Sygn. akt VIII Gz 144/15
dnia 16.12.2015 r.
Sąd Okręgowy w Bydgoszczy Wydział VIII Gospodarczy w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Wojciech Wołoszyk
Sędziowie: SSO Wojciech Łukaszewski
SSR del. Jacek Wojtycki
Protokolant: -po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2015 r. w Bydgoszczy na posiedzeniu niejawnym
sprawy z wniosku dłużnika K. C. nieprowadzącej działalności gospodarczej o ogłoszenie upadłości
na skutek zażalenia dłużnika od postanowienia Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z
dnia 22 października 2015 r., sygn. akt XV GU 199/15
postanawia:
oddalić zażalenie
SSO Wojciech Wołoszyk SSO Wiesław Łukaszewski SSR del. Jacek Wojtycki
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 22 października 2015 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy oddalił wniosek dłużnika K. C. nieprowadzącej działalności gospodarczej o ogłoszenie upadłości.
Sąd I instancji ustalił, że dnia 01 września 2006r. dłużniczka, zarejestrowała działalność gospodarczą pod firmą (...)
W ramach prowadzonej działalności gospodarczej dłużniczka zaciągnęła zobowiązania i ma wymagalne niezaspokojone wierzytelności wobec następujących wierzycieli:
(...) S.A. w W. na kwotę łączną 542.186,49 zł tytułem
należności głównej,
(...) w N. na kwotę łączną 188.000 zł tytułem należności głównej,
(...) S.A. w W. na kwotę 46.738,31 zł tytułem należności głównej,
(...) w G. na kwotę 77.375 zł tytułem należności głównej,
(...) S.A. w W. na łączną kwotę 512.749,11 zł.
Ponadto dłużniczka posiada wymagalne niezapłacone zobowiązania pieniężne, co do których toczą się procesy lub postępowania egzekucyjne, przysługujące trzynastu podmiotom na łączną kwotę około 88.000,00 zł. Dłużniczka posiada wymagalne zobowiązania z tytułu czterech umów leasingu na łączną kwotę około 203.000 zł. Ponadto dłużniczka posiada zobowiązania wobec ZUS od lipca 2012r., które na dzień 14 stycznia 2014r. wynosiły łącznie 93.243,96 zł. Dłużniczka posiada także zobowiązania wobec Skarbu Państwa z tytułu podatków w łącznej kwocie około 102.000 zł na dzień 02 czerwca 2014r., przy czym nieuregulowane zobowiązania datują się od lutego 2012r. Dłużniczka zaprzestała regulowania zobowiązań w drugiej połowie 2012r. Prawomocnym postanowieniem z dnia 24 czerwca 2014r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy w sprawie XV Gzd 7/14 pozbawił uczestniczkę K. C. prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu na okres 3 lat. Dłużniczka zaprzestała regulowania większości zobowiązań w drugiej połowie 2012r. Zatem wniosek o ogłoszenie upadłości powinna
była złożyć na początku 2013r. Pomimo zaistniałych przesłanek dłużniczka nie złożyła takiego wniosku. Dłużniczka posiadała majątek w postaci samochodów służących jej do prowadzenia działalności oraz dom, w którym zamieszkuje. Część samochodów zajął Urząd Skarbowy, część dłużniczka sprzedała. Na prawie własności domu uczestniczki ustanowiona jest hipoteka tytułem zabezpieczenia roszczeń o spłatę kredytu zaciągniętego na zakup domu.
Sąd Rejonowy w Bydgoszczy w zakresie podstawy prawnej wydanego rozstrzygnięcia wskazał, że wobec dłużnika występuje przesłanka niewypłacalności (zgodnie z treścią art. 10 p.u.n., upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Zgodnie natomiast z art. 11 ust. 1 p.u.n. dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych). Pomimo wystąpienia tej przesłanki przyjęto, że ogłoszenie upadłości w niniejszej sprawie było niemożliwe z uwagi na zaistnienie przesłanki negatywnej określonej w art. 491 4 ust. 2 pkt. 3 p.u.n. ( sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli w okresie 10 lat przed dniem zgłoszenia wniosku dłużnik mając taki obowiązek, wbrew przepisom ustawy nie zgłosił w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości. Zgodnie z art. 21 p.u.n. dłużnik - przedsiębiorca jest zobowiązany, nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości. ). Dłużniczka w terminie 14 dni od daty powstania niewypłacalności winna złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości, a stan niewypłacalności powstał już w II połowie 2012 r. W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia podniesiono również, że ad casum nie zaistniały też przesłanki do zastosowania zasady słuszności czy humanitaryzmu (dłużniczka reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, nie przytoczyła we wniosku ani w swych zeznaniach żadnych okoliczności, które przemawiać by mogły za zastosowaniem wobec niej zasad słuszności lub humanitaryzmu. We wniosku dłużniczka ograniczyła się do stwierdzenia, iż nie może realizować zobowiązań, gdyż orzeczono wobec niej zakaz prowadzenia działalności gospodarczej. Okoliczność ta, nie jest zdarzeniem przemawiającym za zastosowaniem wobec uczestniczki zasad słuszności i humanitaryzmu. Wręcz przeciwnie jest to okoliczność uniemożliwiająca skorzystanie przez dłużniczkę z instytucji upadłości konsumenckiej. Dłużniczka jest osobą młodą,
ma możliwości zarobkowe, nie jest osobą nieporadną - po powstaniu długów przystąpiła do sprzedaży majątku. Nie zasługuje również na uwzględnienie tłumaczenie dłużniczki, iż nie wiedziała o możliwości złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości jako przedsiębiorca. W szczególności zważyć należy, iż w obecnej dobie wirtualnego dostępu do informacji, uzyskanie wiadomości o możliwości złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości wymagało dochowania minimum staranności przez przedsiębiorcę należycie dbającego o swoje i swoich wierzycieli interesy. Ponadto dłużniczka mogła już w przeszłości, jak uczyniła to obecnie, zasięgnąć porady profesjonalnego pełnomocnika. Zatem w ocenie sądu nie zaistniały żadne szczególne okoliczności, które w niniejszej sprawie pozwalałyby się odwołać do zasad generalnych słuszności i humanitaryzmu. Co więcej mając na uwadze odmienne rygory i cele postępowań upadłościowych dotyczących przedsiębiorcy (zaspokojenie wierzycieli) i konsumenta (oddłużenie) orzeczenie wobec uczestniczki, „przymuszonej" orzeczeniem sądu do zaprzestania działalności i wyeliminowanej z obrotu gospodarczego, upadłości konsumenckiej byłoby premiowaniem nierzetelnego przedsiębiorcy i stanowiłoby pogwałcenie zasad słuszności.
Wskazane orzeczenie Sądu Rejonowego zażaleniem w całości zaskarżyła dłużniczka zarzucając naruszenie przepisu art. 491 4 ust. 2 i 3 p.u.n. poprzez jego błędną interpretację. Skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego.
W uzasadnieniu zażalenia wskazano, że Sąd I instancji niezasadnie przyjął zaistnienie przesłanek negatywnych z art. 491 4 ust. 2 i 3 p.u.n.- nie zaistniała sytuacja, w której, pomimo ustawowego obowiązku, dłużniczka nie zgłosiła w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości. Na etapie prowadzenia przedsiębiorstwa dłużniczka rzeczywiście była w stanie zagrożenia utraty płynności finansowej, jednakże w stopniu tak niewielkim, iż trwała w przekonaniu, że sytuacja na rynku odmieni się na tyle, aby móc we własnym zakresie walczyć o spłatę wszystkich należności. Wobec dłużniczki nie zachodziły na etapie prowadzonej działalności gospodarczej przesłanki do uznania jej za niewypłacalną, twierdzenie to wynika z faktu podejmowania próby spłacania wymagalnych należności. Wycena posiadanego
powstał stan niewypłacalności już w II połowie 2012 r. Zasadnie przyjęto stan niewypłacalności ( na gruncie art. 11 ust. 1 p.u.n.) skoro ustalono, że dłużniczka nie regulowała swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych wobec co najmniej dwóch wierzycieli. Wbrew stanowisku skarżącego samo podejmowanie prób spłaty przez dłużniczkę zobowiązań nie świadczy o braku zachodzenia na etapie prowadzenia działalności gospodarczej przesłanki niewypłacalności. Brak regulowania zobowiązań ma charakter obiektywny, sama wola czy chęć spłaty pozostaje w sposób oczywisty bez znaczenia dla tego stanu. Zresztą sama dłużniczka wskazywała wprost, iż nie reguluje zobowiązań od początku 2014 r., „ ZUS-u nie płaciłam nie pamiętam od kiedy, może 2013 , mam zaległości w Urzędzie Skarbowym myślę że też od 2013 r.(...) kredytów nie spłacałam od końca 2013 r. lub początku 2014 r.", Sąd zweryfikował te nieprecyzyjne twierdzenia wskazanymi w uzasadnieniu dowodami. Tym samym same zeznania dłużniczki wskazują na niewypłacalność w czasie prowadzenia działalności gospodarczej a zgodnie z art. 21 p.u.n., dłużnik -przedsiębiorca jest zobowiązany, nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości.
W tym stanie Sąd I instancji w sposób zasadny przyjął zaistnienie ad casum przesłanki negatywnej z art. 491 4ust. 2 pkt. 3 p.u.n.
Skarżący pomimo podniesionego zarzutu wskazał jednocześnie na możliwość zastosowania w sprawie zasady słuszności czy humanitaryzmu. Podstawą przyjęcia zaistnienia tych klauzul generalnych miała być przy tym -zdaniem skarżącego- utrata płynności z przyczyn niezależnych i niezawinionych od dłużniczki.
Słusznie Sąd I instancji przyjął, że ad casum nie zaszły okoliczności dające podstawę do przyjęcia klauzuli słuszności ani klauzuli względów humanitarnych.
Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia swoje stanowisko w tym zakresie należycie uzasadnił.
Ustawodawca odwołał się w tym przypadku do wskazanych klauzul generalnych przyjmując, że sąd w szczególnie uzasadnionych przypadkach, mimo zaistnienia przesłanki negatywnej do ogłoszenia upadłości, powinien mieć możliwość jej ogłoszenia i umożliwienia konsumentowi uzyskania umorzenia jego zobowiązań.
na tamtym etapie majątku dawała dłużniczce poczucie pewności i świadomość, że wartość jej majątku w zupełności zabezpiecza ewentualne zadłużenie. Z uwagi na drastyczny spadek cen, „zawirowania" zarówno w branży handlowej i transportowej, których w żaden sposób nie mogła przewidzieć doprowadziły do tak trudnej sytuacji, w jakiej znalazła się dłużniczka bez swej winy. Dodatkowym aspektem problemów wnioskodawczyni był jej stan psychiczny - leczyła się psychiatrycznie od 2010 r. , stan w jakim się znalazła potwierdzał jej załamanie psychiczne, które wykluczało jakiekolwiek racjonalne działania. Powyższe wskazuje, iż w przedmiotowej sprawie wystąpiły przesłanki niewypłacalności, jednocześnie, nie może być mowy o wystąpieniu przesłanek negatywnych z art. 491 4 ust. 2 pkt 3 p.u.n. Ponadto w uzasadnieniu zażalenia podniesiono, że wskazane zdarzenia stanowią, że utrata płynności finansowej dłużniczki nastąpiła z przyczyn od niej niezależnych i niezawinionych a złożenie wniosku mogło nastąpić dopiero na tym etapie jej życia, co, zdaniem dłużniczki przesądza jednocześnie o możliwości zastosowania równie zasady słuszności czy humanitaryzmu, Sąd Rejonowy pominął fakt choroby dłużniczki, która wyłączała całkowicie możliwość dokonywania jakichkolwiek czynności czy podejmowania racjonalnych decyzji.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.
W sprawie nie budzi wątpliwości, iż wobec dłużnika (dłużniczki) zaistniała przesłanka niewypłacalności (art. 10 w zw. z art. 11 ust. 1 p.u.n.).
Skarżący zarzucił naruszenie przepisu art. 491 4 ust. 2 i 3 p.u.n. poprzez jego błędną interpretację. Skarżący nie wskazał jednak bliżej na czym miała polegać ta „błędna interpretacja". Uzasadnienie zażalenia wskazuje, iż skarżący kwestionuje raczej ustalenie Sądu I instancji co do zaprzestania regulowania zobowiązań przez dłużnika w drugiej połowie 2012 r. Sąd Rejonowy tymczasem wskazał wprost na dowody na podstawie których dokonano tego ustalenia ( w tym m.in. dokumenty z załączonych akt SR Bydgoszcz XV Gzd). Jednocześnie nie przedstawiono dowodów przeciwnych. Brak także podstaw do przyjęcia nieprawidłowej oceny przez Sąd I instancji zebranego w sprawie materiału dowodowego. Sąd ten w szczególności ustalił, że dłużniczka nie była w stanie „ zagrożenia utraty płynności" ale przyjął, że
W określonym stanie faktycznym oddalenie wniosku ( pomimo zaistnienia przesłanki negatywnej) może być niesłuszne, niehumanitarne, po prostu niesprawiedliwe ( por. szerzej trafnie „Upadłość konsumencka ..." , C.Zalewski, Wolters Kluwer, Warszawa 2015).
W ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie taki szczególnie uzasadniony przypadek nie zachodzi.
W szczególności należy podnieść, że dłużniczka jest osobą stosunkowo młodą, sam zaś fakt podejmowanego leczenia psychiatrycznego nie może świadczyć również o zaistnieniu szczególnie uzasadnionego przypadku w rozumieniu wskazanej normy. Brak bowiem podstaw do przyjęcia ( nie przedłożono w tym zakresie żadnego orzeczenia), iż podejmowane leczenie uniemożliwia dłużniczce podejmowanie prac zarobkowych, nie^^^odstaw do przyjęcia jakiejś niezdolności dłużniczki w tym zakresie. Sama dłużniczka w istocie zeznała o leczeniu psychiatrycznym, ale podała, że leczy się od 6 lat u psychiatry a jej stan „trochę się pogorszył". Podejmowanie leczenia, w tym psychiatrycznego, nie sposób przyjąć aby było czymś rzadkim, odosobnionym, świadczy raczej o świadomości określonych schorzeń i próbie ich wykluczenia czy zniwelowania.
W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy uznał zażalenie skarżącej za bezzasadne i oddalił je na podstawie art. 385 kpc w zw. z art. 397§2 kpc.
SSO Wojciech Wołoszyk SSO Wiesław Łukaszewski SSR del. Jacek Wojtycki