WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 stycznia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący:	SSA Wojciech Kościołek
Sędziowie:	SSA Regina Kurek SSA Marek Boniecki (spr.)
Protokolant:	sekr.sądowy Marta Matys

po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2016 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa M. P., A. P., P. P. (1) i K. S.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 2 czerwca 2015 r. sygn. akt I C 495/14

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od każdego z powodów na rzecz strony pozwanej kwoty po 700 zł (siedemset złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Marek Boniecki SSA Wojciech Kościołek SSA Regina Kurek

Sygn. akt I ACa 1353/15

Uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 15 stycznia 2016 r.

Powodowie M. P., A. P., P. P. (1) i K. S., domagali się zasądzenia od pozwanego (...) S.A. w W. zadośćuczynień w kwotach po 100.000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu, w związku z krzywdą, jakiej doznali na skutek śmierci swojej matki, która zginęła w wypadku samochodowym w dniu 22 stycznia 2003 r.

Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa, kwestionując tak zasadę odpowiedzialności w związku z datą zdarzenia, jak i wysokość roszczeń.

Wyrokiem z dnia 2 czerwca 2015 r. Sąd Okręgowy w Krakowie zasądził od pozwanego na rzecz każdego z powodów kwoty po 70.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17 marca 2015 r., oddalił powództwa w pozostałym zakresie oraz orzekł o kosztach procesu i kosztach sądowych.

Sąd pierwszej instancji ustalił stan faktyczny szczegółowo zaprezentowany w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, z którego wynika, że: w dniu 22 stycznia 2003 r. doszło do wypadku drogowego, w którym śmierć poniosła matka powodów - D. P.. Sprawca zdarzenia posiadał zawartą umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych z pozwanym. W chwili śmierci D. P. miała 39 lat. Wówczas M. P. miał 8 lat, A. P. - 11 lat, P. P. (1) - 9 lat, a K. S. - 12 lat. Pismem doręczonym pozwanemu w dniu 20 stycznia 2014 r. powodowie wezwali pozwanego do zapłaty kwot dochodzonych pozwem. Powodowie byli bardzo zżyci ze zmarłą matką. Z uwagi na alkoholizm ich ojca matka stanowiła jedyne oparcie, na które mogli zawsze liczyć. Często ich broniła przed pijanym ojcem. Matka bardzo interesowała się nauką dzieci. Była kochającą, czułą, troskliwą matką. Przed śmiercią wraz z dziećmi mieszkała w domu jednorodzinnym u swych rodziców. Po śmierci matki powodami zaopiekowali się rodzice zmarłej oraz jej siostra. Dzieci bardzo przeżyły śmierć matki. M. P. opuścił się w nauce, nie skończył szkoły zawodowej. K. ukończyła szkołę zawodową. A. obecnie jest w trakcie nauki. P. skończył technikum rolnicze. Powodowie wspominają matkę, tęsknią za nią. W smutku spędzają każde święta. K. bardzo brakowało matki, gdy wychodziła za mąż. Wszyscy bardzo często odwiedzają grób matki. Do chwili obecnej nie pogodzili się z jej śmiercią. Śmierć D. P. miała charakter traumatyczny dla powodów i spowodowała silną reakcję stresową. Okres największego cierpienia psychicznego trwał u powodów przez pierwszych parę miesięcy, do około roku. Śmierć D. P. spowodowała zerwanie istniejącej więzi przywiązania matka - dziecko i była dla dzieci doświadczeniem zagrażającym podstawowemu bezpieczeństwu. W przypadku powodów M. P. i P. P. (1) śmierć matki wiązała się z mocnym odczuwaniem straty i pogorszeniem jakości funkcjonowania. W przypadku powódek A. P. i K. S. reakcja na śmierć wychodziła poza naturalny proces żałoby - była nasilona przez kontekst śmierci. Śmierć ta mogła wpłynąć na późniejsze losy życiowe A. P..

W ustalonym przez siebie stanie faktycznym Sąd Okręgowy przyjął, że roszczenia powodów znajdowały podstawę prawną w art. 448 k.c. w zw. z art. 24 §1 k.c. Zasądzając zadośćuczynienia w kwotach po 70.000 zł, Sąd wziął pod uwagę, że będą one odpowiednie do rozmiaru doznanej przez każdego z powodów krzywdy - wstrząsu psychicznego, jaki przeżyli, długotrwałego bólu i poczucia osamotnienia w związku ze śmiercią matki, z którą łączyła ich szczególna zażyłość i emocjonalna więź i która była dla nich osobą najbliższą. Szczególne znaczenie przy ustaleniu wysokości przyznanego zadośćuczynienia miał wiek powodów w chwili tragicznego zdarzenia. Byli oni wówczas bardzo młodymi ludźmi, emocjonalnie niewykształconymi, co niewątpliwie negatywnie musiało wpłynąć na ich dzieciństwo i dalsze życie. W ocenie Sądu pierwszej instancji zasądzone kwoty zadośćuczynienia z jednej strony zapewniają godziwe wynagrodzenie doznanej krzywdy, a z drugiej zapobiegają nieproporcjonalnemu przysporzeniu majątkowemu.

Wyrok powyższy zaskarżyli apelacją wszyscy powodowie w części oddalającej ich powództwa, wnosząc o jego zmianę poprzez zasądzenie dalszych kwot po 30.000 zł z ustawowymi odsetkami od 17 marca 2014 r.

Apelujący zarzucili naruszenie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c. poprzez błędną jego wykładnię, polegającą na przyjęciu, że kwoty po 70.000 zł dla każdego z powodów są w okolicznościach niniejszej sprawy adekwatne, podczas gdy nie rekompensują one krzywdy powodów po śmierci matki.

W odpowiedzi na apelację strona pozwana wniosła o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż Sąd Okręgowy prawidłowo, z poszanowaniem reguł wyrażonych w przepisie art. 233 §1 k.p.c. ustalił stan faktyczny sprawy, co sprawiło, że Sąd Apelacyjny przyjął go za własny.

Apelacja powodów ograniczyła się do podniesienia zarzutu o charakterze materialnoprawnym. Zdaniem skarżących Sąd Okręgowy naruszył art. 448 k.c., albowiem zasądzone na ich rzecz zadośćuczynienia nie są adekwatne do rozmiaru krzywdy doznanej przez każdego z nich na skutek śmierci matki. Ze stanowiskiem tym zgodzić się nie sposób. Wprowadzenie do powoływanego wyżej przepisu klauzuli „odpowiedniej sumy” pozostawia sądowi orzekającemu margines uznaniowości, co do wysokości zasądzanej kwoty, który doznaje dodatkowego wzmocnienia w jej fakultatywnym charakterze (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2015 r., II CSK 595/14). W konsekwencji, na co powszechnie wskazuje judykatura, apelacja strony kwestionującej wysokość zasądzonego zadośćuczynienia może okazać się skuteczna jedynie wtedy, gdy zostało ono zaniżone lub zawyżone w stopniu rażącym lub też wtedy, gdy nie zostały wzięte pod uwagę wszystkie istotne elementy rzutujące na tę formę rekompensaty. W rozpoznawanej sprawie Sąd pierwszej instancji zważył wszelkie okoliczności, na które wskazali apelujący w swoim środku odwoławczym, a mianowicie charakter więzi łączącej powodów ze zmarłą, aktualne cały czas poczucie straty, brak wsparcia ze strony drugiego rodzica, czy wreszcie wiek powodów i ich matki w chwili jej śmierci - jako elementy w istotny sposób wpływające na rozmiar cierpień powodów. Nie sposób również uznać zasądzonych kwot za zaniżone, a z całą pewnością nie w stopniu uzasadniającym ingerencję Sądu Apelacyjnego. Wskazać w tym miejscu należy, iż wysokość zadośćuczynień zasądzanych w innych, nawet podobnych sprawach, może być uznana jedynie za przesłankę o charakterze posiłkowym, która w żadnym wypadku nie powinna naruszyć kompensacyjnej funkcji tego rodzaju świadczenia. Zasądzone na rzecz powodów kwoty funkcję tę niewątpliwe realizują, szczególnie gdy odnieść je do stopy życiowej społeczeństwa.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

Za podstawę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego, które po stronie pozwanej ograniczyły się do wynagrodzenia radcy prawnego przyjęto art. 98 §1 k.p.c. w zw. z art. 105 §1 k.p.c. i w zw. z art. 391 §1 k.p.c. oraz §6 pkt 6 w zw. z §12 ust. 1 pkt 2

rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t. jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 490).