UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Rybniku w dniu 21 kwietnia 2015r. w sprawie o sygn. II K 869/14 wydał wyrok łączny wobec skazanego Ł. W..

W punkcie 1 zaskarżonego wyroku łącznego na zasadzie art. 91 § 2 kk Sąd Rejonowy wymierzył skazanemu karę łączną pozbawienia wolności obejmującą wyroki:

- Sądu Rejonowego w Żorach z dnia 09.02.2007r., sygn. akt II K 753/06

- Sądu Rejonowego w Żorach z dnia 12.12.2007r., sygn. akt II K 733/07 w pkt. 1 sentencji wyroku

- Sądu Rejonowego w Żorach z dnia 12.12.2007r., sygn. akt II K 733/07 w pkt. 4 sentencji wyroku

w rozmiarze 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

W punkcie 2 zaskarżonego wyroku na zasadzie art. 577 kpk Sąd zaliczył skazanemu na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności okres kary odbytej w sprawie II K 753/06 od dnia 5 sierpnia 2008r. do dnia 5 lutego 2009r. oraz kary odbytej w sprawie II K 733/07.

W punkcie 3 na zasadzie art. 91 § 2 kk Sąd Rejonowy wymierzył skazanemu karę łączną pozbawienia wolności obejmującą wyroki:

- Sądu Rejonowego w Żorach z dnia 12.12.2007r., sygn. akt II K 733/07 w pkt. 2 sentencji wyroku

- Sądu Rejonowego w Żorach z dnia 12.12.2007r., sygn. akt II K 733/07 w pkt. 3 sentencji wyroku

- Sądu Rejonowego w Żorach z dnia 11.04.2008r., sygn. akt II K 126/08 w pkt. 3 sentencji wyroku

w rozmiarze 1 roku i 7 miesięcy pozbawienia wolności

W punkcie 4 zaskarżonego wyroku na zasadzie art. 577 kpk Sąd zaliczył skazanemu na poczet orzeczonej w pkt 3 kary łącznej pozbawienia wolności okres kary odbytej w sprawie II K 126/08 od dnia 5 lipca 2014r. do dnia 5 marca 2015r.

W punkcie 5 na zasadzie art. 85 kk i art. 86 § 1 kk Sąd Rejonowy wymierzył skazanemu karę łączną pozbawienia wolności obejmującą wyroki:

- Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 22.04.2010r., sygn. akt IX K 1248/10

- Sądu Rejonowego w Żorach z dnia 06.10.2010r., sygn. akt II K 180/10

- Sądu Rejonowego w Żorach z dnia 06.04.2011r., sygn. akt II K 4/11 w pkt. 2 sentencji wyroku

- Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 16.06.2011r., sygn. akt III K 951/10

w rozmiarze 5 lat pozbawienia wolności

Na zasadzie art. 577 kpk Sąd zaliczył skazanemu na poczet orzeczonej w pkt. 5 kary łącznej pozbawienia wolności okres kary odbytej w sprawie IX K 1248/10 od dnia 5 stycznia 2013r. do dnia 5 lipca 2014r. , faktycznego pozbawienia wolności w sprawie o sygn. akt. II K 180/10 od dnia 15 lutego 2010r. do dnia 16 lutego 2010r. oraz w sprawie o sygn. akt II K 4 / 11 w dniu 29 września 2010r. oraz okres odbytej kary pozbawienia wolności w sprawie II K 951/10 od dnia 5 marca 2015r.

Na mocy art. 85 kk i art. 86 § 1 i 2 kk połączył kary grzywny orzeczone: a/ wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 22 kwietnia 2010r. w sprawie o sygn. akt. IX K 1248/10;

b/ wyrokiem Sądu Rejonowego w Żorach z dnia 6 kwietnia 2011r. w sprawie o sygn. akt. II K 4/11 w pkt. 2 sentencji wyroku;

c/ wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 16 czerwca 2011r. w sprawie o sygn. akt. III K 951/10

i wymierzył skazanemu Ł. W. karę łączną grzywny w wymiarze 95 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 20 zł.

Na zasadzie art. 577 kpk Sąd zaliczył skazanemu na poczet orzeczonej kary łącznej grzywny w pkt. 7 grzywnę uiszczoną w sprawie II K 4/11 oraz w sprawach III K 951/10 i IX K 1248/10 uznając ją za wykonana w całości.

W pozostałym zakresie wyroki wymienione w pkt I do VII podlegają odrębnemu wykonaniu.

Na zasadzie art. 572 kpk umorzył postępowanie o wydanie wyroku łącznego w pozostałym zakresie.

Na zasadzie art. 29 ust. 1 ustawy Prawo o adwokaturze zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Indywidualnej Kancelarii adw. J. R. kwotę 206,64 zł brutto tytułem zwrotu kosztów obrony z urzędu w sprawie skazanego. Zwolnił również skazanego od ponoszenia kosztów sądowych i

opłaty, przejmując je w całości na rachunek Skarbu Państwa

Apelację od tego wyroku złożył obrońca skazanego. Zaskarżył wyrok łączny w części dotyczącej wymiaru kar łącznych wymierzonych w pkt. 1, 3 i 5 wyroku Na podstawie art., 438 pkt.1 i 4 kpk wyrokowi temu zarzucił:

-obrazę przepisów prawa materialnego polegającą na nieuwzględnieniu zawartych w art. 53 § 2 kk zasad wymiaru kary w szczególności poprzez nieuwzględnienie właściwości i warunków osobistych sprawcy przy wymiarze kar łącznych.

-rażącą niewspółmierność orzeczonych kar łącznych wynikających z zastosowania zasad zbliżonych do zasady kumulacji poszczególnych kar.

Podnosząc powyższe zarzuty obrońca skazanego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i wymierzenie skazanemu kary łącznej w dolnych granicach zagrożenia ustawowego z zastosowaniem zasady pełnej absorpcji jednej kary przez drugą.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

apelacja w części zasługuje na uwzględnienie, a konsekwencją jej rozpoznania stała się konieczność zmiany orzeczonej kary łącznej wymierzonej skazanemu w pkt. 5 zaskarżonego wyroku poprzez jej obniżenie. W pozostałej części rozstrzygnięcia zawarte w wyroku łącznym były prawidłowe zatem nie mogły ulec zmianie w drodze kontroli odwoławczej. W pierwszym rzędzie wskazać należy, że Sąd Rejonowy w prawidłowy sposób procedował w sprawie z wniosku skazanego Ł. W. o wydanie wyroku łącznego. Słusznie uznał, że w sprawie mamy do czynienia z wystąpieniem trzech realnych zbiegów przestępstw, za które to wymierzono kary tego samego rodzaju. Prawidłowo orzekł o połączeniu kar za przestępstwa, za które Ł. W. skazany został prawomocnymi wyrokami. Słuszne było także rozstrzygnięcie w przedmiocie umorzenia – z uwagi na brak warunków do wydania wyroku łącznego: – w sprawie wyroku Sądu Rejonowego w Żorach z dnia 06.04.2011r., sygn. akt II K 4/11– w sprawie wyroku Sądu Rejonowego w Żorach z dnia 12.10.2011r., sygn. akt II K 368/11– w sprawie wyroku Sądu Rejonowego w Żorach z dnia 15.10.2013r., sygn. akt II K 371/12.

Kary łączne wymierzone skazanemu w pkt. 1, 3 i 7 zaskarżonego wyroku bynajmniej nie noszą cech rażącej surowości. Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się, że niezależnie od możliwości zastosowania przy wymiarze kary łącznej zasady pełnej absorpcji, asperacji jak i zasady pełnej kumulacji, oparcie wymiaru kary na zasadzie absorpcji lub kumulacji traktować należy jako rozwiązanie skrajne, stosowane wyjątkowo i wymagające szczególnego uzasadnienia. Natomiast priorytetową

zasadą wymiaru kary łącznej powinna być zasada asperacji (por. A. M.:

Komentarz, Kodeks karny, W. 2004 rok s. 293; wyrok SN z 2 grudnia 1975 roku Rw 628/75, OSNKW 1976/2/33, wyrok SA w Katowicach z dnia 13 listopada 2003 roku, II AKa 339/03, LEX nr 183336). Wymiar kary łącznej winien różnić się od mechanicznego dodawania kar, a podstawową zasadą kary łącznej winna być zasada asperacji, zastosowana z uwzględnieniem wszystkich przesłanek determinujących wymiar kary łącznej. Także i tych wynikających z opinii o skazanym. Kary łączne pozbawienia wolności wymierzone w pkt. 1 i 3 zaskarżonego orzeczenia zostały wymierzone właśnie w oparciu o zasadę asperacji. Sąd Rejonowy w prawidłowy sposób wyważył ustaloną karę łączną i w prawidłowy sposób uzasadnił zastosowaną przez siebie metodę połączenia jednostkowych kar pozbawienia wolności. Należy jednocześnie zwrócić uwagę, że kara wymierzona skazanemu w pkt. 3 zaskarżonego wyroku jest tylko o 1 miesiąc wyższa niż hipotetyczna kara ustalona na zasadzie pełnej absorpcji. W wypadku tego zbiegu zarzut rażącej surowości kary jest całkowicie chybiony. Również kara łączna grzywny orzeczona w pkt. 7 zaskarżonego wyroku jest karą umiarkowanie wypośrodkowaną, ustaloną również w oparciu o zasadę aperacji. Sąd Okręgowy nie znalazł żadnych ważkich powodów, by kwestionować wymiar ustalonej na 95 stawek dziennych kary łącznej grzywny. Wartość jednej stawki została ustalona w dolnych granicach na kwotę 20 zł. zatem o jakiejkolwiek niewspółmierności kary łącznej grzywny nie może być mowy.

Jednakże rację należy przyznać obrońcy oskarżonego, iż wymierzając skazanemu karę łączną w pkt. 5 zaskarżonego wyroku nie uwzględnił Sąd I instancji w dostatecznym stopniu okoliczności przemawiających na korzyść skazanego. W tym miejscu należy przypomnieć, iż stosowanie przez sąd przy wymiarze kary łącznej zasady absorpcji, czy też kumulacji jest wyłącznie uzależnione od istniejącego zbiegu pomiędzy poszczególnymi czynami wchodzącymi w skład zbiegu realnego związku podmiotowo-przedmiotowego. Innymi słowy im ów związek ściślejszy tym sąd winien odwoływać się do zasady absorpcji natomiast im więzi te są luźniejsze tym bardziej kształtować karę łączną w oparciu o zasadę kumulacji. Sąd Rejonowy uzasadniając wymiar kar łącznej w niedostateczny sposób odniósł się do tego związku. Nie uwypuklił związku przedmiotowego, nie wskazał na rodzajowość przestępstw popełnionych przez skazanego i błędny wniosek wyciągnął z bliskości czasowej między poszczególnymi przestępstwami.

Należy zauważyć, że w wyroku Sądu Rejonowego w Rybniku IX K 1248/10 doszło do skazania za przestępstwa z art. 278 § 1 k.k. popełnione w dniu 29 października 2009r. na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Natomiast wyrokiem Sądu Rejonowego w Żorach z dnia 06.04. 2011r. w sprawie o sygn. akt II K 4/1 w pkt 2 sentencji wymierzono karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności za kradzież z włamaniem popełnioną w nocy z 19 na 20 listopada 2009r. Zaś wyrokiem Sądu

Rejonowego w R. w sprawie o sygn. akt. II K 951/10 wymierzono mu karę 1 roku pozbawienia wolności za przestępstwo kradzieży popełnione w warunkach powrotu do przestępstwa w dniu 2 października 2009r. Jednocześnie wyrokiem Sądu Rejonowego w Żorach z dnia 6 kwietnia 2011r. w sprawie o sygn. akt. II K 180/10 Ł. W. został skazany na karę 2 lat pozbawienia wolności za z art. 62 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 64 § 1 kk popełnione w dniu 14 lutego 2010r. Tak więc odległość czasowa pomiędzy poszczególnymi przestępstwami nie jest długa. Skazany przestępstwa przeciwko mieniu popełnił na przestrzeni dwóch miesięcy: październik, listopada 2009r. Natomiast przestępstwo przeciwko ustawie o przeciwdziałaniu narkomani zaledwie trzy miesiące później, bo w lutym 2010r. Właściwie wszystkie występki te były skierowane przeciwko temu samemu dobru chronionemu prawem czyli mieniu. Wyjątkiem był czyn z lutego 2010r. Z tych okoliczności wywodzić należy, że przy orzekaniu o karze łącznej pozbawienia wolności winna znaleźć zastosowanie zasada asperacji bardziej zbliżona do zasady absorpcji, niż kumulacji. Kara łączna 5 lat pozbawienia wolności wymierzona przez Sąd Rejonowy jawi się w tym przypadku, jako rażąco surowa. Aby odnieść się do opinii o skazanym, to zdaniem Sądu Okręgowego nie wszystkie wynikające z niej okoliczności zostały we właściwy sposób uwzględnione podczas orzekania o karze łącznej. Zachowanie skazanego w Zakładzie Karny należy ocenić jako umiarkowane. Uczestniczy on w kursach, ukończył edukacyjny program z profilaktyki uzależnień od października 2014r. został zatrudniony odpłatnie. Opinia ta zatem powinna również pozytywnie wpłynąć na ocenę postawy Ł. W..

Uwzględniając zatem w części zarzuty skarżącego, należało zmienić zaskarżony wyrok łączny w ten sposób, że obniżyć karę łączną wymierzoną przez Sąd Rejonowy w punkcie 5 wyroku do 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Wymierzenie takiej kary, jest uzasadnione rezultatem dokonanych ocen, i nie jest sprzeczne z prawem ani z aksjologią ustawy. Zdaniem Sądu Okręgowego tak ukształtowana nowa kara łączna będzie spełniała wszystkie wymogi wskazane przez ustawodawcę, a jednocześnie będzie dla skazanego dostateczną nauczką, która wdroży go w przyszłości do przestrzegania porządku prawnego. Jednocześnie uwzględnione zostaną dyrektywy łączenia kar w Rozdziale IX Kodeksu Karnego, a podsumowanie odpowiedzialności skazanego za popełnione w zbiegu realnym czyny będzie właściwe i sprawiedliwe. Zdaniem Sądu Okręgowego wymierzona w opisany wyżej sposób kara łączna jest karą sprawiedliwą uwzględniającą zasady prewencji ogólnej i szczególnej, a z pewnością nie może być odebrana za zbyt surową. Wbrew twierdzeniom autora apelacji- skazany nie zasługuje na zastosowanie wobec niego zasady absorpcji. Przeciwko temu przemawia nie tylko, brak całkowitej

zbieżności czasowej działania sprawcy, różnorodność pokrzywdzonych, inny sposób działania, ale także charakterystyka skazanego oraz kilkukrotna karalność sądowa. W tym miejscu wyraźnie zaakcentować trzeba , jak słusznie podniósł Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 8 listopada 2006r. wydanym w sprawie III K 63/06, żaden przepis postępowania karnego nie nakazuje sądowi stosowania zasady absorpcji przy wydawaniu wyroku łącznego, wprost przeciwnie odsyła do przepisów dotyczących wymierzania kary łącznej , które określają, że karę łączną wymierza się w granicach od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa do ich sumy, nie przekraczając przy karze pozbawienia wolności 15 lat z wyjątkami określonymi w art. 88 kk. Kara łączna jest swego rodzaju podsumowaniem działalności przestępczej skazanego w okresie czasu objętym skazaniami. Ma likwidować swoistą konkurencję kar w postępowaniu wykonawczym wynikłą z kilkakrotnych skazań. Nie jest to sposób na premię dla sprawcy większej ilości przestępstw. Wymierzając karę łączną stosuje się zwykłe dyrektywy karania, a zwłaszcza słuszności i celowości wyrażane przez związek podmiotowo-przedmiotowy między poszczególnymi przestępstwami. Na ogół nie ma powodu, by orzekać kary łączne w dolnych granicach, to jest w wysokości najsurowszej ze zbiegających się kar. Popełnienie więcej jak jednego przestępstwa powinno raczej skłaniać do odstępstwa od absorpcji kar niż za nią przemawiać. Wymierzenie takiej kary prowadziłoby do premiowania sprawcy popełniającego nie jedno a więcej przestępstw, zatem prowadziłoby do praktycznej bezkarności innych zachowań zabronionych (tak np. Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z Dia 19.10. 2007r. w sprawie II Aka 183/07 Prok. I Pr. wkł. 2008/4/17 KZS 2007/11/19). Zważając na przedstawione względy uznano wniosek obrońcy o wymierzenie kary łącznej przy zastosowaniu zasady absorpcji za niemożliwy do przyjęcia.

Akceptując pozostałe rozstrzygnięcia zawarte w wyroku łącznym Sąd Odwoławczy utrzymał je w mocy.

Z uwagi na to, że w sprawie występował obrońca skazanego z urzędu należało przyznać wynagrodzenie z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu. Skazanego zwolniono z kosztów sądowych z uwagi na jego obecną sytuację majątkową (pobyt w warunkach izolacji więziennej) która nie pozwala na uiszczenie tych należności.

SSO Anita Ossak

SSR(del) Katarzyna Gozdawa-Grajewska SSO Olga Nocoń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE