UZASADNIENIE

M. P. został oskarżony o to, że:

I. w dniu 25 stycznia 2012r. na posesji w m. K. (...), powiat (...), wspólnie i w porozumieniu z K. R. oraz D. R. przechowywał w budynkach gospodarczych towar w postaci 11.345 paczek papierosów różnych marek bez polskich znaków akcyzy oraz w samochodzie osobowym marki B. o nr rej. (...), 2 paczki papierosów bez polskich znaków akcyzy, importowanych bez zgłoszenia celnego z narażeniem budżetu Unii Europejskiej na uszczuplenie należności celnych w kwocie 5.229 zł, od którego kwota narażonego na uszczuplenie podatku akcyzowego wynosi 145.809,00 zł, stanowiący przedmiot czynu zabronionego z art. 86 § 4 k.k.s. w zb. z art. 63 § 6 k.k.s.,

tj. o przestępstwo skarbowe z art. 91 § 4 k.k.s. w zb. z art. 65 § 3 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 3 k.k.s.;

II. w dniu 20 lutego 2012r. na posesji w m. (...), gmina Z., powiat (...), przechowywał w garażu towar w postaci 20.030 paczek papierosów różnych marek bez polskich znaków akcyzy oraz w samochodzie osobowym marki B. o nr rej. (...) 189 sztuk papierosów bez polskich znaków akcyzy, importowanych bez zgłoszenia celnego z narażeniem budżetu Unii Europejskiej na uszczuplenie należności celnych w kwocie 9.741 zł, od którego kwota narażonego na uszczuplenie podatku akcyzowego wynosi 271.642,00 zł stanowiący przedmiot czynu zabronionego z art. 86 § 4 k.k.s. w zb. z art. 63 § 6 k.k.s.,

tj. o przestępstwo skarbowe z art. 91 § 4 k.k.s. w zb. z art. 65 § 3 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 37 pkt 3 k.k.s.

Wyrokiem z dnia 28 stycznia 2015r. Sąd Rejonowy w Białej Podlaskiej uznał go winnym tego, że:

I. w dniu 25 stycznia 2012r. w K., powiatu (...), woj. (...), nabył od D. R. towar w postaci 11.347 paczek papierosów bez polskich znaków akcyzy, importowanych bez zgłoszenia celnego, z narażeniem budżetu Unii Europejskiej na uszczuplenie należności celnych w kwocie 5.229,00 zł, od których kwota narażonego na uszczuplenie podatku akcyzowego wynosi 145.809,00 zł, stanowiący przedmiot czynu zabronionego z art. 86 § 4 k.k.s. w zb. z art. 63 § 6 k.k.s., tj. przestępstwa z art. 91 § 4 k.k.s. w zb. z art. 65 § 3 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. i za to na podstawie art. 65 § 3 k.k.s. w zw. z art. 7 § 2 k.k.s. wymierzył mu karę grzywny w ilości 300 (trzystu) stawek dziennych określając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 70 (siedemdziesiąt) złotych;

II. w dniu 20 lutego 2012r. w C., gm. Z., pow. (...), woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z innymi ustalonymi osobami, na posesji o numerze (...) w garażu przechowywał towar w postaci w postaci 189 sztuk papierosów bez polskich znaków akcyzy, importowany bez zgłoszenia celnego z narażeniem budżetu Unii Europejskiej na uszczuplenie należności celnych w kwocie 9.741,00 zł, od którego kwota narażonego na uszczuplenie podatku akcyzowego wynosi 271.642,00 zł, stanowiący przedmiot czynu zabronionego z art. 86 § 4 k.k.s. w zb. z art. 63 § 6 k.k.s., tj. przestępstwa z art. 91 § 3 k.k.s. w zb. z art. 65 § 3 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. i za to na podstawie art. 65 § 3 k.k.s. w zw. z art. 7 § 2 k.k.s. wymierzył mu karę grzywny w ilości 400 (czterystu) stawek dziennych określając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 70 (siedemdziesiąt) zł;

III. na podstawie art. 63 § 1 k.k. w zw. z art. 20 § 2 k.k.s. na poczet orzeczonej kary grzywny zaliczył oskarżonemu okres pozbawienia wolności spowodowany zatrzymaniem go w dniach 25 i 26 stycznia oraz 20 lutego 2012r.;

IV. na podstawie art. 30 § 2 i 6 k.k.s. w zw. z art. 29 pkt 4 k.k.s. orzekł przepadek: 1100 paczek papierosów marki FEST, 502 paczek papierosów marki (...), 737 paczek papierosów marki (...), (...) paczki papierosów marki P. (...), (...) paczek papierosów marki FEST, 403 paczki papierosów marki NZ, 200 paczek papierosów marki M. (...), 40 paczek papierosów marki MAGNAT, 22 paczki papierosów marki PREMIER, 7 paczek papierosów marki (...), 2 paczki papierosów marki G. (...), 189 sztuk papierosów zapakowanych w białe kartonowe pudełko, znajdujących się na przechowaniu w magazynie depozytowym w K., zarządzając na podstawie art. 31 § 6 k.k.s. ich zniszczenie;

V. na postawie art. 29 pkt 2 k.k.s. w zw. z art. 30 § 2 k.k.s. orzekł przepadek 2 nieoryginalnych tablic rejestracyjnych o numerze (...), znajdujących się na przechowaniu w magazynie depozytowym w K.;

VI. zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 4200 (cztery tysiące dwieście) zł tytułem opłaty oraz kwotę 70 (siedemdziesiąt) zł tytułem zwrotu wydatków.

Z wyrokiem tym nie zgodził się obrońca oskarżonego zaskarżając go w całości co do winy. Zarzucił:

1. naruszenie przepisu postępowania, a to art. 424 § 1 pkt 2 k.p.k. poprzez nieodniesienie się w uzasadnieniu przedmiotowego judykatu w jakikolwiek sposób do tezy podniesionej przez obrońcę oskarżonego w głosie końcowym, jakoby zmiana opisu czynu I z „przechowywania” na „nabywanie” naruszałaby zakaz reformationis in peius;

2. iż Sąd I instancji dokonał modyfikacji opisu pierwszego zarzucanego oskarżonemu czynu z naruszeniem zakazu reformationis in peius;

3. iż Sąd I instancji nie dokonał żadnych ustaleń faktycznych co do ilości papierosów w zajętych paczkach, podczas gdy należności publicznoskarbowe w tym zakresie są uzależnione od ilości papierosów a nie paczek, wskutek czego bez żadnej podstawy faktycznej uznał, że czyny zarzucane oskarżonemu naraziły budżet Unii Europejskiej na wskazane w wyroku kwoty;

4. iż wymierzona oskarż onemu kara jest rażąco niewspółmierna wobec zarzucanych mu czynów.

Wniósł o:

1. uniewinnienie oskarżonego,

ewentualnie o:

2. wymierzenie oskarżonemu względniejszej kary względniejszej,

ewentualnie o:

3. uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Zasadne są zarzuty apelacji dotyczące naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 424 par. 1 kpk oraz zarzut wymierzenia oskarżonemu rażąco niewspółmiernej kary. Skutkowały one reformatoryjną zmianę wyroku. Na uwzględnienie nie zasługiwały pozostałe zarzuty jak i wnioski zawarte w apelacji.

Zgodzić się należy, ze skarżącym, że Sąd Rejonowy sporządzając uzasadnienie w sprawie nie odniósł się do stanowiska obrońcy zawartego w głosach końcowych (k. 621). Niewątpliwie ustosunkowanie się do stanowiska skarżącego należało zawrzeć w wyjaśnieniu podstawy prawnej wyroku. Uchybienie to jednak nie miało wpływu na treść wyroku i wbrew twierdzeniom obrońcy, wadliwość ta choć oczywista, nie czyni niemożliwym instancyjnej kontroli zaskarżonego orzeczenia.

Sąd Okręgowy w toku kontroli instancyjnej nie stwierdził także aby Sąd Rejonowy rozpoznając ponownie sprawę naruszył zakaz reforationis in peius określony w art. 443 kpk. Zgodnie z treścią tego przepisu w razie przekazania sprawy do ponownego rozpoznania wolno w dalszym postępowaniu wydać orzeczenie surowsze niż uchylone tylko wtedy gdy orzeczenie to było zaskarżone na niekorzyść oskarżonego (……).

Przytoczyć w tym miejscu należy utrwalone już orzecznictwo SN (post. SN z 5.10.2010 r. III K 79/10), który wskazał, że instytucja gwarancyjna art. 443 kpk rozciąga się także na ustalenia faktyczne, i to niezależnie od tego, czy ustalenia te zawarte zostały w opisie czynu przypisanego oskarżonemu w tzw. części dyspozytywnej wyroku lub postanowienia, czy jedynie w części motywacyjnej orzeczenia. Odniesienie zakazu reformationis in peius do ustaleń faktycznych i to zarówno w postępowaniu odwoławczym jak i w postępowaniu ponownym, jest wynikiem konsekwentnej wykładni funkcjonalnej przepisów art. 434 § 1 k.p.k. i art. 443 k.p.k., mającej charakter gwarancyjny. W tej sytuacji zakaz orzekania na niekorzyść rozumieć należy jako zakaz dokonania jakichkolwiek zmian , które powodować mogą negatywne skutki dla oskarżonego, także zmian w zakresie ustaleń faktycznych, także tych zmian, które uwidocznione są jedynie w treści uzasadnienia orzeczenia.

Z treści przytoczonego stanowiska wynika, że zmiany w ustaleniach faktycznych, tylko wówczas nie mogą być dokonane z uwagi na zakaz, o którym mowa, jeśli mogłyby spowodować negatywne skutki dla oskarżonego.

Co więcej SN wskazał także ( LEX nr 1383420), że sięgnięcie przez sąd meriti po surowszą podstawę wymiaru kary nie przesądza o wydaniu "orzeczenia surowszego" w rozumieniu art. 443 k.p.k. Orzeczenie takie zapada, gdy w świetle okoliczności konkretnej sprawy następuje realne zwiększenie dolegliwości dla oskarżonego, przy czym chodzi o globalne pogorszenie jego sytuacji w porównaniu z poprzednim wyrokiem.

Analiza wydanego wobec oskarżonego orzeczenie w odniesieniu do wyroku Sądu Rejonowego w Białej Podlaskiej z dnia 5 sierpnia 2013 r., który został uchylony na skutek wyłącznie apelacji obrońcy oskarżonego przekonuje, że sytuacja M. P. nie uległa pogorszeniu. W odniesieniu do obydwu czynów Sąd Rejonowy zastosował tożsame kwalifikacje prawne oraz wymierzył identyczne kary jednostkowe i taką samą karę łączną. W pozostałym zakresie rozstrzygnięcia zawarte w wyroku są identyczne. Nie można zatem uznać żeby skarżony wyrok był orzeczeniem surowszym w jakimkolwiek aspekcie.

Istotnie , jak wskazuje obrońca , Sąd Rejonowy w Białej Podlaskiej zmienił znamię czasownikowe w zakresie czynu I przypisanego oskarżonemu ze znamienia „przechowywał” na znamię „nabył”. Zdaniem Sądu Okręgowego zmiana ta nie spowodowała w żadnej mierze zmiany sytuacji oskarżonego na niekorzyść i nie można uznać aby w ten sposób sąd naruszył zakaz ne peius. Obydwa znamiona czasownikowe zawarte są w tej samej normie prawnej obejmującej paserstwo celne a ich naruszenie zostało zagrożone taką samą sankcją karną. Ustalenie zatem przez Sąd I instancji w odniesieniu do tego samego zdarzenia faktycznego, poprzez prawidłową ocenę zachowania oskarżonego, który nie przechowywał a nabywał przedmiot czynu zabronionego nie stanowi o naruszeniu art. 443 kpk, przy zachowaniu tożsamej dolegliwości wynikającej z orzeczonych kar jednostkowych i kary łącznej oraz pozostałych rozstrzygnięć. Sąd Rejonowy nie poczynił nowych ustaleń wpływających na tzw. skompletowanie zespołu znamion typu czynu zabronionego, skutkujące wykluczeniem którejkolwiek z podstaw wyłączenia odpowiedzialności karnej czy też skutkujących wprowadzeniem do rozważań nowych okoliczności obciążających, niewziętych pod uwagę przez sąd pierwszej instancji albo też redukujących ustalony przez sąd a quo katalog okoliczności łagodzących, przez co wpływają lub choćby tylko mogą wpływać na oceny dokonywane w płaszczyźnie wymiaru kary. Stąd też zarzut obrońcy oskarżonego jest niezasadny.

Nie przekonuje także zarzut, że Sąd Rejonowy nie dokonał żadnych ustaleń faktycznych co do ilości papierosów w zajętych paczkach, na skutek czego bez żadnej podstawy faktycznej przyjął, że czyny zarzucone oskarżonemu naraziły budżet UE na wskazane w wyroku kwoty. Dokumentacja fotograficzna dotycząca zabezpieczonych papierosów na k. 111, 113, 114, 196, 199, 200 przekonuje, że są to standardowe paczki papierosów; takie zaś zawierają po dwadzieścia sztuk, co jest faktem powszechnie znanym i nie wymagającym dowodu. Obrona zaś w toku postępowania faktu tego nie kwestionowała. Obliczenia zaś dotyczące uszczupleń podatku akcyzowego i należności celnych zostały wykonane w odniesieniu także do ilości papierosów zawartych w paczkach przyjętych przez sąd ( k. 350, 352, 353).

Wskazać należy, że ilość paczek papierosów w zakresie czynu II jest nieprawidłowa, gdyż winna wynosić (...). Do ilości paczek, która została przyjęta 20.030 należało w czasie pierwszego rozpoznania sprawy doliczyć 1100 paczek papierosów znajdujących się w samochodzie ( P. K. k. 47v).One bowiem także były przez oskarżonego przechowywane zanim zostały zapakowane do samochodu V. (...). Ilość paczek papierosów opisana w wykazie dowodów rzeczowych daje właśnie wielkość (...). W odniesieniu też do tej wielkości czynione były wyliczenia na k. 350 i 353. Z uwagi na zaskarżenie wyroku na korzyść oskarżonego Sąd Rejonowy ponownie rozpoznający sprawę ani Sąd Okręgowy nie mógł poprawić tej wartości na prawidłową, gdyż działałby na niekorzyść oskarżonego. Natomiast pozostawił jako prawidłową wartość uszczuplenia podatku akcyzowego, gdyż odnosi się ona do prawidłowo ustalonego przechowywania towaru, którego następnie przepadek orzeczono.

Zasadny jest natomiast zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonej kary grzywny, choć nie z przyczyn, na które wskazuje obrońca oskarżonego. Twierdzenie skarżącego , że sąd ustalił wysokość stawki dziennej grzywny na poziomie siedmiokrotnie przewyższającym wysokość minimalną niewątpliwie odnosi się do wysokości stawki dziennej określonej w art. 33 par. 3 kk, która wynosi 10 zł. Pomija zaś odmienną regulację przewidzianą dla grzywny wymierzanej w kks ustalanej zgodnie z regułami art. 23 par. 3 kks. Stawka grzywny orzeczona przez Sąd Rejonowy jest prawidłowa i mieści się w dolnej granicy ustawowego zagrożenia, tak jak wskazał prawidłowo sąd w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Wymierzając natomiast oskarżonemu kary jednostkowe grzywny 300 stawek dziennych i 400 stawek dziennych oraz karę łączną 600 stawek dziennych Sąd Rejonowy dla uzasadnienia tej kary wskazał na uprzednią karalność oskarżonego za przestępstwa karno – skarbowe, w tym trzykrotnie w ciągu ostatnich trzech lat za takie same przestępstwa. Istotnie karta karna oskarżonego ( k. 561) fakt taki w dacie orzekania potwierdzała. Z uwagi jednak na zmianę przepisów tj. art. 107 par. 4 a obowiązujących od 21 marca 2015 r. zatarcie skazania w przypadku kary grzywny następuje z upływem roku od wykonania lub darowania kary albo przedawnienia jej wykonania. Nastąpiło zatem zatarcie skazań w odniesieniu do wyroków SR w Jarosławiu VI Ks 663/07, gdzie kara grzywny została wykonana 18.08. 2009 r., SR w Siedlcach VII KS 23/10 gdzie kara grzywny została wykonana 30.03.2011 r. Podobnie zatarcie skazania nastąpiło w stosunku do orzeczeń Sądu Rejonowego w Siedlcach sygn. akt VII K 327/12 i Sądu Rejonowego w Białej Podlaskiej sygn.akt VII K 224/13 ( notatka dot. uiszczenia kar grzywny z 9 września 2015 r., ujawniona w czasie rozprawy odwoławczej). Oskarżony w dacie orzekania przez Sąd Okręgowy był osobą niekaraną ( k. 651) , co czyniło orzeczoną wobec niego karę łączną grzywny niewspółmiernie surową. Sąd Okręgowy z uwagi na powyższe zmienił zaskarżony wyrok w tej części, wymierzając oskarżonemu karę łączną grzywny w wymiarze 420 stawek dziennych. Uznał, że tak orzeczona kara będzie spełniała wymogi przewidziane w art. 53 kk, spełni swój cel zarówno z punktu widzenia prewencji ogólnej jak i szczególnej uświadamiając oskarżonemu nieopłacalność pozyskiwania środków finansowych drogą przestępstwa. Wymiar kar jednostkowych orzeczonych przez Sąd Rejonowy jest prawidłowy i adekwatny do szkodliwości społecznej tych czynów, którą sąd określił prawidłowo mając na uwadze, iż jest on znaczny, co wynika z przyjętych wyroku kwot uszczupleń należności publicznoskarbowych. Nie przekracza on także stopnia zawinienia oskarżonego.

Kwalifikacje prawne czynów przypisanych oskarżonemu są prawidłowe, także nie budzi zastrzeżeń rozstrzygnięcie dotyczące przepadku zabezpieczonych papierosów.

Mając powyższe na uwadze, nie dostrzegając uchybień z art. 439 i 440 kpk, które należałoby uwzględnić z urzędu Sąd odwoławczy w pozostałej części utrzymał zaskarżony wyrok w mocy.

Rozstrzygnięcie o kosztach sądowych za drugą instancję uzasadniają przepisy art. 10 ustawy o opłatach w sprawach karnych i art. 636 par. 1 kpk.

Sławomir Kaczor Magdalena Kurczewska – Śmiech Ewa Bogusz - Patyra

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE