od wykazania uszczerbku w majątku w związku z korzystaniem z pojazdu zastępczego. Uszczerbek w majątku w związku z korzystaniem z pojazdu zastępczego powstaje zaś nie tylko w sytuacji opłacenia faktury za najem tego pojazdu, ale także wówczas, kiedy jedynie zostanie zawarta, a następnie wykonana umowa, a na jej podstawie wystawiona faktura.

W niniejszej sprawie powód zatem przedkładając wystawioną poszkodowanej fakturę za najem pojazdu zastępczego udowodnił, że w majątku poszkodowanej powstał uszczerbek w związku z korzystaniem z pojazdu zastępczego. Zobowiązany do zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego mógłby uwolnić się od obowiązku opłacenia przedłożonej faktury za najem pojazdu zastępczego, gdyby wykazał, że poszkodowany faktycznie nie wynajmował tego pojazdu, a faktura jest fikcyjna, ale w niniejszej sprawie dowód taki nie został przeprowadzony. W przypadku szkody częściowej za konieczny i ekonomicznie uzasadniony czas najmu zgodnie z obowiązującym orzecznictwem przyjmuje się okres od dnia wyrządzenia szkody do dnia jej naprawienia, biorąc przy tym pod uwagę wszystkie technologiczne uwarunkowania związane z przywróceniem pojazdu do stanu poprzedniego oraz przeprowadzeniem postępowania likwidacyjnego przez ubezpieczyciela. Uzasadniony czas wynajmu pojazdu zastępczego wyniósł 42 dni, a zastosowana przez powódkę stawka dobowa wynajmu nie jest rażąco wygórowana. Powyższe wskazuje, że poszkodowanej należało się odszkodowanie za koszty najmu pojazdu zastępczego w pozostałej części tj. w kwocie 7.122,65 zł.

Wobec powyższego skarżący w apelacji zasadnie wskazał, że poszkodowana, której należało się prawo do odszkodowania, mogła prawo do tego odszkodowania jako prawo majątkowe przenieść na osobę trzecią poprzez umowę cesji wierzytelności. Zgodnie z 509 § 1 i 2 k.c. nie uległ zmianie stosunek prawny, z którego wierzytelność wynikała, a jedynie zmieniła się osoba wierzyciela. Powód wstąpił w ogół praw i obowiązków poszkodowanej jako wierzyciela. Przelew wywołuje bezpośrednie skutki wobec dłużnika, po stronie którego powstaje obowiązek świadczenia w stosunku do nabywcy wierzytelności. Przedmiotem przelewu mogła być wierzytelność przyszła, która została skonkretyzowana poprzez wskazanie podmiotu dłużnika, zdarzenia, z którego wierzytelność wynikała oraz podstaw jej obliczenia. Konkludując, poniesione przez poszkodowanego koszty na wynajem pojazdu zastępczego mieszczą się w granicach normalnych następstw szkody podlegających wyrównaniu. Zatem poprzez umowę cesji wierzytelności z dnia 26 listopada 2012 r. powód skutecznie nabył więc prawo do dochodzenia roszczenia z tytułu najmu pojazdu zastępczego w kwocie 7.122,65 zł.

Niezależnie od tego nie budzi wątpliwości Sądu Okręgowego, że jak słusznie wskazał Sąd Rejonowy należało uwzględnić żądanie powoda w zakresie rzeczywistych kosztów naprawy pojazdu. Jednocześnie jednak Sąd Rejonowy nieprawidłowo zasądził odszkodowanie w wysokości netto, wskazując, że poszkodowana była przedsiębiorcą i mogła odliczyć podatek od towarów i usług.

W materiale dowodowym zebranym w niniejszym postępowaniu brak oświadczenia poszkodowanej w przedmiocie odliczenia VAT przy zakupie samochodu, stąd też zasadnym było zasądzenie odszkodowania w kwocie brutto. Sąd odwoławczy zwraca uwagę, iż element ten – tj. odliczenie podatku od towaru i usług pojawił się w toku postępowania jedynie w uzasadnieniu Sądu Rejonowego, który w tym zakresie nie dysponował jakimkolwiek materiałem dowodowym. Na marginesie jedynie wskazać należy, iż pozyskany w toku postępowania odwoławczego właściwy „wydruk” zgłoszenia szkody w pojeździe z ubezpieczenia OC od pozwanej (...) S.A. także nie uzasadnia takiego stanowiska.

Dopuszczona w sprawie opinia biegłego, określa – zdaniem biegłego rzeczywisty koszt naprawy samochodu poszkodowanej na kwotę 5.426,62 zł netto, tj. 6.674, 74 zł brutto. Tymczasem powód wskazał, iż rzeczywisty koszt naprawy samochodu wyniósł 6.539,30 zł (faktura VAT, k. 18), kwota ta, porównywalna z kwota wyliczoną przez biegłego pozwala uznać, iż powód rzeczywiście poniósł koszty naprawy w niniejszej wysokości. Pozwana wypłaciła odszkodowanie co do kwoty 3.343,62 zł, stąd też powód zasadnie domagał się różnicy w kwocie 3.195,92 zł.

Podsumowując, roszczenie powoda zasługiwało w całości na uwzględnienie.

Mając to na uwadze, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uwzględnił powództwo w całości .

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu przed Sądem I instancji oparte zostało o art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz § 2 ust. 1 i 2 i § 6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Koszty te stanowi opłata sądowa od pozwu, wynagrodzenie pełnomocnika, koszty opinii biegłego.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., art. 108 § 1 k.p.c. oraz§ 2 ust. 1 i 2 i § 6 pkt 6 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Na koszty poniesione przez powoda w toku postępowania odwoławczego złożyło się wynagrodzenie adwokata w kwocie 600 zł oraz opłata od apelacji w wysokości 412 zł.

SSO Małgorzata Korfanty SSO Lesław Zieliński SSO Iwona Wańczura

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE