UZASADNIENIE

Powód F. Spółka zoo z siedzibą w P. w pozwie domagała się uznania za bezskuteczną w stosunku do powódki umowy darowizny z dnia 22.02 2012 zawartej przed notariuszem L. W. rep A nr 911/12 nieruchomości opisanych w KW NR (...) Sądu Rejonowego w Raciborzu i w KW Nr (...) Sądu Rejonowego w celem wyegzekwowania wierzytelności na podstawie nakazu zapłaty Sądu Rejonowego w Oleśnie z dnia 16 marca 2011 r sygn akt I Nc 46/11 od dłużnika A. S..

Na rozprawie w dniu 21 lutego 2014 r powód zmodyfikował żądanie domagając się uznania za bezskuteczną w stosunku do powódki opisanej w pozwie umowy darowizny jedynie co do nieruchomości opisanych w KW NR (...) Sądu Rejonowego w Raciborzu.

Ostatecznie w piśmie procesowym z dnia 28 lutego 2014 r ( karta 88) powód wniósł o uznanie za bezskuteczną w stosunku do powódki umowy darowizny z dnia 15.12.2011 r zawartej przed notariuszem L. W. rep A 6061/11 nieruchomości opisanych w KW NR (...) Sądu Rejonowego w Rybniku . Na rozprawie w dniu 4 11 2014 r ostatecznie sprecyzował , że ogranicza żądanie jedynie do wskazanej w powyższym piśmie umowy darowizny z dnia 15. (...) obejmującej nieruchomość KW (...) Sądu Rejonowego w Rybniku.

W uzasadnieniu podniósł , że nakazem zapłaty z dnia 16 marca 2011 r sygn akt I Nc 4/11 Sąd Rejonowy w Oleśnie nakazał A. S. , aby zapłacił powódce kwotę 51.815,83 zl z ustawowymi odsetkami od 28 stycznia 2011 r oraz kwotę 4.265 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. W listopadzie 2011 r powódka złożyła wniosek o wszczęcie egzekucji obejmującej cały majątek dłużnika. W toku postępowania egzekucyjnego ustalono , że dłużnik A. S. po wydaniu nakazu zapłaty przeniósł własność nieruchomości opisanych w KW NR (...) Sądu Rejonowego w Rybniku o pow 21.57.30 ha ( grunty rolne) na syna M. S. (1) . (...) te stanowiły majątek dłużnika z którego można było prowadzić egzekucję. Nieruchomość obciążona była jedynie wpisem hipoteki kaucyjnej na rzecz banku (...) SA do kwoty 550.000 zł. Dłużnik nie posiada innych dochodów z których można by prowadzić przeciwko niemu egzekucję . Przeniesienie własności nieruchomości zostało dokonane ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli i uniemożliwiło skuteczne prowadzenie postępowania egzekucyjnego . Z treści ksiąg wieczystych wynika , ze przeciwko dłużnikowi toczą się inne postępowania egzekucyjne. Pozwany jako syn dłużnika był zorientowany w jego sytuacji ekonomiczno – finansowej.

Pozwany M. S. (1) wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu podniósł , że nie każda czynność prawna powodująca zmniejszenie majątku dłużnika może być uznana za krzywdzącą dla wierzyciela . A. S. w zamian za swoje świadczenie otrzymał ekwiwalent który nadal znajduje się w jego majątku . Zawierając umowę darowizny dłużnik nie naruszył praw wierzyciela ponieważ posiada jeszcze nieruchomości położone w Ł. oraz w P. opisane w KW NR (...) Sądu Rejonowego w Rybniku . Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Rybniku T. W. prowadzi egzekucję z tej nieruchomości również z wniosku powoda. (...) oszacowane zostały na kwotę 679.300 zl a cena wywołania wynosi ¾ sumy oszacowania tj 509.475 zł. Wierzytelność powoda wobec A. S. wynosi 75.000 zl a zatem kwota uzyskana ze sprzedaży licytacyjnej pozwoli na zaspokojenie powoda w całości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Nakazem zapłaty z dnia 16 marca 2011 r sygn akt I Nc 4/11 Sąd Rejonowy w Oleśnie nakazał A. S. , aby zapłacił powódce kwotę 51.815,83 zl z ustawowymi odsetkami od 28 stycznia 2011 r oraz kwotę 4.265 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Dowód : nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym karta 10 .

W listopadzie 2011 r powód złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego celem wyegzekwowania należności objętych w/w nakazem zapłaty. Postanowieniem Sądu Rejonowego w Raciborzu Wydział V Ksiąg Wieczystych z dnia 25 04 2012 r oddalono wniosek (...) Sp (...) w R. o dokonanie wpisu wzmianki o wszczęciu egzekucji przeciwko dłużnikowi A. S. z nieruchomości opisanej w KW (...) wobec faktu , że A. S. nie jest już właścicielem opisanej w tej księdze nieruchomości.

Dowód wniosek egzekucyjny powoda z dnia 28 11 2011 r k 11 , postanowienie Sądu Rejonowego w Raciborzu karta 12 .

W dniu 15 grudnia 2011 r umową zawartą przed notariuszem L. W. rep A 6062/2011 A. i R. małżonkowie S. darowali synowi M. S. (1) swoje udziały wynoszące po ½ w nieruchomości o powierzchni łącznej 21.57.30 ha opisanej w KW NR (...) Sądu Rejonowego w Rybniku .W tym samym akcie notarialnym R. S. darowała A. S. swoje udziały wynoszące ½ część w prawie własności nieruchomości o łącznej powierzchni 8.72.07 ha opisanej w KW NR (...) o wartości rynkowej 200.000 zl.

Dowód umowa darowizny z dnia 15.12.2011 r karta 132-137.

W dacie sporządzenia aktu notarialnego A. i R. S. byli małżeństwem lecz w 2009 r zawarli umowę wprowadzającą w ich małżeństwie ustrój rozdzielności majątkowej. Od 20.02.2012 r A. i R. S. są po rozwodzie. W dacie sporządzania aktu notarialnego A. S. był zadłużony w KRUS , w (...) , w (...) SA w W. , u sąsiadów. A. S. miał świadomość istnienia długów choć ukrywał ich wysokość przed rodziną . Celem zawarcia umowy darowizny było przekazanie gospodarstwa rolnego na rzecz syna który już od kilku lat wraz z ojcem pracował na roli. A. S. w tym czasie układał sobie życie z nową partnerką . Do R. S. przychodziły wezwania do zapłaty długów zaciągniętych przez jej męża. W celu umożliwienia spłaty tych długów zawarto umowę darowizny po to aby M. S. (1) prowadząc gospodarkę na nieruchomości mógł rozpocząć spłacanie tych długów. W lutym 2012 r długi A. S. sięgały kwoty 800.000 zł. Obecnie A. S. mieszka na terenie Niemiec z partnerką i dwójką dzieci gdzie również się zapożyczył. Prawdopodobnie prowadzi na terenie Niemiec firmę budowlaną lecz wysokość jego dochodów nie jest znana.

Dowód zeznania świadka R. S. .

W dniu 22 lutego 2012 r przed notariuszem L. W. rep A 911/2012 A. S. i R. S. darowali synowi M. S. (1) udziały po ½ w całej nieruchomości objętek KW NR (...) Sądu Rejonowego w Raciborzu . Ponadto A. S. darował synowi M. S. (1) nieruchomości objęte księgami wieczystymi (...) , oraz część z nieruchomości (...) Sądu Rejonowego w Raciborzu . Pozostałą część nieruchomości (...) Sądu Rejonowego w Raciborzu darował synowi J. S.. Wartość rynkowa darowizny w dacie sporządzenia aktu notarialnego na rzecz M. S. (1) wynosiła 112.000 zl a na rzecz J. S. 294.746 zl.

Dowód umowa darowizny z dnia 22 lutego 2014 r karta 51-55

Właścicielem nieruchomości opisanej w KW NR (...) Sądu Rejonowego w Raciborzu jest J. S. brat pozwanego na podstawie umowy darowizny z dnia 22.02.2012. W dacie sporządzenia aktu notarialnego w dziale IV tej księgi wieczystej wpisano hipotekę przymusową łączną w wysokości 56.080,83 zł jako wierzytelność określoną nakazem zapłaty z dnia 16 marca 2011 r I Nc 46/11 na rzecz (...) sp (...) w P.. Nieruchomość objęta jest postępowaniem egzekucyjnym z wniosku dwóch wierzycieli . Nieruchomość oszacowano na kwotę 410.100 zł . Termin licytacji nieruchomości wyznaczono na dzień 4.11.2014 r

Dowód pismo Komornika R. K. przy Sądzie Rejonowym w Raciborzu k 171,

Właścicielem nieruchomości opisanej w KW NR (...) Sądu Rejonowego w Rybniku położonych w P. o pow 4.02.07 ha i w Ł. o pow 4.70.00 ha jest A. S. . Jedna z działek nr (...) zabudowana jest dwoma budynkami mieszkalnymi i dwoma budynkami gospodarskimi – stajnia dla koni. Pozostałe nieruchomości są niezabudowane. W stosunku do tej nieruchomości postępowanie egzekucyjne prowadzi Komornik Sądowy T. W. . (...) oszacowano na kwotę 679.300 zl . Cena wywołania dla potrzeb pierwszej licytacji wynosiła ¾ sumy oszacowania tj 509.475 zł. Termin pierwszej licytacji wyznaczony na dzień 20.02.2014 r odroczono celem rozpoznania wniosku dłużnika o dokonanie dodatkowego opisu i oszacowania nieruchomości . W stosunku do tej nieruchomości egzekucję prowadzi czterech wierzycieli : 1) (...) sp (...) w P. ze stanem zadłużenia wraz z kosztami egzekucyjnymi na dzień 21 10 2014 r 95.259,48 zł , 2) Bank (...) SA w W. ze stanem zadłużenia wraz z kosztami egzekucyjnymi na kwotę (...),17 , oraz wierzyciele M. S. (2) i Przedsiębiorstwo (...) SA w R. z łącznym stanem zadłużenia wraz z kosztami egzekucyjnymi na kwotę 194.630,18 zł. Łącznie stan zadłużenia wszystkich wierzycieli egzekwujących z nieruchomości wraz z kosztami egzekucyjnymi na dzień 21 10 2014 r wynosi 504.891,83 zł. W dziale IV KW NR (...) Sądu Rejonowego w Rybniku ujawniono hipotekę umowną kaucyjną 550.000 zł na rzecz (...) SA w W. .

Dowód : Obwieszczenie o pierwszej licytacji k 56 , protokół z I licytacji k 170 , informacja Komornika z dnia 21 10 2014- karta 204, wydruk z KW NR (...) karty 205-209, akta egzekucyjne Komornika T. W. Km 744/13 karty 161-170.

Pozwany częściowo spłaca zadłużenie A. S. wobec różnych wierzycieli przy czym nie wpłacił żadnej sumy tytułem zadłużenia względem powoda.

Dowód : potwierdzenia przelewów karty 176-200

Sąd zważył

Zgodnie z art. 527 § 1 k.c. przesłankami skargi pauliańskiej są:

1) dokonanie przez dłużnika z osobą trzecią czynności prawnej, na skutek, której osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową wskutek czego doszło do pokrzywdzenia wierzycieli,

2) działanie dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, oraz

3) wiedza lub możliwość (przy zachowaniu należytej staranności) dowiedzenia się o tym przez osobę trzecią.

W myśl art. 527 § 2 k.c. czynność prawna jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał sie niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu niż był przed dokonaniem czynności.

Z kolei przepis art. 527 § 3.kc wprowadza domniemanie zgodnie z którym jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Jeżeli korzyść majątkowa uzyskana przez osobę trzecią była bezpłatna wówczas wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli (art . 528 kc).

W niniejszej sprawie bezspornym było , że pozwany jako syn dłużnika od kilku lat przed zawarciem umowy prowadzący wspólnie z nim gospodarstwo rolne jest osobą pozostającą z dłużnikiem w bliskim stosunku. Bezspornym było również że umowa darowizny z dnia 15 12 2011 r miała charakter bezpłatny. Dłużnik otrzymał bowiem tym samym aktem notarialnym udział w prawie własności nieruchomości od swojej żony a nie od obdarowanego .Od pozwanego jako osoby obdarowanej nie otrzymał żadnego ekwiwalentu.

Sąd oddalił wniosek pozwanego o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka A. S. na okoliczność jego sytuacji majątkowej a w szczególności że jest on wypłacalny. Kwestia wypłacalności dłużnika została wykazana za pomocą innych dowodów Natomiast jeśli intencją pozwanego było wskazanie majątku dłużnika nadającego się do egzekucji na terenie Niemiec to wniosek ten nie mógł być uwzględniony . Pozwany nie wskazał aby na terenie Niemiec istniało konkretne mienie wystarczające do zaspokojenia wierzytelności powoda. Z zeznań świadka R. S. wynikało że na terenie Niemiec A. S. jest również zadłużony . Nie wskazanie przez pozwanego konkretnego majątku na terenie Niemiec nie może być uznane za spełnienie przesłanek art 533 k.c.

Spornym pomiędzy stronami było czy dłużnik dokonując darowizny na rzecz pozwanego działał z pokrzywdzeniem wierzycieli . Pokrzywdzenie wierzycieli należy rozumieć jako złą prognozę co do możliwości spełnienia przez dłużnika świadczenia, istniejącą zarówno w chwili wystąpienia ze skargą, jak i w chwili orzekania

Rzeczą powoda była zatem wykazanie , że aktualny stan majątkowy dłużnika nie jest wystarczający na pokrycie jego zobowiązań. W cenie Sądu powód reprezentowany przez fachowego pełnomocnika okoliczności tych nie wykazał a zebrany w sprawie materiał dowodowy w postaci dokumentów dotyczących zawarcia spornej umowy , odpisów ksiąg wieczystych czy informacji uzyskanych od Komorników prowadzących egzekucję z nieruchomości dłużnika nie jest wystarczający do ustalenia, że wskutek dokonania darowizny dłużnik stał się niewypłacalny.

W judykaturze przyjmuje się że niewypłacalność dłużnika w rozumieniu art. 527 § 2 k.c. oznacza taki stan majątku dłużnika, w którym egzekucja nie może przynieść zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej przeciwko temu dłużnikowi ( wyrok SN z 24 stycznia 2000 r., III CKN 554/98).

Postępowanie dowodowe wykazało , że dłużnik A. S. jest aktualnie właścicielem nieruchomości opisanej w KW NR (...) Sądu Rejonowego w Rybniku położonych w P. o pow 4.02.07 ha i w Ł. o pow 4.70.00 ha . (...) te objęte są postępowaniem egzekucyjnym prowadzonym przez Komornika Sądowego T. W. a egzekucja toczy się z udziałem czterech wierzycieli w tym powoda . (...) oszacowano na kwotę 679.300 zl . Cena wywołania dla potrzeb pierwszej licytacji wynosiła ¾ sumy oszacowania tj 509.475 zł. Łącznie stan zadłużenia wszystkich wierzycieli egzekwujących z nieruchomości wraz z kosztami egzekucyjnymi na dzień 21 10 2014 r wynosi 504.891,83 zł a więc jest niższy od sumy oszacowania . Postępowanie jest w toku a więc na obecnym etapie nie można stwierdzić czy nieruchomość w ogóle zostanie sprzedana . Jeśli zostanie sprzedana podczas pierwszej licytacji to cena sprzedaży wynosić będzie co najmniej 509.475 zł a więc wystarczy na pokrycie wierzytelności powoda. W dziale IV KW NR (...) Sądu Rejonowego w Rybniku ujawniono hipotekę umowną kaucyjną 550.000 zł na rzecz (...) SA w W. Jednak z informacji Komornika T. W. wynika że stan zadłużenia (...) SA w W. na dzień 21.10 2014 r wraz z kosztami egzekucyjnymi wynosi 215.002.17 zl ( karta 204 i 163 akt). W wyroku z dnia 28 listopada 2011 r IV CKN 525/00 Sąd Najwyższy przyjął , że pokrzywdzenie (art. 527 § 2 k.c.) powstaje na skutek takiego stanu faktycznego majątku dłużnika, który powoduje niemożność, utrudnienie lub odwleczenie zaspokojenia wierzyciela.

Dłużnik jest niewypłacalny, gdy cały jego majątek nie wystarcza na pokrycie długów. Niewypłacalność musi mieć charakter rzeczywisty, musi istnieć realnie (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lutego 2008 r., sygn. akt II CSK 503/07, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2004 r., sygn. akt II CK 367/03, ). Niewypłacalność to taki stan majątkowy dłużnika, w którym egzekucja prowadzona zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego nie może przynieść zaspokojenia wierzyciela. Tymczasem egzekucja z majątku dłużnika jest w toku a wartość nieruchomości objętej egzekucją jest mniej więcej równa wysokości zgłoszonych wierzytelności. Istnieje więc realna szansa na wyegzekwowanie należności . Powód nie wykazał aby egzekucja choć do części majątku okazała się bezskuteczna co mogło by świadczyć o niewypłacalności dłużnika.

Nie bez znaczenia dla sytuacji powoda jest również fakt że powód w dalszym ciągu posiada zabezpieczenie hipoteczne na nieruchomości KW NR (...) Sądu Rejonowego w Raciborzu stanowiącej obecnie własność J. S. który jest dłużnikiem rzeczowym powoda. J. S. nabył bowiem nieruchomość obciążoną hipoteką na rzecz powoda. Powód ma zatem realną możliwość zaspokojenia do wysokości wartości hipoteki tj 56.080,83 zl tym bardziej że nieruchomość wyszacowano na 410.100 zł.

Biorąc pod uwagę przytoczone wyżej okoliczności Sąd stwierdził że powód nie wykazał istnienia przesłanki niewypłacalności dłużnika , o której mowa w art. 527 § 2 k.c. Zarówno w chwili wniesienia skargi jak i w chwili orzekania dłużnik ma możliwość wywiązywania się ze zobowiązań finansowych wobec powoda . Trwa bowiem egzekucja nieruchomości dłużnika która może przynieść zaspokojenie wierzytelności pieniężnej przysługującej powodowi od dłużnika .Dlatego na mocy wyżej wskazanych przepisów orzeczono jak w pkt 1 wyroku. W pkt 2 wyroku umorzono postępowanie na mocy art. 355 kpc . w części dotyczącej żądania powoda co do uznania za bezskuteczną umowy darowizny z dnia 22.02. 2012 r dot nieruchomości objętej KW Nr (...) Sądu Rejonowego w Raciborzu wobec ograniczenia żądania w tej części.

O kosztach orzeczono zgodnie z art. 98 kpc zasądzając od powoda na rzecz pozwanego koszty zastępstwa prawnego 3.600 zł oraz opłatę skarbową od pełnomocnictwa 17 zl

Sędzia