Sygn. akt IV Ka 624/15

Uzasadnianie

Apelacja okazała się zasadna w takim zakresie, iż skutkowała zmianą zaskarżonego wyroku i uniewinnieniem M. G. od zarzucanego mu czynu.

W komentarzu do art. 277 kk opubl. System Informacji Prawnej Legalis pod red. Królikowski / Żelichowski 2013 stwierdza się, że czynność sprawcza została opisana w typie czynu zabronionego z art. 277 kk za pomocą pięciu znamion: "niszczy", "uszkadza", "usuwa", "przesuwa", "czyni niewidocznymi" oraz "fałszywie wystawia". Jest to tzw. wieloodmianowy typ czynu zabronionego, gdyż do jego popełnienia wystarczające jest zrealizowanie przez podmiot czynu zabronionego jednego ze znamion czynności sprawczej. Pierwsze cztery znamiona odnoszą się do czynności sprawczych w stosunku do znaków granicznych już umieszczonych w punktach granicznych, piąte zaś znamię w stosunku do znaków granicznych dopiero tam umieszczanych.

Znamiona "usuwa" i "przesuwa" odnoszą się do zachowania polegającego na ataku na miejsce umieszczenia znaku granicznego, a nie na jego substancję. Usuwać i przesuwać znak graniczny można zatem jedynie z punktu granicznego, gdzie został on uprzednio umieszczony. W obu przypadkach dochodzi do zabrania znaku granicznego z punktu granicznego - z tym że w pierwszym bez umieszczania go w nowym miejscu na gruncie, w drugim zaś z umieszczeniem go w takim miejscu. Wskutek usunięcia znak graniczny definitywnie traci swoją moc prawną ("oderwany od gruntu"), wskutek przesunięcia posiadają w dalszym ciągu ("nieoderwany od gruntu"), jednakże w sposób sprzeczny ze swoją funkcją prawną ("fałszywie wskazuje punkt graniczny").

W komentarzu do kk pod red. Stefański 2015 opubl. System Informacji Prawnej Legalis wskazuje się, że czyn zabroniony stypizowany w art. 277 kk ma charakter skutkowy. Usunięcie znaku granicznego to zabranie go z miejsca jego ustawienia, przy tym całkowite wycofanie z miejsca, gdzie się dotychczas znajdował. Nie ma przy tym znaczenia , co sprawca z nim uczynił – schował, wyrzucił, zniszczył itp. Przesunięciem znaku granicznego jest ustawienie go w innym miejscu. Powoduje to z reguły zmianę linii granicznej.

Przedmiot czynności sprawczej został określony za pomocą znamienia "znaki graniczne". Użycie liczby mnogiej nie oznacza jednak, że przedmiotem czynności wykonawczej nie może być poszczególny znak graniczny. Sąd Najwyższy w wyr. z 23.5.1935 r. (II K 517/35) wyraził pogląd na gruncie art. 190 kk z 1932 r. [odpowiednik art. 277 kk], że: "Dla bytu przestępstwa z art. 190 kk 1932 nie jest niezbędnem uczynienie granicy niewidoczną przez usunięcie wszystkich znaków, stanowiących granicę, wystarcza usunięcie, a nawet uszkodzenie poszczególnych znaków granicznych".

W świetle powyższych poglądów, który są w pełni akceptowane przez sąd odwoławczy oskarżonemu nie można przypisać sprawstwa czynu z art. 277 kk w postaci przesunięcia dwóch i usunięcia jednego znaku granicznego umieszczonego w granicy działek nr (...) w miejscowości Z..

Jak ustalił sąd meriti przesunięte zostały 3 z 8 znaków granicznych (betonowych słupków geodezyjnych ) , jeden z nich został wyorany i leżał na ziemi, dwa pozostałe przesunięte ( przechylone zgodnie z kierunkiem orki).

W kontekście powyższych rozważań wskazać należy, że „wyorany znak” istotnie został oderwany od gruntu ( leżał na ziemi) i tym samym stracił swoją funkcję i moc prawną, jednakże dla realizacji znamienia czasownikowego „usunięcia” koniecznym było jego fizyczne zabranie, znak zaś leżał na ziemi.

W sprawie więc nie doszło do nastąpienia skutku w myśl art. 277 kk w postaci „usunięcia”.

W kwestii zarzutu przesunięcia dwóch znaków, to posadowione one były nadal w gruncie – niezmiennie w ich miejscu, w punkcie granicznym. Nie doszło więc do ich „przesunięcia” w znaczeniu art. 277 kk, a jedynie zostały pochylone /zgodnie z kierunkiem orki/. Nadal prawidłowo spełniały więc swą funkcję – prawidłowo wskazywały punkt graniczny / w istocie nie zmieniły miejsca swego posadowienia/ i nie straciły tym mocy prawnej.

W ocenie sądu odwoławczego ochronę swoich praw związanych z własnością pokrzywdzony ewentualnie może uzyskać w trybie powództw cywilnych o przywrócenie stanu poprzedniego lub roszczeń regresowych o zapłatę za przywrócenie stanu poprzedniego czy też ewentualnie o ponowne ustalenie granicy ( 153 kc. , art. 222 i nast. kc ).

Wobec powyższego należało zmienić zaskarżony wyrok i M. G. uniewinnić od popełnienia zarzuconego mu czynu i w konsekwencji kosztami procesu obciążyć Skarb Państwa.

Z tych wszystkich względów orzeczono , jak w sentencji.