UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G. wniósł pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym przeciwko H. G. o zapłatę kwoty 923,78 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 15 stycznia 2014 r. do dnia zapłaty i kosztami procesu, wskazując, że w dniu 2 września 2011 r. pozwana zawarła z powodem umowę kompleksową nr (...), lecz nie zapłaciła powodowi należności za energię elektryczną na łączną kwotę 923,78 zł, która to należność została stwierdzona fakturą VAT nr (...) z dnia 31 grudnia 2013 r. Powód wskazał, że pozwana, mimo doręczenia jej przedsądowego wezwania do zapłaty, nie uiściła należności za pobraną energię elektryczną.

(pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym – k. 2-3v)

Nakazem zapłaty z dnia 4 lutego 2015 r. wydanym w elektronicznym postępowaniu upominawczym w sprawie VI Nc-e (...) Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

(nakaz zapłaty - k. 4)

Postanowieniem z dnia 30 marca 2015 r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie uchylił przedmiotowy nakaz zapłaty w całości i przekazał rozpoznanie sprawy do Sądu Rejonowego w Gdyni – wobec niemożności skutecznego doręczenia pozwanej odpisu nakazu zapłaty z odpisem pozwu.

(postanowienie z dn. 30.03.2015 r. – k. 6v)

W piśmie procesowym z dnia 25 sierpnia 2015 r. pozwana wskazała, że w dniu 28 lipca 2015 r. została na rzecz powoda zapłacona kwota wynikająca z pozwu w łącznej wysokości 1.322,00 zł, tj. kwota 923,78 zł z odsetkami do dnia 28 lipca 2015 r., kosztami procesowymi w kwocie 240,78 zł oraz opłatą manipulacyjną w kwocie 0,78 zł.

(pismo procesowe pozwanej z dn. 25.08.2015 r. – k. 38)

W piśmie procesowym z dnia 21 października 2015 r. pełnomocnik powoda potwierdził fakt odnotowania wpłaty pozwanej w wysokości 1.322,00 zł i wskazał, że została ona zaksięgowana w przeważającej części na należności wymagalne wcześniej niż należności dochodzone w niniejszym postępowaniu.

(pismo procesowe pełnom. powoda z dn. 21.10.2015 r. – k. 61-62v)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 2 września 2011 r. H. G. zawarła z (...) S.A. w G. umowę kompleksową nr (...) dotyczącą sprzedaży i dostawy energii elektrycznej do lokalu przy ul. (...) w G., na czas nieokreślony od dnia 10 września 2011 r.

(niesporne, nadto umowa - k. 20-21)

W dniu 31 grudnia 2013 r. (...) S.A. w G. wystawiła z tytułu energii elektrycznej pobranej w w/w lokalu fakturę VAT nr (...) na kwotę 923,78 zł płatną do dnia 14 stycznia 2014 r., dotyczącą rozliczenia finansowego za okres od dnia 26 listopada 2012 r. do dnia 19 grudnia 2013 r.

( niesporne, nadto faktura VAT – k. 22-23)

Pismem z dnia 19 września 2014 r. (...) S.A. w G. wezwała H. G. do zapłaty kwoty 923,78 zł wskazując, iż należność ta wynika z faktury VAT nr (...).

( niesporne, nadto wezwanie do zapłaty - k. 27)

W dniu 28 lipca 2015 r. H. G. dokonała na rzecz (...) S.A. w G. wpłaty kwoty 1 322,00 zł tytułem faktury (...), w tym kwoty 923,78 zł, odsetek od 15 stycznia 2014 r. w kwocie 156,66 zł, kosztów procesowych w kwocie 240,78 zł i opłaty manipulacyjnej w kwocie 0,78 zł.

(niesporne, nadto potwierdzenie wykonania przelewu – k. 39)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z wymienionych dokumentów przedłożonych przez strony w toku postępowania, których prawdziwość nie była przez nie kwestionowana i które nie budziły wątpliwości Sądu co do swej wiarygodności, a zatem brak było podstaw do odmowy dania im wiary.

Pozostałe dokumenty zgromadzone w aktach nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia, gdyż nie wnoszą do sprawy żadnych nowych, istotnych okoliczności.

Powód domagając się od pozwanej zapłaty kwoty 923,78 zł z odsetkami ustawowymi i kosztami procesu powoływał się na zawartą między stronami umowę kompleksową nr (...) z dnia 2 września 2011 r. Podstawę prawną żądania powoda stanowił więc art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 1059 ze zm.), dotyczący umowy kompleksowej, na podstawie której odbywa się dostarczanie energii elektrycznej, i która jest umową zawierającą postanowienia umowy sprzedaży i umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji energii.

Pozwana nie kwestionowała zasadności i wysokości żądania powoda, co więcej - w toku procesu dokonała na rzecz powoda wpłaty kwoty 1.322,00 zł obejmującej należność główną stwierdzoną fakturą VAT nr (...), tj. 923,78 zł, oraz odsetki ustawowe za okres od dnia 15 stycznia 2014 r. do dnia 28 lipca 2015 r. (tj. do dnia dokonania zapłaty) w wysokości 156,66 zł i koszty procesu wraz z opłatą manipulacyjną w łącznej wysokości 241,56 zł.

Skoro więc pozwana zaspokoiła w całości roszczenie powoda dochodzone w niniejszej sprawie (co jednoznacznie wynika z tytułu dokonanego w dniu 28 lipca 2015 r. przelewu, w którym pozwana wskazała, iż wpłacona kwota 1.322,00 zł dotyczy należności wynikającej z ww. faktury VAT wraz z odsetkami i kosztami procesu, której to należności powód domagał się od pozwanej), to powództwo podlegało oddaleniu jako niezasadne w dniu orzekania, gdyż powód – pomimo odnotowania dokonanej przez pozwaną wpłaty ww. kwoty – nie cofnął swojego żądania w żadnej części.

W tym miejscu odnieść należy się do twierdzeń powoda dotyczących sposobu zaksięgowania przez niego wpłaconej przez pozwaną w dniu 28 lipca 2015 r. kwoty 1.322,00 zł, która – jak wynika z treści pisma procesowego pełnomocnika powoda z dnia 21 października 2015 r. – została prawie w całości zaliczona na poczet należności głównych, odsetek i kosztów postępowania objętych innym, wcześniejszym nakazem zapłaty wydanym przeciwko pozwanej na rzecz powoda (w dniu 15 stycznia 2014 r. przez Sąd Rejonowy Lublin - Zachód w Lublinie w sprawie VI Nc-e (...)), obejmującym należności wynikające z innej faktury VAT niż będąca przedmiotem niniejszej sprawy – wg oświadczenia powoda chodziło w tamtym postępowaniu o fakturę nr (...) oraz noty odsetkowe nr (...) i (...). Jak wskazał powód – z wpłaconej przez pozwaną kwoty 1.322,00 zł jedynie kwota 91,03 zł została przez niego zaliczona na poczet należności dochodzonej w niniejszej sprawie i pokryła odsetki ustawowe naliczone od należności głównej od dnia wymagalności do dnia 31 stycznia 2015 r. Powód wyjaśnił przy tym, że na taki sposób zaksięgowania wpłat pozwanej pozwalał stronie powodowej zapis § 17 ust. 4 Ogólnych Warunków Umów (...) S.A. (dalej: OWU), który został zaakceptowany przez stronę pozwaną, o treści: „W razie powstania zaległości w płatnościach (należności wynikające z faktur wraz z odsetkami lub odsetki od nieterminowo uregulowanych faktur), Dostawca może zarachować dokonane przez Odbiorcę wpłaty pieniężne w pierwszej kolejności na poczet odsetek od faktur uregulowanych z opóźnieniem, a następnie na poczet najdawniej wymagalnego długu.”.

W ocenie Sądu powyższe twierdzenia powoda są całkowicie niezasadne i pozostają w sprzeczności z treścią art. 451 § 1 k.c., zgodnie z którym dłużnik mający względem tego samego wierzyciela kilka długów tego samego rodzaju może przy spełnieniu świadczenia wskazać, który dług chce zaspokoić, jednakże to, co przypada na poczet danego długu, wierzyciel może przede wszystkim zaliczyć na związane z tym długiem zaległe należności uboczne oraz na zalegające świadczenia główne. Z powyższego przepisu wynika więc, że w sytuacji, gdy dłużnik ma kilka długów wobec tego samego wierzyciela, o sposobie zarachowania wpłaty na poczet długu decyduje wola dłużnika, wyrażona przy zapłacie. Może on w takiej sytuacji, spełniając świadczenie, wskazać, który z długów zamierza zaspokoić. Wierzyciel jest wówczas zobligowany do zaliczenia dokonanej przez dłużnika wpłaty na poczet konkretnego, wskazanego przez dłużnika długu. Uprawnieniem wierzyciela jest natomiast w takiej sytuacji możliwość zaspokojenia z tego, co przypada na poczet danego długu wskazanego przed dłużnika, przede wszystkim zaległych należności ubocznych oraz zalegających świadczeń głównych związanych z tym konkretnym długiem. Wierzyciel nie może jednak wpłaty dłużnika dokonanej na wskazany przez niego dług zaliczyć na inny dług, czy też na należności uboczne związane z innym długiem. Możliwość decydowania o sposobie zarachowania dokonanej przez dłużnika wpłaty na którykolwiek z wielu jego długów przysługuje wierzycielowi dopiero w sytuacji, gdyż dłużnik nie wskaże, który z tych kilku długów chce zaspokoić (art. 451 § 2 k.c.).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy oczywistym jest więc, że powód nie był uprawniony do zaliczenia wpłaty pozwanej dokonanej tytułem spłaty należności wynikających z faktury VAT nr (...) oraz związanych z nią odsetek i kosztów procesu na poczet należności głównych i ubocznych wynikających z innych faktur i not odsetkowych, stanowiących inne długi.

Nie ulega bowiem wątpliwości, że każdy rachunek wystawiony za sprzedaż w określonym okresie, stanowi nowy, osobny dług kupującego energię. Powód powinien zaksięgować uiszczoną w dniu 28 lipca 2015 r. kwotę 1.322,00 zł zgodnie ze wskazaniem pozwanej, to jest w całości na poczet należności głównych i ubocznych wynikających z faktury VAT nr (...), gdyż należności z tej faktury stanowiły przedmiot niniejszego procesu i pozwana jednoznacznie oświadczyła, który dług zamierzała zaspokoić.

Bezpodstawne są przy tym przywołane wcześniej twierdzenia powoda dotyczące możliwości innego zarachowana wpłat, wynikające z OWU, bowiem powód nie przedłożył tego dokumentu do akt sprawy, wobec czego brak jest możliwości zweryfikowania, czy w istocie istnieje zapis ww. § 17 ust. 4 OWU, a przede wszystkim – czy przedmiotowe OWU stanowią integralną część umowy łączącej pozwaną z powodem (stanowiącej podstawę żądania pozwu) i czy pozwana miała możliwość zapoznania się z tym dokumentem. Ponieważ powód nie wykazał wskazanych okoliczności, jego twierdzenia uznać należało za gołosłowne.

Ponadto zaznaczyć trzeba, że nawet gdyby taki zapis obowiązywał, to z jego treści wynika, że jest on powtórzeniem ogólnej zasady zaliczania świadczeń wyrażonej w przepisie art. 451 kc przy braku wskazania, na który dług (tu: fakturę) dokonywana jest wpłata; nie wyłącza natomiast taki zapis uprawnienia dłużnika do wyraźnego wskazania, który konkretnie dług zaspokaja. Takie dowolne „przerzucanie” otrzymanych kwot na inne, ogólnie określone należności utrudnia dłużnikowi kontrolowanie tytułów i wysokości zaległości, zaś sądowi wręcz uniemożliwia precyzyjne wyliczenie wysokości należnego w danej sprawie roszczenia, gdyż musiałby badać stan egzekucji innych roszczeń nieobjętych żądaniem.

Na marginesie tylko dodać należy, że część dokonanej przez pozwaną wpłaty powód zaliczył na „koszty postępowania komorniczego” prowadzonego na podstawie wcześniejszego tytułu wykonawczego, koszty te jednak nie należą do należności ubocznych wymienionych w przepisie art. 451 kc.

Zgodnie z art. 316 § 1 kpc sąd wydaje wyrok biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy, skoro więc roszczenie powoda dochodzone w niniejszej sprawie zostało w całości zaspokojone przez pozwaną w trakcie procesu, powód zaś nie cofnął pozwu w żadnym zakresie, Sąd w pkt I wyroku, na podstawie art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne (t.j. Dz. U. 2012, poz. 1059 ze zm.) w zw. z art. 451 § 1 k.c., oddalił powództwo.

O kosztach procesu w pkt. II wyroku Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu i na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108. k.p.c. obciążył pozwaną kosztami procesu w kwocie łącznej 227,78 zł (w tym 30,00 zł z tytułu opłaty sądowej od pozwu, 180,00 zł z tytułu kosztów zastępstwa procesowego, 17,00 zł z tytułu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa i 0,78 zł z tytułu opłaty manipulacyjnej uiszczonej przez powoda w elektronicznym postępowaniu upominawczym), uznając, że to pozwana jest stroną przegrywającą niniejsze postępowanie, gdyż dokonując spłaty należności dopiero w trakcie procesu dała powód do wytoczenia powództwa (tak też Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 21 lipca 1951 r. w sprawie C 593/51, opubl. OSN(C) (...)). Mając jednak na względzie, iż wpłacona przez pozwaną w dniu 28 lipca 2015 r. kwota 1.322,00 zł uwzględniała również koszty procesu w łącznej kwocie 241,56 zł Sąd uznał, że należne koszty zostały przez pozwaną uiszczone.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE