UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 17 stycznia 2013 r. Sąd Rejonowy w pkt I oddalił powództwo (...) SA w S. przeciwko E. G. o zapłatę; w pkt II zasądził od strony powodowej (...) S.A. w S. na rzecz pozwanej E. G. kwotę 197,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujące ustalenia stanu faktycznego.

W dniu 30.01.2008 r. J. B.sprzedał (...) sp. z o. o.samochód marki R. (...). Umowa zawierała informacje o nr nadwozia, dowodzie rejestracyjnym i nr karty pojazdu. (...) S.A.wygenerowała umowę ubezpieczenia oc samochodu marki R. (...), która miała być zawarta z (...) sp. z o.o.za okres od 19.02.2008 r. do 18.02.2009 r. i stanowić miała kontynuację polisy zawartej w dniu 1.04.2008 r. na okres 18.02.2007 r. do 18.02.2008 r. W dniu 6.06.2008r. (...) S. A.wystawiła polisę nr (...), w której jako ubezpieczonego wskazała E. G.. Wezwanie o zapłatę zostało wysłana na adres (...). (...) S.A.dysponowała fakturą zakupu samochodu z prawidłowym adresem pozwanej - (...). E. G.w dniu 20.02.2008 r. nabyła od (...) sp. z o. o.samochód marki R. (...)i zawarła za pośrednictwem sprzedającego umowę ubezpieczenia w (...) S. A.

Uzasadniając rozstrzygnięcie Sąd I instancji wskazał, że w niniejszej sprawie nie zostało udowodnione, aby poprzedni właściciel pojazdu - J. B., który 30.01.2008 r. sprzedał (...) sp. z o. o., miał zawartą umowę ubezpieczenia z (...) S.A.Strona powodowa wskazała jedynie, iż (...) S.A.wygenerowała umowę ubezpieczenia oc samochodu marki R. (...), która miała być zawarta ze (...) sp. z o.o.za okres od 19.02.2008 r. do 18.02.2009 r. i stanowić kontynuację polisy zawartej w dniu 1.04.2008 r. za okres 18.02.2007 r. do 18.02.2008 r. 6.06.2008 r. Sąd podał, że brak jest dowodów (podpisów ubezpieczonych), wskazujących, iż albo J. B.albo (...) sp. z o. o.akceptowały umowy ubezpieczenia – (...). Sąd argumentował również, że skoro pozwana zawarła za pośrednictwem sprzedającego umowę ubezpieczenia, to trudno jest przyjąć, że przedstawiciel (...)sp z o. o. poinformował kupującą, iż obowiązuje poprzednia umowa ubezpieczeniowa; wręcz przeciwnie- pozwana podała, że przedstawiciel poinformował ją, że samochód nie jest ubezpieczony. Niewykonanie zobowiązania jest zatem następstwem okoliczności, za które zobowiązany odpowiedzialności nie ponosi. Sąd podał nadto, że (...) S. A.dysponowała fakturą zakupu samochodu z prawidłowym adresem pozwanej- (...), bowiem kserokopia faktury zakupu została przesłana do powoda faksem 17.04.2008 r. W tej sytuacji, twierdzenia, że pozwana podała celowo nieprawidłowy adres, nie znajdują oparcia w realiach sprawy.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wywiodła strona powodowa. Sądowi I instancji zarzuciła naruszenie art. 31 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w zw. z art. 6 kc poprzez uznanie, że powód nie udowodnił zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego z pozwaną oraz nie wykazał podstawy żądania składki ubezpieczeniowej; naruszenie art. 217 § 2 kpc w zw. z art. 231, 232 oraz 233 kpc polegające na braku wyjaśnienia w sposób wszechstronny istotnych da sprawy okoliczności, a przede wszystkim na pominięciu jako środków dowodowych treści dokumentów przedstawionych przez stronę powodową, świadczących o zobowiązaniu pozwanej do zapłaty zaległej składki ubezpieczeniowej. Wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości i orzeczenie zgodnie z żądaniem pozwu; zasądzenie od pozwanej kosztów postępowania za obie instancje; ewentualnie o uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o uznanie roszczenia powoda za całkowicie bezpodstawne, utrzymanie zaskarżonego wyroku w O. w całości oraz o zasądzenie od strony powodowej zwrotu kosztów procesu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony powodowej nie zasługiwała na uwzględnienie, aczkolwiek z innych przyczyn niż wskazane przez Sąd Rejonowy w motywach uzasadnienia. Dokonując ponownej analizy przedmiotowej sprawy, Sąd Odwoławczy uznał podniesiony przez pozwaną przed Sądem I instancji zarzut przedawnienia za zasadny.

Na wstępie należy wskazać, że strona powodowa, podnosząc zarzut naruszenia art. 31 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, przedstawiła, dla wykazania ciągłości ubezpieczenia, umowę ubezpieczenia zawartą z J. B.. Sąd Odwoławczy pominął jednak ten dowód na podstawie art. 381 kpc jako spóźniony, wobec braku przeszkód do powołania go w postępowaniu przed Sądem I instancji.

Termin przedawnienia ogranicza dochodzenie roszczenia majątkowego, które nie wygasa, a jedynie powoduje niemożność jego dochodzenia na drodze sądowej. Upływ terminu przedawnienia podlega uwzględnieniu na zarzut dłużnika, a oświadczenie w tym przedmiocie jest czynnością prawno kształtującą. Nie ulega wątpliwości, że dochodzone przez stronę powodową roszczenie z tytułu składki ubezpieczeniowej, związane jest z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą. Zgodnie z art. 118 kc termin przedawnienia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi trzy lata.

Strona powodowa określiła termin wymagalności składki na dzień 20 czerwca 2008r., przy czym nie wiadomo było w jaki sposób został ustalony ten termin. Zgodnie z art. 813 § 2 kc, składka powinna być zapłacona jednocześnie z zawarciem umowy ubezpieczenia, a jeżeli umowa doszła do skutku przed doręczeniem dokumentu ubezpieczenia - w ciągu czternastu dni od jego doręczenia. Nie ulega wątpliwości, że pozwana nie wiedziała, iż była kontynuatorką umowy ubezpieczenia zawartej pomiędzy stroną powodową, a poprzednim właścicielem nabytego przez pozwaną samochodu R. – J. B.. Okoliczności tej strona powodowa nie kwestionowała. A zatem, wymagalność roszczenia o zapłatę składki zależała od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego czyli wezwania pozwanej do zapłaty. Z przepisu z art. 813 § 2 kc wynika, że ubezpieczyciel obowiązany jest potwierdzić zawarcie umowy ubezpieczenia dokumentem ubezpieczeniowym, zaś składka winna być zapłacona wraz z zawarciem umowy, ewentualnie w terminie 14 dni od doręczenia dokumentu ubezpieczenia. W przedmiotowej sprawie zasadnym zatem było ustalenie wymagalności składki w terminie 14 dni od doręczenia pozwanej wezwania do zapłaty, czego strona powodowa nie uczyniła. Ustalenie wymagalności składki w terminie 14 dni od doręczenia odpisu pozwu, gdyby uznać, że stanowi on wezwanie, jest zaś niedopuszczalne. Prowadziłoby bowiem do wyposażenia ubezpieczycieli w nieograniczoną w latach możliwość dochodzenia nieopłaconych składek od podmiotów w okolicznościach adekwatnych jak w niniejszej sprawie. Z tego względu, w przedmiotowej sprawie zastosowanie winien znaleźć przepis art. 120 § 1 kc. Zgodnie z jego treścią, jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.

Pozwana nabyła samochód R. od (...) Sp. z o.o. w dniu 20 lutego 2008 r., zaś strona powodowa otrzymała faksem fakturę VAT nr (...) w dniu 17 kwietnia 2008 r, co wynika z dokumentna k. 43 akt sprawy. W ciągu 14 dni od tej daty- do dnia 1 maja 2008 r. – tj. w najbardziej możliwym terminie, strona powodowa winna była wystosować do pozwanej wezwanie do zapłaty składki wraz z załącznikiem w postaci polisy, a żadne przeszkody ku temu nie zachodziły, skoro w fakturze został podany pełny adres pozwanej. Uwzględniając dwukrotne awizowanie przesyłki zawierającej wezwanie, przyjąć należy, że zostałaby doręczona pozwanej najpóźniej w dniu 22 maja 2008 r. i wobec tego wymagalność składki przypadłaby po upływie 14 dni, tj. w dniu 5 czerwca 2008 r. Pozew w przedmiotowej sprawie wniesiony zaś został w dniu 20 czerwca 2011 r., a więc po upływie 3-letniego terminu przedawnienia i z tego względu powództwo należało oddalić.

Należy równocześnie zaznaczyć, że gdyby nawet roszczenie strony powodowej nie uległo przedawnieniu, powództwo podlegałoby oddaleniu z uwagi na sprzeczność z zasadami współżycia społecznego. Przepis art. 28 ust. 1 i art. 31 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, w brzmieniu obowiązującym w dniu zakupu przez pozwaną samochodu R., stanowił, że na nabywcę pojazdu przechodziły prawa i obowiązki zbywcy wynikające z umowy ubezpieczenia OC, zaś w przypadku, gdy nabywca umowy nie wypowiedział, ulegała ona automatycznemu przedłużeniu na kolejnych 12 miesięcy. Należy jednak zwrócić uwagę, iż intencją ustawodawcy, który tak skonstruował powołane przepisy, było jedynie zapewnienie ciągłości ochrony ubezpieczeniowej, a przez to wyeliminowanie ryzyka powstania szkody w momencie braku aktualnego ubezpieczenia oc, nie zaś wyposażenie ubezpieczycieli w możliwość bezpodstawnego ściągania składek ubezpieczeniowych, nadto po upływie znacznego czasu po upływie okresu, na jaki umowa została zawarta.

Z uwagi na powyższe, zarzuty naruszenia przez Sąd I instancji przepisu art. 31 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, art. 6 kc, art. 217 § 2 kpc w zw. z art. 231, 232 oraz 233 kpc ocenić należało jako bezzasadne. Zaskarżone orzeczenie zaś, mimo motywów rozstrzygnięcia odmiennych niż dokonane przez Sąd Odwoławczy, odpowiada prawu.

Z tego względu Sąd Odwoławczy, na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację strony powodowej, o czym orzeczono jak w pkt I sentencji.

Orzeczenie zawarte w pkt II sentencji zapadło w oparciu o art. 98 § 1 kpc w zw. z art. 391 § 1 kpc, zgodnie z wynikiem postępowania. Zasądzona kwota 90 zł stanowi koszty zastępstwa procesowego wyliczone w oparciu o § 6 pkt 2 i § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE