UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 stycznia 2015 roku, znak:(...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił M. G. prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 748 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U z 1983 r., Nr 8, poz. 43 ze zm.), z uwagi na to, że na dzień 1 stycznia 1999 roku wnioskodawca nie udowodnił co najmniej 15 - letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a jedynie 2 lata, 5 miesięcy i 12 dni (decyzja – k. 93 a.e.).

W odwołaniu M. G. nie zgodził się z zaskarżoną decyzją wskazując, że w warunkach szczególnych pracował w okresach od dnia 11 czerwca 1976 roku do 28 lutego 1978 roku, od 5 września 1978 roku do 9 lutego 1984 roku oraz od 6 sierpnia 1986 roku do 30 czerwca 1992 roku jako kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 ton. Nie kierował wówczas innego typu pojazdami samochodowymi, pracował w pełnym wymiarze czasu pracy przewożąc różne ładunki (k. 2-5 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie podnosząc argumenty, które legły u podstaw zaskarżonej decyzji, wskazując iż zaliczono wnioskodawcy do okresów zatrudnienia w warunkach szczególnych udokumentowany okres takiej pracy od 17 lutego 1984 roku do 23 lutego 1984 roku, od 24 lutego 1984 roku do 12 września 1985 roku oraz od 14 września 1995 roku do 31 lipca 1986 roku w (...) M., co daje łącznie okres 2 lata, 5 miesięcy i 12 dni. Pozostałe okresy nie zostały uznane za pracę w warunkach szczególnych, ponieważ nie przedstawiono świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych za te okresy, a dodatkowo w wypadku okresu zatrudnienia w Spółdzielni (...) (następnie (...)) od dnia 11 czerwca 1976 roku do 28 lutego 1978 roku świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych nie zostało wystawione w sposób prawidłowy, a mianowicie zawiera niepełną nazwę zajmowanego stanowiska jak również charakteru wykonywanej pracy (k. 12 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

M. G. urodził się w dniu (...), w dniu (...) roku złożył wniosek o emeryturę. W jego treści zawarł oświadczenie o tym, że jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego oraz jednocześnie wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa (k. 1-4 a.e.).

Do wniosku skarżący dołączył m.in. świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych ze Spółdzielni (...) w Ł. w Likwidacji (następcy Spółdzielni (...)) oraz z Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o., a także poświadczone kserokopie akt osobowych z okresów zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...), Zakładzie (...) w Ł. (późniejsze nazwy: (...) Przedsiębiorstwo (...), Zakład (...) oraz Przedsiębiorstwo (...), (...)w Ł.) - (vide akta emerytalne k. 19-74).

Na podstawie zgromadzonych dokumentów organ rentowy, zaskarżoną decyzją z dnia 22 stycznia 2015 roku uznał za udowodniony na dzień 1 stycznia 1999 roku łączny okres podlegania ubezpieczeniom w wymiarze 25 lat, w tym 23 lata, 9 miesięcy i 22 dni okresów składkowych oraz 3 lata, 4 miesiące i 10 dni okresów uzupełniających. Organ rentowy uwzględnił do stażu pracy w szczególnych warunkach okres wynoszący 2 lata, 5 miesięcy i 12 dni tj. okres zatrudnienia ubezpieczonego w (...) w M..

W toku postępowania Sąd ustalił, iż M. G. po ukończeniu 16- tego roku życia pracował w gospodarstwie rolnym rodziców. Następnie w okresie od dnia (...)roku odbywał zasadniczą służbę wojskową. Pierwszą pracę zawodową podjął w Spółdzielni (...) w S., Oddział w Ł.. Został tam zatrudniony od dnia 11 czerwca 1976 roku, na stanowisku kierowcy samochodowego. Do jego obowiązków należało, przez cały okres zatrudnienia, kierowanie samochodami ciężarowymi o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Wnioskodawca jeździł samochodami marki J. oraz S., przewoził towary dostarczane wagonami do GS- ów tj. nawozy, węgiel, wapno, cement, eternit. Wnioskodawca nie był kierowany do innych prac, nie zajmował się rozładunkiem ani załadunkiem, w razie awarii samochodu przesiadał się na samochód zastępczy. W Spółdzielni zatrudnionych było około 100 kierowców samochodowych, oddzielnie zatrudniano pracowników na stanowiskach mechaników samochodowych. Praca wnioskodawcy odbywała się codzienne od poniedziałku do soboty, w pełnym wymiarze czasu pracy, często w godzinach nadliczbowych – 10 – 12 godzin dziennie. Skarżący pracował tam do dnia 28 lutego 1978 roku (vide świadectwo pracy k. 7 akt kapitałowych, świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych k. 72 a.e., zeznania świadków: F. S. k. 43 a.s., P. S. k. 43-43v a.s. oraz wyjaśnienia i zeznania wnioskodawcy k. 19v a.s. – 44 a.s.).

Od dnia 5 września 1978 roku M. G. rozpoczął pracę w Przedsiębiorstwie (...), Zakładzie (...) w Ł.. Początkowo został zatrudniony na dwutygodniowy okres próbny, następnie na czas nieokreślony. Od początku powierzono mu stanowisko kierowcy samochodowego w dziale(...). Umowa o pracę została rozwiązana w dniu 9 lutego 1984 roku, na wniosek skarżącego. Następnie wnioskodawca ponownie zatrudniony został w tym Zakładzie (pod zmienioną nazwą „ (...) Przedsiębiorstwo (...) w Ł., Zakład (...)”) z dniem 6 sierpnia 1986 roku, na stanowisku kierowcy samochodowego w Dziale (...) Przez cały okres zatrudnienia M. G. pozostawał na tym samym stanowisku, przy czym zamiennie używano nazwy „kierowca” bądź „kierowca samochodowy”. Umowa została rozwiązana w dniu 30 czerwca 1992 roku. W tym okresie zatrudnienia skarżący wykorzystał 10 dni urlopu bezpłatnego (vide akta osobowe k. 29 a.s.).

W okresie zatrudnienia w Zakładzie (...) tak od dnia 5 września 1978 roku do 9 lutego 1984 roku jak i od 6 sierpnia 1986 roku do 30 czerwca 1992 roku skarżący wykonywał wyłącznie pracę kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Jeździł samochodami marki S. oraz J. o ciężarze powyżej 5 ton. Kierowcy, w tym wnioskodawca zajmowali się transportem żywca oraz mięsa i jego przetworów (w samochodach chłodniach) na terenie całego kraju. Były to długie trasy, kursy trwały często 14-16 godzin. Wnioskodawca nie wykonywał natomiast nigdy czynności wyładunkowo – załadunkowych, w razie bieżących i koniecznych napraw samochodu jak i w razie kapitalnego remontu oddawał samochód do bazy, gdzie zatrudniano około 40 mechaników, sam zaś od dyspozytora dostawał inny samochód (zeznania wnioskodawcy k. 19v a.s. oraz 44 a.s. oraz świadków: J. B. k. 43v a.s. oraz L. N. k. 43v-44 a.s.).

Przystępując do oceny dowodów osobowych należy stwierdzić, że przesłuchani w sprawie świadkowie to osoby obce dla ubezpieczonego. Świadkowie pracowali razem z wnioskodawcą w Spółdzielni (...) w S., Oddział w Ł. (F. S. i P. S.) oraz Przedsiębiorstwie (...) w Bazie (...) w Ł.. Zatrudnieni byli również na stanowisku kierowców i wykonywali tą samą pracę co skarżący. Świadkowie zgodnie potwierdzili, iż wnioskodawca w spornych okresach wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy czynności kierowcy samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Wskazane okoliczności dotyczące świadków pozwalają w ocenie Sądu na przyjęcie, że świadkowie posiadają niezbędne wiadomości dotyczące okoliczności zatrudnienia ubezpieczonego w zakresie jego obowiązków oraz warunków w jakich były wykonywane co do okresów objętego sporem. Zeznania świadków są logiczne oraz wzajemnie się uzupełniają, wobec czego Sąd uznał je za wiarygodne. Należy wskazać, że organ rentowy nie podniósł okoliczności, które mogłyby godzić w wiarygodność ich zeznań.

Powyższa ocena dotyczy również zeznań samego ubezpieczonego, skoro były one zgodne z wiarygodnymi zeznaniami świadków. Ubezpieczony wyczerpująco opisał swoje obowiązki. Brak jest jakichkolwiek przesłanek do kwestionowania jego zeznań.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił również w oparciu o powołane dowody z dokumentów. Ich autentyczność w toku procesu nie była kwestionowana przez strony. Ich forma oraz treść nie wzbudziła ponadto wątpliwości co do ich autentyczności z urzędu, wobec czego zostały one uznane za wiarygodne w całości i jako takie stanowiły pełnowartościowe źródło informacji o okolicznościach faktycznych w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie M. G. jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Do okoliczności spornych w rozpoznawanej sprawie, biorąc pod uwagę treść zaskarżonej decyzji oraz odwołania i składanych przez ubezpieczonego zeznań należy możliwość zakwalifikowania okresów zatrudnienia ubezpieczonego od dnia 11 czerwca 1976 roku do dnia 28 lutego 1978 roku, od dnia 5 września 1978 roku do dnia 9 lutego 1982 roku oraz od 6 sierpnia 1986 roku do 30 czerwca 1992 roku w łącznym wymiarze 13 lat i 18 dni (minus urlop bezpłatny), jako pracy w szczególnych warunkach, celem ustalenia czy legitymuje się on 15 – letnim okresem tak kwalifikowanej pracy. Przy tym zaznaczyć należy, iż okres zaliczony M. G. do pracy w warunkach szczególnych przez ZUS wynosi 2 lata, 5 miesięcy i 12 dni.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 b pkt 20 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 roku, poz. 748) – zwanej dalej ustawą emerytalną, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego, wynoszącego dla mężczyzn urodzonych po dniu 30 września 1953 roku co najmniej 67 lat. Ubezpieczony nie ukończył wyżej wymienionego wieku, zatem nie spełnia warunków niezbędnych do ustalenia mu prawa do emerytury w oparciu o powołany przepis.

Natomiast w myśl art. 46 w związku z art. 32 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku, a przed dniem 1 stycznia 1969 roku będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku niższym niż wskazany, jeżeli nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego i warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach spełnią do dnia 31 grudnia 2008 roku. Przy czym wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie, których wymienionym osobom przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Według § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) – zwanego w dalszej części rozporządzeniem Rady Ministrów, pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. M. G. do dnia 31 grudnia 2008 roku nie osiągnął wymaganego przez cytowany przepis wieku emerytalnego – 60 lat.

Jednakże zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej, mężczyznom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat oraz okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat. Emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Przepis art. 32 ust. 2 ustawy emerytalnej stanowi, że za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie, których osobom wymienionym w ust. 2 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (art. 32 ust. 4 ustawy).

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Według § 3 rozporządzenia Rady Ministrów okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia", uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia.

Natomiast § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Jednocześnie § 1 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów stanowi, że właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B.

Sumując powyższe, aby nabyć prawo do emerytury M. G. musiał spełnić łącznie następujące przesłanki:

1) osiągnąć obniżony do 60 lat wiek emerytalny;

2) nie przystąpić do otwartego funduszu emerytalnego;

3) na dzień i stycznia 1999 r. udowodnić:

a) co najmniej 15 - letni okres wykonywania prac w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze oraz

b) staż pracy w wymiarze co najmniej 25 lat.

Bezspornym jest, że ubezpieczony w dniu wydania zaskarżonej decyzji ukończył wymagane 60 lat, na dzień 1 stycznia 1999 roku legitymuje się 25 - letnim stażem pracy oraz że będąc członkiem otwartego funduszu emerytalnego złożył stosowane oświadczenie o przekazaniu zgromadzonych tam środków na dochody budżetu państwa.

Przechodząc do oceny, czy ubezpieczony spełnia również warunek legitymowania się co najmniej 15 – letnim stażem pracy w warunkach szczególnych należy wskazać, że skarżący występując do organu rentowego o przyznanie świadczenia emerytalnego przedłożył na okoliczność wykonywania prac w szczególnych warunkach w okresie od 11 czerwca 1976 roku do 28 lutego 1978 roku świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, zawierające jednak niedokładne określenie stanowiska jakie skarżący zajmował, natomiast za pozostałe sporne okresy świadectw takich nie przedstawił. Jednakże w ocenie Sądu wskazana okoliczność nie może dyskwalifikować możliwości ubezpieczonego ubiegania się o przedmiotowe świadczenie. Należy mieć bowiem na uwadze, że wadliwe wystawienie jak i brak wystawienia wskazanego dokumentu nie jest wystarczającą podstawą do przyjęcia, że pracownik nie wykonywał pracy w takich warunkach. Obowiązek sporządzenia dokumentacji w tym zakresie obciąża pracodawcę, w związku z czym wyciąganie wobec pracownika jakichkolwiek negatywnych konsekwencji braku jej sporządzenia bądź wadliwości, byłoby dla niego nazbyt krzywdzące.

Należy mieć na uwadze fakt, że w postępowaniu sądowym nie znajdują zastosowania ograniczenia w zakresie dopuszczalnych źródeł dowodowych, ustanowione na potrzeby postępowania przed ZUS, a wynikających z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe (Dz. U. z 2011 roku, Nr 237, poz. 1412). Zasadniczym bowiem celem postępowania sądowego jest rozstrzygnięcie sprawy po dostatecznym, wszechstronnym wyjaśnieniu jej okoliczności spornych. Ułatwia to art. 473 k.p.c., który wprost stanowi, iż w postępowaniu przed sądem w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i przesłuchania stron.

Powyższe oznacza, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., sygn. III UZP 6/84; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r., sygn. III UZP 48/84wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 r., sygn. II UKN 186/97; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 29 stycznia 2013 r., sygn. III AUa 808/12). Z przedstawionym poglądem i wynikającymi z niego wnioskami Sąd Okręgowy w pełni się zgadza.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe, w którym Sąd oparł się na dokumentach znajdujących się w aktach osobowych i aktach ZUS, jego zeznaniach złożonych w trybie art. 299 k.p.c. oraz zeznaniach świadków, pozwoliło ustalić w sposób pewny, że ubezpieczony wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracę w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia w spornych okresach tj. od 11 czerwca 1976 roku do 28 lutego 1978 roku, od 5 września 1978 roku do 9 lutego 1984 roku oraz od 6 sierpnia 1986 roku do 30 czerwca 1992 roku tj. przez 12 lat, 10 miesięcy i 21 dni (okres pomniejszone o okresy urlopów bezpłatnych) tj. w wymiarze wystarczającym do uzupełnienia uznanego już przez organ emerytalny okresu tj. 2 lat, 5 miesięcy i 12 dni. Razem okresy te wynoszą bowiem ponad 15 lat tj. 15 lat, 4 miesiące i 3 dni

Z poczynionych ustaleń wynika, że ubezpieczony w w/w okresach wykonywał czynności wskazane w wykazie A, Dział VIII „W transporcie i łączności”, poz. 2 „Prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów”, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów.

Jak wynika z poczynionych ustaleń M. G. legitymuje się ogólnym stażem pracy wynoszącym 25 lat, ukończył 60 lat życia oraz pracował w warunkach szczególnych ponad wymagany co najmniej 15 – letni okres, tj. przez 15 lat, 4 miesiące i 3 dni. Tym samym ubezpieczony spełnia wszystkie warunki do ustalenia mu prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych od dnia(...)roku, tj. od dnia złożenia wniosku o świadczenie, stosownie do art. 129 ust. 1 w związku z art. 100 ustawy emerytalnej. W tym bowiem dniu spełnił wszystkie warunki do ustalenia prawa do emerytury.

Z tych względów Sąd na mocy wyżej wskazanych przepisów oraz art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

WYROK

UZASADNIENIE