UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 10 kwietnia 2013 roku powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. wniosła o zasądzenie od pozwanej (...) spółki akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. kwoty 3.568 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 12 czerwca 2012 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka wskazała, iż dochodzona kwota stanowi odszkodowanie należne jej na podstawie umowy cesji wierzytelności od pozwanej jako ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody. Odszkodowanie to obejmuje koszty najmu przez poszkodowanego auta zastępczego w okresie naprawy pojazdu uszkodzonego w wyniku kolizji drogowej, której sprawca ubezpieczony był w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń (pozew, k. 2–14).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana (...) spółka akcyjna V. (...) z siedzibą w W. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na jej rzecz od powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 17 lutego 2012 roku doszło do kolizji drogowej, w której uszkodzony został pojazd marki S. (...) o numerze rejestracyjnym (...), stanowiący własność (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. (dalej: poszkodowany). Sprawca kolizji był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) spółka akcyjna V. (...) z siedzibą w W..

(dowód: okoliczność niesporna)

W dniu 20 lutego 2012 roku zgłoszono szkodę w pozwanym zakładzie ubezpieczeń, a w dniu 23 lutego 2012 roku doszło do oględzin przednaprawczych przez pracownika pozwanego zakładu ubezpieczeń. W dniu 6 marca 2012 roku przyjęto pojazd do zakładu naprawczego, dostarczono do tego zakładu kalkulację naprawy wykonaną przez zakład ubezpieczeń oraz rozpoczęto naprawę. W dniu 7 marca 2012 roku zgłoszono konieczność dokonania dodatkowych oględzin, a w dniu 16 marca 2012 roku dostarczono do serwisu kolejną kalkulację naprawy wykonaną przez zakład ubezpieczeń. W dniu 22 marca 2012 roku zakończono naprawę pojazdu i wydano pojazd poszkodowanemu.

(dowód: arkusz naprawy pojazdu najemcy – k. 29)

W okresie od dnia 6 marca 2012 roku do dnia 22 marca 2012 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. korzystał z pojazdu zastępczego marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...) wynajętego od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. na podstawie umowy najmu (...) nr (...) z dnia 6 marca 2012 roku. Wysokość czynszu najmu wyniosła 3.568 złotych netto.

(dowód: umowa najmu (...) z dnia 6 marca 2012 r., k. 23-26; upoważnienie – k. 30;odpis KRS-u – k. 31-34; cennik (...) k. 22; oświadczenie dla ubezpieczyciela – k. 28; control card – k. 47; zeznania świadka P. Ś. – akta I Cps 48/14 Sądu Rejonowego w Sosnowcu)

Na podstawie umowy cesji wierzytelności z dnia 6 marca 2012 roku (...) spółka z o.o. w K. przelał na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. wierzytelność – prawo do zwrotu kosztów z tytułu najmu w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. pojazdu zastępczego, przysługującą mu w związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 17 lutego 2012 roku, likwidowaną przez pozwanego.

(dowód: umowa cesji wierzytelności z dnia 6 marca 2012 roku, k. 27; upoważnienie, k. 30, odpis KRS-u – k. 31-34; zeznania świadka P. Ś. – akta I Cps 48/14 Sądu Rejonowego w Sosnowcu)

W dniu 18 kwietnia 2012 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 3.568 złotych netto tytułem kosztów najmu auta zastępczego marki M. (...) o nr rejestracyjnym (...) w okresie od dnia 6 marca 2012 roku do dnia 22 marca 2012 roku (16 dni).

(dowód: faktura VAT, k. 21)

Pismem z dnia 19 kwietnia 2012 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. wezwała (...) spółkę akcyjną V. (...) z siedzibą w W. do zapłaty kwoty 3.568 złotych netto. Wezwanie doręczono w dniu 27 kwietnia 2012 roku.

(dowód: pismo z dnia 19 kwietnia 2012 roku, k. 17-20 oraz to samo pismo w aktach szkody z prezentatą pozwanego)

Pismem z dnia 11 maja 2012 roku (...) spółkę akcyjną V. (...) z siedzibą w W. odmówił wypłaty odszkodowania.

(dowód: okoliczność niesporna; decyzja z dnia 11 maja 2012 roku – k. 16)

Uzasadniony czas naprawy uszkodzonego pojazdu wynosił 16 dni i był zgodny z czasem wskazanym przez serwis naprawczy.

Stawki czynszu najmu samochodów z segmentu C przy najmie na okres 16 dni na terenie W. i okolic wynosiły od 121,77 złotych brutto do 250 złotych brutto za jedną dobę.

(opinia biegłego sądowego K. D. – k. 126-132)

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się na okolicznościach przyznanych przez drugą stronę (okolicznościach niespornych), dokumentach zgromadzonych w aktach sprawy, zeznaniach świadka P. Ś. oraz opinii biegłego sądowego K. D..

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Zgodnie z ogólnymi regułami postępowania dowodowego obowiązek przedstawienia dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy spoczywa na stronach, a ciężar udowodnienia faktów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne – art. 6 k.c. w zw. z art.3 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c.

Zgodnie z art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zgodnie z art. 659 § 1 k.c. przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Z kolei, zgodnie z art. 509 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.) odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Zatem w sytuacji zaistnienia szkody ubezpieczycie odpowiadający z tytułu ubezpieczenia OC z sprawcę szkody obowiązany jest do jej naprawienia w całości. Ta zasada odnosi się również do kosztów wynajmu pojazdu zastępczego, oczywiście w zakresie, w jakim pozostają one w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem wywołującym szkodę, w tym wypadku z kolizją drogową.

W przedmiotowym procesie pozwana nie kwestionowała okoliczności faktycznych zdarzenia, swojej odpowiedzialności (co do zasady) za wyrządzoną szkodę.

Pozwana wnosząc o oddalenie powództwa podniosła cztery zarzuty. Pierwszym był zarzut nieważności umowy najmu z uwagi na brak określenia wysokości czynszu najmu. Drugim zarzutem był zarzut nieważności umowy cesji wierzytelności z uwagi na niedostateczne określenie przedmiotu wierzytelności oraz brak przedmiotu cesji. Trzecim zarzutem było niewykazanie konieczności najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego. Czwartym zarzutem było niewykazanie przez powódkę uzasadnionego czasu, w którym pojazd znajdował się w zakładzie naprawczym, a tym samym czasu trwania umowy najmu oraz zbyt wysoka stawka czynszu najmu.

W ocenie Sądu brak jest podstaw do uznania, iż opisana w pozwie umowa najmu jest nieważna z uwagi na nieokreślenie stawki czynszu najmu.

Zgodnie z § IV ust. 1 umowy najmu, najemca zobowiązał się zapłacić wynajmującemu czynsz najmu za auto zastępcze w wysokości wynikającej z cennika (...) (Załącznik nr 1 do umowy). Z uwagi na fakt, iż w dniu zawierania umowy stronom nie była znana długość okresu najmu auta zastępczego, dokładna wysokość czynszu najmu miała zostać określona w dniu zwrotu pojazdu przez najemcę. Najemca oświadczył ponadto, że akceptuje stawki czynszu przewidziane dla wynajętego przez niego auta zastępczego, zawarte w Cenniku (...), z którym się zapoznał i otrzymał.

Powód złożył przy pozwie podpisany przez poszkodowanego cennik (...) (k. 22), z którego wynikają stawki czynszu najmu oraz pełnomocnictwo i odpis KRS-u poszkodowanego, z których wynika umocowanie osoby składającej podpis do reprezentowania poszkodowanego. Fakt podpisania umowy najmu, umowy cesji wierzytelności oraz cennika potwierdził świadek P. Ś. w swoich zeznaniach. W konsekwencji zarzut pozwanej okazał się nieuzasadniony. Stawka czynszu najmu wynika bowiem z zaakceptowanego przez najemcę cennika.

Niezasadny okazał się także zarzut pozwanej odnośnie braku legitymacji czynnej powódki z uwagi na nieważność umowy cesji wierzytelności.

Zgodnie z art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (art. 509 § 2 k.c.). Treścią umowy przelewu jest przeniesienie przez wierzyciela swojej wierzytelności na osobę trzecią, a skutkiem tej umowy jest wyłączenie dotychczasowego wierzyciela ze stosunku zobowiązaniowego i zajęcie jego miejsca przez nabywcę wierzytelności. Sam stosunek zobowiązaniowy zmianie nie ulega, zmieniają się jedynie jego uczestnicy - wierzyciela dotychczasowego, który wyzbył się swojej wierzytelności, zastępuje nabywca, który staje się wierzycielem w stosunku do tego samego dłużnika. Przelew wywołuje bezpośrednie skutki wobec dłużnika, po stronie którego powstaje obowiązek świadczenia w stosunku do nabywcy wierzytelności.

Przedmiotem przelewu może być co do zasady wierzytelność istniejąca, którą cedent może swobodnie rozporządzać (tak też E. Ł., (...) prawa cywilnego, t. III, cz. 1, s. 904). Wierzytelność, która ma stanowić przedmiot rozporządzenia, powinna być w dostateczny sposób oznaczona (zindywidualizowana). Dotyczy to przede wszystkim wyraźnego określenia stosunku zobowiązaniowego, którego elementem jest zbywana wierzytelność (tak trafnie SN w wyroku z 11 maja 1999 r., III CKN 423/98, Biul. SN 2000, nr 1, s. 1), a zatem oznaczenie stron tego stosunku, świadczenia oraz przedmiotu świadczenia. Strony stosunku, świadczenie oraz przedmiot świadczenia muszą być oznaczone bądź przynajmniej możliwe do oznaczenia (oznaczalne) w momencie zawierania umowy przenoszącej wierzytelność.

W niniejszej sprawie wierzytelność będąca przedmiotem umowy cesji została w dostateczny sposób oznaczona i została skuteczne zbyta na rzecz powódki. W treści tej umowy wskazano, iż chodzi o wierzytelność – prawo do zwrotu kosztów z tytułu najmu (w (...) sp. z o.o.) auta zastępczego – w związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 17 lutego 2012 roku, likwidowaną przez pozwaną. Niezasadny okazał się zatem zarzut pozwanej odnośnie nieważności umowy cesji wierzytelności z powodu niedostatecznego określenia przedmiotu cesji.

Brak było również podstaw do uznania, że najemca nie poniósł szkody w związku z zawartą umową najmu pojazdu zastępczego. Jak wynika z wyżej opisanych postanowień umowy najemca zobowiązany był do zapłaty czynszu. Najemca zgodnie z § VI.2 umowy zamiast zapłaty czynszu najmu przelał na rzecz powódki, tj. wynajmującego roszczenie o zwrot czynszu najmu przysługujące mu od ubezpieczyciela OC sprawcy szkody.

Odnosząc się z kolei do trzeciego zarzutu pozwanej, iż nie zostało wykazane, że normalnym następstwem działania sprawcy jest prawo najmu pojazdu zastępczego, wskazać należy, iż zgodnie z uchwałą składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku (sygn. akt III CZP 5/11) odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki za najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej. Pozbawienie poszkodowanego możliwości korzystania z pojazdu uszkodzonego w trakcie kolizji skutkuje tym, że ma on prawo wynająć pojazd zastępczy i pozostaje to w związku przyczynowym z kolizją w rozumieniu powyższego przepisu. Utrata możliwości korzystania z rzeczy wskutek jej uszkodzenia stanowi szkodę majątkową bez względu na rodzaj działalności lub cel, dla którego poszkodowany wykorzystuje pojazd. Jeżeli więc poszkodowany poniósł koszty wynajmu pojazdu zastępczego, to mieszczą się one w granicach skutków zdarzenia podlegającego wyrównaniu.

W ocenie Sądu szkoda, którą poszkodowany poniósł w wyniku kolizji z dnia 17 lutego 2012 roku obejmowała również koszty najmu pojazdu zastępczego. Oczywistym jest bowiem, że przez okres, kiedy samochód przebywał w warsztacie naprawczym nie mógł korzystać z własnego samochodu, musiał zatem wynająć samochód zastępczy i ponieść koszty tego wynajmu. Należy ponadto podkreślić, że samochód ten był wykorzystywany do prowadzenia przez poszkodowanego działalności gospodarczej. Pozwany nie wykazał aby poszkodowany posiadał inne pojazdy, które mogły zastąpić pojazd uszkodzony lub zasada proporcjonalności przemawiała za skorzystaniem z innego środka komunikacji.

Pozwana zakwestionowała także zgłoszone w pozwie roszczenie co do wysokości, w szczególności zakwestionowała długość okresu naprawy uszkodzonego pojazdu i będący jego odpowiednikiem czas korzystania przez poszkodowanego z pojazdu zastępczego oraz przyjętą stawkę czynszu.

Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c. w zw. z art. 223 k.p.c.), w konsekwencji, to na pozwanej spoczywał ciężar wykazania podnoszonych przez nią twierdzeń, że uzasadniony czas naprawy uszkodzeń powstałych w pojeździe poszkodowanego był krótszy niż faktyczny czas naprawy tego pojazdu, a stawka czynszu przyjęta przez strony przekracza stawki rynkowe. Pozwana celem wykazania powyższego zgłosiła wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego. Jak wynika z pisemnej opinii biegłego sądowego K. D., uzasadniony czas naprawy pojazdu w okolicznościach niniejszej sprawy powinien wynosić 16 dni, zaś stawki czynszu najmu samochodów z segmentu C przy najmie na okres 16 dni na terenie W. i okolic wynosiły od 121,77 złotych brutto do 250 złotych brutto za jedną dobę.

Opinia ta jest opinią logiczną, jasną i opartą na wiedzy i doświadczeniu biegłego. Żadna ze stron opinii nie kwestionowała, nie wnosiła o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej albo dowodu z opinii innego biegłego.

W konsekwencji jako uzasadniony czas naprawy pojazdu, a tym samym uzasadniony czas najmu pojazdu zastępczego Sąd uznał 16 dni, a więc cały okres najmu (brak zwłoki zakładu naprawczego).

Przyjęta przez strony stawka czynszu najmu (223 złotych netto) wykraczała poza stawki rynkowe. Jak wynika z opinii biegłego maksymalna stawka wynosiła bowiem 250 złotych brutto (203,25 złotych netto). W konsekwencji należało ustalić, że w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą pozostaje wyłącznie stawka 203,25 złotych netto, jako najwyższa rynkowa stawka, co przy 16 - dniowym najmie dało kwotę 3.252 złotych. W pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu.

Zgodnie z art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Z kolei zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.) zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Mając na uwadze fakt, że wezwanie do zapłaty doręczono pozwanej w dniu 27 kwietnia 2012 roku (prezentata pozwanej znajdująca się na piśmie z dnia 19 kwietnia 2015 roku – akta szkody), uzasadnione było żądanie odsetek ustawowych od dnia 12 czerwca 2012 roku.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie powołanych wyżej przepisów, orzeczono jak w punkcie I i II wyroku.

Rozstrzygając o kosztach procesu Sąd oparł się na dyspozycji przepisu art. 100 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) i dokonał stosunkowego ich rozdzielenia. Powódka wygrała w 91,14% (3.252/3.568 razy 100%), a więc pozwana powinna ponieść 91,14% kosztów procesu.

Koszty procesu wyniosły w sumie 2.747,25 złotych, w tym:

- poniesione przez powoda: opłata od pozwu 179 złotych, wynagrodzenie pełnomocnika wraz opłatą skarbową od pełnomocnictwa 617 złotych (796 złotych);

- poniesione przez pozwanego: wynagrodzenie pełnomocnika wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa 617 złotych, koszty biegłego 744 złotych (łącznie 1.361 złotych);

- nie uiszczone koszty sądowe – 590,25 złotych (wydatki związane ze stawiennictwem świadka P. Ś.).

Pozwana powinna ponieść 91,14% kosztów procesu, a więc kwotę 2.503,84 złotych. Ponieważ pozwana poniosła kwotę niższą, tj. 1.361 złotych, powinna zapłacić kwotę 1.142,84 złotych, w tym kwotę 590,25 złotych na rzecz Skarbu Państwa (na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych), a kwotę 552,59 złotych na rzecz powódki.

Na podstawie art. 84 ust. 1 i 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych zwrócono pozwanej kwotę 256 złotych tytułem niewykorzystanej części zaliczki na opinię biegłego.