UZASADNIENIE

B. M. wniosła o zasądzenie od (...) kwoty 1131,56 zł z ustawowymi odsetkami od daty pozwu do dnia zapłaty tytułem zwaloryzowanej kaucji mieszkaniowej wpłaconej 1 października 1975 r. w kwocie 3340 starych zł. W uzasadnieniu pozwu podniosła, że waloryzacja powinna być oparta o przeciętne wynagrodzenie i wskazała, że w 1975 r. wynosiło ono 3913 zł, zatem kwota 3340 zł wpłacona na rzecz poprzednika prawnego pozwanego stanowiła wówczas 0,85 tego wynagrodzenia. Powódka podała również, że wraz z mężem wykupiła przedmiotowy lokal 12 lipca 2006 r. otrzymując bonifikatę w wysokości 90%. Zdaniem powódki kwotę uzyskaną przez przemnożenie obecnego przeciętnego wynagrodzenia przez współczynnik 0,85 należało podzielić na pół, zgodnie z postulatem sprawiedliwego i równego obciążenia stron konsekwencjami zaistniałych zmian ekonomicznych.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa, gdyż w jego ocenie powódka otrzymując bonifikatę w wysokości 90% na zakup lokalu mieszkalnego, uzyskała znaczną korzyść kosztem pozwanego.

Sąd Rejonowy dla Warszawy - Mokotowa w Warszawie wyrokiem z dnia 7 sierpnia 2012 roku, w sprawie s ygn. akt XVI C 1078/12 zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 712,53 złotych z ustawowymi odsetkami od 23 kwietnia 2011 roku do dnia zapłaty, oddalił powództwo w pozostałym zakresie oraz orzekł o kosztach procesu.

Podstawą tego orzeczenia były następujące ustalenia i rozważania:

1 października 1975 r. poprzednik prawny pozwanego - Zarząd (...) jako wynajmujący, powódka B. M. i jej małżonek J. M. jako najemcy, zawarli umowę najmu lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w W.. Zgodnie z § 5 tej umowy najemcy uiścili na rzecz wynajmującego kwotę 3340 zł tytułem kaucji na zabezpieczenie utrzymania lokalu mieszkalnego w należytym stanie. Umową ustanowienia odrębnej własności lokalu oraz sprzedaży lokalu i oddania w użytkowanie wieczyste części gruntu z 12 lipca 2006 r. B. i J. M. nabyli dotychczas najmowany lokal mieszkalny. Przy ustalaniu wartości przedmiotu transakcji zastosowano bonifikatę w wysokości 90%. Pismem z 30 marca 2012 r. pełnomocnik powódki zwrócił się do pozwanego o zapłatę kwoty 1131,56 zł tytułem zwrotu zwaloryzowanej kaucji mieszkaniowej wpłaconej w dniu l października 1975 r. Pozwany nie zwrócił kaucji mieszkaniowej powódce ani jej mężowi.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy stwierdził, że żądanie pozwu zasługiwało na uwzględnienie co do zasady oraz częściowo co do wysokości.

Za bezsporny w niniejszej sprawie Sąd I instancji uznał fakt, iż od daty wpłacenia kaucji przez powódkę i jej małżonka na rzecz wynajmującego, tj. 1 października 1975 r. nastąpiła istotna zmiana siły nabywczej pieniądza, której wyrazem była m. in. denominacja złotego dokonana z dniem 1 stycznia 1995 r. w oparciu o przepisy ustawy z dnia 7 kwietnia 1994 r. o denominacji złotego (Dz. U. Nr 84 z 1994 r., póz. 386). Sąd Rejonowy rozstrzygając o zasadności pozwu miał na uwadze także wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych.

Sąd I instancji wskazał, że pomiędzy dniem wpłacenia kaucji - l października 1975 r. a datą wymagalności zwrotu kaucji - 12 sierpnia 2006 r. doszło do wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych o 1335,4%. Za niezasadny ocenił przy tym zarzut pozwanej, iż powódka nie mogła domagać się zwrotu kaucji, ponieważ odniosła korzyść otrzymując bonifikatę w wysokości 90% wartości lokalu przy jego zakupie. Uprawnienie do bonifikaty przy zakupie dotychczas najmowanego lokalu zostało bowiem wprowadzone przez ustawodawcę, a skorzystanie z tego uprawnienia przez powódkę nie zostało uzależnione od zwolnienia pozwanego z obowiązku zwrotu kaucji. Uprawnienia te zdaniem Sądu Rejonowego miały odmienny charakter i powoływanie się przez pozwanego na skorzystanie z tego uprawnienia przez powódkę było nieuzasadnione. W świetle powyższego, Sąd I instancji uznał, iż żądanie powódki dotyczące waloryzacji kaucji mieszkaniowej wpłaconej l października 1975 r. w kwocie 3340 starych zł zasługiwało na uwzględnienie co do zasady.

W ocenie Sądu Rejonowego zaproponowany przez powódkę sposób waloryzacji kaucji nie był jednak właściwym do zastosowania w niniejszej sprawie, gdyż powódka porównała wysokość kaucji do wartości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w 1975 r. Uzyskany w ten sposób współczynnik wynoszący 0,85 pomnożyła następnie przez wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w IV kwartale 2006 r., kiedy to nabyła przedmiotowy lokal na własność. Nie można było według Sądu I instancji dokonać waloryzacji poprzez zwykłe zestawienie wysokości otrzymywanego przeciętnie wynagrodzenia miesięcznego, gdyż w wynagrodzeniu brutto zawierają się składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczka na podatek dochodowy. Tymczasem podawane przez GUS przeciętne wynagrodzenie do 1991 r. było wynagrodzeniem netto, a dopiero od 1992 r. wynagrodzeniem brutto, zaś od 1999 r. wynagrodzeniem tzw. ubruttowionym. Wynagrodzenie netto wyliczone na podstawie wynagrodzenia otrzymywanego w 1975 r. i w 2006 r. było więc zdaniem Sądu Rejonowego zbyt rozbieżne. Ponadto wynagrodzenie za pracę nie pozostawało w związku z przedmiotem najmu, dlatego też Sąd I instancji uznał, iż zmianę siły nabywczej pieniądza w niniejszej sprawie najdokładniej wyraża wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych, zwany powszechnie wskaźnikiem inflacji. Sąd Rejonowy podniósł, że przyjęcie tego wskaźnika uwzględniło interesy obu stron umowy i pozostało zgodne z zasadami współżycia społecznego.

Sad I instancji dokonał waloryzacji kaucji wpłaconej przez powódkę w 1975 r. mnożąc wysokość kaucji przez wskaźnik inflacji począwszy od 1976 r. do kwietnia 2012 r. (tj. do chwili wniesienia pozwu) w następujący sposób: 3340 x 104,4% = 3486,96 x 104,9% = 3657,821 itd., uwzględniając denominację złotego, doszedł w ten sposób aż do kwoty 1425,06 zł. Z uwagi na to, iż powódka żądała jedynie połowy kwoty otrzymanej w wyniku waloryzacji, Sąd Rejonowy wskazał, że nie mógł orzec ponad to żądanie i również podzielił otrzymaną liczbę na pół otrzymując kwotę 712,53 zł, a w pozostałym zakresie powództwo oddalił.

O odsetkach Sąd I instancji orzekł na podstawie art.481 k.c., zaś o kosztach procesu w oparciu o art. 100 kpc.

Wyrok Sądu I instancji w części tj. ponad zasądzoną kwotę 712,53 zł, zaskarżyła apelacją powódka, zarzucając temu rozstrzygnięciu

- naruszenie przepisów procedury cywilnej przez błędne zastosowanie przez Sąd I instancji art. 321 k.p.c. polegającej na bezpodstawnym przyjęciu, iż powódka wnosiła o zasądzenie kwoty 712,53 zł i w konsekwencji oddalenie powództwa w pozostałej części co do kwoty 419,03 zł , podczas gdy z akt sprawy, w szczególności z pozwu z dnia 23 kwietnia 2012 r., jednoznacznie wynikało, iż powódka wniosła o zasądzenie kwoty 1131,56 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Stawiając powyższy zarzut apelująca wniosła o:

I. zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości tj. do kwoty 1131, 56 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz

II. zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu przed Sądem I instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych prawem.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem wyrok Sądu Rejonowego jest prawidłowy chociaż z innych przyczyn niż wskazane w uzasadnieniu.

Sąd Okręgowy jako trafny ocenił zarzut apelacji dotyczący naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 321 k.p.c. jednakże powyższe uchybienie nie uzasadnia zmiany zaskarżonego wyroku. Podzielić należy argumentację apelującego, iż żądaniem pozwu było zasądzenie wskazanej wyraźnie w nim kwoty 1131,56 zł, w żadnym razie nie może być za zakres tego żądania uznany przedstawiony w pozwie sposób wyliczenia tej kwoty. Podkreślić należy, że waloryzacja sądowa dokonywana jest na żądanie strony, i tak jak w niniejszym przypadku może ono zawierać oprócz żądania zasądzenia konkretnej kwoty także sposób obliczenia nowej wysokości świadczenia. Ustawodawca nie wskazał żadnych mierników jak też sposobów ustalenia wysokości zwaloryzowania świadczenia, a zatem sąd orzekający ma swobodę co do sposobu wyboru metody w oparciu, o którą świadczenie winno być zwaloryzowane. Wskazanie sposobu waloryzacji w pozwie nie wiąże Sądu odmiennie niż kwota określająca w sposób precyzyjny żądanie pozwu, która stanowi dla sądu orzekającego granice wyrokowania. A zatem określony w pozwie sposób waloryzacji kaucji mieszkaniowej określony w wysokości połowy kwoty powstałej w wyniku przemnożenia obecnego przeciętnego wynagrodzenia przez współczynnik 0,85 wynikający z porównania wysokości kaucji do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w 1975 r. jest jedynie przedstawioną przez stronę propozycją metody waloryzacji, nie obliguje Sądu do orzekania zgodnie z nim.

W pozostałym zakresie Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, gdyż oparł je na właściwie ocenionym materiale dowodowym, a następnie prawidłowo ocenił zgłoszone przez powódkę roszczenie w kontekście regulacji zawartej w art. 358¹ § 3 k.c., dokonując prawidłowej wykładni tego przepisu. Sąd Okręgowy stwierdza, iż Sąd I instancji wyrokując w sprawie zbadał wszystkie przesłanki art. 358¹ § 3 k.c. dając temu wyraz w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia. Przytoczone przez Sąd I instancji rozważania w tym zakresie są bardzo wyczerpujące, a ich trafność znajduje potwierdzenie w ustaleniach faktycznych, zasadach doświadczenia życiowego oraz logicznego rozumowania.

Sąd Rejonowy trafnie ustalił że pomiędzy datą wpłacenia kaucji przez powódkę i jej męża tj. od 1 października 1975 r. a datą wymagalności zwrotu kaucji -12 sierpnia 2006 r. doszło do znacznej zmiany siły nabywczej pieniądza. Sąd Okręgowy w pełni aprobuje stanowisko Sądu I instancji, iż dokonanie w sprawie waloryzacji sądowej przy zastosowaniu jako miernika wskaźnika wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych uwzględnia interesy obu stron i zgodne jest z zasadami współżycia społecznego. Podkreślić należy, że apelująca nie kwestionuje miernika waloryzacji przyjętego przez Sąd I instancji, tym samym nie kwestionuje ustalonej na tej podstawie kwoty w wysokości 1425,06 zł.

Sąd Okręgowy jako trafne oceni stanowisko Sądu I instancji, iż skutki deprecjacji pieniądza winny po połowie obciążać obie strony, takie stanowisko uwzględnia interesy obu stron niniejszego postępowania. W tym miejscu przypomnieć należy, że powódka w pozwie wskazywała, iż gotowa jest udźwignąć „ryzyko inflacji” w 50%, tym samym niezrozumiały jest sprzeciw w sytuacji, gdy sąd zasądził na jej rzecz aż 50% kwoty uzyskanej po przeliczeniu należnego świadczenia przez wskaźnik waloryzacyjny.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd Okręgowy oddalił apelację powódki na podstawie art. 385 k.p.c. i orzekł o kosztach postępowania odwoławczego stosownie do art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 k.p.c. i § 13 pkt 1 i § 6 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. (Dz. U z 2002 r. Nr 163, póz. 1348 ze zm.).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE