UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 5 października 2012 r. powodowie I. L. i K. L. wnieśli o zasądzenie na swoją rzecz od Gminy M. kwoty 101.848,45 zł, w tym:

1. 73.000,00 zł tytułem odszkodowania za obniżenie wartości części działki nr (...) w wyniku zmiany przeznaczenia z zabudowy jednorodzinnej na usługowo-przemysłową, na mocy uchwały nr (...) z dnia 15 maja 2009 r., podjętej w przedmiocie zatwierdzenia przez Radę Gminy M. miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy M.- O. (...).

2. 27.372,45 zł tytułem odszkodowania za zwiększone wydatki na dojazdy do pracy dłuższą drogą okrężną

3. 1.476,00 zł tytułem zwrotu kosztów sporządzenia operatu szacunkowego

Nadto powodowie wnieśli o zasądzenie na ich rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu podali, że uchwałą nr (...) w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy M. – obszar (...) z dnia 15 maja 2009r. Rada Gminy M. zmieniła wcześniejsze przeznaczenie części działki nr (...) położonej w J. z zabudowy jednorodzinnej na teren zabudowy usługowej i przemysłowej. Zmiana przeznaczenia dotyczy powierzchni 0,1905 ha tej działki. Znaczący spadek wartości działki nr (...) jest bezpośrednim następstwem tej zmiany. Jest to szkoda rzeczywista, która jest przesłanką roszczeń z art. 36 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Uzasadniając pozostałe roszczenia powodowie wskazali, iż w związku z rozpoczęciem budowy lotniska zamknięta została od dnia 15.11.2010r. część drogi gminnej nr (...), którą dotąd powodowie dojeżdżali do pracy. Zmuszeni są wobec tego dojeżdżać drogą okrężną, przez co droga dojazdu wydłużyła się o 11 km.

W odpowiedzi na pozew (k. 95 i n.) pozwana Gmina nie uznała powództwa wnosząc o jego oddalenie w całości oraz o zasądzenie od powodów kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwana wniosła nadto o zawiadomienie (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w L. oraz Województwa L. o toczącym się procesie i wezwanie w/w przypozwanych do wzięcia udziału w sprawie.

Pozwany zakwestionował obniżenie wartości nieruchomości na skutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego, natomiast roszczenie o odszkodowanie z tytułu wzrostu kosztów dojazdu uznał za pozbawione podstaw prawnych. Dodatkowo podniósł, że powodowie nie wykazali wysokości dochodzonego roszczenia.

Postanowieniem z dnia 7 maja 2013 r. Sąd postanowił powiadomić o toczącym się postępowaniu podmioty wskazane w odpowiedzi na pozew, zakreślając im termin 14 dni do wypowiedzenia się czy przystępują do sprawy w charakterze interwenientów ubocznych i po której stronie (k. 152v).

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w L., występując z interwencją uboczną (k. 171 i n.), powództwa nie uznał wnosząc o jego oddalenie i zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Zakwestionował fakt zmiany przeznaczenia działki planem miejscowym, gdyż uprzednio obowiązywała decyzja o warunkach zabudowy, która określa jedynie sposób korzystania z nieruchomości, nie jej przeznaczenie, wobec czego niespełnione zostały przesłanki określone w art. 36 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Nadto interwenient uboczny zakwestionował wysokość roszczenia. Odnosząc się do drugiego z żądań wskazuje, że decyzję o zamknięciu drogi dojazdowej podjął Wojewoda L. (decyzja z dnia 18 października 2010 r. o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego).

Pismem z dnia 5 czerwca 2014 r. (data pisma, k. 245 i n.) powodowie zmodyfikowali powództwo wnosząc o:

- zobowiązanie pozwanej do dokonania podziału nieruchomości stanowiącej działkę o nr ewidencyjnym 454/6 o pow. 0,3018 ha, położonej w miejscowości J. na terenie Gminy M. w celu wyodrębnienia niezabudowanej części o pow. 0,1905 ha i do wykupienia od powodów wyodrębnionej nieruchomości gruntowej o pow. 0,1905 ha, za cenę rynkową ustaloną w oparciu o opinię biegłego sądowego z dziedziny wyceny i szacowania nieruchomości, a następnie do zapłacenia powodom solidarnie ceny rynkowej w wysokości ustalonej jak powyżej, z tytułu wykupienia wyodrębnionej części nieruchomości o pow. 0,1905 ha w terminie 14 dni od zakończenia postępowania podziałowego i wprowadzenia w ewidencji gruntów zmian powstałych w wyniku podziału działki nr (...).

Uzasadniając żądnie powodowie wskazali, że wobec uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, działka nr (...) znajduje się na terenie obiektów usługowych z dopuszczeniem zabudowy produkcyjnej składów i magazynów, oznaczonym symbolem (...). Korzystanie z części działki o pow. 0,1905 ha w zamierzony i zgodny z warunkami zagospodarowania sprzed wprowadzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego stało się niemożliwe.

Odnosząc się do zmienionego żądania, pozwana Gmina wniosła o jego oddalenie podnosząc zarzut przedawnienia, z uwagi na upływ terminu określonego w art. 37 ust. 3 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. (k. 255,256).

W toku rozprawy, która odbyła się w dniu 20 listopada 2014 r., pełnomocnik powodów sprecyzował powództwo, w ten sposób, że cofnął powództwo o zapłatę w pierwotnym brzmieniu i podtrzymał roszczenie zgłoszone w piśmie z dnia 5 czerwca 2014 r. Nadto oświadczył, że wnosi o zobowiązanie pozwanej Gminy do dokonania podziału nieruchomości nr 454/6 o pow. 0,3018 ha położonej w miejscowości J. na terenie Gminy M. w celu wyodrębnienia niezabudowanej części tej nieruchomości o pow. 0,1905 ha i do wykupienia od powodów tejże wyodrębnionej nieruchomości za kwotę 132.550,00 zł (protokół rozprawy, k. 284v), natomiast w toku rozprawy z dnia 3 września 2015 r. oświadczył, że ponownie modyfikuje żądanie pozwu w ten sposób, że wnosi o zobowiązanie gminy M. do wykupu działki oznaczonej w opinii biegłego nr (...) o pow. 0,1782 ha za cenę 135.182,52 zł oraz, że cofa powództwo w zakresie 2 pozwu, tj. żądania zasądzenia od gminy na rzecz powodów kwoty 27.372,45 zł tytułem odszkodowania za zwiększone wydatki na dojazdy do pracy dłuższą drogą okrężną ze zrzeczeniem się roszczenia (protokół rozprawy, k. 347v).

Na rozprawie w dniu 3 września 2015r., a następnie w piśmie z dnia 22 września 2015r. ( k 347 v i k 356-358), pełnomocnik powodów ostatecznie sprecyzował żądanie w ten sposób, że wniósł o zobowiązanie pozwanej Gminy M. do złożenia oświadczenia woli następującej treści: „I. L., legitymująca się numerem PESEL (...) i K. L. legitymujący się numerem PESEL (...), sprzedają solidarnie Gminie M. należące do nich na prawie wspólności ustawowej małżeńskiej prawo własności niezabudowanej nieruchomości położonej w miejscowości J. gm. M., stanowiącej działkę oznaczoną w opinii biegłego J. M. nr geodezyjnym (...) o powierzchni 0,1782 ha, obręb 4 J., wyodrębnioną na skutek podziału działki nr (...), dla której Sąd Rejonowy Lublin-Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku prowadzi księgę wieczystą KW Nr (...) za kwotę 135.182,52 (sto trzydzieści pięć tysięcy sto osiemdziesiąt dwa 52/100) złote, płatną na rzecz powodów solidarnie z chwilą uprawomocnienia się wyroku oraz z tą chwilą nabywcy powyższą nieruchomość, a Gmina powyższe prawo własności za wskazaną cenę kupuje i stwierdzenie, że orzeczenie to zastępuje oświadczenia woli obu stron. Jednocześnie cofnął powództwo w zakresie pkt. 2 pozwu z dnia 5 sierpnia 2012r. tj. w zakresie żądania zasądzenia od Gminy M. na rzecz powodów kwoty 27.372,45 zł tytułem odszkodowania za dojazdy do pracy dłuższą drogą okrężną ze zrzeczeniem się roszczenia.

Pozwana Gmina M. oraz interwenient uboczny tak sprecyzowanego roszczenia nie uznali i wnieśli o jego oddalenie ( ( protokół rozprawy k 367|).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowie w 2005 r. nabyli działkę o nr (...) w J., w gminie M., o powierzchni 3018 m^2,dla której obecnie Sąd Rejonowy Lublin-Wschód z siedzibą w Ś. prowadzi księgę wieczystą o nr (...). Jednocześnie przez właścicieli działki nr (...) została ustanowiona służebność przechodu i przejazdu na rzecz każdoczesnego właściciela działki nr (...). Powodowie zakupili działkę z myślą o budowie domu mieszkalnego dla rodziny, a następnie także oddzielnego dla jednego z dwójki dzieci. W tym czasie nie obowiązywał plan zagospodarowania przestrzennego, zaś działka w ewidencji gruntów i budynków oznaczona była jako użytek rolny. Decyzją z dnia 30 czerwca 2005 r. wydaną na wniosek powodów, Wójt Gminy M. ustalił warunki zabudowy działki nr (...) położonej w miejscowości J. w gm. M. w ramach zabudowy jednorodzinnej. Decyzją nr (...) z dnia 26 kwietnia 2006 r. zatwierdzono projekt budowalny i udzielono pozwolenia na budowę w zakresie budowy budynku mieszkalnego jednorodzinnego wraz z przyłączami, zjazdem z drogi gminnej oraz ogrodzeniem działki od strony drogi gminnej na działce o nr (...) położonej w J., gm. M.. Powodowie zamieszkali w wybudowanym domu w 2007 r.

(zeznania powódki, k. 347 w zw. z k.187v-188v, zaświadczenie z dn. 20 lipca 2005 r., k. 53, decyzja o ustaleniu warunków zabudowy wraz z załącznikami, k. 12-14, decyzja zatwierdzająca projekt budowlany, pozwolenie na budowę, k. 15-16, zeznania świadka P. L., k. 189,189v, akt notarialny zawierający umowę sprzedaży nieruchomości- działki nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Lublinie- obecnie Sąd Rejonowy Lublin-Wschód z siedzibą w Ś. prowadzi księgę wieczystą nr (...) z dnia 21 lipca 2005 r., k. 300-304, odpis zwykły księgi wieczystej nr (...), k. 350)

Uchwałą nr (...) Rady Gminy w M. z dnia 15 maja 2009 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy M.- obszar L. ustaliła, że działka nr (...) położona w miejscowości J. leży na terenach obiektów usługowych z dopuszczeniem zabudowy produkcyjnej składów i magazynów oznaczonych symbolem (...), z podstawowym przeznaczeniem gruntów pod obiekty usługowe, a także zakłady produkcyjne i bazy „zaplecza obiektów usługowych, a także wszelkiego typu składowanie i magazynowanie. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego nie przewidziano możliwości lokalizacji na tym obszarze nowego budynku mieszkalnego (§ 12 planu zagospodarowania przestrzennego). Tereny objęte planem mogą być użytkowane w sposób dotychczasowy do czasu zagospodarowania ich zgodnie z planem. (§ 5 ust. 1 planu). Uchwała ta weszła w życie z dniem 30 sierpnia 2009 r.

(uchwała nr (...) Rady Gminy w M. z dnia 15 maja 2009 r., k. 274-282, wyrys i wypis z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego z dn. 7 listopada 2011 r., k. 21)

Pismem z dnia 4 sierpnia 2009 r. powodowie powołując się na przepisy art. 36 ustawy z dnia 27 marca 2003 r o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, domagali się od Gminy M. zapłaty odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę albo zaoferowania nieruchomości zamiennej ewentualnie wykupienia nieruchomości w całości, natomiast pismem z dnia 20 lutego 2012 r. wezwali w/w Gminę do zapłaty na ich rzecz kwot wskazanych następnie w pozwie z dnia 5 października 2012 r. W toku postępowania wszczętego na podstawie tego pisma sporządzona została opinia rzeczoznawcy majątkowego M. P., który nie stwierdził zmian w wartości działki po wejściu w życie planu zagospodarowania przestrzennego. Na tej podstawie odmówiono powodom zapłaty odszkodowania.

W grudniu 2011 r. powodowie zlecili rzeczoznawcy majątkowemu dokonanie wyceny niezabudowanej części działki o pow. 0,1905 ha. W operacie szacunkowym rzeczoznawca stwierdził, że na skutek uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wartość części działki zmalała z kwoty 110.000,00 zł do 37.000,00 zł. Powodowie ponieśli koszty w wysokości 1.476,00 zł.

(pismo z dnia 4 sierpnia 2009 r., k. 30-32, wezwanie, k. 34-37, korespondencja między stronami, k. 38-46, „opinia dotycząca utraty wartości nieruchomości....” , k. 47-50, operat szacunkowy, k. 72, faktura VAT nr (...), k. 23)

Z uwagi na budowę portu lotniczego w Ś., od listopada 2010 r. zamknięta została bezpośrednia droga dojazdowa do Ś., w związku z czym powodowie zmuszeni byli dojeżdżać do pracy drogą okrężną przez M..

Obecnie działka mieści się około 300-400 m w linii prostej od pasa startowego lotniska w Ś.. Działka położona jest w strefie izofonii- (zeznania powódki, k. 347 w zw. z k. 187v-188v).

Wartość rynkowa niezabudowanej części działki o pow. 1905 m² określona w podejściu porównawczym, metodą porównywania parami przed zmianą miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wynosiła 144.513,00, natomiast po wprowadzeniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zmalała do 132.550,00 zł. Biegły do obliczeń przyjął cenę jednostkową za metr kwadratowy w wysokości 69,58 zł.

(opinia biegłego z zakresu szacowania nieruchomości J. O., k. 207-220, ustna opinia uzupełniająca, k. 283v)

Działka powodów jest ogrodzona i zabudowana w części północnej. Ograniczona jest od północy drogą gminną nr (...), od wschodu drogą szerokości 5 m na działce M. S., objętą służebnością przejazdu i przechodu na rzecz każdoczesnego właściciela działki nr (...)., od południa działką rolną nr (...), zaś od zachodu działką rolną 453/1. Wobec powyższego, uwzględniając żądanie powodów, możliwe jest dokonanie podziału geodezyjnego działki nr (...) na dwie działki- zabudowaną nr (...) o powierzchni 0,1236 ha dla powodów oraz rolną nr (...) o powierzchni 0,1782 ha. Dla obydwu działek zapewniony jest dojazd do drogi publicznej. (opinia biegłego z zakresu geodezji, k. 305-307, akt notarialny zawierający umowę sprzedaży nieruchomości- działki nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Lublinie- obecnie Sąd Rejonowy Lublin-Wschód z siedzibą w Ś. prowadzi księgę wieczystą nr (...) z dnia 21 lipca 2005 r., k. 300-304, odpis zwykły księgi wieczystej nr (...), k. 350, k. 300-304).

Zgodnie z § 1 aneksu nr (...) z dnia 18 sierpnia 2008 r. do umowy z dnia 19 marca 2008 r. zawartej pomiędzy Gminą M. a (...) S.A. z siedzibą w L. strony w/w umowy ustaliły, że podejmą ścisłą współpracę w zakresie dotyczącym ewentualnych roszczeń właścicieli nieruchomości, zgłaszanych na podstawie art. 36 i 37 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, które zostaną zgłoszone po ogłoszeniu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obowiązującego na obszarze Gminy M. w części dotyczącej terenu lotniska w miejscowości Ś., w związku z tymi zmianami (umowa, k. 101,102, aneks nr (...), k. 103,104).

Podstawą do ustalenia przedstawionego stanu faktycznego były wymienione dowody w postaci dokumentów prywatnych i urzędowych, opinii biegłych z zakresu wyceny nieruchomości oraz geodezji, a także zeznania powódki oraz świadka P. L..

Wskazać należy, że okoliczności faktyczne istotne w kontekście żądanie zgłoszonego pismem z dnia 5 czerwca 2014 r. nie były sporne- pozwany nie odniósł się bezpośrednio do nich podnosząc jedynie zarzut przedawnienia.

Niemniej jednak dowody te nie dały podstaw do odmowy im wiarygodności czy mocy dowodowej.

Opinie biegłych sporządzone zostały w sposób jasny, zawierający merytoryczne uzasadnienie, zaś zeznania powódki oraz świadka nie zawierały sprzeczności oraz znajdowały potwierdzenie w dokumentach załączonych do akt. Dodać jednocześnie należy, że opinia biegłego z zakresu wyceny nieruchomości, choć wywołana na etapie dochodzenia roszczenia o zapłatę, stała się przydatna dla rozstrzygnięcia sprawy również po dokonaniu modyfikacji powództwa, bowiem w oparciu o nią ustalono wartość części działki objętej żądaniem wykupu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Po ostatecznym zmodyfikowaniu powództwa powodowie domagali się zobowiązania strony pozwanej do złożenia oświadczenia woli prowadzącego do wykupienia od nich tej części nieruchomości, która na skutek uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie może być przez nich wykorzystana w sposób zgodny z dotychczasowym.

W świetle art. 64 k.c. prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające obowiązek danej osoby do złożenia oznaczonego oświadczenia woli, zastępuje to oświadczenie.

Zgodnie z treścią art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2015 r. poz. 199 ze zm.), jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe bądź istotnie ograniczone, właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości może, z zastrzeżeniem ust. 2, żądać od gminy: odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę albo wykupienia nieruchomości lub jej części. Roszczenia te skonstruowane zostały w sposób alternatywny - to od właściciela nieruchomości zależy, które z nich skieruje przeciwko jednostce samorządu terytorialnego.

W pierwszej kolejności rozważyć należy podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia roszczenia.

Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie określa szczególnych terminów przedawnienia dla roszczeń określonych w art. 36 ust. 1. Oczywistym jest bowiem, że pięcioletni termin wskazany w art. 37 ust. 3, jak jednoznacznie wynika z treści tego przepisu, ogranicza się wyłącznie do uprawnień określonych w art. 36 ust. 3 przedmiotowej ustawy (tak też SA w Krakowie, wyrok z dnia 27 marca I ACa 74/15, LEX nr 1679920), wobec czego zastosowanie znajdują ogólne przepisy prawa cywilnego w tym zakresie, tj. art. 118 k.c. Przedawnienie roszczenia o wykup nieruchomości wskutek ograniczenia lub uniemożliwienia korzystania z niej z powodu uchwalenia lub zmiany planu miejscowego następuje z upływem lat dziesięciu od jego powstania (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 20 lipca 2012 r. I ACa 853/11 LEX nr 1298247, Biul.SAKa 2013/1/26 ).

Roszczenia stanowiące ostatecznie przedmiot niniejszego postępowania zostały zgłoszone pismem wniesionym do sądu dnia 6 czerwca 2014 r. (k. 245).

Zgodnie z art. 120 § 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, zaś jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Skoro zaś ustawa wiąże skutki roszczenia ze zmianą w dotychczasowym sposobie dopuszczalnego korzystania z nieruchomości, to uznać należy, że powstaje ono i staje się wymagalne z chwilą wejścia w życie planu zagospodarowania przestrzennego, a więc na gruncie stanu faktycznego niniejszej sprawy- z dniem 30 sierpnia 2009 r. Wobec tego termin 10-letni nie upłynął, zaś zarzut nie może zostać uwzględniony.

Przechodząc zaś do meritum żądania wskazać należy, że z art. 36 ust. 1 ustawy z 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wynika, że musi zachodzić związek przyczynowy pomiędzy uchwaleniem planu miejscowego bądź jego zmianą a skutkiem w postaci ograniczenia prawa własności (użytkowania wieczystego), polegającego na uniemożliwieniu lub istotnym ograniczeniu korzystania z nieruchomości, przy czym chodzi o korzystanie faktyczne lub zgodne z dotychczasowym przeznaczeniem, tj. w taki sposób, w jaki właściciel może to potencjalnie czynić w granicach określonych przepisami prawa. Niewątpliwie więc ustawodawca użył dwóch odmiennych pojęć w postaci "korzystania z nieruchomości w dotychczasowy sposób" i "korzystania z nieruchomości w sposób zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem". Korzystanie z nieruchomości w dotychczasowy sposób oznacza faktyczny sposób wykorzystywania nieruchomości przed uchwaleniem planu zagospodarowania przestrzennego. Korzystanie natomiast z nieruchomości w sposób zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem oznacza, że decydujące jest przeznaczenie nieruchomości bądź w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, bądź w akcie administracyjnym (wyrok SA w Szczecinie z dnia 23 kwietnia 2014 r., I ACa 89/14, LEX nr 1466954).

Do czasu uchwalenia przez Radę Gminy M. planu zagospodarowania przestrzennego w 2009 r., obszar, na którym położona jest działka powodów nie był objęty żadnym planem, zaś tereny te, jak wynika z zaświadczenia Wójta Gminy z dn. 20 lipca 2005 r. (k. 53) oznaczone były w ewidencji gruntów jako użytki rolne (takie oznaczenie wciąż ujawnione jest w księdze wieczystej, k. 350). Możliwa była ich zabudowa domami jednorodzinnymi, o czym świadczy choćby treść decyzji o ustaleniu warunków zabudowy z dnia 30 czerwca 2005 r. (k. 12-13).

Ustalenia planu zagospodarowania przestrzennego jednoznacznie taką możliwość wyłączyły zmieniając przeznaczenie terenu oznaczając je jako „teren obiektów usługowych z dopuszczeniem zabudowy produkcyjnej składów i magazynów oznaczonych symbolem U/P”, z podstawowym przeznaczeniem gruntów pod obiekty usługowe, a także zakłady produkcyjne i bazy „zaplecza obiektów usługowych, a także wszelkiego typu składowanie i magazynowanie. Wśród dopuszczonej zabudowy w planie wskazano obiekty usług publicznych, komercyjnych, urządzeń infrastruktury technicznej czy urządzeń służących ochronie środowiska, co dodatkowo zostało ograniczone warunkiem w postaci uzupełnienia lub wzbogacenia przeznaczenia podstawowego (§ 12 MPZP).

Skoro zaś powodowie zakupili działkę rolną, której zabudowa mieszkalna była dopuszczalna, w celach mieszkalno-rekreacyjnych (z zamiarem wybudowania w przyszłości drugiego budynku mieszkalnego dla córki) i w ten sposób z niej korzystali, to należy uznać, że spełnione zostały przesłanki warunkujące roszczenie powodów. Ograniczone bowiem, w sposób istotny, zostało prawo do korzystania z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa (140 k.c.).

Dokonana przez Sąd określona modyfikacja treści oświadczenia woli stron nie zmienia jego istoty. Orzeczenie stwierdzające obowiązek złożenia przez pozwanego oświadczenia woli (art. 64 k.c.) może zapaść tylko wtedy, jeśli strony łączy stosunek prawny, z którego obowiązek ten wynika. Treść zastępowanych oświadczeń woli objętych żądaniem powodów jest determinowana treścią istniejącego między stronami stosunku prawnego. Sąd orzekający w sprawie o zobowiązanie pozwanego do złożenia oświadczenia woli może dokonać stosownej modyfikacji nieprecyzyjnie sformułowanego żądania powoda, jeżeli modyfikacja taka jest zgodna z wolą powoda oraz podstawą zgłoszonego roszczenia, zwłaszcza treścią stosunku prawnego łączącego strony (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 2011 r., IV CSK 536/10, niepubl.). Ustalenie właściwej treści zobowiązania pozwanego dokonywane jest przez sąd w oparciu przede wszystkim o elementy stanu faktycznego związane z podstawą prawną powództwa- a więc art. 36 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 marca 2003 r. (por. np. wyroki SN z dnia 2 września 2014 r., z dnia 21 stycznia 2009 r., III CSK 268/08, niepubl., z dnia 9 stycznia 2008 r., II CSK 414/07, niepubl.).

Biegły z zakresu geodezji oznaczył, w jakim zakresie działka powodów winna zostać podzielona tak by uwzględniać już istniejącą zabudowę oraz zakres w jakim, na skutek zmiany przeznaczenia, nie będzie mogła być wykorzystana z dotychczasowym przeznaczeniem, w ten sposób, że w swojej opinii sporządził projekt wydzielenia z istniejącej działki dwóch działek- jednej o pow. 0,1236 ha (nr (...)),- a więc działkę zabudowaną domem mieszkalnym powodów oraz o pow. 0,1782 ha (nr (...)). Druga z proponowanych do podziału działek stanowi część nieruchomości, która, z uwagi na ograniczenia w możliwości jej zabudowy, nie nadaje się do wykorzystania w sposób dotychczas legalny i objęta jest żądaniem powodów. Kierując się zaś opinią biegłego z zakresu geodezji, wydaną w oparciu o wiadomości specjalne, uwzględniając funkcjonalny i celowościowy aspekt przepisów art. 36 ust. 1 pkt 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym i tym samym żądań strony powodowej, Sąd uznał, że pozwana, na mocy wskazanych przepisów zobligowana jest do wykupu działki o pow. 0,1782 ha oznaczonej przez biegłego jako działka nr (...).

Zgodnie z żądaniem powodów cena działki miała zostać ustalona w oparciu o opinię biegłego z zakresu wyceny nieruchomości. Biegły obliczył wartość części działki powodów w odniesieniu do powierzchni o 133 m² większej niż ujęta w wyroku, zaś po dokonaniu korekty w oparciu o wskazane w opinii współczynniki, biegły ustalił wartość nieruchomości, jako iloczyn powierzchni i ceny jednostkowej- w wysokości 69,58 zł za m². Skoro więc powierzchnia działki objętej obowiązkowym wykupem wyniosła 1782 m², przy uwzględnieniu wartości metra kwadratowego przyjętej przez biegłego, działka, którą nabyć winna pozwana Gmina warta jest 123.991,56 zł (69,58 zł x 1782 m²).

Powodowie domagali się również zwrotu kosztów sporządzenia operatu geodezyjnego, którego celem było określenie zmian wartości niezabudowanej części działki nr (...) o pow. 1905 m², w wysokości 1.476 zł. Mając jednak na uwadze treść ostatecznego żądania, a więc wykup nieruchomości z uwagi na zmianę jej przeznaczenia uniemożliwiającą dotychczasowe korzystanie, nie zaś odszkodowanie za spadek wartości nieruchomości nie można uznać, że pozwana Gmina zobowiązana jest do zwrotu tych wydatków, bowiem nie pozostają one w bezpośrednim związku z dochodzonym roszczeniem. W orzecznictwie wskazuje się, że koszty prywatnych ekspertyz mogą być przez sąd uwzględniane jeżeli stanowią istotną przesłankę dla uwzględnienia powództwa (por. np. wyrok SN z dnia 2 września 1975 r., I CR 505/75).

Rozstrzygnięcie o kosztach Sąd oparł o treść art 100 k.p.c., zgodnie z którym koszty zostały stosunkowo rozdzielone. Trzeba mieć na względzie fakt, że wobec częściowego cofnięcia powództwa, powodowie i strona pozwana są zasadniczo w takim samym zakresie stroną wygrywająca i przegrywającą proces. Koszty procesu winni ponieść w jednakowym zakresie po ½ części.

Powodowie ponieśli koszty w postaci opłaty od pozwu w wysokości 2.500 zł (k. 93 w zw. z postanowieniem Sadu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 19 listopada 2012 r., I Acz 1186/12, k. 87) wynagrodzenia pełnomocnika w osobie radcy prawnego wraz z opłatą od pełnomocnictwa, w łącznej wysokości 3.617 zł (§ 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu oraz art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej, t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 1628, ze zm.), a także w postaci zaliczek na opinie biegłych w łącznej wysokości 6.000,00 zł (k. 202, 291).

Pozwany poniósł koszty wynagrodzenia pełnomocnika i opłaty skarbowej w kwocie 3.617 złotych.

W zakresie zatem, w jakim koszty poniesione przez powodów przewyższają ustaloną proporcję, czyli ½ części, podlegają zwrotowi przez pozwaną Gminę na rzecz powodów. Różnica wynosi 2.908,89 złotych.

Taka sama zasada przyjęta została w odniesieniu do kosztów tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa z tytułu części opłaty sądowej, od uiszczenia której powodowie zostali zwolnieni. Brakująca część opłaty sądowej odpowiada części opłaty sądowej uiszczonej przez powodów.

Koszty opinii biegłych wyniosły łącznie 5.817,77 zł (postanowienia, k. 238, 322), wobec czego stosownie do art. 84 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd zwrócił powodom kwotę 182,23 zł (6.000 zł - 5.817,77 zł) tytułem niewykorzystanej zaliczki.

O kosztach zawiązanych z interwencja uboczną, Sąd orzekł w oparciu o art. 107 zd. 1 k.p.c.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w sentencji.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE