UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 lutego 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. powołując się na przepis art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (Dz. U. 2015. 1240)) odmówił M. K. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ, wskazał, że ubezpieczony nie udowodnił okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach w okresie od 07 kwietnia 2004 roku do 31 grudnia 2008 roku w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 wymienionej w załączniku Nr 1 i Nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych. Wskazano, że wnioskodawca w tym okresie prowadził działalność gospodarczą. Przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz w/w ustawa o emeryturach pomostowych dotyczą pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę a nie osób prowadzących działalność gospodarczą. W spornym okresie wnioskodawca podlegał ubezpieczeniom z tytułu wykonywania działalności gospodarczej (decyzja k. 37 akt ZUS)

Od powyższej decyzji odwołał się wnioskodawca w dniu 20 marca 2015 roku do Sądu Okręgowego w Łodzi uznając wymienioną decyzję za krzywdzącą. Wnioskodawca wskazał, że w spornym okresie od 07 kwietnia 2004 roku do 31 grudnia 2008 roku był zatrudniony w firmie P. P.H.U. (...) na stanowisku kierowcy autobusu na podstawie umowy o pracę /odwołanie k. 2 – 4/.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wywodząc jak w zaskarżonej decyzji /odpowiedź na odwołanie k. 12 – 13 /.

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił, co następuje:

M. K. urodził się w dniu (...). (okoliczność bezsporna)

Wnioskodawca w okresie od 22 stycznia 1974 roku do 16 maja 1974 roku i od 18 kwietnia 1975 roku do 16 października 1987 roku był zatrudniony na umowę o pracę w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w Zakładach (...) S.A. / świadectwo pracy – k. 7 akt ZUS /.

Wnioskodawca dysponował umową o pracę i świadectwem pracy za okres od 07 kwietnia 2004 roku do 08 grudnia 2014 roku w warunkach szczególnych w firmie P. P.H.U. (...) na stanowisku kierowcy autobusu / świadectwo pracy - k.16 akt ZUS/.

Na podstawie zeznań żony wnioskodawcy wynika, że M. K. był osobą, która prowadziła działalność gospodarczą z żoną a nie na podstawie umowy o pracę. W firmie wnioskodawca jeździł jako kierowca, gdyż ma odpowiednie uprawnienia, a żona wnioskodawcy prowadziła sprawy biurowe firmy. Wraz z żoną w kwietniu zaczęli transport osób. Wnioskodawca zajmował się samochodami, ich zakupem i doprowadzeniem ich do przewozu osób. W firmie byli zatrudnieni pracownicy na stanowisku kierowcy. Pierwsze kursy wnioskodawca jeździł z kierowcami żeby pokazać im autobusy i przystanki. W spornym okresie wnioskodawca podlegał ubezpieczeniom z tytułu wykonywania działalności gospodarczej / zeznania świadków, wnioskodawcy – protokół rozprawy z dnia 02 grudnia 2015 roku, wyliczenie okresu ubezpieczenia z tytułu wykonywania działalności gospodarczej - k. 29 akt ZUS-u /.

Wnioskodawca udowodnił posiadanie łącznie ponad 42 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Praca w szczególnych warunkach została przez wnioskodawcę udowodniona w wymiarze 12 lat 9 miesięcy i 25 dni (okoliczność bezsporna )

W dniu 5 stycznia 2015 roku ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury pomostowej (wniosek akt ZUS).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dowodów zarówno w postaci dokumentów załączonych do akt ZUS i akt osobowych wnioskodawcy jak i w postaci zeznań wnioskodawcy i świadków.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania żony wnioskodawcy w części w jakiej opisała ona zakres wykonywanych przez wnioskodawcę obowiązków. Wszystkie te zeznania świadków, wnioskodawcy należy uznać za wiarygodne. Natomiast wynika z nich, że wnioskodawca w istocie wykonywał szerszy zakres obowiązków niż wynikający z umowy o pracę w charakterze kierowcy. O ile pozostali kierowcy wykonywali prace pod kierunkiem i na rzecz pracodawcy o tyle wnioskodawca zajmował się transportem osób. Dbał o samochody będące na stanie firmy, dostosowywał je do potrzeb wykonywanej działalności, szkolił pozostałych kierowców. Zdaniem Sądu nie można uznać, że wnioskodawca pracował na podstawie umowy o pracę, gdyż de facto był on osobą współpracującą w prowadzeniu działalności gospodarczej.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego i poczynionych na jego podstawie ustaleń faktycznych oraz przeprowadzonej oceny dowodów, należy uznać, że odwołanie M. K. nie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych, która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2009 roku (Dz. U. z 2008 roku Nr 237 poz. 1656), prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1)urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;

2)ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3)osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4)ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5) przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6) po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7)nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

W myśl art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:

1) po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

2)spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12;

3) w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

A zatem stosownie do powołanego przepisu, prawo do emerytury pomostowej może nabyć również osoba, która po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3, jednakże w dniu wejścia w życie ustawy miała okres wymaganych 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze z tym, że praca ta musi być pracą w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu nowych przepisów tj. art. 3 ust. 1 i 3 Ustawy. (vide min. wyrok SA w Lublinie z 13.03.2014 r., III AUa 1531/13, opubl. LEX nr 1441422, wyrok SA w Katowicach z 27.02.2014 r., III AUa 1045/13, opubl. LEX 1439028, wyrok SA w Szczecinie z 14.01.2014 r. III AUa 577/13, opubl. LEX 1441543, wyrok SA w Białymstoku z 09.01.2014 r., III AUa 705/13, LEX 1415788, wyrok SN z 04.12.2013 r. II UK 159/13, opubl. LEX nr 1405231, wyrok SA w Gdańsku z 07.11.2013 r., III AUa 343/13)

W myśl art. 3 ust. 1 ustawy pomostowej prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy.

Według ust. 3 cytowanego przepisu prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się; wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy.

W przedmiotowym stanie faktycznym nie budzi wątpliwości fakt, że wnioskodawca spełnia przesłanki ustawowe, co do daty urodzenia (po dniu 31 grudnia 1948 roku), wieku , lat okresów składkowych i nieskładkowych.

W ocenie Sądu wnioskodawca nie spełnia jednak warunku co do posiadania okresu pracy w szczególnych warunkach wynoszącego co najmniej 15 lat w rozumieniu art. 4 oraz art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych. Wnioskodawca udowodnił jedynie 12 lat 9 miesięcy 25 dni w Zakładach (...) (...) S.A. w okresie od 22 stycznia 1974 roku do 16 maja 1974 roku oraz od 18 kwietnia 1975 roku do 16 października 1987 roku na stanowisku kontroli jakości. Natomiast okres od 07 kwietnia 2004 roku do 31 grudnia 2008 roku nie został zaliczony do pracy w warunkach szczególnych. Jak już wskazano wcześniej z zeznań świadków nie wynika żeby wnioskodawca był pracownikiem pomimo zawarcia z nim umowy o pracę. Zdaniem Sądu był on osobą współpracującą bez niego nie działałaby firma.

Zgodnie z art.8 ust.11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r.( tekst jednolity Dz. U z 2013 r. , poz.1442 z późn. zm.) za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz zleceniobiorcami , uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia.

Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że za współpracę przy prowadzeniu działalności gospodarczej powodującą obowiązek ubezpieczeń: emerytalnego i rentowych uznać można tylko taką pomoc udzieloną przedsiębiorcy przez jego małżonka, która ma charakter stały i bez której stanowiące majątek wspólny małżonków dochody z tej działalności nie osiągałyby takiego pułapu, jaki zapewnia współdziałanie przy tym przedsięwzięciu. Takie rozumienie współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej odpowiada bowiem celom ustawy systemowej wyrażającym się przymusem ubezpieczenia, na zasadzie równości wszystkich zarobkujących własną pracą (niezależnie od podstawy jej świadczenia). W motywach tego orzeczenia Sąd Najwyższy podkreślił, iż ustawa systemowa nie zawiera legalnej definicji "współpracy przy prowadzeniu działalności", a przy interpretacji tego sformułowania nie można abstrahować od obowiązków małżonków wynikających w Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, a także od ratio objęcia współpracowników obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, jakim jest jak najszersze zabezpieczenie obywateli na wypadek wystąpienia ryzyk ubezpieczeniowych, co jednak nie prowadzi do konstatacji, że w każdej sytuacji wykonywania określonego zadania (pracy) przez małżonka osoby prowadzącej działalność gospodarczą, na rzecz małżonka - przedsiębiorcy, dla celów prowadzonej przez niego działalności musi i może być kwalifikowana jako współpraca przy prowadzeniu tej działalności, wymagająca objęcia obowiązkiem ubezpieczenia społecznego.(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2008 r. II UK 286/07).

Cechami konstytutywnymi pojęcia "współpraca przy działalności gospodarczej", o której mowa w art. 8 ust. 11 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.) są występujące łącznie: a) istotny ciężar gatunkowy działań współpracownika, które nie mogą mieć charakteru wtórnego, b) bezpośredni związek z przedmiotem działalności gospodarczej, c) stabilność i zorganizowanie oraz d) znaczący czas i częstotliwość podejmowanych robót.(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 2009 r. II UK 134/08).

Zebrany w sprawie materiał dowodowy jednoznacznie wskazuje ,że wnioskodawca wykonywał pewne czynności związane z prowadzoną przez jego żonę działalnością gospodarczą w postaci zajmowania się transportem osób.

Wnioskodawca nie może zatem nabyć prawa do emerytury pomostowej na podstawie cytowanych wyżej przepisów.

Mając na uwadze wskazane wyżej okoliczności Sąd Okręgowy w Łodzi, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie M. K., jako niezasadne, uznając tym samym prawidłowość wydanej w dniu 20 lutego 2015 roku, decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych .

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy