UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z dnia 09.05.2014r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił ubezpieczonej M. Ż. prawa do świadczenia przedemerytalnego. Organ rentowy odmówił zaliczenia do okresu zatrudnienia okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od dnia 26.03.1977r. do 05.07.1981r. W uzasadnieniu decyzji ZUS podniósł, że nie dał wiary zeznaniom świadków, iż ubezpieczona pracowała w gospodarstwie rolnym rodziców. Od decyzji tej odwołanie złożyła ubezpieczona M. Ż. zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych poprzez nie uwzględnienie przy obliczeniu okresów składkowych i nieskładkowych okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców. Podnosząc ten zarzut wnosiła o zmianę decyzji i uznanie okresu pracy w gospodarstwie rolnym w zakresie niezbędnym do uzyskania świadczenia przedemerytalnego.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie. W uzasadnieniu swojego stanowiska podniósł, że M. Ż. udokumentowała okres ubezpieczenia wynoszący łącznie 32 lata, 1 miesiąc i 11 dni okresów składkowych i nieskładkowych. ZUS nie zaliczył do okresu ubezpieczenia okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców, ponieważ uznał iż dojazdy ubezpieczonej do szkoły oddalonej od miejsca zamieszkania o 16 km. Nie pozwalał jej na pracę w gospodarstwie rolnym.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje.

Odwołanie jest uzasadnione. Zgodnie z art . 2 ust. 1 pkt. 5 oraz ust.3 ustawy z dnia 30.04.2004r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U. z 2013r. poz.170) prawo do świadczeń przedemerytalnych przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn. Ponadto zgodnie z ust.3 cytowanego przepisu świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ust. 1 po upływie co najmniej 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

1)nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna;

2)w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;

3)złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Jest w sprawie poza sporem, że ubezpieczona spełnia warunki zawartych w ust.3 cytowanego przepisu. Umowa o pracę została rozwiązana z przyczyn dotyczących zakładu pracy. Ubezpieczona jest zarejestrowana jako osoba bezrobotna i pobiera zasiłek dla bezrobotnych. W okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych.

W ocenie Sądu Okręgowego ubezpieczona spełniła również warunek stażu pracowniczego. Bezspornym jest w sprawie, że M. Ż. udokumentowała 32 lata, 1 miesiąc i 11 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Sąd Okręgowy dał wiarę zeznaniom ubezpieczonej (k. 12-12v) i świadków: A. L. (k.11v), M. S. (k. 12). Sąd uznał ich zeznania za wiarygodne, ponieważ są logiczne, spójne i wzajemnie się uzupełniają. Świadkowie zeznali, że M. Ż. w okresie nauki w szkole średniej każdą wolną chwilę oraz wakacje poświęcała pracy w gospodarstwie rolnym rodziców. Wykonywała różne prace związane z uprawą ziemi i hodowlą takie jak: obrządek i dojenie, suszenie siana, praca przy żniwach. Czynności te w okresie wakacji zajmowały jej cały dzień, ponad 8 godzin w ciągu doby, a w okresie nauki szkolnej ponad 4 godziny dziennie. Gospodarstwo miało ponad 1,5 ha powierzchni. Ojciec ubezpieczonej pracował poza rolnictwem, a matka zajmowała się opieka nad młodszymi dziećmi. Większość prac w gospodarstwie rolnym spadła na ubezpieczoną.

Zgodnie z art. 10 ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe:

1)okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki,

2)przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia,

3)przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia,

jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

W judykaturze wykształcił się pogląd, iż o uwzględnieniu przy ustalaniu prawa do świadczeń emerytalno-rentowych okresów pracy w gospodarstwie rolnym sprzed objęcia rolników obowiązkiem opłacania składki na rolnicze ubezpieczenie społeczne domowników (tj. przed dniem 1 stycznia 1983 r.) przesądza wystąpienie dwóch okoliczności:

1) wykonywanie czynności rolniczych powinno odbywać się zgodnie z warunkami określonymi w definicji legalnej "domownika" z art. 6 pkt 2 ustawy o u.s.r. oraz

2) czynności te muszą być wykonywane w wymiarze nie niższym niż połowa ustawowego czasu pracy, tj. minimum 4 godziny dziennie.

Z art. 6 pkt 2 ustawy o u.s.r., wynika, że pojęcie domownika przysługuje osobie bliskiej rolnikowi, która ukończyła 16 lat, pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa albo w bliskim sąsiedztwie oraz stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy. Z wiarygodnych zeznań ubezpieczonej i świadków wynika, że M. Ż. okresie od ukończenia 16 roku życia spełniała te kryteria. Sąd Okręgowy podziela wykładnię Sądu Najwyższego zawartą w wyroku z dnia 03.06.2014r. sygn.. akt III UK 180/13 zgodnie z którą jeżeli praca w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia świadczona była przed dniem 1 stycznia 1983 r. w wymiarze przekraczającym połowę pełnego wymiaru czasu pracy, to przy ustalaniu prawa do emerytury uwzględnia się ten okres, także gdy przypadał on w czasie wakacji szkolnych (art. 10 ust. 1 pkt 3 w związku z art. 6 ust. 2 pkt 1 lit. a u.e.r.f.u.s.). Należy przy tym zaznaczyć, że praca M. Ż. nie była tylko doraźną pomocą wykonywaną zwyczajowo przez dzieci osób zamieszkałych na terenach wiejskich. Świadczą o tym takie fakty jak stałość tej pracy, wykonywanej codziennie niezależnie od pory dnia i pogody, długość dniówki roboczej przekraczającej 4 godziny w ciągu doby, a w okresach wakacji 8 godzin, oraz niezbędność tej pracy do prawidłowego funkcjonowania gospodarstwa. W ocenie Sądu nauka ubezpieczonej w zasadniczej szkole zawodowej oddalonej od miejsca zamieszkania o 9 km. i w technikum oddalonym o 16 km. nie była przeszkodą w wykonywaniu prac rolniczych w rozmiarze co najmniej 4 godziny w ciągu doby. Były to odległości na tyle małe, że ubezpieczona mogła je pokonać w kilkanaście minut. Również doświadczenie życiowe i znajomość zwyczajów panujących w stosunkach wiejskich w tamtym okresie przemawia za wiarygodnością zeznań ubezpieczonej. Gospodarstwo rolne było podstawą egzystencji rodziny wiejskiej i praca na roli była podstawowym obowiązkiem każdego członka rodziny, wyprzedzającym obowiązek szkolny.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na mocy art. 477¹⁴par.2kpc orzekł jak w sentencji wyroku.

Przewodniczący	SSO Jerzy Zalasiński
Protokolant	sekr. sądowy Anna Wąsak

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE