UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 lutego 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił Z. O. prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983, Nr 8, poz. 43 ze zm.). W uzasadnieniu decyzji wskazano, iż na dzień 1 stycznia 1999 r. nie został udowodniony wymagany 15 - letni okres pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, a jedynie 13 lat, 9 miesięcy i 25 dni. (decyzja k. 26 a.e.).

W odwołaniu od powyższej decyzji z dnia 16 marca 2015 r. wnioskodawca domagał się zmiany zaskarżonej decyzji i przyznania prawa do emerytury w obniżonym wieku, przy uwzględnieniu pracy w warunkach szczególnych. W uzasadnieniu wskazał, iż w warunkach szczególnych był zatrudniony również w okresach od 1 marca 1979 r. do 26 czerwca 1980 r. oraz od 03 lipca 1980r. do 15kwietnia 1982r. , na stanowisku kierowcy autobusu.;

( odwołanie k. 2-6 a.s).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie, podnosząc argumenty leżące u podstaw zaskarżonej decyzji. Uznał, jako pracę w szczególnych warunkach zatrudnienie wnioskodawcy od 16 września 1982 r. do 28 lutego 1984r., od 2 lutego 1986r. do 18 czerwca 1988r., od 1 sierpnia 1988r. do 17 kwietnia 1990r, od 25 kwietnia 1990r. do 31 grudnia 1998r. z tytułu w (...)w L. na stanowisku kierowcy autobusu o liczbie miejsc powyżej 15.Nie uznał okresu pracy w Przedsiębiorstwie Państwowej (...) w L., gdzie był zatrudniony od dnia12 sierpnia 1978r. do 15 kwietnia 1982r., gdyż nie przedstawił dokumentu potwierdzającego pracę w warunkach szczególnych (odpowiedź na odwołanie k. 7 a.s., stanowisko komórki merytorycznej, k. 27 a.e., świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z (...) sp. z o.o. w L.,13 a.e. ).

Sąd Okręgowy ustalił i rozważył, co następuje:

Z. O., urodzony (...), w dniu 5 lutego 2015r. złożył wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury.( k.1 a.e.).

Poza sporem pozostaje, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku legitymuje się okresem składkowym i nieskładkowym w wymiarze 25 lat, 1 miesiąca i 28dni, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Wnioskodawca w okresie od 12 sierpnia 1978 r. do 15 kwietnia 1982 r. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Państwowej (...) w L. , oddział(...) w O., w pełnym wymiarze czasu pracy. Początkowo pracował na stanowisku mechanika, zaś od 5 marca 1979 r. został przeniesiony na stanowisko kierowcy autobusowego. Pracę na tym stanowisku wykonywał do dnia do 26 czerwca 1980 r. Następnie od dnia 27 czerwca 1980 r. ponownie przeniesiony został na stanowisko mechanika napraw pojazdowych, zaś od 3 lipca 1980 r. – ponownie na stanowisko kierowcy autobusowego, na którym to stanowisku pracował do końca zatrudnienia, tj. do 15 kwietnia 1983r. ( umowa o pracę, świadectwo pracy, angaże - akta osobowe, k. 23 a.s.). Wykonując pracę mechanika wnioskodawca pracował w kanałach remontowych, ale w razie potrzeby również poza kanałem naprawiając autobusy. Naprawy odbywały się w wyodrębnionej hali, było na niej 4-5 kanałów. Praca odbywała się na dwie zmiany, na każdej z nich pracowało ok.20 mechaników. Prace tą wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy. W trakcie zatrudnienia, w 1979r., zdobył uprawnienia do kierowania autobusem , tj. prawo jazdy kat. D. Wówczas został zatrudniony jako kierowca autobusu o liczbie miejsc siedzących powyżej 15.Jeździł po terenie województwa (...) wożąc pasażerów Pracował minimum 8 godzin dziennie, często też dłużej. Miał przydzielony autobus marki J., zaś pod koniec zatrudnienia przydzielono mu autobus(...). Po powrocie z trasy autobus stawiany był na warsztat w celu sprawdzenia jego stanu technicznego , dlatego z reguły nie było poważniejszych awarii pojazdu, a gdy się trafiła otrzymywał autobus zastępczy. Podczas poważniejszej awarii jego pojazdu, w okresie od dnia 27 czerwca 1980 r. ponownie przeniesiony został na stanowisko mechanika napraw pojazdowych, do dnia 2 lipca 1980r.Wtedy zajął się naprawą tego pojazdu i zmieniono mu angaż na mechanika. Wnioskodawca, podobnie jak pozostali kierowcy autobusów, wypełniał codziennie kartę drogową , co zajmowało mu ok. 5 minut dziennie.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy w Lublinie ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach osobowych, aktach organu emerytalnego oraz zeznań świadków A. B. (k. 33), S. O. (k. 33 i v.), P. S. 9k. 33v.-34)oraz wnioskodawcy 9k.34 i v.).Zeznania tych osób , mimo drobnych nieścisłości odnośnie pracy kierowców w razie awarii ich pojazdu , co do istotnych dla sprawy okoliczności są zbieżne i wzajemnie się uzupełniają. W ocenie Sadu zeznania wnioskodawcy są w pełni wiarygodne, znajdują bowiem potwierdzenie w dokumentacji znajdującej się w jego aktach osobowych oraz zeznaniach świadków, którzy pracowali z nim na takich samych stanowiskach, tj. kierowców autobusowych. Przesłuchani w sprawie świadkowie byli osobami obcymi dla wnioskodawcy, nie mieli żadnego interesu w zeznawaniu na jego korzyść. Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw, by kwestionować ich wiarygodność. Byli oni wieloletnimi pracownikami w okresie pokrywającym się z jego zatrudnieniem.

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. 2009, Nr 153 poz. 1227 ze zm.), mężczyznom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Emerytura taka przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z § 2 ust.1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Według § 3 cytowanego rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia", uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Natomiast § 4 ust. 1 rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Jednocześnie, przepis art. 1 § 2 rozporządzenia stanowi, że właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B.

Dokonując oceny, czy wykonywaną przez skarżącego pracę w spornych okresach można zakwalifikować, jako zatrudnienie w szczególnych warunkach Sąd Okręgowy podzielił stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 16 czerwca 2009 roku w sprawie o sygn. akt I UK 20/09, iż praca w warunkach szczególnych to praca, w której pracownik w sposób znaczny jest narażony na niekorzystne dla zdrowia czynniki, co wynika wprost z treści art. 32 ust. 2 ustawy z 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 roku, Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.). Motyw przyświecający ustawodawcy w umożliwieniu niektórym ubezpieczonym wcześniejsze nabycie uprawnień emerytalnych opiera się na założeniu, że praca wykonywana w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też osoba wykonująca taką pracę ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni.

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15 – letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zakwestionował bowiem okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Państwowej (...) w L. , oddział (...)w O. na stanowisku kierowcy autobusowego, gdyż wnioskodawca nie przedłożył na tę okoliczność świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach. Wskazać jednak należy, iż wydanie świadectwa pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, nie ma decydującego znaczenia przy ocenie charakteru pracy. Nie stanowi ono dokumentu urzędowego w rozumieniu art. 244 § l i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest ani organem państwowym, ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast omawiane świadectwo traktuje się w postępowaniu sądowym, jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2004 roku, III UK 31/04 OSNP 2005/1/13).

Należy zauważyć, iż w przeciwieństwie do postępowania przed organem rentowym, Sąd nie jest związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia faktów przed organami rentowymi. Zasadniczym celem postępowania przed Sądem jest, bowiem rozstrzygnięcie sprawy po dostatecznym, wszechstronnym wyjaśnieniu jej okoliczności spornych. Ułatwia to art. 473 k.p.c., który stanowi, iż w postępowaniu przed sądem w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i przesłuchania stron. Powyższe oznacza, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Wskazane okoliczności oznaczają, że brak świadectwa pracy w szczególnych warunkach nie może niweczyć prawa wnioskodawcy do ubiegania się o przedmiotowe świadczenie.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe jednoznacznie wykazało, iż Z. O. w okresach zatrudnienia w powyższym Przedsiębiorstwie, w okresach od dnia 5 marca 1979 r. do 26 czerwca 1980 r. oraz od 03 lipca 1980r. do 15 kwietnia 1982r. pracował na stanowisku kierowcy autobusu o liczbie miejsc powyżej piętnastu. Łącznie z okresem uznanym jako praca w warunkach szczególnych (tj. 13 lat, 9 miesięcy, 25 dni) pracował więc w tych warunkach ponad 15 lat.

Praca ta jest wymieniona w rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w wykazie A, Dział VIII, pkt 2 - praca kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów.

Sąd zbadał również zasadność zaliczenia do okresu wykonywania prac w szczególnych warunkach zatrudnienia wnioskodawcy na stanowisku mechanika. Co prawda wnioskodawca o to nie wnosił, ale z ustaleń poczynionych w sprawie wynika, że nie wykonywał on w pełnym wymiarze czasu pracy czynności w kanale remontowym, pracując również poza kanałem. Nie są to więc prace wykonywane w pełnym wymiarze czasu , o jakich mowa w Dziale XIV pkt 16 załącznika do cyt. rozporządzenia.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy uznał, że wnioskodawca spełnił wszystkie warunki do przyznania mu prawa do emerytury w obniżonym wieku. Po uwzględnieniu pracy w szczególnych warunkach w wymiarze przekraczającym ustawowe 15 lat spełnia wszystkie przesłanki niezbędne do ustalenia prawa do świadczenia.

Z tych względów i na podstawie powołanych przepisów oraz na mocy art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE