UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 stycznia 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu J. D. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach z uwagi na niespełnienie warunków nabycia tego prawa, przewidzianych przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2013. r. poz. 1442 ze zm.). tj. udowodnienie jedynie 6 lat 10 miesięcy i 7 dni wykonywania prac w szczególnych warunkach, zamiast wymaganych przepisami 15 lat

W uzasadnieniu decyzji wskazano, iż do okresów prac w szczególnych warunkach nie uwzględniono okresów: zatrudnienia w (...) G. od 01 lutego 1972 r. do 15 października 1974 r., ponieważ zajmowane i wykazane w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych stanowisko „galwanizer” nie jest zgodne ze stanowiskiem wskazanym w przepisach resortowych, jak również okresu zatrudnienia w (...) w T. od 02 lipca 1979 r. do 25 października 1979 r., gdyż pracodawca w świadectwie pracy z dnia 26 kwietnia 2001 r. nie powołał przepisów resortowych (k. 16 pliku emerytalnego akt ZUS).

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony wskazał, że przez wiele lat pracował w warunkach szczególnych jako palacz kotłów, w związku z czym należy mu się świadczenie emerytalne (k. 2 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji. Z uwagi natomiast na treść odwołania pozwany stwierdził, iż istotnie ubezpieczony był zatrudniony jako palacz c.o. w Zespole (...) w T. w okresie od 20 grudnia 1990 r. do 28 lutego 2005 r., jednak za ten okres zatrudnienia nie przedłożył świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach. ( k. 3-5 akt sprawy)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony J. D., urodzony dnia (...), w dniu 01 stycznia 2015r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniosek o emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach.

Wymagany wiek 60 lat ubezpieczony ukończył w dniu 22 grudnia 2013 r. i nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego.

okoliczności bezsporne, vide: wniosek ubezpieczonego o emeryturę – k. 9-11 akt emerytalnych

W toku postępowania przed organem rentowym ubezpieczony, na dzień 01 stycznia 1999 r., udowodnił staż ogólny - 29 lat, 2 miesiące i 4 dni oraz 6 lat 10 miesięcy i 7 dni okresów pracy warunkach szczególnych.

dowód: karta przebiegu zatrudnienia ubezpieczonego – k. 15 akt emerytalnych

Zaskarżoną w sprawie decyzją z dnia 14 stycznia 2015 r. pozwany organ rentowy odmówił ubezpieczonemu J. D. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach z uwagi na niespełnienie warunków nabycia tego prawa, tj. wobec nie udowodnienia wymaganego 15–letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

dowód: decyzja pozwanego o odmowie prawa do emerytury z dnia 14 stycznia 2015 r. – k. 66 akt emerytalnych

W okresie od 2 września 1968r. do 15 października 1974r. ubezpieczony J. D. był zatrudniony w Zakładach Radiowych (...) w G. (późniejsza nazwa (...) s.a). W okresie od 2 września 1968 r. do 07 września 1971 r. był zatrudniony jako uczeń, od 08 września 1971 r. do 31 stycznia 1972 r. pracował na stanowisku pracownika fizycznego wydziału mechanicznego oraz od 01 lutego 1972 r. do 15 października 1974 r. na stanowisku galwanizera.

Zakład pracy wystawił ubezpieczonemu świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, z którego wynika, iż w okresie od 2 września 1972r. do 15 października 1974r., będąc zatrudnionym na stanowisku galwanizera, wykonywał prace przy galwanizowaniu cynkiem, miedzią, chromem, niklem i cyną tj. prace określone w wykazie A dział III poz. 76 załącznika do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r.

W okresie od 26 października 1972r. do 14 października 1974r. ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową.

Dowód: akta ZUS: kserokopia książeczki wojskowej k. 4 pliku kapitałowego, świadectwo pracy - k. 7 pliku rentowego, świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych k. 13 pliku emerytalnego, oraz akta osobowe k. 55 a.s.

W okresie od 5 października 1978r. do 30 listopada 1979 r. J. D. był zatrudniony w (...) T. (obecnie (...) sp. z o.o. w T.). W okresie od 5 października 1978 r. do 7 lutego 1979r. pracował na stanowisku konduktora autobusu, od 8 lutego 1979 r. do 1 lipca 1979r. był kursantem, po ukończeniu kursu i uzyskaniu prawa jazdy kategorii „D” ubezpieczony w okresie od 2 lipca 1979 r. do 25 października 1979 r. pracował na stanowisku kierowcy autobusu, następnie od 26 października 1979 r. do 30 listopada 1979 r. na stanowisku konduktora autobusu.

Zakład pracy (a właściwie jego następcy prawni) wystawili ubezpieczonemu w dniach 26 kwietnia 2001r. oraz w dniu 23 marca 2015r. świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych, z których wynika, iż w okresie od 2 lipca 1979r. do 25 października 1979r. ubezpieczony pracował na stanowisku kierowcy autobusu powyższej 15 miejsc i wykonywał prace o których mowa w Wykazie A dział VIII pkt 2 załącznika do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. oraz wymienionych w wykazie A dział VIII poz. 2 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia nr 64 Ministra Komunikacji z dnia 29 czerwca 1983 r. w spraw prac w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu komunikacji, których wykonanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytury lub renty inwalidzkiej (Dz. Urz. MK nr 10 poz. 77).

Dowód: akta ZUS: świadectwo pracy - k. 19 pliku rentowego, świadectwa wykonywania prac w warunkach szczególnych k. 14 pliku emerytalnego oraz k. 14 akt sprawy oraz akta osobowe (k. 57 a.s.)

W okresie od 8 września 1986 r. do 28 lutego 2005 r. ubezpieczony zatrudniony był w Zespole (...) w T.. W okresie od 8 września 1986r. do 31 stycznia 1988r. pracował jako hydraulik, w okresie od 1 lutego 1988 r. do 19 grudnia 1990 r. pracował jako pomocnik palacza oraz od 20 grudnia 1990 r. do 28 lutego 2005 r. jako palacz CO.

Do zakresu obowiązków powoda na stanowisku pomocnika palacza c.o. i palacza c.o. należała obsługa pieców parowych, a po modernizacji kotłowni w 1997 kotłów wodnych, które ogrzewały szpital i pogotowie, latem zaś wodę. W kotłowni były 3 niezautomatyzowane kotły żeliwne typ ECA IV o parametrach: przed modernizacją - 0,152 MW, 0,170 MW, 0,205 MW, w każdym ciśnienie pary nie przekraczało 70 Kpa, po modernizacji 0,162 MW, 0,181 MW, 0,218 MW, w żadnym temperatura wody na wylocie nie przekraczała 100°C. Paliło się w nich węglem i koksem. Zadaniem ubezpieczonego było dowieźć opał i zasypać kotły. W spornym okresie zatrudnionych było 4 palaczy – na zmianie pracowali pojedynczo. Ubezpieczony pracował w systemie 12/24 godziny. Ubezpieczony posiada uprawnienia do obsługi kotłów wodnych do 100°C i 220 KW na paliwo stałe oraz obsługi aparatury kontrolno-pomiarowej do urządzeń i instalacji powyższych kotłów.

W spornym okresie współpracownikiem ubezpieczonego był Z. M. zatrudniony również na stanowisku palacza i mający z powodem ten sam zakres obowiązków.

Zgodnie z interpretacją pojęcia „kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego”, dokonaną przez Ministerstwo Pracy, Płac i Spraw Socjalnych w piśmie z dnia 14.11.1985 r. dokonanej na podstawie obowiązującej wówczas Polskiej Normy - (...)(która określała pojęcie kotłów grzewczych i ich parametry), przez niezautomatyzowane kotły parowe lub wodne typu przemysłowego należy rozumieć urządzenia z paleniskiem, przeznaczone do wytwarzania pary lub podgrzewania wody ciepłem wywiązującym się w procesie spalania paliwa, których moc przekracza l MW, przy czym w kotłach wodnych temperatura wody na wylocie przekracza 115 stopni Celsjusza, a w kotłach parowych ciśnienie pary przekracza 70 kPa /ok. 0,7 at./.

Kotły zainstalowane w kotłowni szpitala i obsługiwane przez ubezpieczonego nie były kotłami parowymi o ciśnieniu pary przekraczającym 70 kPa /0,7 at/ ani wodnym o temperaturze wody przekraczającej 115° C, w związku z czym pracodawca powoda odmówił wystawienia świadectwa wykonywania przez niego pracy w warunkach szczególnych.

W sprawie IV P 397/05 toczącej się przed Sądem Pracy w S. ubezpieczony pozwem z dnia 20 stycznia 2005 r. wniesionym przeciwko Zespołowi (...) w T. domagał się m.in. ustalenia, ze w okresie od 1 marca 1988 r. do 28 lutego 2005 r. pracował w warunkach szczególnych. Wyrokiem z dnia 14 marca 2005 r. Sąd I instancji oddalił powództwo w tym zakresie - potwierdzając prawidłowość stanowiska pracodawcy. Następnie wyrokiem z dnia 22 listopada 2005 r. (sygn. akt VII Pa 339/05) Sąd Okręgowy w Gdańsku oddalił apelację powoda, wskazując jednak na brak interesu prawnego powoda w żądaniu przez Sąd ustalenia pracy w warunkach szczególnych, co skutkowało brakiem konieczności badania w postępowaniu apelacyjnym, czy praca wykonywana przez powoda była pracą w warunkach szczególnych. Wyrokiem z dnia 16 listopada 2006 r. (sygn. akt II PK 81/06) Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną powoda.

dowód: akta ZUS – świadectwo pracy k. 25, akta sprawy SR w Starogardzie Gdańskim IV P 397/05 : pozew k. 2, odpowiedź na pozew k. 10-11, pisma k.14-15, protokół rozprawy k.17, pisma pozwanego k.20-21, wyrok Sądu z 14.03.2005r. wraz z uzasadnieniem k. 23, k. 86-89, wyroku SO wraz z uzasadnieniem k. 98, k. 103-112, wyroku SN wraz z uzasadnieniem k. 127- 131, zeznania świadka Z. M. (00:02:28-00:09:39) oraz zeznania ubezpieczonego (00:10:36 – 00:17:01) – protokół rozprawy wraz z zapisem audio k. 81-84 akt sprawy

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach niniejszej sprawy, w tym akt osobowych, aktach emerytalnych pozwanego organu, oraz dokumentów z akt sprawy IV P 397/05 Sądu Rejonowego w Starogardzie Gdańskim, których prawdziwość i rzetelność nie była przez żadną ze stron kwestionowana. Sąd również nie znalazł podstaw do podważenia jej wiarygodności z urzędu.

Podstawę ustaleń stanu faktycznego stanowiły także uznane za wiarygodne, szczere i przekonujące zeznania świadka Z. M. oraz zeznania wnioskodawcy, tym bardziej, że korespondowały z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych odwołanie skarżącego J. D. nie jest zasadne i z tego tytułu nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem niniejszego postępowania była kwestia ustalenia prawa ubezpieczonego do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

W pierwszej kolejności zaznaczyć należy, że do wnioskodawcy ma zastosowanie art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. 2015.748 ze zm.). Stanowi on, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli: 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn oraz 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (ust. 1). Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w tym funduszu, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

Skarżący powołuje się na wykonywanie pracy w szczególnych warunkach, zatem winien udowodnić do 1 stycznia 1999 roku 15 lat takiej pracy, wymienionej w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Przypomnieć należy, że prawo do emerytury w wieku niższym od powszechnego z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest ściśle związane z szybszą utratą zdolności do zarobkowania z uwagi na szczególne warunki lub szczególny charakter pracy. Praca taka, świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też wykonująca ją osoba ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni. Prawo to stanowi przywilej i odstępstwo od zasady wyrażonej w art. 27 ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, a zatem regulujące je przepisy należy wykładać w sposób gwarantujący zachowanie celu uzasadniającego to odstępstwo (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2011 r, I UK 393/10, Lex nr 950426).

Podkreślić również należy, iż dla uznania konkretnego rodzaju lub stanowiska pracy za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach decydujące znaczenie ma to, czy jest to praca wymieniona w rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 4 ze zm.) i w wykazie A stanowiącym załącznik do tego rozporządzenia.

W wykazie A – prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego – stanowiącym załącznik do rozporządzenia w dziale XIV (Prace różne) pod pozycją 1 wskazano prace nie zautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego.

Nie budzi wątpliwości, iż pracodawca ubezpieczonego ze spornego okresu - Zespół (...) w T. odmówił mu wydania świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach na stanowisku palacza centralnego ogrzewania, wskazując, iż obsługiwane przez ubezpieczonego kotły - najpierw parowe, potem wodne - nie były kotłami przemysłowymi.

Po dogłębnej analizie materiału dowodowego, w szczególności dokumentów wskazanych wyżej dokumentów z akt sprawy IV P 397/05 Sądu Rejonowego w Starogardzie Gdański, jak również zeznań świadka i ubezpieczonego, Sąd Okręgowy również doszedł do przekonania, iż nie można uznać za pracę w szczególnych warunkach zatrudnienia ubezpieczonego w okresie od 01 lutego 1988 r. do 31 grudnia 1998 r., kiedy to pracował na stanowiskach pomocnika palacza i palacza, albowiem ponad wszelką wątpliwość ubezpieczony obsługiwał piece, które nie były piecami typu przemysłowego, a służyły jedynie do ogrzewania budynku szpitala i do podgrzewania wody.

Jak już wyższej wskazano przez niezautomatyzowane kotły parowe lub wodne typu przemysłowego rozumie się urządzenia z paleniskiem, przeznaczone do wytwarzania pary lub podgrzewania wody ciepłem wywiązującym się w procesie spalania paliwa, których moc przekracza l MW, przy czym w kotłach wodnych temperatura wody na wylocie przekracza 115 stopni Celsjusza, a w kotłach parowych ciśnienie pary przekracza 70 kPa /ok. 0,7 at./, natomiast nie budzi wątpliwości Sądu, że kotły zainstalowane w kotłowni szpitala i obsługiwane przez ubezpieczonego nie były kotłami parowymi o ciśnieniu pary przekraczającym 70 kPa /0,7 at/ ani wodnym o temperaturze wody przekraczającej 115°C. Co więcej, ubezpieczony nawet nie posiadał kwalifikacji do obsługi takich kotłów, gdyż w 1991r. uzyskał świadectwo kwalifikacyjne do obsługi konserwacji, naprawy i wykonywania prac konserwatorsko-pomiarowych oraz montażowych kotłów parowych i wodnych wraz z urządzeniami pomocniczymi do 0,07 MpA i do 100°C (k. 30 a.s., k. 89v akt sprawy IV P 397/05).

W sytuacji, gdy piece, które obsługiwał wnioskodawca nie spełniały parametrów technicznych kotłów przemysłowych, a w wykazie A dziale XIV pod pozycją 1 wyraźnie wskazano, że pracą w warunkach szczególnych jest niezautomatyzowana praca rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego, przyjąć należało, że wnioskodawca w istocie nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych, o których mowa w rozporządzeniu z 1983 r.

W tym stanie rzeczy brak było podstaw do zaliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia J. D. w Zespole (...) w T. od 1 lutego 1988 r. do 31 grudnia 1998 r. na stanowisku pomocnika palacza i palacza, co z kolei powoduje uznanie, iż ubezpieczony nie spełnia przesłanki z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 153, poz. 1227) oraz § 2 ust 1 i § 4 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku wyżej cytowanego do ustalenia prawa do emerytury w obniżonym wieku.

Mając powyższe na uwadze, nawet przyjęcie, że ubezpieczony wykonywał prace w szczególnych warunkach w okresach zatrudnienia w (...) G. od 01 lutego 1972 r. do 15 października 1974 r. na stanowisku galwanizera (obejmujący również okres służby wojskowej) oraz (...) w T. od 02 lipca 1979 r. do 25 października 1979 r. na stanowisku kierowcy autobusu powyższej 15 miejsc, powodowało konieczność uznania, iż ubezpieczony nie spełnił wszystkich przesłanek do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych, o którym mowa w art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, albowiem w/w okresy wraz z okresami uwzględnionymi już przez organ rentowy nie dają podstaw do uznania, że ubezpieczony legitymuje się 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych.

Z powyższych względów brak było podstaw do uwzględnienia odwołania J. D. i dlatego na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. w związku z cytowanymi wyżej przepisami orzekł jak w sentencji wyroku.

SSO Ewa Piotrowska

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE