UZASADNIENIE

K. O. wniósł pozew o obniżenie alimentów świadczonych na rzecz swojej małoletniej córki W. O., reprezentowanej przez matkę E. W., z kwoty po 500, - złotych do 200,- złotych miesięcznie. Powód powoływał się na trudną sytuację materialną, w jakiej się znalazł, spowodowaną brakiem zatrudnienia oraz dobrą sytuacją materialną matki dziecka.

Matka małoletniego pozwanego wniosła o oddalenie powództwa, powołując się na wysokie koszty utrzymania córki.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wysokość świadczenia alimentacyjnego na rzecz małoletniego (...)została ustalona po raz ostatni wyrokiem Sądu Rejonowego w Brodnicy, VIII Zamiejscowy Wydział Rodzinny i Nieletnich z siedzibą w G.-D. z dnia 03 października 2013 roku w sprawie VIII RC 9/13 na kwotę 500,- złotych miesięcznie.

W chwili rozstrzygnięcia tej sprawy powód od około dwóch lat był zatrudniony w spółce (...) świadczącej usługi z zakresu telefonii stacjonarnej oraz Internetu, jako przedstawiciel handlowy, za wynagrodzeniem od 1 100,- do 2 100,- zł miesięcznie. Nie miał innych źródeł dochodu, ani większego majątku. Nie zakładał drugiej rodziny, na utrzymaniu miał tylko małoletnią W.. Dziewczynka, wówczas w wieku 5 lat, uczęszczała do przedszkola.

Matka małoletniej pozwanej po okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych otworzyła działalność gospodarczą – hurtownię (...). W tym okresie działalność ta nie przynosiła jeszcze dochodów. Po rozwodzie zawarła drugi związek małżeński, oprócz małoletniej powódki miała na utrzymaniu syna w wieku 1,5 roku.

(dowód - akta VIII RC 9/13 Sądu Rejonowego w Brodnicy, VIII Zamiejscowy Wydział Rodzinny i Nieletnich z siedzibą w G.-D.)

Obecnie sytuacja stron przedstawia się następująco:

K. O. (lat 41, z zawodu murarz, zam. w K.) aktualnie pracuje na umowę zlecenie w charakterze kierowcy. Po okresie miesiąca przerwy zatrudnił się ponownie na umowę zlecenia od 1 sierpnia 2015 roku. Zarobki określa na ok. 1 300,- złotych miesięcznie. Czas jego pracy jest nieregularny, ale przeciętnie wynosi 12 godzin dziennie. Nie ma innych źródeł dochodu ani większego majątku. Nie założył drugiej rodziny, na utrzymaniu ma tylko małoletnią W.. Mieszka wspólnie z rodzicami, w lokalu kolejowym o powierzchni 40 m kw. Rodzice mają emeryturę. Tytułem udziału w kosztach utrzymania mieszkania płaci rodzicom następujące kwoty: czynsz 200,- złotych, energia elektryczna 120,- złotych, gaz 36,- złotych miesięcznie, opłaty za Internet, telefon i telewizję kablową 30,- złotych. Koszt swojego wyżywienia określa na 450,- złotych miesięcznie. Koszt utrzymania samochodu, ponoszony wspólnie z ojcem, to około 150,- złotych na miesiąc. Obciążają go zadłużenia: z tytułu alimentów na rzecz Funduszu Alimentacyjnego w wysokości około 3000,- złotych, na rzecz samego dziecka w kwocie 766,- złotych oraz z tytułu składek ubezpieczeniowych 230,- złotych. Urząd Gminy stworzył wprawdzie możliwość odpracowania zadłużenia, jednak w ocenie samego K. O. skorzystanie z tej propozycji uniemożliwiłoby mu pracę zawodową. Stan zdrowia powoda jest dobry.

(dowody:

- zeznania powoda na kartach 87 i 88 akt,

- zaświadczenia na kartach 8 – 10, 74. 82, 83, 85 akt)

Małoletnia W. ma obecnie 7 lat i po wakacjach rozpocznie naukę w II klasie szkoły podstawowej. Rozwija się odpowiednio do swojego wieku, a jej stan zdrowia jest dobry. Wymaga jednak stałego aparatu ortodontycznego, którego koszt to około 2500,- złotych. Koszt wizyty u ortodonty to 70,- złotych a koszt leczenia stomatologicznego od jesieni 2014 r. to łącznie 800,- złotych. Koszt wyposażenia do szkoły w ubiegłym roku szkolnym wyniósł około 300,- złotych. Małoletnia W. chodzi na dodatkowe zajęcia taneczne, związane z tym wydatki to około 100,- złotych, obejmują zakup sukienki i wyjazdy na występy.

Jej matka E. W. (lat 34, z zawodu sprzedawca, zamieszkała w K.) nadal prowadzi własną działalność gospodarczą – sprzedaż artykułów BHP. Swój dochód z tej działalności określa na około 400,- złotych miesięcznie, a obecnie – jak twierdzi – ma dochód zerowy, bo płaci 100% składkę ZUS. Ponadto otrzymuje zasiłek rodzinny w łącznej wysokości 168,- złotych. Nie osiąga innych dochodów, nie posiada wartościowego majątku. Wspólnie z ojcem jest właścicielką samochodu B. (nieustalony model), a jej mąż ma samochód O. (...). Założyła drugą rodzinę, z obecnego związku ma trzyletniego syna. Jej mąż jest przedstawicielem handlowym, zarabia około 1 200,- złotych. Mieszkają w domu jednorodzinnym jej rodziców, zajmując piętro. Ponoszą połowę kosztów utrzymania domu: gaz 60,- złotych, energia 250,- złotych, woda 100,- złotych, śmieci 20,- złotych, (...),- złotych, opłaty za RTV i Internet 100,- złotych miesięcznie. Wspólnie z rodzicami spłacają kredyt na remont mieszkania, ich udział to około 300,- złotych. Za przedszkole dla syna płacą około 200,- złotych miesięcznie.

(dowody:

- zeznania matki małoletniej pozwanej na kartach 88 i 89 akt,

- zaświadczenia na kartach 61 do 72, 75 i 86 akt)

Ustalenia Sądu opierają się przede wszystkim na zeznaniach stron, które w wystarczającym zakresie przedstawiły sytuację materialną i rodzinną małoletniej W. i jej rodziców. Zastrzeżenia co do zgodności przedstawionych w nich faktów z rzeczywistym stanem faktycznym zostały omówione poniżej. Uzupełnieniem zeznań stały się też powołane dokumenty

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo w niniejszej sprawie opiera się na art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (krio). Przepis ten dopuszcza zmianę wysokości świadczenia alimentacyjnego (zarówno podwyższenie, jak i obniżenie) w razie zmiany stosunków w porównaniu ze stanem istniejącym w chwili wydania poprzedniego orzeczenia. Oceniając te stosunki, Sąd bierze pod uwagę te przesłanki, które zgodnie z art. 135 § 1 krio decydują o wysokości alimentów, a mianowicie zakres usprawiedliwionych potrzeb osób uprawnionych (w tym przypadku – małoletniej W.) oraz zarobkowe i majątkowe możliwości osoby zobowiązanej, to jest powoda. Należy jednoznacznie podkreślić, że wymienione przesłanki nie są oceniane wyłącznie pod kątem obecnego stanu, ale przede wszystkim - w odniesieniu do stanu istniejącego w momencie rozpoznania poprzedniej sprawy. Trzeba też pamiętać, że nie chodzi tu o każdą zmianę w opisanych wyżej przesłankach, lecz jedynie o takie, które mają charakter istotny.

W rozważanym przypadku okres podlegający ocenie Sądu obejmuje okres około półtora roku. Najbardziej istotne zmiany w tym okresie, to po stronie powoda – zmiana zatrudnienia, zaś po stronie małoletniej pozwanej – rozpoczęcie nauki szkolnej i związane z tym wydatki. Nie stwierdzono natomiast istotnych zmian w zakresie sytuacji materialnej matki dziecka. Sąd, zapoznając się z zaświadczeniami o dochodach rodziców małoletniej W. oraz męża jej matki skorzystał z wiedzy opartej na doświadczeniu życiowym. Wskazuje ona na fakt, iż w aktualnych realiach społeczno – ekonomicznych pracodawcy ujmują w zaświadczeniach wyłącznie podstawowe wynagrodzenie równe statystycznemu najniższemu wynagrodzeniu w kraju, nie uwzględniając innych składników wypłacanych pracownikowi. Podobnie musi budzić wątpliwość prowadzenie przez E. W. działalności gospodarczej nie przynoszącej dochodów, co pozbawiałoby takie przedsięwzięcie logicznego uzasadnienia.

Ta ostatnia kwestia nie wymagała jednak szczególnie wnikliwej weryfikacji, albowiem należy pamiętać, iż w aktualnym stanie prawnym nie ma automatycznej zależności pomiędzy poziomem życia jednego z rodziców, a wysokością obowiązku alimentacyjnego drugiego z nich. Przeciwnie, ustawodawca przyjął zasadę równej stopy życiowej, która daje dzieciom prawo do takiego poziomu życia, jaki byliby im w stanie zapewnić oboje rodzice, współpracujący ze sobą w tym zakresie. Warto w tym miejscu zacytować wyrok Sądu Najwyższego z dnia 05 maja 1998 r., sygn. I CKN 284/98, który w następujący sposób odnosi się do omawianego zagadnienia:

Zakres usprawiedliwionych potrzeb dziecka powinien być ustalony w ten sposób, aby w razie ich zaspokojenia stopa życiowa dziecka była taka sama jak stopa życiowa rodziców. Konsekwencją tego zapatrywania jest to, że rodzice w żadnym razie nie mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie może się utrzymać samodzielnie, tylko na tej podstawie, że wykonywanie obowiązku alimentacyjnego stanowiłoby dla nich nadmierny ciężar. Rodzice muszą więc podzielić się z dzieckiem nawet najmniejszymi dochodami (podkreślenie sędziego sporządzającego uzasadnienie ). Zauważa się przy tym, że nie chodzi tu o mechaniczny podział osiąganych przez rodziców dochodów, ale o zbliżone z rodzicami zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb dzieci, przy uwzględnieniu ich wieku, stanu zdrowia, kierunku szkolenia oraz innych indywidualnych okoliczności.

Ponadto należy podkreślić, że obowiązek alimentacyjny nie polega wyłącznie na świadczeniach materialnych (w tym pieniężnych). Przeciwnie – ma on także formę osobistych starań o utrzymanie i wychowanie dziecka (art. 135 § 2 krio). Oczywistym jest, że w sytuacji, gdy rodzice dzieci pozostają w rozłączeniu, siłą rzeczy jedno z nich realizuje tę formę obowiązku alimentacyjnego w znacząco większym zakresie. Tym bardziej drugi rodzic musi wesprzeć dziecko materialnie, a udział obojga rodziców w kosztach utrzymania córki z opisanych wyżej względów nie musi być matematycznie równy.

Z przedstawionych przez powoda dowodów nie wynika, aby jego sytuacja życiowa poza zmianą miejsca zatrudnienia uległa innym poważnym zmianom. W szczególności nie zaszły inne obiektywne okoliczności powodujące pogorszenie się jego sytuacji materialnej w stopniu uzasadniającym obniżenie jego świadczeń na rzecz córki.

W ocenie Sądu wysokość alimentów ustalona w poprzedniej sprawie nie jest wygórowana i leży w możliwościach zarobkowych powoda, spełniając tym samym omówione wyżej przesłanki z art. 135 § 1 krio. W konsekwencji Sąd na podstawie art. 138 krio oddalił powództwo.

Orzeczenie o zwrocie przez powoda stronie pozwanej poniesionych przez nią kosztów procesu znajduje podstawę prawną w art. 98 § 1 – 3 Kodeksu postępowania cywilnego (kpc), natomiast zwolnienie powoda z pozostałych kosztów sądowych – w art. 102 kpc.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE