UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 8 grudnia 2014 r. powód P. S. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od (...) w H. w Niemczech kwoty 22.224 złotych wraz z odsetkami ustawowymi od 10.377,22 zł dnia 8 maja 2013 r. do dnia zapłaty oraz od 11.850 zł od dnia 8 października 2013 r. do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania według norm przepisanych z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu wskazał, iż w wyniku kolizji w miejscowości L. (Niemcy) uszkodzony został należący do powoda samochód. Sprawcą kolizji była osoba ubezpieczona u pozwanego z tytułu odpowiedzialności cywilnej. Powód, w związku z czasem naprawy oraz prowadzoną działalnością gospodarczą, zmuszony był wynająć samochód zastępczy. Pozwana przyjęła swoją odpowiedzialność co do zasady, uzależniła jednak wypłatę odszkodowania od zrzeczenia się dalszych roszczeń przez powoda.

Dnia 16 lutego 2015 r. pozwana wniosła odpowiedź na pozew wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz złożyła wniosek o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa radcy prawnego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwana wyjaśniła, iż wypłaciła niesporną kwotę odszkodowania. Podniosła, że zgodnie z orzecznictwem niemieckich sądów poszkodowanemu przysługuje wynajem pojazdu zastępczego jedynie w okresie technologicznie niezbędnym do przeprowadzenia naprawy samochodu. Zakwestionowała zasadność dochodzenia przez powoda odsetek ustawowych.

Odpowiadając na zarzuty pozwanej zawarte w odpowiedzi na pozew pełnomocnik powoda zaprzeczył, aby powód mógł użytkować uszkodzony pojazd w sposób taki w jaki czynił to przed powstaniem szkody. Nadto, ograniczył powództwo i cofnął pozew zrzekając się roszczenia ponad kwotę 11.100 zł tytułem najmu pojazdu zastępczego i wniósł o zasądzenie odsetek ustawowych od kwoty 10.373,22 zł od dnia 8 października 2014 r. do dnia 16 lutego 2015 r., od kwoty 750 zł od dnia 8 października 2014 r. do dnia 16 lutego 2014 r. oraz od kwoty 11.100 zł od dnia 8 października 2014 r. do dnia zapłaty.

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Samochód R. (...) nr rej. (...), będący własnością P. S., uległ w dniu 8 maja 2013 r. kolizji w miejscowości L. w Niemczech. Sprawcą kolizji była osoba posiadająca ubezpieczenie OC w (...) w H. w Niemczech. Pozwaną w Polsce reprezentuje Towarzystwo (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

W wyniku kolizji doszło do uszkodzenia: drzwi i nadkola tylnych lewych, tylnego zderzaka, wkładu uszczelki, opony oraz felgi pojazdu.

Dowód:

- kwestionariusz, k. 13,

- zgłoszenie szkody, k. 14 – 16,

- kalkulacja naprawy, k. 18 – 22, 23 – 27.

Powstała szkoda została w dniu 14 maja 2013 r. zgłoszona do reprezentanta pozwanej drogą elektroniczną. W dniu 22 maja 2013 r. reprezentant pozwanej potwierdził przyjęcie szkody. W dniu 27 maja 2013 r. gwarancja została potwierdzona, a w dniu 3 czerwca 2013 r. oględziny przedmiotowego pojazdu zostały wykonane przez rzeczoznawcę.

W dniu 17 czerwca 2013 r. uszkodzony pojazd został wstawiony do (...) Centrum spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Do dnia 26 czerwca 2013 r. warsztat naprawczy oczekiwał na przesłanie kalkulacji określającej zakres naprawy. Następnie dokonane częściowej naprawy pojazdu, która pozwoliła na dalsze użytkowanie pojazdu. W dniu 1 sierpnia 2013 r. auto zostało odebrane przez powoda.

Dowód:

- k. 20 – 22,

- zgłoszenie szkody, k. 14 – 16,

- pismo z 02.07.2013 r., k. 17,

- kalkulacja naprawy, k. 18 – 22, 23 - 27,

- korespondencja e-mail, k. 30-32, 46 -47.

(...) w H. decyzją z dnia 2 lipca 2013 r. uznała swoją odpowiedzialność za naprawienie szkody przyznając w ramach odszkodowania kwotę 8.046,10 złotych tytułem naprawienia szkody wywołanej koniecznością naprawy pojazdu. Ostatecznie z tego tytułu pozwana wypłaciła powodowi kwotę 10.377,22 zł, która została wypłacona powodowi w dniu 16 lutego 2015 r. Tego samego dnia pozwana wypłaciła powodowi kwotę 750 zł tytułem 5 dni wynajmu pojazdu zastępczego.

Niesporne a ponadto dowód:

- decyzja, k. 15.

Powód wynajął samochód zastępczy na okres 79 dni. Z tego tytułu (...) Centrum sp. z o.o. wystawiła powodowi fakturę VAT nr (...) na kwotę 3.444 zł brutto za 79 dni wynajmu płatną w terminie 7 dni. Przyjęto stawkę 50 zł netto (184,50 zł brutto) za dobę wynajmu.

Dowód:

- faktura VAT, k. 28.

Pismem z dnia 15 stycznia 2014 r. pełnomocnik powoda wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 10.373,22 zł z tytułu poniesionej szkody oraz kwoty 11.850,00 zł stanowiącej koszt wynajęcia pojazdu zastępczego na czas 79 dni.

Dowód:

- pismo, k. 33 – 35.

Technologiczny czas naprawy uszkodzonego pojazdu marki R. (...) nr rej. (...) wynosi 16,2 roboczogodzin prac mechanicznych i blacharskich oraz 5,6 roboczogodzin prac lakierniczych, tj. 4 dni robocze technologicznego czasu naprawy. Łączny niezbędny czas naprawy przedmiotowego pojazdu wynosił 21 dni.

Dowód:

- opinia biegłego, k. 120 – 125,

- ustna uzupełniająca opinia biegłego, k. 264 – 266.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne w części.

W związku z tym, że do przedmiotowego wypadku doszło na terenie Niemiec, pozwana ponosi odpowiedzialność za jego skutki na podstawie przepisów prawa niemieckiego, w którym odpowiedzialność cywilna za wypadki samochodowe uregulowana jest przepisami § 7 - § 20 ustawy o ruchu drogowym (StVG ) z dnia 19 grudnia 1952 roku.

Stosownie do § 7 tej ustawy odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez ruch pojazdu mechanicznego ponosi posiadacz pojazdu, jeżeli podczas eksploatacji pojazdu zostanie zabita osoba, bądź dojdzie do uszkodzenia ciała, zdrowia lub rzeczy.

Za szkodę wyrządzoną przez ruch pojazdu mechanicznego odpowiada także kierowca pojazdu i odpowiedzialność ta oparta jest na zasadzie winy, przy czym niemiecka ustawa o ruchu drogowym wprowadza w § 18 ust.1 zd.2 domniemanie winy kierowcy pojazdu. Poszkodowany nie musi wykazywać winy kierowcy, natomiast kierowca musi w celu zwolnienia się od odpowiedzialności udowodnić brak swojej winy. Odszkodowanie za szkodę na osobie nie może przekroczyć 5 000 000 Euro, niezależnie od liczby poszkodowanych w wypadku ( § 12 ust.1 ).

Mimo, że podstawową metodą kompensacji jest restytucja naturalna (§249 ust.1 (...)) odszkodowanie najczęściej wypłacane jest w pieniądzu. Poszkodowany stosownie do § 249 ust.2 (...), w razie wyrządzenia szkody w mieniu lub na osobie może żądać odszkodowania pieniężnego. Ma prawo domagać się odszkodowania w pieniądzu po upływie wyznaczonego przez siebie terminu do dokonania restytucji naturalnej (§250 (...)). W myśl § 251 ust.1 (...), jeżeli przywrócenie stanu poprzedniego jest niemożliwe, albo nie wystarcza do zaspokojenia poszkodowanego, naprawienie szkody przyjmuje postać odszkodowania pieniężnego.

Zgodnie z § 286 ust.1 (...), jeżeli dłużnik nie wykona zobowiązania po upomnieniu wierzyciela, które nastąpi po nastaniu terminu płatności, to wtedy, w wyniku monitu odnotowuje się u niego opóźnienie. Na równi z upomnieniem stoją wniesienie powództwa o świadczenie zobowiązania, jak również doręczenie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym. § 291 (...) stanowi, że dłużnik ma oprocentować zobowiązanie pieniężne od momentu wystąpienia zawisłości sporu, także wtedy jeżeli nie ma on zwłoki (odsetki procesowe).

W rozpoznawanej sprawie poza sporem pozostawało, iż pozwany był ubezpieczycielem sprawcy szkody powoda powstałej w wyniku wypadku, który miał miejsce na terenie Niemiec w dniu 8 maja 2013 r. Na podstawie Artykułu 11 ust. 1 lit b Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego I Rady (UE) Nr (...) z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U.UE L z dnia 20 grudnia 2012 r.) powód, jako uposażony z tytułu ubezpieczenia, mógł wytoczyć przedmiotowe powództwo przeciwko ubezpieczycielowi w zakresie odpowiedzialności cywilnej przed sądem w Polsce (w Państwie Członkowskim, w którym ma miejsce zamieszkania). Pozwana nie kwestionowała, iż sprawcą szkody była osoba, która była w tym czasie ubezpieczona z tytułu odpowiedzialności cywilnej w (...). Co za tym idzie pozwana jest legitymowana biernie do występowania w tym procesie. Niesporna pozostawała również między stronami wysokość dobowej stawki najmu pojazdu zastępczego w wysokości 150 zł.

Spór w istocie dotyczył ustalenia wysokości zaistniałej szkody, a konkretnie uzasadnionego czasu trwania umowy najmu pojazdu zastępczego. Kwestia odszkodowania z tytułu naprawy pojazdu stała się nieaktualna z uwagi na fakt zaspokojenia tego żądania przez powoda w toku procesu. W zakresie stawki dziennej najmu pojazdu była ona również niesporna albowiem pozwany wypłacił odszkodowanie z tytułu najmu pojazdu zastępczego, przy czym wskazał, że nie uznaje ilości dni najmu pojazdu. Wskazywał jednocześnie, że stosownie do orzecznictwa sądów niemieckich koszt najmu pojazdu zastępczego obejmuje wyłącznie okres technologiczny naprawy pojazdu.

W spornym zakresie Sąd w całości oparł się na dokumentach przedłożonych przez strony, a także opinii biegłego, kwestionowanej wprawdzie przez stronę powodową, lecz podtrzymanej przez biegłego na rozprawie głównej po zapoznaniu się z zarzutami powoda. Zdaniem sadu w opinii ustnej biegły skutecznie odparł wszelkie zarzuty strony powodowej.

Zasadność wynajęcia przez powoda pojazdu zastępczego nie budzi wątpliwości Sądu. Wprawdzie pozwana kwestionowała niezbędność wynajęcia pojazdu zastępczego przez poszkodowanego, jednakże Sąd uznał, iż wynajem pojazdu zastępczego pozostawał w adekwatnym związku przyczynowym z zaistniałą w dniu 8 maja 2009 kolizją drogową.

Biegły określił uzasadniony technologicznym i organizacyjnym czasem naprawy, uwzględniający okresu przestoju niezawinione przez stronę powodową, okres wynajmu pojazdu zastępczego na 21 dni (gdy tymczasem powód wnosił o zasądzenie kwoty za 79 dni wynajmu). Opinia ta była spójna, logiczna i wyczerpująca, a metodologia przyjęta przez biegłego nie może budzić zastrzeżeń, dlatego sąd uznał opinię za w pełni wiarygodną. Odnosząc się do zarzutu strony pozwanej, jakoby zgodnie z orzecznictwem niemieckich sądów powszechnych w przypadku rozliczenia szkody na bazie kosztorysowej, poszkodowanemu przysługiwał wynajem pojazdu zastępczego jedynie w okresie technologicznie niezbędnym do przeprowadzenia naprawy samochodu, wskazać należy, iż sąd nie jest związany ustaleniami linii orzeczniczej sądów niemieckich. Wymaga zauważenia, iż sąd polski, zgodnie z art. 1143 § 1 zdanie pierwsze Kodeksu postępowania cywilnego „z urzędu ustala i stosuje właściwe prawo obce”. Według poglądu dominującego prawem obcym są wszelkie normy prawne (niezależnie od źródła ich pochodzenia) faktycznie obowiązujące w państwie obcym (por. jednakże uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 26 marca 1982 r., III CZP 61/80, OSNCP 1982, nr 11-12, poz. 161). A contrario za prawo obce nie można uznać orzecznictwa sądów nie mającego charakteru prawotwórczego.

W zakresie uzasadnionego czasu najmu należy zaliczyć do niego nie tylko czas technologiczny naprawy czy czas na jej organizację, ale także okoliczności pozostające po stronie pozwanej. Analiza kalendarza, z uwzględnieniem ustalonego przez biegłego technologicznego i organizacyjnego czasu naprawy liczonego od zatwierdzenia kosztorysu, nie uzasadnia przyjęcia 79 dni najmu za celowy. Jeśli rzeczywiście czas naprawy pojazdu powoda był wyższy od standardowego, przyjętego przez biegłego czasu naprawy, to powód winien wykazać to stosownymi dokumentami, wskazującymi na przyczyny opóźnienia. Powód jednak zaniechał dowodzenia okoliczności związanych z wyższym niż standardowy czasem naprawy pojazdu. Z uwagi na powyższe, zasadnym było obliczenie rzeczywiście przysługującego powodowi odszkodowania w oparciu o iloczyn stawki dziennej 150 zł netto (184,50 zł brutto) i uzasadnionego czasu naprawy w wymiarze 21 dni, pomniejszonego o dotychczas uiszczone odszkodowanie w wysokości 750 zł. Kierując się powyższymi ustaleniami, przyjąć należało, że rzeczywista poniesiona przez powoda szkoda związana z kosztami wynajmu pojazdu zastępczego mieściła się w kwocie 2400 zł netto. Kwota ta jest niższa od kwoty dochodzonej pozwem.

Kluczowym dla ustalenia ilości dni najmu pojazdu jest właściwie uzasadniona przez biegłego okoliczność zdatności do dalszego użytku pojazdu. Z tego wynika, że pojazd mógł być używany przez jego właściciela. Biegły wskazał, że po otrzymaniu kalkulacji dokonano częściowej naprawy w zakresie wymiany opony, tarczy koła, oraz sprawdzenia geometrii osi zawieszenia tylnego potwierdzającego brak uszkodzeń. Taka naprawa pozwalała na dalsze z niego korzystania a zatem w tym zakresie okres najmu pojazdu zastępczego okazał się niezasadny.

Biegły ponad wszelką wątpliwość wyjaśnił, odnośnie zarzutów wyjścia poza tezę dowodową, że uzasadniony czas naprawy pojazdu to nie tylko czas technologiczny ale również niezbędny na sprowadzenie części i czynności organizacyjne – odbiór i przekazanie pojazdu, czas ten musi uwzględniać pewne czynności osobowe dotyczące oczekiwanie na oględziny i oczekiwanie na zajęcie stanowiska ubezpieczyciela w zakresie akceptowalnego zakresu naprawy.

Biegły przyznał, że w kwestii możliwości eksploatacji pojazdu z uszkodzona oponą i odkształconą tarczą koła oczywistym jest że to eliminuje możliwość eksploatacji pojazdu. Co jednak znamienne i co zauważył biegły, Jednak taki zakres uszkodzeń można w każdej chwili w sposób prosty wyeliminować poprzez wymianę uszkodzonego koła na inne. W związku z tym ten fakt nie może decydować o tak długim wyłączeniu pojazdu z eksploatacji. Biegły podkreślił, przyznając rację powodowi, że fakt uszkodzenia opony i tarczy koła mógł skutkować uszkodzeniem elementu zawieszenia koła ale dodał, uzasadniając w tym zakresie wywody swojej opinii, że wykonane pomiary po wymianie tarczy i koła nie potwierdziły tej okoliczności zaś powód mógł nie wiedzieć jakie będą wyniki tych ustaleń. Tarcza nie była uszkodzona znacznie zatem uszkodzenie nie powinno przenieść się na elementy nośne płyty podłogowej tak może stać się przy złamaniu, pęknięciu tarczy co nie miało miejsca w tej sprawie, w związku z tym przeprowadzenie pomiaru geometrii płyty podłogowej nadwozia nie było konieczne. Biegły wyjaśnił, że belka tylnego zawieszenia jest elementem sztywnym ale nie wyklucza to możliwości jej odkształcenia nawet podczas dynamicznego wjechania w wyrwę w jezdni. Po wymianie tarczy i opony geometra była w pojeździe już jednak prawidłowa. Zauważyć należy, że jeśli nawet właściciel pojazdu nie posiadał koła zapasowego (biegły wskazał bowiem, że nie ma obowiązku posiadania takiego koła, można posiadać koło dojazdowe) to w takim układzie powinien był wykazać, że z uwagi na ilość wyjazdów i długość tras nie mógł korzystać z koła dojazdowego, zaś należy zauważyć, że sporny okres najmu to 58 dni. Iloczyn takiej liczby dni i kwoty 150 złotych to kwotę 8.700 złotych. Koszt najmu pojazdu w stosunku do kosztu wymiany jednego koła – nawet w stosunku do wymiany jednego koła i dodatkowych trzech opon wydaje się absolutnie nadmierny i wygórowany. Słusznie biegły zauważył, że samochód jedzący na długich trasach powinien mieć w pełni sprawne koło zapasowe a gdyby powód takie koło zamontował to mógłby dalej bezpiecznie jechać. Diagnosta podczas rutynowego badania dopuściłby pojazd powoda do ruchu. Ostatecznie biegły logicznie wyjaśnił, że samochód był oddany do naprawy więc można było uwzględniać takie czynniki jak zamawianie części, oczekiwanie wynik oględzin.

Mając na uwadze powyższe powództwo podlegało zasądzeniu w zakresie kwoty 2400 zł (iloczyn niesporne stawki dziennej i ilości dni wskazanych przez biegłego jako dni najmu przy uwzględnieniu zapłaty kwoty przez pozwaną 750 złotych tytułem najmu pojazdu), zaś w pozostałym zakresie podlegało oddaleniu.

Pismem z dnia 13 maja 2015 roku cofnął powództwo co do kwoty 11.123,22 złotych. Pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy (art. 203 § 1 k.p.c.), przy czym okoliczności sprawy nie wskazują, iż tak podjęta czynność procesowa narusza treść art. 203 § 4 k.p.c., co skutkuje umorzeniem postępowania (art. 355 § 1 k.p.c.) bez konieczności wyrażenia zgody przez pozwanego.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 817 § 1 k.c. zgodnie z żądaniem pozwu zmodyfikowanego pismem z dnia 13 maja 2015 r.; w szczególności zasądzono odsetki ustawowe od kwoty 10.373,22 zł od dnia 8 października 2014 r. do dnia 16 lutego 2015 r. oraz od kwoty 750 zł od dnia 8 października 2014 r. do dnia 16 lutego 2014 r.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić stronie przeciwnej na jej żądanie poniesione przez nią koszty procesu niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W części, w jakiej powódka cofnęła powództwo z uwagi na zapłatę po wytoczeniu powództwa, pozwana traktowana jest jako strona, która przegrała proces w całości i obowiązana jest do zwrotu powodowi celowych kosztów procesu.

Powód wygrał sprawę w 60%. Na koszty procesu poniesione przez powoda i pozwaną zaliczyć należało wynagrodzenie zawodowych pełnomocników (2400 złotych - ustalono na podstawie § 6 pkt 4 i § 2 ust. 1 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu - Dz. U. nr 163, poz. 1349 ze zm., albowiem obie strony procesu reprezentowane były przez zawodowych pełnomocników, oraz opłata od pełnomocnictw po 17 złotych. Do kosztów poniesionych przez powoda zaliczyć także należy opłatę od pozwu 1112 złotych oraz kwotę wykorzystanej zaliczki na poczet opinii biegłego (668,45 zł). Koszty pozwanej to analogiczne wynagrodzenie pełnomocnika. Rozdzielenie tych kosztów w stosunku 60% dla powoda i 40% dla pozwanej oznacza, że powód powinien otrzymać od pozwanej 1.551 zł.

Obowiązek zwrotu na rzecz powoda kwoty 831,51 zł wynikał z faktu uiszczenia przez pełnomocnika powoda zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego w kwocie 1500 i zapłaty z tej zaliczki wynagrodzenia biegłemu (1.500 złotych – 668,45 złotych = 831,51 złotych) i jej rozliczenia zgodnie z normą art. 80 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

W tym stanie rzeczy orzeczono, jak w sentencji.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE