UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 listopada 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił T. K. prawa do emerytury wskazując, że nie spełnił on przesłanek wymienionych w art. 184 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tj. nie wykazał na dzień 1 stycznia 1999r. co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych oraz, jako członek Otwartego Funduszu Emerytalnego, nie złożył wniosku o przekazanie środków zgromadzonych w OFE, na dochody budżetu państwa. Organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do stażu szczególnego okres 3 lat 3 miesięcy i 12 dni, natomiast nie uwzględnił okresu zatrudnienia w PGR G. od 1.12.1973r. do 30.11.1993r. podnosząc, że brak jest świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych, zaś ze złożonego świadectwa pracy wynika jedynie, że pracował on na stanowisku kierowcy.

W odwołaniu od tej decyzji T. K. wniósł o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury podnosząc, że w kwestionowanym przez organ rentowy okresie pracował jako kierowca samochodów ciężarowych o ciężarze pow. 3,5t, zaś co do kwestii Otwartego Funduszu Emerytalnego wyjaśnił, że otrzymał pismo z 14 listopada 2014 r. z (...) S.A., z którego wynika, iż środki te będą przekazywane na dochody budżetu państwa za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wniósł nadto o przesłuchanie świadków na okoliczność pracy w latach 1973 – 1993.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 15 kwietnia (...). Sąd Okręgowy w Kaliszu oddalił odwołanie.

Sąd I instancji ustalił, że T. K., urodzony (...), złożył w dniu 24 października 2014 r. wniosek o emeryturę w obniżonym wieku. Wykazał posiadanie na dzień 1 stycznia 1999r. ponad 27 lat sumarycznego stażu pracy. We wniosku o emeryturę wnioskodawca wskazał, że nie należy do Otwartego Funduszu Emerytalnego, nie złożył oświadczenia o przekazaniu ewentualnie zgromadzonych na Otwartym Funduszu Emerytalnym na dochody budżetu Skarbu Państwa za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Do odwołania od decyzji wnioskodawca złożył pismo Otwartego Funduszu Emerytalnego (...) Spółka Akcyjna, z którego wynika, że z uwagi na zbliżający się wiek emerytalny wnioskodawcy od listopada 2014 r. Fundusz ten rozpocznie przekazywanie środków z rachunku wnioskodawcy w OFE w miesięcznych ratach na subkonto Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wysokość rat będzie wyliczana, aby w miesiącu ukończenia przez wnioskodawcę wieku emerytalnego – 65 lat wszystkie środki zostały przekazane do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Sąd Okręgowy dał wiarę oświadczeniu złożonemu przez wnioskodawcę na rozprawie, że należał on do Otwartego Funduszu Emerytalnego.

Na podstawie powyższych ustaleń Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie T. K. nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd podniósł, że wnioskodawca nie spełnił wszystkich warunków do uzyskania emerytury określonych w art. 184 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, art. 32 ust. 1 tej ustawy w związku z § od 1 - 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w szczególności brak jest przesłanki rozdysponowania środkami zgromadzonymi w Otwartym Funduszu Emerytalnym.

Sąd podkreślił, że wnioskodawca warunek ukończenia 60 roku życia spełnił 29 października 2014 r, zaś na dzień 1 stycznia 1999 r. organ rentowy uwzględnił staż ubezpieczenia w wymiarze 27 lat, 10 miesięcy i 10 dni oraz okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze od 1 maja 1995 r. do 31 grudnia 1998 r., tj. w wymiarze 3 lat, 3 miesięcy i 12 dni, kiedy to wnioskodawca pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 ton w firmie (...) Sp. z o.o. Sąd zaznaczył, że wnioskodawca – wbrew oświadczeniu złożonemu we wniosku o emeryturę – należy do Otwartego Funduszu Emerytalnego, co zresztą sam potwierdził na rozprawie, zaś zgodnie z art. 184 ust. 2 ustawy, emerytura przysługuje pod warunkiem nie przystąpienia do Otwartego Funduszu Emerytalnego albo po złożeniu wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym za pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu państwa. Zdaniem Sądu, złożone przez wnioskodawcę pismo z 14 listopada 2014 r. dotyczy innej sytuacji, gdyż wnioskodawca jako osoba, która gromadzi środki na Otwartym Funduszu Emerytalnym, winien złożyć wyraźne oświadczenie woli o przekazaniu w całości zgromadzonych środków na dochody budżetu państwa, a takiej dyspozycji wnioskodawca nie złożył zarówno na datę decyzji jak i na chwilę orzekania. Warunkiem przyznania prawa do emerytury w obniżonym wieku jest spełnienie łącznie wszystkich przesłanek skutkujących nabyciem tego prawa, tj. wymaganego stażu pracy w warunkach szczególnych, stażu sumarycznego, osiągnięcia wieku, złożenia wniosku oraz – w przypadku członka OFE - rozdysponowania, poprzez złożenie oświadczenia woli, tj. wyraźnego wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na Otwartym Funduszu Emerytalnym na dochody budżetu państwa za pośrednictwem ZUS-u. Z uwagi na to, że wnioskodawca tej ostatniej przesłanki nie spełnił, rozstrzyganie o tym, czy pracował on w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia w PGR G. w latach 1973 - 1993 jest bezprzedmiotowe, bo i tak na chwilę wyrokowania nie spełniał on wszystkich przesłanek do nabycia prawa do wnioskowanego świadczenia.

W związku z powyższym na podstawie art. 477.14 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy odwołanie oddalił.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia złożył T. K., zarzucając naruszenie przepisów postępowania tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez oparcie się przez Sąd pierwszej instancji na niepełnym materiale dowodowym, a w konsekwencji przyjęcie, iż wnioskodawca nie złożył oświadczenia o przekazaniu środków zgromadzonych w OFE na dochody budżetu państwa w sytuacji, gdy wnioskodawca w dniu 18 grudnia 2014 r. złożył w ZUS przedmiotowe oświadczenie, które z niewyjaśnionych przyczyn nie znajdowało się w aktach niniejszej sprawy, pomimo iż fakt jego złożenia wynika z wydania przez ZUS decyzji z dnia 24 grudnia 2014 r. znak (...), w której odmowa przyznania emerytury wynikała już jedynie z faktu nieudokumentowania 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Wskazując na powyższe ubezpieczony wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Jednocześnie skarżący wniósł o zobowiązanie organu rentowego do załączenia jego oświadczenia z dnia 18 grudnia 2014 r. o przekazaniu środków OFE na dochody państwa oraz dopuszczenie dowodu z decyzji z dnia 24 grudnia 2014 r. znak (...) na okoliczność przyczyn odmowy przyznania mu emerytury.

Sąd Apelacyjny dodatkowo ustalił i zważył, co następuje:

W piśmie złożonym w ZUS II Oddział w Ł. w dniu 18 grudnia 2014r. T. K. oświadczył, że w związku ze złożonym wnioskiem o emeryturę wnosi o przekazanie środków zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Organ rentowy potraktował powyższe pismo jako nowy wniosek o emeryturę i wydał w dniu 24 grudnia 2014r. decyzję o odmowie przyznania ubezpieczonemu prawa do emerytury. W decyzji tej organ rentowy wskazał, że poza brakiem udokumentowania przez wnioskodawcę co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, pozostałe warunki do przyznania prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach Z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zostały przezeń spełnione (dowód: oświadczenie wnioskodawcy z 18.12.2014r. i decyzja z 24.12.2014r. – plik ZUS).

Apelacja wnioskodawcy jest zasadna i skutkuje - z mocy art. 386 § 4 k.p.c. - uchyleniem zaskarżonego orzeczenia i przekazaniem sprawy Sądowi Okręgowemu celem ponownego rozpoznania.

W przedmiotowej sprawie spór sprowadzał się do tego, czy T. K. spełnił określone w art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach Z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013r., poz. 1440) przesłanki do przyznania mu prawa do emerytury, w szczególności – wobec treści decyzji z 12 listopada 2014r. – warunek legitymowania się co najmniej 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz czy, jako członek OFE, złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Sąd I instancji w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy doszedł do przekonania, że wnioskodawca nie złożył wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa, wobec czego – z uwagi na konieczność spełnienia przez ubezpieczonego łącznie wszystkich warunków wymienionych w art. 184 w/w ustawy - bezprzedmiotowe jest ustalanie i rozważanie, czy praca wnioskodawcy w okresie zatrudnienia w PGR G. była wykonywana w szczególnych warunkach.

Tymczasem, jak słusznie podnosi skarżący, w dniu 18 grudnia 2014r. złożył on w organie rentowym wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Z przyczyn niezależnych od wnioskodawcy, organ rentowy nie załączył tego wniosku do akt niniejszego postępowania, nie ujawnił również tej okoliczności na rozprawie przed Sądem Okręgowym.

Konsekwencją powyższego uchybienia organu rentowego było nie wyjaśnienie przez Sąd I instancji i pozostawienie poza oceną okoliczności faktycznych stanowiących przesłanki zastosowania normy prawa materialnego będącego podstawą roszczenia ubezpieczonego, tj. okoliczności, czy wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999r. legitymuje się co najmniej 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Powyższe uchybienie skutkuje uznaniem, że Sąd Okręgowy nie rozpoznał istoty sprawy, co skutkuje – z mocy art. 386 § 4 k.p.c. – koniecznością uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W toku ponownego rozpoznania sprawy, rzeczą Sądu Okręgowego będzie poczynienie, w oparciu o inicjatywę dowodową stron, szczegółowych ustaleń co do charakteru pracy T. K. w okresie jego zatrudnienia od 1 grudnia 1973r. do 30 listopada 1993r. w Państwowym Gospodarstwie Rolnym G., w szczególności, czy w okresie tym stale i w pełnym wymiarze czasu zatrudniony był w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w związku z §§ 2 -4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.).

Z powyższych względów Sąd Apelacyjny orzekł, jak w sentencji.

Sędziowie: Przewodniczący:

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE