UZASADNIENIE

Powód K. M. domagał się w pozwie wniesionym przeciwko stronie pozwanej Towarzystwu (...) S.A. ustalenia w trybie art. 189 kpc w zw. z art. 82 kc nieważności czynności prawnej polegającej na udzieleniu przez powoda w dniu 29.09.2009 r. pełnomocnictwa B. B. (1) i J. K. (1), prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...) s.c. z/s w S., umocowania do zawarcia ugody pomiędzy stronami tego procesu i zrzeczenia się dalszych roszczeń powoda wobec pozwanej z tytułu szkody wywołanej wypadkiem z dnia (...) r. oraz ustalenia nieważności ugody z dnia 1.09. 2009 r. zawartej w imieniu powoda w zakresie oświadczenia, że kwota ustalona ugodą tytułem zadośćuczynienia, odszkodowania i renty zaspokaja wszelkie roszczenia przysługujące powodowi osobiście w związku ze szkodą. Powód domagał się dodatkowo zasądzenia na jego rzecz od pozwanej kwoty 75.000 zł, za doznaną krzywdę w związku ze zdarzeniem z dnia (...) r., wraz z odsetkami od dnia wytoczenia powództwa.

W uzasadnieniu żądania powód wskazał, że dochodzi kwoty 75.000 zł zadośćuczynienia (ponad kwotę 60.000 zł, która mocą przywołanej wyżej ugody została wypłacona tytułem zadośćuczynienia) należnej mu z tytułu krzywdy, jakiej doznał na skutek wypadku z dnia (...) r.

Z ostrożności procesowej, na wypadek podniesienia zarzutu rzeczy ugodzonej, wnosił o ustalenie nieważności opisanych w petitum pozwu czynności udzielenia przez powoda pełnomocnictwa. Wyjaśniał, że powód w chwili udzielania pełnomocnictwa do zawarcia ugody i w momencie zawarcia samej ugody nie był w stanie działać z dostatecznym rozeznaniem. Powód miał problemy z rozumieniem czytanego tekstu (agrafia fenologiczna). Konsultacja neurologiczna z dnia 24.04.2011 r. wykazała zaburzenia neurologiczne (stan po zawale mózgu, wstrząśnieniu mózgu i utrzymującej się afazji urazowej). Powód od czasu wypadku cierpi też na afazję akustyczno – amnestyczną, ma zaburzenia pamięci, co wskazuje, że w chwili udzielania pełnomocnictwa znajdował się w stanie wyłączającym świadome i swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli. W konsekwencji w dniu 1.09.2009 r. tj. w dniu zawarcia ugody pełnomocnicy działali bez umocowania.

Wyjaśniał dalej, że w dniu (...) r. doszło do wypadku komunikacyjnego. Kierowca pojazdu winny zdarzenia drogowego był ubezpieczony u strony pozwanej. Powód na skutek tego wypadku doznał rozległego urazu głowy. Rozpoznano u niego zawał mózgu wywołany niedrożnością tętnic mózgowych, naczyniopochodne uszkodzenie mózgu w przebiegu tętniaka rozwarstwiającego prawej tętnicy szyjnej wewnętrznej, hipolazję prawej tętnicy a także niedowład połowiczny prawostronny oraz afazje ruchową. U poszkodowanego zdiagnozowano zaburzenia mowy z zaburzeniami pamięci słuchowej, agrafię, aleksję. Powód ponownie był hospitalizowany w grudniu 2008 r. Badania wykazały dalsze zmiany w obrębie mózgu polegające na narastających objawach neurologicznych, objawach ubytkowych oraz malformacji naczyniowej a także udar niedokrwienny mózgu, niedowład i afazję ruchową. Obecnie stan zdrowia powoda jest wyraźnie gorszy niż w 2008 r. Co więcej, już po zakończeniu postępowania likwidacyjnego wystąpiły u powoda napady padaczki pourazowej. Pomimo, że od wypadku minęły już ponad dwa lata skutki są odczuwane nadal. Stopień krzywdy doznanej przez powoda jest znacznie wyższy aniżeli określony przez pozwaną. Dotychczas wypłacone odszkodowanie nie rekompensuje doznanej krzywdy.

W odpowiedzi na pozew (k. 93 i nast.) strona pozwana Towarzystwo (...) S.A. wniosła o oddalenie powództwa podnosząc w pierwszej kolejności zarzut rzeczy ugodzonej i brak istnienia roszczeń po stronie powodowej. Dnia 1.09.2009 r. zawarta została ugoda, na podstawie której pozwana wypłaciła powodowi kwotę 60.000 zł, zaś powód zrzekł się roszczeń. Dotychczasowa korespondencja między stronami wskazuje, że pełnomocnicy powoda działali zgodnie z umocowaniem. Powód udzielił pełnomocnictwa już w dniu 15.03.2009 r. Powód był w stanie spełniać słowne polecenia, odpowiadać na pytania, co potwierdza jego świadome działanie. Do chwili wniesienia pozwu nie został ubezwłasnowolniony. Zatem chybione są twierdzenia o działaniu bez rozeznania. Gdyby zaś przyjąć, że stan zdrowia powoda ulegał pogorszeniu należałoby również przyjąć, że udzielone pełnomocnictwo w niniejszej sprawie też było nieważne.

Z ostrożności procesowej pozwany wskazywał, że wypłacona dotychczas kwota 60.000 zł zadośćuczynienia i odszkodowania w sposób właściwy rekompensuje doznaną przez powoda krzywdę.

Powód w piśmie procesowym z dnia 31.07.2012 r. (k.251) rozszerzył dotychczasowe żądania pozwu o kwotę 65.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia rozszerzenia powództwa do dnia zapłaty. Tym samym dochodzona kwota wynosiła w tym momencie 140.000 zł wraz z odsetkami. Powód wyjaśnił, że doznana krzywda okazała się znacznie większa aniżeli powód sądził dotychczas. Przeprowadzone dowody z opinii biegłych neurologa i psychiatry wykazały trwały uszczerbek dla zdrowia powoda w łącznej wysokości 80%. Mając na uwadze negatywne następstwa dla zdrowia psychicznego i fizycznego, w tym uszkodzenie centralnego układu nerwowego, które skutkowało koniecznością całkowitego ubezwłasnowolnienia powoda, okazało się, że doznana krzywda ma znacznie większy rozmiar aniżeli opisany w pozwie.

Postanowieniem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 19.04.2012 r. powód K. M. został ubezwłasnowolniony całkowicie. Opiekunem prawnym dla całkowicie ubezwłasnowolnionego K. M. ustanowiony został A. M.- jego ojciec .

Przedstawiciel ustawowy powoda zatwierdził dotychczasowe czynności procesowe pełnomocnika M. P. (oświadczenie z 29.08.2013 r., k.329).

W piśmie datowanym na dzień 21.07.2014 r. powód rozszerzył powództwo o kwotę 160.000 zł, wskazując, że dochodzi łącznie kwoty 300.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia rozszerzenia powództwa do dnia zapłaty.

W kolejnym piśmie z 23.04.2015 r. powód rozszerzył powództwo o dalszą kwotę 200.000 zł dochodząc łącznie tytułem zadośćuczynienia w wysokości 500.000 zł.

Wskazał, że żądana kwota zadośćuczynienia wynika z daleko idących konsekwencji zdrowotnych wypadku z (...) r. jakie występują u powoda do dnia dzisiejszego. Doznana krzywda okazała się znacznie większa aniżeli można było przypuszczać. Wypadek z (...) r. spowodował u niego tętniaka tętnicy szyjnej, zawał mózgu uraz czaszkowo- mózgowy, afazję czuciowo -ruchową z agrafią, aleksją i połowicznym prawostronnym niedowładem, a także encefalopatię pourazową i poudarową. Wypadek spowodował upośledzenie centralnego układu nerwowego, które w konsekwencji stało się przyczyną całkowitego ubezwłasnowolnienia. Doznane urazy w zasadzie wykluczyły powoda z normalnego życia w społeczeństwie, co więcej u powoda występuje stałe zagrożenie zdrowia pod postacią tętniaka prawej tętnicy szyjnej wewnętrznej.

Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa, także w jego rozszerzonej części.

Dodała, iż w przypadku ustalenia przez Sąd nieważności przedmiotowej ugody pozwana będzie mogła żądać od powoda świadczenia w wysokości 60.000 zł, które zostało przekazane na rzecz powoda na skutek zawarcia ugody. Obowiązek takiego zwrotu jest niezależny od okoliczności czy podmiot świadczący był świadomy nieważności.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód K. M. w dniu (...) r. uczestniczył jako pasażer w wypadku komunikacyjnym pojazdu, który zderzył się czołowo z drugim samochodem. Wskutek kolizji powód doznał urazu głowy z utratą przytomności i urazu klatki piersiowej. Przewieziony został do szpitala w O. na odział chirurgiczny, gdzie przebywał od 24.09.2008r. do 26.09.2008r. Rozpoznano u niego: stan po urazie głowy, podejrzenie udaru mózgu, afazję senso-motoryczną, niewielki spastyczny niedowład prawostronny, stłuczenie klatki piersiowej. W drugim dniu wystąpił u niego niedowład połowiczy spastyczny prawostronny i afazja. W badaniu TK głowy nie wykazano zmian.

Leczenie kontynuowano na Oddziale (...) Szpitala (...) (26.09.2008 - 17.10.2008), z rozpoznaniem: zawał mózgu wywołany przez nieokreśloną niedrożność, zwężenie tętnic mózgowych, naczyniopochodne uszkodzenie mózgu rozwarstwiające prawej tętnicy szyjnej wewnętrznej, wrodzona niedrożność lewej tętnicy szyjnej wewnętrznej, hypoplazja prawej tętnicy kręgowej, niedowład połowiczny prawostronny niewielkiego stopnia, afazja ruchowa. Badanie angio-TK z dnia 2.10.2008 r. wykazało zwężenie i niedrożność lewej tętnicy wewnętrznej, tętniak rozwarstwiający prawej tętnicy szyjnej wewnętrznej, hypoplazję prawej tętnicy kręgowej. Po wyjściu ze szpitala powód nie mówił.

Po opuszczeniu szpitala kontynuował leczenie. Konsultacja ortopedyczna z dnia 4.11.2008r. nie stwierdza przykurczy ani ograniczeń ruchowych poza śladowym wzmożeniem napięcia mięśniowego po stronie prawej. Ze względu na zmiany w tętnicach wewnętrznych konieczne było dalsze leczenie angiochirurgiczne. Zalecono też kontynuację terapii logopedycznej i ćwiczenia rehabilitacyjne bez ćwiczeń wysiłkowych.

Od 19.11.2008 r. do 11.12.2008 r. powód był leczony rehabilitacyjnie w (...) w K.. Badanie TK głowy z dnia 9.12.2009 r. wykazało w lewej okolicy skroniowej rozległą strefę zmian naczyniopochodnych i kilka drobnych ognisk naczyniopochodnych w istocie białej lewej okolicy czołowej. Angiografia TK szyi z dnia 25.06.2010 r. wykazała zaś niewielką progresję długości tętniaka.

W okresie od 17.08.2010 r. do 23.08.2010 r. leczony był w Klinice (...) we W.. Rozpoznano u niego tętniaka prawej tętnicy szyjnej wewnętrznej, stan po urazie głowy doznanym w wypadku z (...), stan po niedowładzie prawostronnym spowodowany niedrożnością lewej tętnicy szyjnej wewnętrznej z późniejszą jej rekanalizacją, padaczkę pourazową. Ze względu na lokalizację i małe wymiary tętniaka odstąpiono od leczenia operacyjnego.

Dowód: karta informacyjna leczeni szpitalnego – k. 38-39, k. 45- 48, 68, karta czynności Pogotowia (...) – k. 49-50, karta konsultacyjna – k. 51, 67, wynik badania angio TK i radiologiczny k. 52, 55, 56, 61, karta konsultacyjna, k. 53-54, 60, wyniki badań i zaświadczenia lekarskie –k.57-59, 62-66.

Powód, po 2-3 miesiącach od wypadku rozpoczął terapię logopedyczną. W tym okresie nie mówił i nie rozumiał co się do niego mówi, nie potrafił czytać i pisać, nie był on w stanie zrozumieć treści dokumentów. Wiosną 2009 r. jego rozumienie mowy zachowane było na poziomie złożonych poleceń słownych, natomiast czynność powtarzania zaburzona przy długich konstrukcjach zdaniowych i kilkuwyrazowych ciągach słownych. Stwierdzono też zaburzenia pamięci długoterminowej, słabą pamięć krótkotrwałą, zaburzenia semantyki, agrafię fonologiczną. Zalecono dalszą terapię.

Zdaniem lekarza neurologopedy od czerwca 2009 r. do września 2009 r. stan zdrowia powoda nie mógł ulec takiej poprawie by mógł świadomie odczytać, zrozumieć i podpisać dokument pełnomocnictwa. Powrót do zdrowia neurologicznego mógł nawet trwać 3 lata. Nie jest możliwe by jesienią 2009 r. był w stanie zrozumieć co podpisuje.

Dowód: zeznania E. I. (lekarza logopedy) – k. 110, opinia logopedyczna- k. 35-36.

Podczas konsultacji neurologicznej z dnia 24.02.2011r. lekarz stwierdził, że obecny stan zdrowia powoda jest wyraźnie gorszy niż w 2008r. - obecne są nie tylko cechy afazji, głównie czuciowej, lecz także zaburzenia pamięci oraz od 12.2009 r. padaczka wymagająca farmakoterapii. Padaczka jest następstwem udaru niedokrwiennego, który z bardzo dużą dozą prawdopodobieństwa, był następstwem urazu głowy. Zaburzenia neurologiczne w istotnym stopniu ograniczają zdolność świadomego podejmowania decyzji.

Dowód: zaświadczenie lekarskie – k. 37

W opinii konsultanta medycznego (...) S.A. z dn. 11.03.2009 r. –wykazano u powoda uraz głowy ze wstrząśnieniem mózgu, który uaktywnił malformacje naczyniowe (wrodzone) z następstwami naczyniopochodnymi. Uszczerbek na zdrowiu określono na 20%.

Dowód: opinia konsultanta medycznego (...) S.A. z dn. 11.03.2009r. - k. 44, akta szkody - k. 173.

Decyzją z 9.04.2010 r. (...) S.A łącznie przyznał powodowi kwotę 30.586,43 zł w tym zadośćuczynienie w wysokości 30.000 zł i odszkodowanie za koszty leczenia - 586,43 zł. Dowód: decyzja (...) S.A w aktach szkody k. 166, 169.

W dniu 29.09.2009r. powód K. M. udzielił pełnomocnictwa B. B. i J. K. z firmy (...) do reprezentowania powoda w sprawie wypadku komunikacyjnego z dnia 24.09.2008r. Ojciec powoda nie pomagał mu przy współpracy z jego pełnomocnikami w postępowaniu likwidacyjnym. Pisma K. M. pisał wówczas wspólnie z kolegą z pracy.

Dowód: pełnomocnictwo z 24.09.2009 r. – k. 40, zeznania A. M. k. 111).

Pełnomocnicy pismem z dnia 1.09.2009 r. zwrócili się do (...) S.A z propozycją zawarcia ugody w związku ze szkodą komunikacyjną jakiej doznał K. M. dołączając projekt takiej ugody. W ugodzie strony ustaliły ostateczną wysokość zadośćuczynienia, odszkodowania i renty z tytułu szkody osobowej powstałej w wyniku wypadku na kwotę 60.000 zł .Przy czym powód oświadczył, że kwota ta zaspokaja wszelkie roszczenia przysługujące mu osobiście w związku ze szkodą zarówno te istniejące w chwili zawierania ugody, jaki i te które mogą powstać w przyszłości.

Dowód: ugoda wraz z pismem pełnomocnika- k. 42-43.

W dniu 21.03.2011r. K. M. udzielił pełnomocnictwa procesowego M. P. (2) do reprezentowania go w niniejszej sprawie (k.13). Gdy powód podpisywał pełnomocnictwo procesowe adw. M. P. jego ojciec A. M. odczytał i wyjaśnił treść tego dokumentu.

Dowód: zeznania A. M. k. 111.

Lekarz orzecznik ZUS w orzeczeniu z dnia 16.05.2011 r. uznał K. M. niezdolnym do pracy do 31.05.2012 r. Powód ma orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności

Dowód: orzeczenie lekarza ZUS- k. 20

Zaświadczenie od psychologa z dn. 13.05.2011 r. wskazuje na organiczne zaburzenia poznawcze u powoda jako osoby z możliwościami intelektualnymi poniżej przeciętnej. Stwierdza się występowanie deficytów poznawczych, przede wszystkim w zakresie funkcji językowych, koncentracji uwagi, wiadomości ogólnych i odtwarzania zapamiętanego materiału. W ocenie klinicznej - dominują cechy regresji nerwicowej mogące mieć związek z przebytym wypadkiem i efektem udaru niedokrwiennego mózgu.

Dowód zaświadczenie z 13.05.2011 r. – k. 29-30, akta SO I Ns 244/11.

U badanego stwierdzono obecność anomalii rozwojowych układu mózgowia i tętnic doczaszkowych pod postacią zwężenia i niedrożności wewnętrznej lewej, tętniaka rozwarstwiającego tętnicy szyjnej wewnętrznej, hypoplazji prawej tętnicy kręgowej.

W dniu (...) r. badany doznał urazu czaszkowo-mózgowego i w drugim dniu hospitalizacji u badanego wystąpiły objawy afazji czuciowo-ruchowej z niedowładem połowiczym prawostronnym spastycznym, ale 2-krotnie wykonane badanie TK nie wykazało zmian. Dopiero w czasie pobytu badanego na Oddziale (...) Szpitala (...) we W. stwierdzono u niego w okolicy czołowo-skroniowej lewej wokół bruzdy S. bryłowatą strefę hypodensyjną odpowiadającą zmianie niedokrwiennej, co wyjaśnia powstanie afazji czuciowo-ruchowej i niedowładu połowiczego prawostronnego.

Udar niedokrwienny stwierdzony u badanego był wynikiem istniejącej anomalii układu naczyniowego i urazu mózgowego (doznanego w wypadku komunikacyjnym). Padaczka, która wystąpiła u badanego w późniejszym czasie jest skutkiem udaru niedokrwiennego.

Przy afazji sensorycznej- czuciowej chory nie rozumie słów, zdań, które się do niego mówi. Przy afazji motorycznej, ruchowej - chory ma trudności z mówieniem, formułowaniem słów, zdań (również w różnym stopniu). U badanego stwierdzono oba typy zaburzeń

Biegły neurochirurg wskazał, ze w obecnym stanie zdrowia u badanego stwierdza się encefalopatię pourazową i poudarową, z padaczką poudarową, wycofującą się afazją czuciowo-ruchową śladem niedowładu połowiczego prawostronnego - skutkuje to uszczerbkiem na zdrowiu w wysokości 70%, w tym: 50% z poz. 9.b. i 20% z poz. 11.d (w oparciu o rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 12.2002r., załącznik: „Ocena procentowa stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu" Dz.U. Nr 234 z dnia 28.12.2002r w tym §8 p.3 ze wstępu do tego rozporządzenia). Jest to uszczerbek trwały. P. - w zależności od intensywności i jakości leczenia stopień obecnie istniejących zmian może się zmniejszyć.

Stałym zagrożeniem jest tętniak tętnicy szyjnej wewnętrznej, w przypadku którego możliwości operacyjnego leczenia są ograniczone.

Udar niedokrwienny, który wystąpił u badanego, jest w ocenie biegłego wynikiem anomalii rozwojowych układu naczyniowego oraz urazu czaszkowo-mózgowego w wypadku komunikacyjnym. Padaczka jest objawem udaru niedokrwiennego.

Obecność anomalii rozwojowej u powoda z dużym prawdopodobieństwem ujawniłaby się w innych okolicznościach życiowych (zależnie od obciążeń, wysiłków, stresów itp.).

Oceniając wielkość uszczerbku pourazowego biegły nie sumował objawów udaru niedokrwiennego, padaczki, niedowładu gdyż przekraczałoby to sumarycznie 100% , biegły nie uwzględnił maksymalnych wartości podawanych w tabeli zmian.

Wg oceny biegłego określona wielkość uszczerbku pourazowego odpowiada rzeczywistym skutkom przebytego urazu u osobnika z niedostatecznością krążenia mózgowego spowodowaną anomaliami (z tętniakiem) układu naczyniowego mózgowia.

Dowód: opinia biegłego neurochirurga H. A. k. 165-169, opinia uzupełniająca k. 199, druga opinia uzupełniająca k. 218-219, ustna opinia uzupełniająca – e-protokół).

Według biegłej psychiatry A. K. powód w dniach 29.09.2009 r. i 21.03.2011 r. znajdował się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli.

Powód ma do tej pory duże problemy zarówno z pisaniem jak i wysławianiem się, ponieważ wynika to z uszkodzenia mózgu będącego skutkiem wypadku, z wcześniejszymi wadami budowy mózgu. Powód ma problemy z rozumieniem zarówno tekstu pisanego jak i mowy.

W ocenie biegłej powód nie mógł w pełni świadomie udzielić pełnomocnictwa zarówno 29.09.2009 r. jak i 21.03.2011 r. Gdyby nie jego ojciec z pewnością nie doszłoby do postępowania odszkodowawczego. Powód w pełni zdaje się na ojca, a obecnie także na adwokata M. P.. Powód mając do dyspozycji druki zarówno jednego jak i drugiego pełnomocnictwa jakich udzielił pełnomocnikom w odniesieniu do pierwszego nawet nie kojarzył nazwiska pełnomocników, nie wiedział, że taki druk podpisał, odnośnie drugiego wiedział, kim jest adwokat M. P. ale nie pamięta okoliczności zdarzenia. Sam nie byłby w stanie podjąć żadnej inicjatywy w tej sprawie. Stąd też trudno mówić o swobodnym podejmowaniu decyzji w jego przypadku. Świadomość podejmowania decyzji była ograniczoną wskutek zaburzeń rozumienia i komunikowania się z otoczeniem, a także wskutek zaburzeń pamięci.

Dowód: opinia biegłej lek. psychiatry A. K. k.312-214.

W ocenie biegłego ortopedy skutki wypadku są dla powoda bardzo poważne, mają charakter deficytów psychiczno-neurologicznych. Oprócz uszkodzenia głowy mogło dojść do uszkodzenia kręgosłupa szyjnego z mechanizmu „smagnięcia bicza” stąd dolegliwości bólowe i ograniczenie ruchów w niektórych płaszczyznach. Obserwowany niedowład połowiczy prawostronny wycofał się i nie pozostały żadne ograniczenia ze strony narządu ruchu. Dolegliwości podawane prze powoda w zakresie dolnych kręgów szyjnych i górnych kręgów piersiowych mają charakter subiektywny i jako takie nie podlegają kwalifikacji z żadnej pozycji tabeli uszczerbków. Stłuczenie klatki piersiowej nie skutkuje powstaniem uszczerbku na zdrowiu.

Dowód: opinia S. L. k. 349-353, opinia uzupełniająca k. 393.

Biegła neurologopedia stwierdziła, że konsekwencjami dla zdrowia powoda będącymi rezultatem wypadku, które dotyczą zaburzenia komunikacji są afazja sensoryczno-motoryczna powoda. Upośledzenie występuje w aspektach fonetycznym, leksykalnym, gramatycznym, ekspresyjnym. Powód ma znacznie ograniczona ekspresję słowną. Jego wypowiedzi cechuje uboga składnia. Obecne są u niego parafrazje werbalne, fonemiczne, peryfrazy. Badany myli nazwy przedmiotów, nie pamięta nazw i czynności, nie potrafi wymienić nazw dni tygodnia i miesięcy. To wynik trudności z zachowaniem słownych śladów słuchowych (zaburzona słuchowa pamięć werbalna). Powód ma trudności w rozumieniu dłuższych wypowiedzi zwłaszcza o złożonej strukturze logiczno-gramatycznej. Umiejętności czytania, pisania i liczenia są głęboko upośledzone. Afazja zdiagnozowana znacznie utrudnia porozumiewanie się z otoczeniem.

Uszczerbek na zdrowiu powoda określony wg tabeli A poz. 11 (zaburzenia mowy), c (afazja znacznego stopnia utrudniająca porozumiewania się) - wynosi 40%.

Powód nie rokuje na powrót do wcześniejszego trybu życia i pracy. Zaburzenie komunikowania różnymi kanałami dotyczy rozumienia, mówienia, czytania, pisania, liczenia, poczucia czasu, pamięci, orientacji w przestrzeni. Możliwość progresu uzależniona jest od prowadzenia właściwej i systematycznej terapii neurologopedycznej. Bez takiej terapii prezentowane obecnie zaburzenie nie cofną się, a mogą się wręcz nasilać.

Dowód: opinia neurologopedy M. W. k. 368- 371.

W ocenie biegłego chirurga naczyniowego konsekwencje zdrowotne wypadku dla powoda polegały na skumulowaniu urazów głowy z wadami wrodzonymi naczyń krwionośnych domózgowych i mózgowych. Konsekwencją były zaburzenia dopływu krwi do mózgu, w wyniku pojawienia się tętniaka rozwarstwiającego prawej tętnicy szyjnej wewnętrznej i niedrożności lewej tętnicy szyjnej wewnętrznej. Te zmiany należy wiązać z przebytym urazem - skutkowały one wystąpieniem zawału mózgu. Niedrożność lewej tętnicy szyjnej ustąpiła, ale skutki spustoszeń w zakresie mózgowia pozostały. Obecnie u powoda istnieje zagrożenie zdrowia pod postacią tętniaka prawej tętnicy szyjnej. Tętniak ten należy traktować jako częściowe pęknięcie ściany tętnicy z jej uwypukleniem. Dotychczas tętniak nie był jeszcze zakwalifikowany do leczenia operacyjnego. W powtórnym badaniu angiograficznym stwierdzono powiększenie rozmiarów tętniaka.

U powoda nie stwierdzono obrażeń klatki piersiowej ani narządów wewnętrznych.

Z przyczyn chirurgicznych należy orzec u powoda długotrwały uszczerbek na zdrowiu wg pkt-u 150 tabeli uszczerbkowej per analogiam. Wielkość uszczerbku należy ocenić na 30% .

Dowód: opinia biegłego chirurga ogólnego naczyniowy i torakochirurgii – k.418-422.

K. M. w chwili wypadku miał 25 lat, z zawodu jest lakiernikiem samochodowym, przed wypadkiem pracował, od wypadku nie pracuje. Otrzymuje rentę w kwocie 687,86 zł.

Postanowieniem z dnia 19.04.2012r powód K. M. został ubezwłasnowolniony całkowicie. W przeprowadzonych w postępowaniu o ubezwłasnowolnienie opinii sądowo psychologicznej i sądowo psychiatrycznej wynika, że stwierdzono u powoda zmiany organiczne w ośrodkowym układzie nerwowym widoczne w specyfice funkcjonowania, obniżenie sprawności intelektualnej i deficyt funkcji poznawczych, jak i funkcji osobowości. Klinicznie manifestuje się to zaburzeniami psychicznymi i neurologicznymi (niedowłady, afazja). K. M. utracił zdolności intelektualne w stopniu uniemożliwiającym prowadzenie normalnej działalności społecznej. Jest pozbawiony zdolności do samodzielnego funkcjonowania, kierowania swoim postępowaniem. Ma problemy z rozumieniem swojej sytuacji prawnej i skutków podejmowanych decyzji i wyrażania woli, jak również zaburzoną zdolność przewidywania i wnioskowania. Zdaniem biegłych nie jest zdolny do prawidłowej oceny intencji innych osób i rozumienia skutków decyzji.

Dowód: postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 19.04.2012r - k. 242. dokumenty zebrane w aktach sprawy INs 244/11 .

Na opiekuna prawnego dla całkowicie ubezwłasnowolnionego K. M. powołany został A. M.- jego ojciec.

Dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Oławie - k. 256.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Oławie z 21.11.2008 r. J. S. sprawca wypadku uznana została winną tego, że w dniu (...) r. nieumyślnie naruszyła zasady bezpieczeństwa, skutkiem czego zderzyła się z pojazdem kierowanym przez A. R.. Pasażerem tego pojazdu był powód K. M..

Dowód: wyrok SR w Oławie z 21.11.2008 r., k. 33- 34.

Sąd zważył, co następuje:

Powód w niniejszym postępowaniu domagał się po pierwsze ustalenia w trybie art. 189 k.p.c. w zw. z art. 82 k.c. nieważności czynności prawnej polegającej na udzieleniu przez powoda w dniu 29.09.2009 r. pełnomocnictwa B. B. (1) i J. K. (1), w zakresie umocowania do zawarcia ugody pomiędzy stronami i zrzeczenia się dalszych roszczeń powoda wobec pozwanej z tytułu szkody wywołanej wypadkiem z dnia (...) r. oraz ustalenia nieważności samej ugody z dnia 1.09.2009 r. zawartej w imieniu powoda w zakresie oświadczenia, że kwota ustalona ugodą tytułem zadośćuczynienia, odszkodowania i renty zaspokaja wszelkie roszczenia przysługujące powodowi osobiście w związku ze szkodą.

Powód jednocześnie domagał się zapłaty dodatkowej kwoty zadośćuczynienia w związku z doznaną w dniu (...) r. krzywdą. Ostatecznie precyzując swoje żądanie powód (reprezentowany przez opiekuna prawnego) domagał się zasądzenia od pozwanego zadośćuczynienia z tytułu następstw wypadku w kwocie 500.000 zł z ustawowymi odsetkami:

- od kwoty 75.000 zł od dnia wytoczenia powództwa,

- od kwoty 65.000 zł od dnia 31.07.2012r.,

- od kwoty 160.000 zł od dnia 21.07.2014 r. ,

- od kwoty 200.000 zł od dnia 23.04.2015 r.

Odnosząc się do pierwszego z żądań tj. ustalenia nieważności czynności prawnej polegającej na udzieleniu pełnomocnictwa do zawarcia ugody, a następnie zawarcia samej ugody stwierdzić należy, że zgodnie z art. 189 k.p.c. powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Interes prawny zachodzi, jeżeli sam skutek, jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego, zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, czyli definitywnie zakończy spór istniejący lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości. Powyższe określenie interesu prawnego in extenso znalazło aprobatę w judykaturze. Orzecznictwo ustaliło zasadę, że nie ma interesu prawnego ten, kto może poszukiwać ochrony prawnej w drodze powództwa o zasądzenie świadczeń pieniężnych (np. gdy dług stał się już wymagalny). W wyroku SN z 2.07.2015 r. (V CSK 640/14, LEX nr 1766003 ) uznano, że brak interesu prawnego w wytoczeniu powództwa o ustalenie stosunku prawnego lub prawa jeżeli powodowi przysługuje dalej idące powództwo o świadczenie. Zasada ta opiera się na założeniach, że - po pierwsze, wydanie wyroku zasądzającego możliwe jest, jeżeli także ustalona zostanie legitymacja czynna powoda, oraz - po drugie, że wyrok tylko ustalający istnienie stosunku prawnego nie zapewni ostatecznej ochrony prawnej, ponieważ nie jest - w przeciwieństwie do wyroków zasądzających - wykonalny na drodze egzekucji sądowej (por. m.in. orzeczenie SN z dnia 13.04.1965 r., II CR 266/64, OSP 1966, z. 6-8, poz. 166; wyrok SN z dnia 22.11.2002 r., IV CKN 1519/00, LEX nr 78333).

W niniejszej sprawie skoro powód ma dalej idące roszczenie o zapłatę, z którym zresztą wystąpił w niniejszym procesie, nie można uznać, że ma interes prawnym w żądaniu ustalenia nieistnienia stosunku prawnego. Podstawą rozstrzygania w procesie o zapłatę jest właśnie ustalenie legitymacji czynnej powoda, co wiąże się z ustaleniem, czy mamy do czynienia w tej sytuacji z powagą rzeczy ugodzonej, a zatem ustaleniem czy czynność prawna polegająca na udzieleniu przez powoda pełnomocnictwa do zawarcia tej ugody była ważna. W związku z powyższym, roszczenie polegające na ustaleniu nieważności czynności prawnej, jako pozbawione interesu prawnego, zostało oddalone, o czym Sąd orzekł w punkcie I wyroku.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że w dniu 24.09.2008r. doszło do wypadku komunikacyjnego, w którym powód został poszkodowany. Bezsporna była również co do zasady odpowiedzialność strony pozwanej za szkodę w związku z zaistniałym wypadkiem. Postępowanie likwidacyjne prowadzone przez stronę pozwaną zakończyło się zapłatą na rzecz powoda na podstawie zawartej ugody zadośćuczynienia i odszkodowania w łącznej kwocie 60.586,43 zł, w tym z tytułu zadośćuczynienia kwoty 60.000 zł. W ocenie powoda wypłacona dotychczas kwota zadośćuczynienia nie była wystarczająca do całkowitej likwidacji szkody i nie spełniała swojej kompensacyjnej funkcji.

Spór koncentrował się po pierwsze wokół kwestii czy powód niewadliwie udzielił pełnomocnictwa do zawarcia ugody, w której otrzymując od strony pozwanej kwotę 60.000 zł zadośćuczynienia zrzekł się wszelkich dodatkowych roszczeń, oraz przy ustaleniu, że takie pełnomocnictwo było nieważne - bo wyrażone w stanie wyłączającym świadomość - określenie w jakiej wysokości należna jest powodowi dodatkowa kwota z tytułu zadośćuczynienia.

Pierwsza kwestia dotyczyła zatem ustalenia czy czynność prawna polegającej na udzieleniu przez powoda w dniu 29.09.2009r. pełnomocnictwa do zawarcia ugody była dotknięta wadą oświadczenia woli z art. 82 k.c.

Powód stoi bowiem na stanowisku, że w chwili udzielania pełnomocnictwa - 29.09.2009 r. nie był w stanie w sposób świadomy podjąć decyzję i wyrazić swojej woli. W związku z tym oświadczenie to obarczone jest wadą, która powoduje, że czynność prawna polegająca na zawarciu ugody przez pełnomocników, na podstawie udzielonego przez powoda pełnomocnictwa, jest czynnością nieważną. Jak wynika z treści artykułu 82 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Wada oświadczenia woli w postaci braku świadomości określonej osoby skutkuje nieważnością danej czynności od samego momentu złożenia oświadczenia woli.

W toku postępowania zebrany został obszerny materiał dowodowy, na który składają się nie tylko zeznania świadków- członków rodziny powoda, karty informacyjne leczenia szpitalnego, zaświadczenia lekarskie, ale także opinie sądowe, w których biegli lekarze wypowiadali się co do stanu świadomości powoda w chwili udzielania pełnomocnictwa, w tym opinia sądowo—psychiatryczna, opinia biegłego neurologa, i neurologopedy, którzy dysponowali w tym zakresie wiedzą specjalistyczną. W ocenie Sądu przedstawione opinie zostały sporządzone po przeprowadzeniu wszechstronnej analizy zebranego materiału dowodowego, poparte badaniem powoda. Sąd nie dostrzegł w tych opiniach nich żadnych błędów dostrzegalnych z punktu widzenia zasad logiki i doświadczenia życiowego. Sąd stanął na stanowisku, że dokumenty te są materiałem obiektywnym i wiarogodnym. Sąd oddalił natomiast wnioski dowodowe o przesłuchanie w charakterze świadków J. K. (1) i B. B. (1) na okoliczność ustalenia stanu świadomości powoda, albowiem uznał, że okoliczność ta, sporządzonymi opiniami biegłych, została już dostatecznie wyjaśniona.

Odnosząc się do treści przywołanego materiału dowodowego wskazać należy, że biegła lek. A. K. w sposób jednoznaczny stwierdza, że powód w dniu 29.09.2009 r. znajdował się w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji i wyrażenie woli. K. M. w wyniku wypadku doznał rozległych obrażeń, które skutkowały wystąpieniem afazji czuciowo - ruchowej, padaczki, zawału mózgu, naczyniopochodnego uszkodzenia mózgu w przebiegu tętniaka rozwarstwiającego prawej tętnicy szyjnej wewnętrznej, hipoplazji prawej tętnicy kręgowej, niedowładu połowicznego prawostronnego. Biegła stwierdziła, że powód ma zaburzoną orientację autopsychiczną i allosychiczną, ujawnia deficyty pamięci długo- i krótkoterminowej. Do dnia dzisiejszego ma duże problemy z pisaniem, jak i wysławianiem się, co wynika z powypadkowego uszkodzenia mózgu, a „zaburzenia te cofając się w czasie do wypadku na pewno nie były mniejsze. Ma także problemy z rozumieniem zarówno tekstu pisanego jak i mowy". Co więcej, powód nie kojarzy nawet nazwisk osób, którym w dniu 29.09.2009 r. udzielił pełnomocnictwa. Okoliczności towarzyszące podpisaniu przez powoda dokumentu pełnomocnictwa, związane z daleko idącymi konsekwencjami zdrowotnymi świadczą o całkowitej niezdolności powoda do pojmowania znaczenia podpisywanego dokumentu i złożonego przez siebie oświadczenia.

Opinia lek. med. A. K. jest w tym zakresie zbieżna z opiniami (podstawową i uzupełniającymi) biegłego lekarza neurochirurga H. A. (2), który na podstawie badania powoda i wieloletniego doświadczenia stwierdził, iż powód z pewnością nie był w stanie świadomie udzielić pełnomocnictwa w dniu 29.09.2009 r. Jego stan świadomości we wrześniu 2009 r. był z pewnością gorszy niż w chwili badania. Podkreślił, że u powoda doszło do afazji dwojakiego rodzaju: czuciowo- ruchowej z niedowładem połowicznym, udarem niedokrwiennym oraz afazji sensoryczno-czuciowej, która objawia się w tym, że powód nie rozumie słów, które się do niego kieruje. Występują ponadto zaburzenia objawiające się częściową lub całkowitą niezdolnością rozumienia słowa pisanego (drukowanego). Tym samym, zdaniem tego biegłego, nie sposób przyjąć, że powód w dniu 29.09.2009 r. był w stanie zrozumieć dokument, jaki podpisał.

W tym zakresie zgodził się z zeznającą w niniejszej sprawie w charakterze świadka neurologopedą E. I., która leczyła powoda w okresie powypadkowym, a zatem stan jego zdrowia w zakresie umiejętności mówienia, czytania ze zrozumieniem i pisania w roku 2009 był jej najlepiej znany. W ocenie lek. I. powód „we wrześniu 2009 r. nie był w stanie zrozumieć treści dokumentu pełnomocnictwa podpisanego 29.09.2009 r., co więcej nie mógł on nawet przeczytać treści tego dokumentu" (protokół rozprawy z dnia 27.05.2011 r.).

Potwierdziła to jeszcze dodatkowo biegła neurologopeda M. W. w swojej opinii pisemnej i ustnej uzupełniającej. W badaniu przeprowadzonym sześć lat po wypadku stwierdziła u powoda upośledzenie uniemożliwiające normalne komunikowanie się. Upośledzenie to przejawia się na różnych płaszczyznach komunikowania się, w tym rozumieniu, czytaniu, pisaniu, liczeniu.

Podkreślenia wymaga również to, że stan zdrowia psychicznego powoda był na tyle zły, że wobec powoda wszczęte zostało postępowanie o jego ubezwłasnowolnienie, które zakończyło się wydaniem w dniu 19.04.2012 r. postanowienia o całkowitym jego ubezwłasnowolnieniu. W toku tego procesu przeprowadzono dwie opinie, opinię sądowo-psychiatryczną i sądowo-psychologiczną. W obu stwierdzono, że u powoda występują zmiany organiczne w ośrodkowym układzie nerwowym widoczne w specyfice funkcjonowania, obniżony intelekt, obniżone sprawności intelektualne, deficyt funkcji poznawczych jak i osobowościowych. Uznano, że K. M. utracił zdolności intelektualne w stopniu uniemożliwiającym prowadzenie normalnej działalności społecznej, jest pozbawiony zdolności do samodzielnego funkcjonowania kierowania swoim postępowaniem, ma problemy z rozumieniem swojej sytuacji prawnej i skutków podejmowanych decyzji oraz wyrażaniem woli, zaburzoną zdolność przewidywania i wnioskowania, nie jest zdolny do prawidłowej oceny intencji innych osób i rozumienia skutków decyzji.

W kontekście powyższych okoliczności, w ocenie Sądu, wobec sformułowania przez biegłych jednoznacznych i stanowczych wniosków oraz w związku z ubezwłasnowolnieniem powoda na skutek uszkodzenie (...) powstałego w wyniku wypadku, przyjąć trzeba, że w dniu 29 .09.2009 r. powód nie mógł świadomie udzielić pełnomocnictwa. Złożone w niniejszym postępowaniu opinie biegłych nie budzą wątpliwości i w sposób jednoznaczny stwierdzają, iż K. M. na skutek wypadku z dnia (...) r. doznał rozległych urazów głowy i negatywnych dla jego zdrowia fizycznego i psychicznego skutków, które uniemożliwiały mu świadome podjęcie decyzji i wyrażenie woli w dniu 29.09.2009 r., tj. w dacie podpisania pełnomocnictwa do zawarcia ugody. Zauważyć należy, że w odosobnieniu względem pozostałego materiału dowodowego pozostaje jedynie opinia wydana przez biegłego lekarza psychiatrę M. C., który stwierdzając u powoda 60 % uszczerbku na zdrowiu ze względu na zaburzenia funkcji poznawczych (zaburzenia pamięci, afazja, agrafia i aleksja) stwierdził jednak, że u K. M. zdolność myślenia i rozumienia była na tyle zachowana, że mógł on podjąć zgodnie z własnym interesem działania w dniu 29.09.2009 r. Sąd ostatecznie jednak, przy uwzględnieniu całego wyżej przedstawionego materiału dowodowego, tych wniosków nie podzielił.

W tym miejscu jednocześnie podkreślić trzeba, że kolejne pełnomocnictwo do reprezentowania powoda w tym procesie zostało potwierdzone przez ojca powoda (obecnie jego opiekuna prawnego) i na tę okoliczność zostało złożone oświadczenie przedstawiciela ustawowego K. M., w którym zatwierdził on dotychczasowe czynności procesowe adw. M. P. (2), działającego w postępowaniu w imieniu powoda.

W dalszej kolejności zatem należało dokonać oceny zakresu doznanej przez powoda krzywdy i ustalenia należnego zadośćuczynienia.

Zakres odpowiedzialności cywilnej osoby odpowiadającej za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia regulują w sposób szczególny art. 444-448 k.c. Roszczenie powoda dotyczące zadośćuczynienia wywiedzione zostało w pierwszej kolejności z art. 445 § 1 w zw. z art. 444 k.c., zgodnie z którym w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Zadośćuczynienie stanowi formę rekompensaty z tytułu szkody niemajątkowej. Podstawą żądania z art. 445 k.c. jest doznana krzywda niemajątkowa w postaci ujemnych przeżyć związanych z cierpieniami psychicznymi i fizycznymi pokrzywdzonego, wynikająca z naruszenia dóbr osobistych wskazanych w tym przepisie. Krzywdą zaś, w rozumieniu tego przepisu, będzie z reguły trwałe kalectwo poszkodowanego powodujące cierpienia fizyczne oraz ograniczenie ruchów i wykonywanie czynności życia codziennego.

W toku postępowania dowodowego powód wykazał w sposób należyty szkodę niemajątkową w postaci powstałego uszczerbku na zdrowiu, którego doznał w związku z wypadkiem z dnia 24.09.2008r. Rozmiar tego uszczerbku jest ogromny. Skutki wypadku mają charakter deficytów psychiczno- neurologicznych. Powód doznał rozległych obrażeń głowy, w tym urazu czaszkowo mózgowego, który przy skumulowaniu z wadami wrodzonymi naczyń krwionośnych spowodował zaburzenie dopływu krwi do mózgu w wyniku tętniaka rozwarstwiającego prawej tętnicy szyjnej, co ostatecznie doprowadziło do zawału mózgu. Konsekwencjami tego urazu jest stwierdzona u powoda afazja znacznego stopnia, która występuje w aspektach: fonetycznym, leksykalnym, gramatycznym, ekspresyjnym. Powód ma znacznie ograniczoną ekspresję słowną, myli nazwy przedmiotów, nie potrafi wymienić dni tygodnia i miesiąca, ma zaburzoną słuchową pamięć werbalną. Także umiejętności czytania, pisania, liczenia zostały bardzo głęboko upośledzone. Do tego jeszcze wystąpiła u powoda padaczka, która jest skutkiem udaru niedokrwiennego.

Dokonując oceny stopnia utraty zdrowia powódki Sąd oparł się przede wszystkim na ustaleniach biegłych sądowych lekarzy psychiatry, neurologopedy i neurochirurga oraz chirurga ogólnego naczyniowego. Sąd nie znalazł żadnych podstaw by podważać przedstawione przez specjalistów wnioski. Opinia te są wyczerpujące, logiczne i mają one szczegółowe odniesienie do zebranej dokumentacji medycznej oraz poparte zostały badaniami powoda a także długoletnim doświadczeniem lekarzy.

Opierając się o przedstawione oceny Sąd ustalił, że łącznie u K. M. doszło do 130 % uszczerbku na zdrowiu, w tym:

- z punktu 9 b (organiczne zaburzenia osobowości z zaburzeniami funkcji poznawczych encefalopatia ze znacznymi zmianami charakterologicznymi) - 60 % ,

- z punktu 11 c ( zaburzenia mowy- afazja znacznego stopnia) - 40%,

- z punktu 150 ( z przyczyn chirurgicznych) - 30 %.

Wyjaśnić w tym miejscu jeszcze trzeba, że biegła M. W. (neurologopeda) w ustnej opinii uzupełniającej podała dokładnie przyczyny, dla których przyjęła u powoda - ze względu na zaburzenia mowy - klasyfikację z punktu 11c, a wysokość tego uszczerbku określiła na 40%, odmiennie aniżeli biegły H. A. (który przyjął z tego tytułu z punktu 11d uszczerbek w wysokości 20 %). Przyjmując taką klasyfikację biegła, która jest specjalistą właśnie w dziedzinie zaburzeń mowy, posłużyła się wystandaryzowanym narzędziem diagnostycznym (skalą SODY). Okoliczności te zostały na tyle szczegółowo wyjaśnione przez biegłą, że Sąd nie znalazł podstaw by dopuszczać dowód z kolejnej opinii, tym razem instytutu, który miałby do kwestii tych rozbieżności się ustosunkowywać.

Jak wynika z przedstawionych opinii zakres negatywnych następstw wypadku z dnia (...) r. dla zdrowia powoda jest wręcz niespotykany. Biegły H. A. stwierdził nawet, że oceniając wielkość uszczerbku pourazowego nie sumował objawów udaru niedokrwiennego, padaczki, niedowładu, gdyż zebrałaby się wielkość uszczerbku przekraczająca sumarycznie 100 % i nie uwzględnił maksymalnych wartości podawanych w tabelach zmian.

Biegli oceniając uszczerbek oczywiście wzięli pod uwagę wrodzone wady jakie stwierdzone zostały u powoda. Nie można jednak przyjmować, że wrodzona wada miałaby „przyczynić się do obecnego uszczerbku zdrowia powoda". Wskazać w tym miejscu trzeba, że w ocenie Sądu Najwyższego „okoliczność niezależna od poszkodowanego, choć leżąca po jego stronie (samoistna choroba, nie związana z jego zachowaniem (działaniem czy zaniechaniem) nie może być uznana za przyczynienie się do powstania lub zwiększenia szkody (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13.01.1997,1 PKN 2/97). Sąd Najwyższy stwierdził, iż „za podstawę przyjęcia przyczynienia się szkodowanego do powstania szkody (w rozumieniu art. 362 kc) nie mogą być uznane okoliczności leżące po jego stronie, jednak od niego niezależne, przede wszystkim nie będące skutkiem jego zachowania. Dotyczy to tkwiącego już wcześniej i rozwijającego się w organizmie powoda wrodzonego lub samoistnego schorzenia (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5.05.2011 r., II 80/10, Lex 1095825).

Podobnie też jest w niniejszej sprawie. Stwierdzone u powoda anomalia rozwojowe układu naczyniowego są wrodzoną i bezobjawową chorobą (tak dr n. med. H. A. (3)), faktem niezależnym od zachowania powoda. Dlatego też niedopuszczalnym byłoby przyjęcie, że taka anomalia naczyniowa powoda miałaby być brana pod uwagę jako podstawa do ustalenia przyczynienia się powoda do powstania i rozmiarów szkody.

Tak określony uszczerbek na zdrowiu unaocznia stopień w jakim powód doznał rozstroju zdrowia i choć jest to kryterium pomocnicze to przy uwzględnieniu dodatkowych okoliczności jest ono miarodajne dla oceny stopnia doznanej przez powoda krzywdy.

Rozmiar doznanej krzywdy powiększa fakt, że powód, na skutek obrażeń, jakich doznał został ubezwłasnowolniony. Nie jest on zdolny nadal funkcjonować samodzielnie, potrzebuje pomocy przy wykonywaniu codziennych czynności. Przede wszystkim ma upośledzone funkcje komunikowania się. Ze zdrowego 25 letniego mężczyzny stał się osobą całkowicie zależną od innych osób, nie potrafi czytać, pisać, liczyć. Wypadek ten powoduje nadal wiele ograniczeń w codziennym funkcjonowaniu powoda. Doznane urazy w zasadzie wykluczyły powoda z normalnego życia w społeczeństwie, co więcej u powoda występuje stałe zagrożenie zdrowia pod postacią tętniaka prawej tętnicy szyjnej wewnętrznej.

Niekorzystne są także zdaniem biegłych lekarzy jego rokowania na przyszłość.

By polepszyć kompetencje komunikacyjne powoda na tyle by mógł w większym stopniu uczestniczyć w życiu rodzinnym i społecznym konieczne jest prowadzenie właściwej i systematycznej terapii neurologopedycznej. Bez takiej terapii prezentowane obecnie zaburzenie nie cofną się, a mogą się wręcz nasilać.

Prawidłowe ustalenie wysokości należnego zadośćuczynienia wymaga uwzględnienia wszystkich okoliczności, mogących mieć w danym przypadku znaczenie. Nadto zarówno okoliczności wpływające na wysokość zadośćuczynienia, jak i kryteria ich oceny powinny być rozważane indywidualnie w związku z konkretną osobą pokrzywdzonego (por. wyrok SN z dnia 26.11.2009 r., III CSK 62/09, OSNC-ZD 2010, Nr 3, poz. 80). Zatem ustalając wysokość zadośćuczynienia w niniejszej sprawie należało wziąć pod uwagę przede wszystkim wysokość uszczerbku na zdrowiu fizycznym powoda, rodzaj i rozmiar doznanych obrażeń, stopień cierpień fizycznych, długość leczenia i związane z nią niedogodności. Uwzględniono też trwałość następstw zdarzenia oraz konsekwencje uszczerbku na zdrowiu w życiu osobistym i społecznym powoda. Zadośćuczynienie ma charakter kompensacyjny, a więc przedstawiać musi ekonomicznie odczuwalną wartość. Zdrowie, ponad wszelką wątpliwość jest dobrem szczególnie cennym dlatego przyznawane kwoty zadośćuczynienia nie mogą być zaniżane.

Reasumując w ocenie Sądu, mając na względzie wskazane powyżej kryteria Sąd uznał, że kwotą zadośćuczynienia adekwatną do zakresu krzywdy powoda w analizowanym przypadku będzie suma 400.000 zł. Kwota ta stanowi należytą rekompensatę krzywdy powoda czyniąc zadość kryteriom ustalania słusznego i sprawiedliwego zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie orzekane na podstawie art. 445 § 1 k.c. ma charakter całościowy i powinno stanowić swoistą rekompensatę za całą krzywdę doznaną przez osobę poszkodowaną. Trzeba przy tym pamiętać, że zdrowie jest dobrem szczególnie cennym; przyjmowanie stosunkowo umiarkowanych kwot zadośćuczynienia w przypadkach ciężkich uszkodzeń ciała prowadzi do deprecjacji dobra (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21.09.2005 r., V CK 150/05).

Przyjmując, że należne powodowi zadośćuczynienie winno wynosić 400.000 zł Sąd uwzględnił, że strona pozwana z tego tytułu wypłaciła już kwotę 60.000 zł, dlatego też w wyroku, w punkcie I zasądzono kwotę 340.000 zł, dalej idące powództwo oddalając.

Zasadniczo rozstrzygnięcie co do odsetek Sąd wydaje w tego rodzaju sprawach w oparciu o art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz w oparciu o art. 817 §1 k.c. Zgodnie z przywołanymi przepisami ubezpieczyciel winien spełnić świadczenie w terminie 30 dni od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. Co do roszczenia dochodzonego w pozwie należy zauważyć, że zostało ono zgłoszone już w postępowaniu likwidacyjnym które toczyło się w roku 2009.Wobec tego niewątpliwie co do płatności tej należności pozwany pozostawał w opóźnieniu na długo przed wniesieniem pozwu, w konsekwencji żądanie odsetkowe dochodzone za okres od wniesienia pozwu było w sposób oczywisty zasadne. Odsetki od dalszych kwot zadośćuczynienia (65.000 zł, 160.000 zł i 40.000 zł), które zostały uwzględnione, a wynikały z kolejnych rozszerzeń żądania Sąd zasądził opierając się na przepisie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. Sąd uznał, że z uwagi na rozszerzenie zgłoszonego żądania zadośćuczynienia termin jego zapłaty nie wynika z art. 14 ust. 1 w/w ustawy, lecz świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu. Pełnomocnik powoda rozszerzył żądanie wnosząc kolejne pisma 1.08.2012 r., 24.07.2014 r. i 5.05.2015 r. Są to daty nadania tych pism. Do dat tych Sąd dodał terminy 7 dniowe na dotarcie pism do przeciwnika procesowego oraz dalsze 7 dni na „niezwłoczne” spełnienie świadczenia. W rezultacie wobec niespełnienia świadczenia w opisanym terminie przez pozwanego Sąd zasądził odsetki kolejno: od kwoty 65.000 zł od dnia 15.08.2012 r., od kwoty 160.000 zł od dnia 6.08.2014 r. oraz od kwoty 40.000 zł od dnia 13.05.2015 r. do dnia zapłaty, nie uwzględniając powództwa co odsetek w pozostałym zakresie (powód domagał się odsetek od dat w których wnosił pisma zawierające rozszerzenie żądania).

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd rozstrzygnął w oparciu o przepis art. 100 zd. 2 kpc i mając na względzie, że określenie wysokości zadośćuczynienia zależy od oceny Sądu zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda całość poniesionych kosztów, tj. kwotę 3.617 zł (stawka minimalna kosztów obliczona w oparciu o przepis par. 6 pkt 6 w związku z par. 4 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie …z 28.09.2002 r. ).

O kosztach sądowych (koszty opinii biegłych –łącznie 4.631,44 zł i opłata sądowa od pozwu –łącznie 25.000 zł) Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust.1 uksc w przypadku pozwanego, obciążając go obowiązkiem uiszczenia 68 % (w tym rozmiarze pozwany przegrał proces) wszystkich kosztów sądowych tj. kwotą 20.149,37 zł (o czym orzeczono w punkcie V wyroku). Gdy idzie o drugą stronę procesu to na podstawie art. 113 ust. 4 uksc, mając na uwadze szczególne okoliczności sprawy w postaci rozmiarów uszczerbku na zdrowiu powoda oraz wspomniany już fakt charakteru rozstrzygnięcia w przedmiocie wysokości zadośćuczynienia Sąd nie obciążył powoda kosztami sądowymi .

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE