UZASADNIENIE

Powód J. K. wniósł o zasądzenie od R. K. kwoty 122.919,81 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od kwot: 89.034,72 zł od dnia 29 listopada 2011 roku, 1.728,00 zł od dnia 4 lutego 2012 roku oraz od kwoty 19.317,17 zł od dnia 7 lutego 2012 roku oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. W uzasadnieniu powód wskazał, że prawomocnym wyrokiem z dnia 13 czerwca 2012 roku w sprawie o sygnaturze VIII GC 78/12 Sąd Okręgowy w Szczecinie zasądził od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialności w S. na rzecz powoda kwotę 110.079,89 zł z ustawowymi odsetkami od kwot i w terminach jak w pozwie. Pozwany w czasie powstania zobowiązań spółki aż po dzień wniesienia pozwu pełnił funkcję prezesa w jednoosobowym zarządzie spółki (...). Egzekucja tej należności okazała się bezskuteczna. Wobec tego w ocenie powoda spełnione zostały przesłanki odpowiedzialności pozwanego na podstawie art. 299 k.s.h.

Pozwany nie złożył odpowiedzi na pozew.

Na rozprawie w dniu 15 maja 2013 roku pozwany wniósł o oddalenie powództwa wskazując na niewykazanie przez powoda przesłanki bezskuteczności egzekucji; z postanowienia komornika wynika bowiem, że nie wyczerpał on wszystkich sposobów egzekucji. Ponadto pozwany wskazał, że wobec spółki (...) prowadzone jest postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu, w którym zgłoszono wierzytelność dochodzoną niniejszym pozwem.

Wyrokiem z dnia 29 maja 2013 r. Sąd Okręgowy oddalił powództwo i orzekł o kosztach procesu.

Sąd Okręgowy ustalił, że (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wykonywania robót ogólnobudowlanych. Zarząd spółki jest jednoosobowy. Prezesem zarządu spółki jest R. K.. W skład majątku spółki wchodzi między innymi nieruchomość położona w S. przy ulicy (...), sprzęt w postaci koparki gąsienicowej, koparko- ładowarki, samochodu ciężarowego, półciężarowego, samochodu osobowego oraz sprzętu budowlanego. Nieruchomość jest obciążona hipoteką.

Wyrokiem z dnia 13 czerwca 2012 roku w sprawie o sygnaturze akt VIII GC 78/12 Sąd Okręgowy w Szczecinie zasądził od (...) sp. z o.o. w S. na rzecz J. K. kwotę 110.079,98 zł z ustawowymi odsetkami od kwot 89.034,72 zł od dnia 29 listopada 2011 roku, 1.728,00 zł od dnia 4 lutego 2012 roku oraz od kwoty 19.317,17 zł od dnia 7 lutego 2012 roku oraz zasądził od spółki na rzecz J. K. kwotę 9.121 zł tytułem kosztów procesu. Postanowieniem z dnia 18 lipca 2012 roku referendarz sądowy nadał wyrokowi klauzulę wykonalności.

Postanowieniem z dnia 19 września 2012 r. Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie ogłosił wobec (...) spółki z o.o upadłość z możliwością zawarcia układu. Powód zgłosił wierzytelność w toku postępowania upadłościowego.

Pismem z dnia 19 lipca 2012 roku J. K. wniósł o wszczęcie egzekucji na podstawie tytułu wykonawczego - wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 13 czerwca 2012 roku wydanego w sprawie o sygnaturze akt VIII GC 78/12 opatrzonego klauzulą wykonalności z dnia 18 lipca 2012 roku. We wniosku wskazał, iż żąda przeprowadzenia egzekucji z ruchomości dłużnika, nieruchomości, ze środków pieniężnych zgromadzonych na wskazanym rachunku bankowym oraz ze wskazanych wierzytelności. Postanowieniem z dnia 27 lipca 2012 roku Komornik Sądowy w sprawie o sygnaturze akt KM 3726/12 przyznał wierzycielowi J. K. koszty zastępstwa adwokackiego w postępowaniu egzekucyjnym KM 3726/12 w kwocie 900 zł.

Postanowieniem z dnia 22 sierpnia 2012 roku Sąd Rejonowy Szczecin- Centrum w Szczecinie w sprawie o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu spółki (...) zabezpieczył majątek dłużnika m.in. poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym Szczecin Prawobrzeżne i Zachód w Szczecinie o sygnaturze akt KM 3726/12 prowadzonego w oparciu o tytuł wykonawczy – wyrok z dnia 13 czerwca 2012 roku wydany przez Sąd Okręgowy w Szczecinie w sprawie o sygnaturze akt VIII Cc 78/12.

Postanowieniem z dnia 10 września 2012 roku Komornik Sądowy umorzył postępowanie egzekucyjne wobec stwierdzenia bezskutecznej egzekucji. W uzasadnieniu postanowienia (pierwszej stronie) wskazano, że wierzyciel nie wskazał majątku, z którego prowadzona ma być egzekucja.

Na podstawie powyższych ustaleń Sąd Okręgowy stwierdził, że bezsporny pomiędzy stronami postępowania był fakt, że pozwany pełnił funkcję członka zarządu w czasie, kiedy wierzytelność przysługująca powodowi istniała, a jednocześnie w czasie, w którym powstał obowiązek zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Zatem okoliczność ta nie była przedmiotem dowodzenia oraz rozważań Sądu. Konieczna była natomiast w niniejszej sprawie ocena, czy egzekucja przeciwko spółce (...) okazała się bezskuteczna, co w przypadku odpowiedzi twierdzącej, aktualizowałoby jego odpowiedzialność na zasadzie art.299 k.s.h.

Sąd Okręgowy podkreślił, że odpowiedzialność członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za zobowiązania tej spółki wprowadzona została w interesie wierzycieli spółki, w celu ich ochrony przed likwidowaniem spółek z ograniczoną odpowiedzialnością bez należytego uwzględniania interesów wierzycieli. Wskazał, że ma ona charakter odszkodowawczy i stanowi szczególny przypadek deliktowej odpowiedzialności ponoszonej na zasadzie winy , przy czym wierzyciel, który nie wyegzekwował swojej należności od spółki nie musi udowadniać wysokości poniesionej szkody. W tym zakresie wystarczające jest przedłożenie tytułu egzekucyjnego stwierdzającego zobowiązanie spółki oraz udowodnienie, że egzekucja wobec spółki okazała się bezskuteczna. Bezskuteczność ta może być wykazywana wszelkimi dowodami. Tytuł egzekucyjny natomiast nie podlega badaniu przez sąd w kontekście tego, czy określone nim zobowiązanie w ogóle istnieje oraz w jakiej wysokości .

Sąd Okręgowy wskazał, że sama bezskuteczność egzekucji rozumiana jest w orzecznictwie jako stan, w którym dłużnik- w tym przypadku spółka-nie ma żadnego majątku, z którego wierzyciel mógłby zaspokoić swoje roszczenia i co do tego stanu nie ma żadnych wątpliwości. Stwierdzenie takie musi być bezsporne i kategoryczne. Nie oznacza to jednak, że wierzyciel musi wykazać, że wyczerpał wszelkie możliwe sposoby egzekucji, czy legitymować się formalnie stwierdzoną z jego inicjatywy bezskutecznością egzekucji. Wymaganie bezskuteczności egzekucji do całego majątku spółki nie może być rozumiane schematycznie. Nie ma potrzeby kierowania egzekucji do tych składników majątku spółki, z których uzyskanie zaspokojenia jest w istniejących okolicznościach nierealne - jak w przypadku majątku znajdującego się poza granicami kraju czy nieruchomości obciążonej ponad wartość zabezpieczeniami korzystającymi z prawa pierwszeństwa. Jeżeli zatem egzekucja prowadzona była tylko z części majątku spółki, można po jej ukończeniu przyjąć, że okazała się bezskuteczna, jeżeli z okoliczności wynika, że także pozostały majątek spółki nie daje realnych podstaw do przyjęcia, że pozwoli ona na uzyskanie zaspokojenia .

Zgodnie z zapatrywaniem, że bezskuteczność egzekucji może być wykazywana wszelkimi dowodami, jako wystarczające dla udowodnienia tej okoliczności w doktrynie przyjmuje się na przykład oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości z tego powodu, że majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, ukończenie postępowania upadłościowego z tego powodu, że majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, niewyjawienie majątku spółki w trybie art. 913 i nast. k.p.c. przed wszczęciem egzekucji lub w toku egzekucji prowadzonej przeciwko spółce na wniosek osoby dochodzącej roszczenia od członków zarządu lub na wniosek innej osoby, bilans spółki wskazujący na to, że majątek spółki nie wystarcza na pokrycie wierzytelności przysługującej osobie dochodzącej roszczenia od członków zarządu . W trakcie trwania natomiast postępowania upadłościowego nie jest możliwe powoływanie się z tego powodu na bezskuteczność egzekucji. Dopiero bowiem jego ukończenie lub umorzenie pozwoli określić w jakim stopniu wierzyciel nie uzyskał zaspokojenia z majątku spółki( por. Prawo Spółek Handlowych, System Prawa Handlowego, wydanie 2, Tom 2, pod red. prof. dra hab. Stanisława Włodyki, wyd. CH Beck 2012, str. 842).

W ocenie Sądu Okręgowego powód nie uczynił zadość wymogom stawianym wierzycielowi przez art. 299 § 1 k.s.h. w zakresie wykazania bezskuteczności egzekucji. Podkreślił sąd meriti, że powód wraz z pozwem przedstawił tytuł wykonawczy w postaci wyroku Sądu Okręgowego z dnia 13 czerwca 2012 roku wraz z klauzulą wykonalności. Ponadto wykazał, że na podstawie powyższego wyroku wszczął postępowanie egzekucyjne, które następnie zostało umorzone wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c., przy czym powód dla wykazania przesłanki odpowiedzialności pozwanego przedłożył wyłącznie pierwszą stronę postanowienia wydanego przez Komornika Sądowego w przedmiocie umorzenia postępowania egzekucyjnego, które zawiera sentencję postanowienia oraz początek uzasadnienia wydanej decyzji. Sad wskazał, że z zaoferowanego przez powoda fragmentu postanowienia wynika natomiast, że wierzyciel nie wskazał majątku, z którego ma być prowadzona egzekucja. W toku postępowania egzekucyjnego ustalono natomiast, że dłużnik figuruje w ewidencji osób ubezpieczonych i płatników składek, posiada rachunki bankowe oraz jest właścicielem samochodów osobowych oraz ciężarowych. Możliwość jedynie częściowego odtworzenia motywów przemawiających za wydaniem przez Komornika Sądowego postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego spowodowała, że na rozprawie w dniu 15 maja 2013 roku zobowiązano powoda do przedłożenia pełnego (obejmującego 2 strony) odpisu postanowienia z dnia 10 września 2012 roku o umorzeniu postępowania egzekucyjnego. Sąd podkreślił, że powód nie uczynił zadość temu zobowiązaniu, co wywołało negatywne skutki dowodowe po stronie powoda wyrażające się w przyjęciu, że powód nie wykazał bezskuteczności egzekucji wobec spółki. Przedłożone postanowienie wzbudziło nadto wątpliwości co do tego, czy w rzeczywistości niemożliwym było zaspokojenie powoda z majątku spółki.

W ocenie sądu I instancji postanowienie komornika dowodzi jedynie, że postępowanie egzekucyjne z wniosku powoda przeciwko spółce (...) toczyło się i w jego toku powód nie uzyskał zaspokojenia. Nie świadczyło to jednak niezbicie o tym, że spółka nie ma żadnego majątku, z którego wierzyciel mógłby uzyskać zaspokojenie, już nawet w świetle uzasadnienia tego postanowienia (1 strony), z którego wynika, że dłużnik posiada konta bankowe oraz samochody osobowe i ciężarowe. W ocenie sądu brak było podstaw do przyjęcia, że pozostały majątek spółki również nie pozwoliłby na uzyskanie zaspokojenia. Wniosku takiego nie można byłoby pogodzić już z faktem, że wobec spółki toczy się postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu. Oznacza to po pierwsze, że majątek spółki wystarcza na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego, (nie skorzystano bowiem z możliwości oddalenia wniosku na podstawie art. 13 Prawa upadłościowego i układowego), po drugie zaś, że w postępowaniu upadłościowym uprawdopodobniono, że w drodze układu wierzyciele zostaną zaspokojeni w wyższym stopniu, niż zostaliby zaspokojeni po przeprowadzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku dłużnika (art. 14 ust. 1 Prawa upadłościowego).

Podkreślił Sąd Okręgowy, że powód nie przedstawił żadnych dowodów przeciwnych powyższym twierdzeniom, które wskazywać mogłyby na niemożność zaspokojenia się z majątku spółki i uzasadniały żądanie pozwu.

Wskazał ponadto sąd meriti, że bezspornym pomiędzy stronami był również fakt, że spółka (...) wystąpiła do Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu, w trakcie którego zabezpieczono majątek spółki poprzez zawieszenie toczących się przeciwko niej postępowań egzekucyjnych, w tym postępowania KM 3726/12. Jak wynikało z twierdzeń strony powodowej wierzytelność dochodzona w niniejszej sprawie zgłoszona została w postępowaniu upadłościowym. Powód nie wykazał, czy w postępowaniu upadłościowym ustalono listę wierzytelności, do której kategorii zaliczono wierzytelność, na zaspokojenie wierzycieli ilu kategorii i w jakim zakresie wystarcza majątek spółki (...). Z powyższego wynikało w ocenie sądu I instancji, że niemożliwe było ustalenie, czy wierzytelność powoda nie zostanie zaspokojona w postępowaniu upadłościowym. Podkreślił Sąd, że postępowanie upadłościowe jest postępowaniem egzekucyjnym w sensie generalnym, w związku z czym jego wynik również winien być uwzględniany w zakresie ustalania zaistnienia przesłanki bezskuteczności egzekucji w myśl art. 299 § 1 k.s.h. Dopiero bowiem ukończenie lub umorzenie postępowania upadłościowego pozwala określić, w jakim stopniu wierzyciel nie uzyskał zaspokojenia, a tym samym w jakim stopniu odpowiedzialność ponosić może członek zarządu. Przywołując orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 30 maja 2008 roku w sprawie III CSK 12/08 ( LEX nr 447785) sąd meriti wskazał, że roszczenie z art. 299 k.s.h. należy traktować jako ostateczne zabezpieczenie roszczeń wierzycieli przeciwko spółce. Jeśli więc po stwierdzeniu bezskutecznej egzekucji okaże się, że wierzyciel może jednak uzyskać zaspokojenie od spółki, to jest brak podstaw do przyjęcia, że zachowuje on prawo do żądania zaspokojenia z majątku członków zarządu spółki. Dla przyjęcia zatem odpowiedzialności członków zarządu na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. konieczne jest bezsporne stwierdzenie, że zaspokojenie z majątku spółki nie jest możliwe, a tego w ocenie Sądu Okręgowego powód w niniejszym postępowaniu nie zdołał wykazać.

Sąd Okręgowy stwierdził nadto, że wobec uznania, iż powód nie wykazał bezskuteczności egzekucji z majątku spółki, w której członkiem zarządu był pozwany, a tym samym oddalenia powództwa już na tej podstawie, niecelowym było rozważanie zaistnienia przesłanek wyłączających odpowiedzialność członka zarządu wskazanych w art. 299 § 2 k.s.h.. Za zbędne uznał ten Sąd przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność złożenia przez pozwanego wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie. Wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego złożony przez pełnomocnika pozwanego na rozprawie, w świetle art. 207 § 6 k.p.c. uznał nadto Sąd za spóźniony. Spóźnionym był również wniosek dowodowy o przesłuchania pozwanego, jednakże Sąd zdecydował się na jego przeprowadzenie albowiem nie spowodowało zwłoki w rozpoznaniu sprawy.

Sąd rozstrzygnął o kosztach na podstawie art. 98 §1 i 3 k.p.c.

Powyższy wyrok w całości zaskarżył apelacją powód i wniósł o

1) zmianę zaskarżonego wyroku w całości i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 122.919,81 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od kwot

a) 89.034 72 zł od dnia 29 listopada 2011 i do dnia zapłaty;

b) 3.728,00 zł od dnu 4 lutego 2012 r do dnia zapłaty,

c) 19.317,17 zł od dnia 7 lutego 2012r. do dnia zapłaty

a nadto zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania przed Sądem I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych,

2) zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych

ewentualnie, wniósł o:

1) uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania

2) zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Nadto wniósł o przeprowadzenie w trybie art. 381 k.p.c., uzupełniającego postępowania dowodowego, poprzez przeprowadzenie dowodu z:

1) Monitora Sądowego i Gospodarczego nr (...) w zakresie poz. (...),

2) Monitora Sądowego i Gospodarczego nr (...), w zakresie poz. (...),

3) Odpisu KRS spółki (...) sp. z o.o. wg stanu na dzień 9 lipca 2013 r.,

4) Dokumentu znajdującego się w aktach postępowania upadłościowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie, Wydział XII Gospodarczy, tj. postanowienia tegoż Sądu z dnia 27 lutego 2013 r. w przedmiocie zmiany sposobu prowadzenia postępowania upadłościowego spółki (...) sp. z o.o., w sprawie XII GUp 26/12, na okoliczność, iż spółka (...) sp. z o.o. znajduje się w upadłości likwidacyjnej, a nie układowej, a nadto na okoliczność przyczyn zmiany sposobu prowadzenia postępowania upadłościowego.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1) naruszenie przepisu prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. mające istotny wpływ na wynik sprawy, przez błędne zastosowanie przejawiające się w przekroczeniu granic zasady swobodnej oceny dowodów i popadniecie w dowolność tej oceny oraz zaniechanie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego skutkujące niezgodnym z zasadami doświadczenia życiowego oraz logiką wyprowadzeniu z materiału dowodowego wniosków z niego niewynikających poprzez ustalenie, że:

a) spółka (...) sp. z o.o. znajduje się w upadłości układowej, podczas gdy znajdowała się i nadal znajduje w upadłości likwidacyjnej,

b) powód nie wykazał, czy w postępowaniu upadłościowym ustalono listę wierzytelności, do której kategorii zaliczono wierzytelność powoda, na zaspokojenie ilu wierzycieli i ilu kategorii wystarczy majątek spółki (...) sp. z o.o., podczas gdy nie jest możliwe wykazanie tych okoliczności w sytuacji, w której listy wierzycieli jeszcze nie sporządzono, powód bowiem nie jest w stanie przedłożyć dowodu, który nie istnieje,

c) powód nie wykazał, że egzekucja wobec spółki (...) sp. z o.o. jest bezskuteczna, podczas gdy z materiału dowodowego zebranego w sprawie wynika, że egzekucję wobec tej spółki prowadził nie tylko powód, ale też kilkunastu innych wierzycieli, nadto wynika, iż powód zlecił Komornikowi szukanie majątku dłużnika, a nadto zostało wydane postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z uwagi na bezskuteczność egzekucji, i wreszcie została ogłoszona upadłość spółki, z uwagi na co nie sposób przyjąć, by z takiego materiału dowodowego zebranego w sprawie nie wynikała bezskuteczność egzekucji,

2) naruszenie przepisu prawa procesowego, tj. art. 328 § 2 k.p.c. mające istotny wpływ na wynik sprawy, poprzez niedokonanie żadnej oceny materiału dowodowego i niewskazanie, na jakiej podstawie Sąd uznał dowody za wiarygodne, w szczególności niewskazanie, na jakiej podstawie Sąd uznał za wiarygodny dowód z przesłuchania pozwanego, w sytuacji, w której oświadczył on niezgodnie z prawdą, że toczy się postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu, a nadto nie podał on żadnych wiarygodnych informacji dotyczących wartości majątku spółki (...) sp. z o.o. i wysokości wierzytelności kierowanych wobec spółki,

3) naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 316 k.p.c., mające istotny wpływ na wynik sprawy, poprzez wydanie orzeczenia bez wzięcia pod uwagę stanu rzeczy istniejącego w chwili wydania orzeczenia, tj. okoliczności iż spółka (...) sp. z o.o. znajdowała się wówczas i nadal znajduje w upadłości likwidacyjnej, a nie układowej, w wyniku czego Sąd błędnie przyjął, że istnieją jakiekolwiek szanse zaspokojenia powoda,

4) naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 299 § 1 k.s.h. poprzez błędną wykładnię i w konsekwencji przyjęcie, że:

a) postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z uwagi na bezskuteczność egzekucji oraz wszczęcie postępowania upadłościowego nie stanowią wystarczającej przesłanki do uznania, że egzekucja wobec spółki (...) sp. z o.o. jest bezskuteczna, i to w sytuacji, w której komornik na rzecz powoda prowadził wcześniej przez kilka miesięcy postępowanie egzekucyjne wobec dłużnej spółki i nie wyegzekwował nic,

b) prowadzenie postępowania upadłościowego wobec spółki stanowi przeszkodę w domaganiu się należności od członka zarządu,

5) naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. 6 k.c. w zw. z art. 299 § 1 i 2 k.s.h. poprzez błędną wykładnię i w konsekwencji przyjęcie, że to na powodzie ciąży obowiązek wykazania, że podjął wszelkie możliwe czynności w celu przeprowadzenia egzekucji, podczas gdy powód winien jedynie wykazać fakt bezskuteczności egzekucji, a to pozwany członek zarządu winien wykazać, że egzekucja nie została skierowana do wszystkich składników spółki i że możliwe jest zaspokojenie się wierzyciela z majątku spółki,

6) naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 15 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym poprzez jego niezastosowanie i podjęcie rozstrzygnięcia z pominięciem wpisów w KRS wskazujących na prowadzenie postępowania upadłościowego wobec spółki (...) sp. z o.o. w trybie upadłości likwidacyjnej, w wyniku czego doszło również do naruszenia przepisu prawa procesowego, tj. art. 228 § 1 i 2 k.p.c., mającego istotny wpływ na wynik sprawy, gdyż Sąd winien powyższe okoliczności uwzględnić jako fakt powszechnie znany, ewentualnie jako fakt znany Sądowi z urzędu.

W uzasadnieniu apelacji powód rozszerzył zarzuty, a nadto wskazał, że Sąd w sprawie niniejszej skupił się jedynie na tym, że powód rzekomo nie przedłożył drugiej strony postanowienia o umorzeniu egzekucji. Co istotne, zgodnie z wiedzą powoda postanowienie o umorzeniu egzekucji zostało złożone jako kompletne, z uwagi na co mogło dojść jedynie do jakiejś omyłki. Jednakże bez względu na treść owej drugiej strony postanowienia - z pozostałych dowodów w sprawie jednoznacznie wynika fakt bezskuteczności egzekucji. Apelujący zarzucił, że Sąd winien oceniać dowody w oparciu o całokształt zebranego materiału, a nie tylko w oparciu o wyrwany z kontekstu jeden dokument. Z całokształtu wyłania się natomiast obraz, zgodnie z którym powód nie wyegzekwował ani złotówki od spółki (...) sp. z o.o., a nadto egzekucje wobec tej spółki kierowały inne podmioty i również było to nieskuteczne, skoro ogłoszono upadłość spółki. Podniósł, że ze zgromadzonego w sprawie materiału w żaden sposób nie wynika więc, że powód może się w jakimkolwiek stopniu zaspokoić z majątku spółki, zatem należy przyjąć, że powód wykazał, że egzekucja jest bezskuteczna. Nigdy bowiem nie jest tak, że zwykli wierzyciele, tacy jak powód czy inni kontrahenci, są zaspokajani w postępowaniu upadłościowym w jakimś istotnym stopniu. Takie wierzytelności należą bowiem do kategorii czwartej, a więc wyprzedzają je roszczenia pracowników upadłego, Skarbu Państwa, wynagrodzenie syndyka, itd. Ponadto z dokumentów przedłożonych przez powoda wynikało, w jakiej wysokości miał wierzytelność wobec spółki (...) sp. z o.o. - około 120 tys. zł. W jakiej wysokości ją wyegzekwował - 0 zł (!). Postępowań egzekucyjnych wobec spółki było prawie dziesięć, wierzycieli kilkunastu. Ogłoszono upadłość dłużnika. Sąd niezgodnie więc z zasadami logiki i doświadczenia życiowego uznał, że z powyższych dowodów nie wynika, że egzekucja okazała się bezskuteczna. Doszło więc do naruszenia art. 233 § 1 k.p.c.

Apelujący podkreślił, że jest powszechnie akceptowane w orzecznictwie, że powód udowodnić bezskuteczność egzekucji może dowolnymi środkami, natomiast wydanie przez Komornika postanowienia o bezskuteczności egzekucji należy do najpowszechniejszych środków. Powód natomiast przedłożył nie tylko ten dowód, ale też dowody wskazujące na szukanie majątku dłużnika, dowód wskazujący na to, iż spółka dłużna miała kilkunastu wierzycieli, i na to, że spółka ta ogłosiła upadłość. W ocenie powoda takie dowody wystarczają dla przyjęcie, iż egzekucja wobec spółki jest bezskuteczna.

Kolejno apelujący zarzucił, iż Sąd w ogóle nie ocenił materiału dowodowego w sprawie. Sąd nie wskazał, jakim dowodom i dlaczego dał wiarę, jakim nie dał wiary i dlaczego. W zasadzie nie wiadomo, jakimi kryteriami i przesłankami Sąd kierował się, uznając np. zeznania pozwanego za wiarygodne. Z treści wyroku wynika jedynie, jaki stan faktyczny ustalono. Nie wynika, na jakiej podstawie i dlaczego Sąd taki stan ustalił. Sąd w ogóle nie ocenił materiału dowodowego zebranego w sprawie. Doszło więc w ocenie apelującego do naruszenia art. 328 § 2 k.p.c.

Podkreślił też skarżący, że Sąd winien wziąć pod uwagę stan spółki istniejący w chwili wyrokowania, a nie w chwili wniesienia pozwu. W chwili wyrokowania natomiast spółka (...) sp. z o.o. znajdowała się w upadłości likwidacyjnej, co wynika z odpisu KRS tej spółki oraz wpisów w MSiG. W ocenie powoda doszło w związku z tym do naruszenia przez Sąd art. 15 ustawy o KRS w zw. z art. 228 § 1 i 2 k.p.c.

Apelujący podkreślił, że z treści zeznań pozwanego w ogóle nie wynika, że są jakiekolwiek szanse - i w jakiej wysokości - że powód zaspokoi się z majątku spółki (...) sp. z o.o.

Ponadto, w ocenie strony powodowej Sąd dopuścił się naruszenia przepisu art. 299 § 1 i 2 k.s.h. oraz art. 6 k.c. Wskazał, że w sprawie przeciwko członkowi zarządu powód bowiem winien jedynie wykazać, że egzekucja okazała się bezskuteczna, a to pozwany winien wykazać okoliczności wyłączające jego odpowiedzialność. W szczególności to pozwany winien wykazać, że mimo bezskuteczności egzekucji powód może uzyskać zaspokojenie ze składników majątku spółki, to pozwany także powinien wykazać, że istnieje możliwość zaspokojenia wierzytelności w postępowaniu upadłościowym z majątku należącego do upadłego, przy czym konieczne jest ustalenie, w jakiej realnej wysokości wierzyciel uzyskałby zaspokojenie w postępowaniu upadłościowym. W ocenie apelującego pozwany tym wymogom nie sprostał. Apelujący w związku z tym zarzucił, że samo prowadzenie postępowania upadłościowego wobec spółki nie stanowi przesłanki do przyjęcia, że powód nie może wszcząć postępowania w trybie art. 299 k.s.h. Bezzasadność powództwa miałaby bowiem miejsce jedynie wówczas, gdyby pozwany wykazał, że zgłosił upadłość w terminie - czemu nie sprostał.

Z tych względów skarżący uznał, że przedłożył dowody na okoliczność bezskuteczności egzekucji, pozwany natomiast nie przedłożył żadnego dowodu na okoliczność istnienia przesłanek egzoneracyjnych. Na moment wyrokowania żadna okoliczność nie wskazywała na to, że powód może zaspokoić się z majątku spółki. Pozwany natomiast również nie wskazał, z jakiego majątku i o jakiej wysokości powód może się zaspokoić. Doszło więc do naruszenia art. 316 § 1 k.p.c.

Wyrokiem z dnia 30 grudnia 2013 r. Sąd Apelacyjny w Szczecinie oddalił apelację oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2.700 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Apelacyjny uznał, że apelacja okazała się niezasadna, jakkolwiek nie wszystkie podniesione w niej zarzuty uznał za chybione.

Generalnie Sąd Apelacyjny podzielił ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego i przyjął je za własne bez konieczności powielania w tej części uzasadnienia, jednakże za całkowicie wykazany i praktycznie niesporny, przyjął fakt, że na dzień orzekania przez Sąd pierwszej instancji spółka (...) znajdowała się w upadłości likwidacyjnej, a nie w upadłości z możliwością zawarcia układu. Fakt ten podnoszony w apelacji znalazł uzasadnienie zarówno w treści obwieszczenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym nr (...) r. , jak i we wpisie do KRS. Sąd podzielił pogląd, że z art. 15 ust.1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (D. U 1203 t.j.), wynika wprost, iż od dnia ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym nikt nie może zasłaniać się nieznajomością ogłoszonych wpisów. Natomiast w myśl art. 17 ust. 1 wyżej cytowanej ustawy domniemywa się, że dane wpisane do Rejestru są prawdziwe. Biorąc pod uwagę, że KRS jest rejestrem jawnym, dostępnym zarówno dla stron jak i sądu, Sąd Apelacyjny uznał, że fakt ten nie wymaga dowodu na podstawie art. 228 §1 k.p.c. W tym zakresie uznał także za zasadne zarzuty naruszenia art. 15 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r., jak i art. 316 k.p.c. To stwierdzenie nie doprowadziło jednak do zmiany orzeczenia w postulowanym przez skarżącego kierunku.

Dodatkowo Sąd Apelacyjny, uzupełniając postępowanie dowodowe, przeprowadził dowód z postanowienia Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum z dnia 19 września 2012 r. sygn. akt: XII GU 53/12 wraz z jego uzasadnieniem na okoliczność, czy w chwili ogłoszenia upadłości spółka (...), będąca dłużnikiem powoda posiadała wartościowe składniki majątkowe, mogące stanowić źródło zaspokojenia wierzycieli oraz z listy wierzytelności w sprawie XII GUp 26/12 celem ustalenia, jak przedstawia się sytuacja powoda w postępowaniu upadłościowym pod kątem możliwości zaspokojenia jego wierzytelności. Nadto Sąd Apelacyjny przeprowadził także dowód z dokumentów znajdujących się w aktach komorniczych Komornika przy Sądzie Rejonowym Szczecin-Prawobrzeże i Zachód T. S. sygn. akt: Km 3726/12 tj. wniosku egzekucyjnego, postanowienia o umorzeniu egzekucji oraz pisma powoda z dnia 5 września 2012 r. stanowiącego wniosek wierzyciel o umorzenie egzekucji na okoliczność przebiegu postępowania egzekucyjnego, podjętych w nim czynności i przyczyn umorzenia.

Na podstawie powyższych dowodów Sąd Apelacyjny poczynił dodatkowe poniższe ustalenia. Przede wszystkim Sąd Apelacyjny ustalił, że problemy dłużnika tj. Spółki (...) rozpoczęły się w 2011 r., który w tym roku osiągnął stratę stanowiąca ok. 10% przychodów. Wobec faktu, że ujemny wynik finansowy w tych granicach utrzymywał się także w okresie od stycznia do kwietnia 2012 r. w dniu 24 maja dłużnik złożył wniosek o upadłość. W skład majątku dłużnika wchodziła nieruchomość o wartości ok. 2400 000 zł., obciążona hipotekami praktycznie równymi jej wartości, należności o wartości ok. 1 500 000 zł., w tym możliwe do ściągnięcia o wartości ok. 800 000 zł., ruchomości i dobra niematerialne o wartości przekraczającej 230 000 zł. Zobowiązania pracownicze i z tytułu ZUS (uprzywilejowane) wynosiły ok. 340 000 zł. Większość zobowiązań stało się wymagalnych w roku 2011 i 2012. Dwie z wierzytelności zabezpieczone hipotekami obciążającymi nieruchomość nie zostały uznane w toku postępowania upadłościowego, w związku z czym wierzytelności uprzywilejowane zabezpieczeniem hipotecznym uległy zmniejszeniu o ponad 530 000 zł.

Tytuł wykonawczy, na podstawie którego powód prowadził egzekucję został wydany w dniu 13 czerwca 2012 r., a wniosek egzekucyjny wpłynął do komornika w dniu 24 lipca 2012 r., a więc już w toku postępowania upadłościowego. Wierzyciel wnosił o prowadzenie egzekucji z ruchomości, z nieruchomości, ze środków pieniężnych na jednym rachunku dłużnika oraz z wierzytelności wobec trzech podmiotów. Nadto powód wniósł o wysłuchanie dłużnika. Komornik podjął czynności egzekucyjne, kierując zajęcia do rachunku bankowego, ustalając w rejestrze CEPIK czy dłużnik posiada pojazdy zarejestrowane w tym rejestrze, zwrócił się także do organów podatkowych o informacje. W dniu 4 września 2012 r. do Kancelarii Komornika wpłynęło pismo z sądu upadłościowego wraz z załączonym postanowieniem z dnia 22 sierpnia 2012 r. o zabezpieczeniu majątku dłużnika przez zawieszenie egzekucji i uchyleniu zajęć. Natomiast w dniu 5 września 2012 r. powód przysłał do Kancelarii Komornika fax zatytułowany wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego, potwierdzony pismem, które wpłynęło 10 września 2012 r. o identycznej treści, w którym zrezygnował z wysłuchania dłużnika i wyraża zgodę na umorzenie postępowania ze względu na jego bezskuteczność. W dniu 10 września Komornik wydał postanowienie o umorzeniu, wskazując jako podstawę art. 824 §1 pkt. 3 k.p.c.

Na podstawie ustaleń dokonanych przez Sąd Okręgowy, skorygowanych o fakt, że obecnie spółka (...) jest w upadłości likwidacyjnej oraz ustaleń własnych Sąd Apelacyjny doszedł do wniosku, że w sprawie, mimo niekompletności zebranego materiału dowodowego, nie doszło do uchybienia normie wyrażonej w art. 233 §1 k.p.c. polegającej na wadliwej ocenie dowodów przez Sąd pierwszej instancji, która mogłaby skutkować zanegowaniem wniosku, iż powód nie wykazał ustawowej przesłanki odpowiedzialności pozwanego, a mianowicie bezskuteczności egzekucji.

Podkreślił sąd odwoławczy, że postanowienie komornika o umorzeniu egzekucji w niniejszej sprawie nie stanowi podstawy do stwierdzenia, że wierzytelność powoda nie zostanie zaspokojona. Istota przesłanki "bezskuteczności egzekucji" w rozumieniu art. 299 k.s.h. nie ogranicza się bowiem wyłącznie do wykazania negatywnego rezultatu zakończonego postępowania egzekucyjnego, ale polega także na wykazaniu, że stan majątkowy spółki z o.o. nie pozwala na zaspokojenie jej wierzyciela.

Sąd drugiej instancji podkreślił, że na podstawie materiału dowodowego z akt sprawy egzekucyjnej nie można wyprowadzić logicznego wniosku, mimo podstawy prawnej wskazanej w treści postanowienia Komornika, iż rzeczywistą przyczyną zakończenia postępowania egzekucyjnego była jego bezskuteczność. Sad wskazał, że tytuł egzekucyjny, na który powołuje się powód powstał w toku postępowania o ogłoszenie upadłości. Czynności egzekucyjne były podejmowane również w tym czasie. Polegały one jedynie na podjęciu przez Komornika działań zmierzających do uzyskania informacji o majątku dłużnika i to jedynie w ramach dokumentów pisemnych. Komornik nie zdążył podjąć czynności faktycznych, takich jak próba zajęcia ruchomości w siedzibie dłużnika, wysłuchania dłużnika celem uzyskania informacji o jego majątku oraz rzeczywistego ustalenia czy posiada on nieruchomości – w tym zakresie Komornik zdążył jedynie zapoznać się ze zbiorem informacji z elektronicznej księgi wieczystej, a nie wszystkie księgi były wówczas prowadzone w tym systemie. W ocenie Sądu II instancji powodem zaś zakończenia postępowania był w rzeczywistości wniosek wierzyciela o umorzenie, a nie niemożność wyegzekwowania tytułu. Jednocześnie już w dniu wpływu wniosku wierzyciela o umorzenie egzekucji Komornik miał informację o zabezpieczeniu majątku dłużnika poprzez zawieszenie postępowań egzekucyjnych, wiedział więc, że toczy się postępowanie o ogłoszenie upadłości, a przypadku prawomocnego ogłoszenia upadłości wszystkie postępowania egzekucyjne syngularne ulegają umorzeniu z mocy prawa – art. 146 pr. up. i n. Mógł więc stwierdzić, że z egzekucji nie uzyska środków większych, niż koszty egzekucji. Jednocześnie taką wiedzę, zdaniem Sądu Apelacyjnego miał też powód i tak naprawdę ta okoliczność była przyczyną jego wniosku z dnia 5 września 2012 r. Sąd stwierdził, że o wiedzy wierzyciela co do bezskuteczności egzekucji może decydować prowadzone postępowanie upadłościowe ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2008 r. sygn. akt: V CSK 130/08). Stwierdzono także, że nie można uznać, że umorzenie postępowania egzekucyjnego syngularnego zakończyło egzekucję wierzytelności powoda. Toczy się bowiem nadal postępowanie upadłościowe, co już samo w sobie wskazuje na fakt, że majątek dłużnika w chwili umorzenia postępowania przez Komornika istniał i istniała możliwość zaspokojenia wierzycieli przynajmniej w części. Zmiana sposobu prowadzenia upadłości z upadłości naprawczej na likwidacyjną nie zmieniła tego faktu i nie miała znaczenia dla oceny przesłanki bezskuteczności egzekucji. Podkreślił Sad Apelacyjny, że podstawową zasadą prawa upadłościowego i naprawczego jest zasada optymalizacji. Według tej zasady z uwagi na to, że postępowanie upadłościowe prowadzone jest w celu zaspokojenia wierzycieli, wierzyciele ci powinni być zaspokojeni w jak najwyższym stopniu. Postępowanie upadłościowe musi być wspólnym postępowaniem wierzycieli, podjętym w celu dochodzenia roszczeń od niewypłacalnego przedsiębiorcy albo innego podmiotu, do którego przepisy prawa upadłościowego i naprawczego się stosuje. Ta sama zasada dotyczy postępowania naprawczego, co wynika z przyjętych w nim rozwiązań. Bez wątpienia jest to więc postępowanie egzekucyjne.

W związku z tym Sąd II instancji stwierdził, że dopóki toczy się egzekucja generalna nie ma podstaw do stwierdzenia, że jest ona bezskuteczna. W orzecznictwie i doktrynie podkreśla się, że zakończenie postępowania upadłościowego, które nie doprowadziło do zaspokojenia wierzycieli jest jednym ze sposobów wykazania okoliczności bezskuteczności egzekucji. Dopiero z chwilą zakończenia postępowania upadłościowego, które zmierza do zaspokojenia wszystkich wierzycieli, a nie tylko tych, którzy uzyskali tytuły wykonawcze i wszczęli egzekucje syngularne, wierzyciele ci mogą stwierdzić, czy i w jakim zakresie egzekucja ich wierzytelności wobec spółki jest bezskuteczna. Za takim rozumowaniem przemawiają także przesłanki egzoneracyjne zapewnione przez ustawodawcę członkom zarządu w art. 299 §2 k.s.h.

Wobec powyższego sąd odwoławczy uznał, że Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy przyjął, że na dzień wyrokowania wierzyciel nie wykazał skutecznie przesłanki ustawowej odpowiedzialności pozwanego tj. bezskuteczności egzekucji, skoro egzekucja generalna w postaci postępowania upadłościowego nadal się toczy, a powód zgłosił swoje roszczenie do masy upadłości i został uwzględniony na liście wierzytelności. Nie doszło więc do naruszenia art. 299 k.s.h, ani też art. 6 k.c.

Z tych względów apelacja została oddalona.

Z orzeczeniem tym nie zgodził się powód, który wywiódł skargę kasacyjną.

Wyrokiem z dnia 25 marca 2015r Sąd Najwyższy po rozpoznaniu skargi kasacyjnej powoda uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi

Apelacyjnemu w Szczecinie do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego

Sąd Najwyższy stwierdził, uwzględniając utrwaloną w orzecznictwie Sądu Najwyższego wykładnię art. 299 § 1 k.s.h., że trzeba zgodzić się z zarzutem skarżącego, że - wbrew odmiennemu stanowisku Sądu Apelacyjnego - fakt dochodzenia wierzytelności w postępowaniu upadłościowym, toczącym się wobec spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, nie stanowi przeszkody do wystąpienia z roszczeniem odszkodowawczym przeciwko członkowi zarządu tej spółki. Przesłanką odpowiedzialności przewidzianej w art. 299 § 1 k.s.h. jest bowiem bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce, którą wierzyciel może wykazać za pomocą wszelkich środków dowodowych. Przesłankę tę można uznać za spełnioną również przed zakończeniem postępowania upadłościowego.

Sąd Najwyższy wskazał, że nie można przy tym przyjmować, że samo ogłoszenie upadłości spółki świadczy o bezskuteczności egzekucji, jednakże mogą wskazywać na to wyniki czynności podejmowanych w toku postępowania upadłościowego. Wychodząc z odmiennego założenia, Sąd Apelacyjny poprzestał na stwierdzeniu, że powód zgłosił swoją wierzytelność do masy upadłości, że została ona uwzględniona na liście wierzytelności oraz że postępowanie upadłościowe nie zostało zakończone. Sąd Najwyższy uznał, że z teoretycznego punktu widzenia Sąd Apelacyjny ma rację przyjmując, że wierzyciele uczestniczący w postępowaniu upadłościowym dopiero z chwilą zakończenia tego postępowania będą mogli kategorycznie stwierdzić, czy i w jakim zakresie uzyskali zaspokojenie z funduszów masy upadłości. Analiza przebiegu konkretnego postępowania upadłościowego, w szczególności liczby wierzycieli uprawnionych do zaspokojenia z masy upadłości, zawartości i struktury listy wierzytelności oraz kolejności zaspokajania wierzycieli, może jednak jeszcze przed formalnym zakończeniem postępowania wskazywać w sposób niebudzący wątpliwości na brak możliwości zaspokojenia z funduszów masy upadłości. Należy jednak w tym zakresie poczynić konkretne ustalenia faktyczne, zaś powołanie się jedynie na fakt niezakończenia postępowania upadłościowego spółki (...) nie pozwala na odparcie podniesionego w skardze kasacyjnej zarzutu naruszenia art. 299 § 1 k.s.h.

Za uzasadniony w związku z tym uznał Sad Najwyższy zarzut obrazy art. 382 k.p.c. przez pominięcie wynikających z listy wierzytelności zobowiązań upadłej spółki oraz kosztów postępowania upadłościowego.

Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 398¹⁵§ 1 oraz art. 108 § 2 w związku z art. 398²¹ k.p.c. uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego.

Ponownie rozpoznając sprawę Sąd Apelacyjny zważył, co następuje;

Zgodnie z treścią art. 398²⁰ k.p.c. sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd Najwyższy. Oznacza to, że ponownie rozpoznając apelację powoda sąd odwoławczy miał obowiązek uwzględnić stanowisko zaprezentowane w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 2015r.

Uwzględniając powyższe Sąd Apelacyjny doszedł do przekonania, że apelacja zasługiwała na uwzględnienie, prowadząc do wydania orzeczenia kasatoryjnego, albowiem dotychczas zebrany w sprawie materiał dowodowy uzasadnia twierdzenie powoda, że w postępowaniu egzekucyjnym, a ściślej- upadłościowym nie uzyska on zaspokojenia.

Poza sporem pozostaje aktualnie w sprawie okoliczność, że spółka (...) znajduje się w upadłości likwidacyjnej. Sąd Apelacyjny ustalił, na podstawie materiału zebranego dotychczas w sprawie, że problemy dłużnika tj. Spółki (...) rozpoczęły się w 2011 r., która w tym roku osiągnęła stratę stanowiącą ok. 10% przychodów. Wobec faktu, że ujemny wynik finansowy w tych granicach utrzymywał się także w okresie od stycznia do kwietnia 2012 r. w dniu 24 maja 2012r dłużnik złożył wniosek o upadłość. W skład majątku dłużnika wchodziła nieruchomość o wartości ok. 2400 000 zł., obciążona hipotekami praktycznie równymi jej wartości, należności o wartości ok. 1 500 000 zł., w tym możliwe do ściągnięcia o wartości ok. 800 000 zł., ruchomości i dobra niematerialne o wartości przekraczającej 230 000 zł. Zobowiązania pracownicze i z tytułu ZUS (uprzywilejowane) wynosiły ok. 340 000 zł. Większość zobowiązań stało się wymagalnych w roku 2011 i 2012. Dwie z wierzytelności zabezpieczone hipotekami obciążającymi nieruchomość nie zostały uznane w toku postępowania upadłościowego, w związku z czym wierzytelności uprzywilejowane zabezpieczeniem hipotecznym uległy zmniejszeniu o ponad 530 000 zł.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 8 września 2015r pełnomocnik powoda oświadczył, że dotychczas w postępowaniu upadłościowym nie uzyskał żadnego zaspokojenia.

Twierdzenia tego pozwany nie zakwestionował.

Można zatem, przy braku odmiennych dowodów przedstawionych przez pozwanego, przyjąć, tym bardziej, że upadłość likwidacyjną spółki (...) ogłoszono 27.02.2013r tj. 2,5 roku przed datą rozprawy apelacyjnej, że zachodzą przesłanki do zastosowania art. 299 § 1 k.s.h i przyjęcia, że egzekucja należności powoda wobec spółki jest bezskuteczna. Tezę taką wzmacnia okoliczność, że z listy wierzytelności wynika, że wierzytelności uznane, zaliczone do kategorii II i III ustalono na kwotę przekraczającą 2.800.000 zł (k. 205-224). Do kwoty tej należy zaliczyć koszty postępowania upadłościowego. Wskazać też trzeba, że wierzycieli, których wierzytelności uznano na liście wierzytelności w kategorii IV , czyli takiej jak powód, jest ponad 60.

Tym samym otwiera się droga do zbadania zarzutów niweczących pozwanego mających swą podstawę w art. 299 § 2 k.s.h. Wskazać trzeba, że zarzut braku swej odpowiedzialności pozwany zgłosił we właściwym czasie, podniósł, że w odpowiednim czasie zgłosił wniosek o ogłoszenie upadłości (k.83), wbrew twierdzeniom sądu I instancji wnioski dowodowe na tę okoliczność także zostały zgłoszone w takim czasie, który nie sprawiał, że ich uwzględnienie powodowało zwłokę w rozpoznaniu sprawy. Okoliczność, czy te wnioski dowodowe uzasadniały przyjęcie, że pozwany zwolniony jest z odpowiedzialności wobec powoda na tym etapie sprawy uniemożliwia zajęcie przez sąd odwoławczy stanowczego stanowiska, albowiem dowodów tych nie przeprowadzono w całości, a w zakresie dowodu z przesłuchania pozwanego sąd meriti dowodu tego nie ocenił, a w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wcale nie odniósł się merytorycznie do zarzutów niweczących pozwanego. Naruszył w związku z tym art. 328 § 2 k.p.c.

Tym samym uznać należy, że w tym zakresie Sąd Okręgowy nie rozpoznał istoty sprawy. Przypomnieć bowiem trzeba, że z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, że Sąd Okręgowy stwierdził, że wobec uznania, iż powód nie wykazał bezskuteczności egzekucji z majątku spółki, w której członkiem zarządu był pozwany, a tym samym oddalenia powództwa już na tej podstawie, niecelowym było rozważanie zaistnienia przesłanek wyłączających odpowiedzialność członka zarządu wskazanych w art. 299 § 2 k.s.h.

Sąd Apelacyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę podziela pogląd wyrażony w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2014r., sygn. akt I CZ 63/14, że do nierozpoznania istoty sprawy dochodzi między innymi wówczas, gdy sąd nie zbadał materialnej podstawy żądania albo merytorycznych zarzutów strony, bezpodstawnie przyjmując, że istnieje przesłanka materialno-prawna lub procesowa unicestwiająca roszczenie, w szczególności np. gdy sąd pierwszej instancji w sprawie o zapłatę na podstawie art. 299§ 1 k.s.h. ograniczył się do zbadania przesłanki bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce i – w ocenie sądu drugiej instancji- błędnie przyjął, że przesłanka ta nie została spełniona, przez co oddalił powództwo bez zbadania podnoszonych przez pozwanego okoliczności egzoneracyjnych określonych w art. 299§ 2 k.s.h. Podobny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 5 grudnia 2013r ( V CZ 68/13).

Z tych powodów w ocenie Sądu Apelacyjnego zachodziła, przewidziana w art. 386 § 4 k.p.c., podstawa do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

Ponownie rozpoznając sprawę Sąd Okręgowy na podstawie przedstawionych przez strony dowodów obrazujących stan postępowania upadłościowego ustali, jakie są szanse na zaspokojenie uznanej i wpisanej na listę wierzytelności upadłego wierzytelności powoda, biorąc pod uwagę wartość masy upadłości spółki (...) oraz ilość wierzycieli, którzy w kolejności zaspakajania wyprzedzają powoda. Następnie, dokona ustaleń, czy zachodzą przewidziane w art. 299 § 2 k.s.h. podstawy do przyjęcia za zasadne zarzutów pozwanego, że zwolniony jest z odpowiedzialności odszkodowawczej wobec powoda.

Sąd I instancji dokona wreszcie oceny zasadności roszczenia zgłoszonego przez powoda wobec pozwanego przy uwzględnieniu tego, że szkoda, o której mowa w art. 299 § 2 in fine k.s.h., odpowiada różnicy w potencjale majątkowym spółki, jaka wystąpiła, a do jakiej nie doszłoby, gdyby we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości. Przesądzone jest bowiem w orzecznictwie, że wierzytelność odszkodowawcza jest ściśle związana z zobowiązaniem spółki wyrażonym w tytule egzekucyjnym. Wysokość zobowiązania spółki wyznacza górną granicę odpowiedzialności odszkodowawczej członków zarządu. Jeśli potencjał majątkowy spółki na skutek zbyt późnego zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości obniżył się, członkowie zarządu odpowiadają tylko w graniach obniżenia tego potencjału, przy czym ciężar dowodu, pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości potencjał majątkowy spółki nie zmniejszył się lub też zmniejszył się tylko w określonym zakresie spoczywa na członkach zarządu.

Przypomnieć należy, że Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 marca 2015r wydanym w niniejszej sprawie stwierdził, że dopóki nie jest wiadomym czy wierzyciel nie uzyska pełnego bądź częściowego zaspokojenia z majątku spółki, przesłanka ta byłaby wyłącznie iluzoryczna, gdyż nie byłaby znana wysokość rzeczywiście poniesionej przez wierzyciela szkody, a tym samym zakresu odpowiedzialności członka zarządu. Członek zarządu odpowiada bowiem jedynie za taką część należności, jaką otrzymałby wierzyciel w zainicjowanym we właściwym czasie postępowaniu upadłościowym .

Z tych względów na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. oraz art. 108 § 2 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.

SSA A. Sołtyka SSA T. Żelazowski SSA E. Skotarczak

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE