UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 marca 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 18 marca 2015 r. odmówił wnioskodawcy A. K. prawa do emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że decyzją z dnia 1 września 2011 r. odmówiono ubezpieczonemu prawa do emerytury. Decyzja ta jest prawomocna. Wobec braku nowych dowodów mających wpływ na prawo do świadczenia, brak jest możliwości ustalenia prawa do emerytury.

/decyzja – k. 5 plik V akt ZUS/

Odwołanie od powyższej decyzji wnioskodawca złożył w dniu 29 kwietnia 2015 r. Niniejszej decyzji zarzucił brak uwzględnienia nowego dowodu w jego sprawie jakim są wyroki Sądu Najwyższego w podobnych sprawcach, np. orzeczenie SN z dnia 2 października 2013 r. sygn. akt II UK 69/13, które to mówi o emeryturach dla kierowników, co w jego sytuacji było jedynym punktem spornym, że podczas dozoru technicznego na budowie (załącznik nr 1 do zarządzenia (...) i GŻ z dnia 31 marca 1988 r. – część A, dział XIV, poz. 24 pkt 1) wykonywał też inne prace np. biurowe – rozliczanie materiałów, płace dla brygad montażowych itp.

SN uznał, że okres wykonywania tego typu pracy (nadzór i kontrola międzyoperacyjna) uzasadnia prawo do świadczenia niezależnie od tego, ile czasu kierownik poświęca na bezpośredni nadzór pracowników, a ile na inne czynności związane ze sprawowanym dozorem i stanowiące jego integralną część.

/odwołanie – k. 2/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania od powyższej decyzji. W uzasadnieniu przywołał argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie – k. 3/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. K. urodził się w dniu (...)

/bezsporne/

W dniu 27 sierpnia 2010 r. złożył wniosek o emeryturę.

/wniosek – k. 1 – 3 plik II akt ZUS/

Decyzją z dnia 8 września 2010 r. organ rentowy odmówi ł ubezpieczonemu prawa do emerytury, gdyż ubezpieczony nie udokumentował rozwiązania stosunku pracy z każdym pracodawcą, na rzecz którego praca była wykonywana bezpośrednio przed dniem ustalania prawa do emerytury oraz do dnia 1 stycznia 1999 r. nie został udowodniony wymagany 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

/decyzja – k. 41/42 plik II akt ZUS/

Odwołanie od w/w decyzji złożył wnioskodawca i wyrokiem z dnia 26 listopada 2010 r. Sąd Okręgowy oddalił odwołanie ubezpieczonego od w/w decyzji z dnia 8 września 2010 r.

/odwołanie – k. 53 – 57 plik II akt ZUS, wyrok – k. 71 plik II akt ZUS /

W dniu 4 stycznia 2011 r. ubezpieczony złożył kolejny wniosek o prawo do emerytury.

/wniosek – k. 91 – 92 plik II akt ZUS/

Decyzją z dnia 24 lutego 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku A. K. z dnia 4 stycznia 2011 r. odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury, ponieważ do dnia 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Do pracy w szczególnych warunkach ZUS nie zaliczył mu okresu zatrudnienia od 9 lutego 1972 r. do 31 grudnia 1998 r. na stanowisku kierownika budowy w Przedsiębiorstwie (...). Organ rentowy uwzględnił ogólny staż pracy wynoszący 28 lat, 7 miesięcy i 14 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

/decyzja – k. 101/102 plik II akt ZUS/

Odwołanie wnioskodawcy od w/w decyzji zostało oddalone wyrokiem Sądu okręgowego w Łodzi z dnia 4 maja 2011 r. w sprawie VIII U 443/11. W toku postępowania sądowego na okoliczność prac wykonywanych w szczególnych warunkach Sąd przesłuchał 2 świadków J. K. i M. K..

/wyrok – k. 58 w aktach VIII U 443/11, uzasadnienie – k. 63 – 69 w aktach VIII U 443/11/

W dniu 2 sierpnia 2011 r. ubezpieczony ponownie złożył wniosek o emeryturę.

/wniosek – k. 1 – 2 plik IV akt ZUS/

Decyzją z dnia 1 września 2011 r. ZUS II Oddział w Ł. ponownie odmówił A. K. prawa do wcześniejszej emerytury z uwagi na nieudokumentowanie 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Do pracy w szczególnych warunkach ZUS nie zaliczył mu okresu zatrudnienia od 9 lutego 1972 r. do 31 grudnia 1998 r. na stanowisku kierownika budowy w Przedsiębiorstwie (...). Organ rentowy uwzględnił ogólny staż pracy wynoszący 28 lat, 7 miesięcy i 14 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

/decyzja – k. 17 plik IV akt ZUS/

Odwołanie od w/w decyzji złożył ubezpieczony i Sąd Okręgowy Wyrokiem z dnia 23 listopada 2011 r. w sprawie VIII U 1628/11 oddalił odwołanie wnioskodawcy.

/wyrok – k. 28 w aktach VIII U 1628/11, uzasadnienie – k. 39 w aktach VIII U 1628/11/

Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie sygn. akt III AUa 252/12 oddalił apelację od w/w wyroku Sądu Okręgowego z dnia 23 listopada 2011 r.

/wyrok – k. 61 w aktach VIII U 1628/11/

Ubezpieczony w dniu 18 marca 2015 r. ponownie złożył wniosek o prawo do emerytury. Do wniosku nie załączył on żadnych nowych dokumentów dotyczących stażu pracy wnioskodawcy.

/wniosek – plik V akt ZUS/

Zaskarżoną decyzją z dnia 30 marca 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 18 marca 2015 r. odmówił wnioskodawcy A. K. prawa do emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że decyzją z dnia 1 września 2011 r. odmówiono ubezpieczonemu prawa do emerytury. Decyzja ta jest prawomocna. Wobec braku nowych dowodów mających wpływ na prawo do świadczenia brak jest możliwości ustalenia prawa do emerytury.

/decyzja – k. 5 plik V akt ZUS/

Wnioskodawca był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) od 9 maja 1972 r. do 30 września 2003 r. w pełnym wymiarze godzin pracy na stanowisku kierownika budowy.

/świadectwo pracy – k. 7/8 plik II akt ZUS/

Zgodnie z umową o pracę z dnia 9 maja 1972 r. wnioskodawca najpierw został zatrudniony na wstępny staż pracy na stanowisku stażysty w D. TP. Po zakończonym stażu od dnia 1 września 1972 r. wnioskodawca objął stanowisko kierownika budowy w D. TP, które zajmował do końca swojego zatrudnienia w (...).

/bezsporne/

Wnioskodawca ma wykształcenie średnie techniczne. W 1969 roku ukończył Technikum Energetyczne o specjalności energetyka cieplna, z wykształcenia jest technikiem energetykiem. W styczniu 1977 r. posiadając przygotowanie do wykonywania samodzielnej funkcji kierownika budowy w specjalności instalacyjno - inżynieryjnej w zakresie instalacji elektrycznych wnioskodawca uzyskał uprawnienia do kierowania, nadzorowania i kontrolowania budowy i robót, kierowania i kontrolowania wytwarzania konstrukcyjnych elementów instalacji oraz oceniania i badania stanu technicznego w zakresie instalacji elektrycznych, a także sporządzania w budownictwie osób fizycznych projektów instalacji elektrycznych.

/zeznania wnioskodawcy – k. 21 – 22 w zw. z zeznaniami w aktach VIII U 1648/11 - k. 23 – 24 w zw. k. 26 – 27/

Zgodnie z zakresem czynności z dnia 8 lutego 1979 r. do obowiązków wnioskodawcy na stanowisku kierownika budowy należało: organizowanie i kierowanie całością spraw związanych z prowadzeniem budowy, zaznajamianie się z dokumentacją projektowo - kosztorysową budowy i jej konfrontowanie z rzeczywistym stanem budowy, prowadzenie dziennika budowy, sporządzanie pozostałych dokumentów budowy (jak zlecenia akordowe obmiary, podkładki do faktur, protokoły zniszczeń, listy obecności, zestawienia kosztów), przygotowaniem wszystkich dokumentów potrzebnych do sporządzenie odbioru technicznego i rozliczenia budowy, przestrzeganiem zasad bhp, wykonywanie prac elektryfikacyjnych na budowie zgodnie z dokumentacją projektowo - kosztorysową dokonywanie obmiarów wykonanych robót. Zgodnie zaś z zakresami czynności z dnia 2 marca 1987 r. i z dnia 1 czerwca 1991 r. do szczegółowego zakresu obowiązków i odpowiedzialności wnioskodawcy należało m.in.: realizowanie nałożonych miesięcznych planów, sporządzanie dokumentów płacowych od wyliczeń zarobków pracowników, wypełnianie dokumentów na pobieranie materiałów z magazynu, organizowanie prawidłowego wykorzystania sprzętu środków transportu, noclegów i zaplecza socjalnego, organizowanie pracy na budowie, przeprowadzenie szkolenia podległego personelu, ustalanie planów urlopów, występowanie z wnioskami o przeszeregowanie podległych pracowników, prowadzenie kontroli funkcjonalnej m.in. w zakresie przestrzegania dyscypliny pracy, prawidłowości wykonania pracy, jakości robót.

/bezsporne/

W okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) wnioskodawca jako kierownik budowy wykonywał nadzór nad budowami linii energetycznych niskiego i średniego napięcia, instalacji elektrycznych, stacji transformatorowych. W ramach zakresu swoich czynności wnioskodawca pobierał dokumentację, rozdzielał pracę między brygady, wyjeżdżał w teren aby zorganizować zaplecze budowy, to jest znaleźć magazyn i zakwaterowanie dla brygad montażowych. Zajmował się wywózką materiałów przywiezionych z Przedsiębiorstwa na daną budowę. Załatwiał organizację mchu (składał wniosek o ustawienie znaków informujących o montażu linek. Pracujące na budowie brygady liczyły 7-8 osób. W skład brygady wchodzili pracownicy fizyczni, monterzy i elektromonterzy. Brygad było około 60, pracowały w systemie akordowym. Wnioskodawca średnio nadzorował 2 brygady a niekiedy 3-4. Bezpośrednim przełożonym wnioskodawcy był szef produkcji. Wnioskodawca wraz z brygadzistą i monterem wytaczał linie elektryczne. Monterzy przewozili słupy betonowe a następnie je montowali. Wnioskodawca nadzorował prace monterów. Wskazywał pracownikom jak podłączyć przewody w stacji transformatorowej. Gdy słupy zostały zmontowane następowało kopanie dołów pod słupy. Doły kopali montażyści, ale czasem także mieszkańcy wsi w czynie społecznym. Następnym etapem prac było stawianie słupów, tu także wykorzystywana była pomoc mieszkańców. Po postawieniu słupów następowało naciąganie przewodów, linek, wykonanie przyłączy do budynków mieszkalnych lub gospodarczych. (...) wykonywali monterzy. Wnioskodawca nadzorował te prace, pokazywał jak instalację wykonać, podłączyć. Po wykonaniu linii instalacji wnioskodawca wykonywał pomiary. W ramach swoich obowiązków wnioskodawca wykonywał odbiory techniczne, sporządzał sprawozdania, raporty, dokumentację powykonawczą. Rozliczał się z materiałów pobranych w przedsiębiorstwie i przekazywał je inwestorowi. Rozliczał brygady z wykonanej pracy. Samodzielnie dokonywał rozliczeń, sporządzał sprawozdania zarobków brygad, wystawiał faktury dla działu księgowości. Wnioskodawca rozliczał także wartość prac wykonanych przez mieszkańców wsi. Rozliczeń wnioskodawca wykonywał pod koniec każdego miesiąca. W sezonie zimowym wykonywanie prac było ograniczone z uwagi na mrozy i opady. Prace utrudniała zmarznięta ziemia. Brygady były wtedy wykorzystywane do odśnieżania. Gdy mróz był wysoki prace były wykonywane wewnątrz obiektów.

/zeznania wnioskodawcy – k. 21 – 22 w zw. z zeznaniami w aktach VIII U 1648/11 - k. 23 – 24 w zw. k. 26 – 27, zeznania świadka J. K. – k. 20 verte w zw. z zeznaniami w aktach VIII U 1648/11 – k. 25, zeznania świadka M. K. – k. 20 verte w zw. z zeznaniami w aktach VIII U 1648/11 – k. 26/

W świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych wystawionym w dniu 30 września 2003 r. przez syndyka Przedsiębiorstwa (...) w upadłości zaświadczono, iż w okresie zatrudnienia od 9 maja 1972 r. do 30 września 2003 r. wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w energetyce - bezpośredni nadzór nad pracami przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych na stanowisku kierownika budowy wymienionym w wykazie A dziale XIV poz. 24 pkt. 1 stanowiącym załącznik do zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

/świadectwo pracy w szczególnych warunkach – k. 11 plik II akt ZUS/

Ubezpieczony nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego.

/okoliczność bezsporna/

Wnioskodawca posiada staż pracy wynoszący 28 lat, 7 miesięcy i 14 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

/wyliczenia – akta ZUS/

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, zeznań wnioskodawcy oraz zeznań świadków.

Sąd dał wiarę zeznaniom wnioskodawcy oraz świadków co do faktu, że ubezpieczony świadczył pracę jako kierownik budowy jednakże na ich podstawie niemożliwym jest ustalenie, iż podczas zatrudnienia w w/w zakładzie pracy ubezpieczony świadczył pracę w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd Okręgowy ocenił i zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999 r. osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat – dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zaś ust. 2 w/w przepisu stanowi, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r. przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki: osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 65 lat (dla mężczyzn), oraz mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat (dla mężczyzn).

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 – 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1.

Według treści § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

Analiza treści wykazu A do powołanego rozporządzenia z dnia 7 lipca 1987 r. wskazuje, że wymieniona w pkt 1 poz. 24 działu XIV praca – kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno – techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie, jest pracą w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W części B załącznika nr 1 do zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w dziale XIV pod poz. 24 wymieniona została „Kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie”. W dziale II (zatytułowanym „W energetyce”) pod poz. 1 wśród „Prac przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych” wymieniona została praca na stanowisku: elektromontera instalacji i urządzeń elektroenergetycznych (pkt 1), elektromontera linii napowietrznych niskich i średnich napięć (pkt 2), elektromontera urządzeń rozdzielczych i stacyjnych (pkt 8).

Należy podkreślić, że nabycie prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym jest przywilejem w stosunku do nabywania emerytur w powszechnym wieku emerytalnym, przeto skorzystanie z tego prawa nie może podlegać uznaniu lub opierać się na wykładni rozszerzającej, ale powinno mieć oparcie w ustalonych okolicznościach faktycznych sprawy, które spełniają prawne wymagania zakwalifikowania określonej pracy jako zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W orzecznictwie (por. np. wyrok z dnia 15 grudnia 1997 r., II UKN 417/97, OSNAPiUS 1998 nr 21, poz. 638) przyjmuje się, że nie korzysta z uprawnienia do emerytury w niższym wieku emerytalnym pracownik, który nie udowodnił, że wykonywał pracę w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Z rozważań zawartych w tym orzeczeniu należy wyprowadzić nadto wniosek, iż - ze względu na charakter omawianego świadczenia (wcześniejsza emerytura) - przepisy rozporządzenia należy wykładać ściśle.

Stosownie do § 2 ust. 1 okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. W myśl § 2 ust. 2 okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy.

Poza tym regulacja § 2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków (por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. sygn. III UZP 5/85, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84).

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na okoliczność pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w szczególnych warunkach dopuścił zarówno dowody z dokumentów, z zeznań wnioskodawcy, jak i świadków.

W rozpoznawanej sprawie nie budzi wątpliwości, że wnioskodawca spełnił warunki do uzyskania emerytury w zakresie wymaganego wieku (ukończone 60 lat) oraz ogólnego stażu pracy (co najmniej 25 lat). Spór dotyczył okresu zatrudnienia wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie (...) od 9 maja 1972 r. do 31 grudnia 1998 r. wymienionego okresu zatrudnienia, pomimo przedłożenia świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach sporządzonego przez syndyka upadłego Przedsiębiorstwa, brak jest podstaw do przyjęcia, że wnioskodawca pracując na stanowisku kierownika budowy stale i w pełnym wymiarze godzin pracy przebywał w warunkach, w których nie są zachowane higieniczne normy pracy. W ocenie sądu zakres obowiązków ubezpieczonego na stanowisku kierownika wykracza poza osobiste i bezpośrednie dozorowanie czy kontrolę stanowisk robotniczych.

Ponieważ wnioskodawca wyrażał pogląd, że wykonywane przez niego w spornych okresach zatrudnienia prace winny być zakwalifikowane jako prace z działu XIV, pkt 24 wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., to jest jako „dozór inżynieryjno - techniczny na oddziałach i wydziałach, wydziałach których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie”, Sąd na okoliczność prac wykonywanych przez wnioskodawcę w spornych okresach dopuścił dowód z zeznań zgłoszonych świadków oraz z dokumentacji pracowniczej wnioskodawcy.

Zdaniem Sądu Okręgowego brak jest podstaw do uznania pracy świadczonej przez odwołującego się w Przedsiębiorstwie (...) od 9 maja 1972 r. do 31 grudnia 1998 r. za pracę wykonywaną w warunkach szczególnych. Materiał dowodowy zebrany w sprawie nie daje bowiem dostatecznych podstaw do przyjęcia, iż wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przebywał w środowisku pracy, w którym zatrudnieni są pracownicy wykonujący prace w szczególnych warunkach. Zdaniem Sądu nie można przyjąć, iż odwołujący się wykonywał wyłącznie czynności kontroli i dozoru o jakich mowa w analizowanym przepisie. Przede wszystkim lektura zakresów czynności pozwala wnioskować, iż wnioskodawca, poza czynności kontroli i dozoru wykonywanymi bezpośrednio na budowie, był zobowiązany do realizacji także takich czynności biurowo - administracyjnych jak: prowadzenie dziennika budowy i sporządzanie pozostałych dokumentów budowy (jak zlecenia akordowe, protokoły zniszczeń, listy obecności, zestawienia kosztów), przygotowanie dokumentów potrzebnych do sporządzenia odbioru technicznego i rozliczenia budowy, sporządzanie dokumentów płacowych od wyliczeń zarobków pracowników, wypełnianie dokumentów na pobieranie materiałów z magazynu, ustalanie planów urlopów, występowanie z wnioskami o przeszeregowanie podległych pracowników, zajmował się szkoleniami, organizowaniem zaplecza socjalnego dla pracowników. Z zeznań samego wnioskodawcy i zgłoszonych świadków także wynika, że poza pracą wykonywaną w terenie wnioskodawca wykonywał prace biurowe, to jest sporządzał sprawozdania, raporty, dokumentację powykonawczą dokonywał także comiesięcznych rozliczeń (brygad z wykonanej pracy, wartości wykonanych prac, pobranych materiałów), co czyni uzasadnionym twierdzenie o braku stałego narażenia na działanie szkodliwych czynników, związanych ze świadczeniem pracy w szczególnych warunkach. Nadto brak było podstaw do jednoznacznego ustalenia, czy i jakiego rodzaju prace, spośród wymienionych w wykazie wykonywano jako podstawowe na wydziałach kierowanych przez wnioskodawcę. Nie można w ocenie Sądu pominąć, iż (co wynika z zeznań wnioskodawcy i świadków) w skład brygady kierowanej przez wnioskodawcę poza elektromonterami wchodzili także pracownicy fizyczni, a w wykonywaniu niektórych prac jak kopanie dołów czy stawianie słupów pomagali mieszkańcy wsi. Nie wszystkie wobec tego z nadzorowanych przez wnioskodawcę prac można zakwalifikować jako prace na stanowiskach, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach.

Powyższe nie pozwala na uznanie, że wykonywana w spornym okresie praca swoim rodzajem odpowiada pracy wymienionej w dziale XIV poz. 24 wykazu stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

W wyroku z dnia 6 grudnia 2007 roku Sąd Najwyższy (III UK 66/07; LEX nr 483283) wskazał, iż czynności ogólnie pojętego nadzoru lub kontroli w procesie produkcji wykonywanej w wydziałach i oddziałach, w których zatrudnieni są pracownicy wykonujący pracę w warunkach szczególnych w rozumieniu rozporządzenia z 1983 r., w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, objęte poz. 24 działu XIV wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 roku, to wyłącznie te czynności, które wykonywane są w warunkach bezpośrednio narażających na szkodliwe dla zdrowia czynniki, a więc polegające na bezpośrednim nadzorze i bezpośredniej kontroli procesu pracy na stanowiskach pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Jeśli zatem czynności te wykonywane są w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na stanowisku pracy związanej z kontrolą międzyoperacyjną, kontrolą jakości produkcji i usług oraz dozorem inżynieryjno-technicznym, to okres wykonywania tej pracy jest okresem pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu. Natomiast, jeśli pracownik zatrudniony na stanowisku związanym z kontrolą międzyoperacyjną, kontrolą jakości produkcji i usług oraz dozorem inżynieryjno-technicznym wykonuje - poza bezpośrednim nadzorem procesu produkcji - inne czynności, w tym szeroko rozumiane czynności administracyjno-zarządzające, polegające na wykonywaniu pracy umysłowej i biurowej, istotne znaczenie z punktu widzenia uprawnień do emerytury na podstawie art. 32 ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS ma ustalenie, jaką część obowiązującego czasu pracy zajmowały te czynności.

W uzasadnieniu wskazanego wyroku Sąd Najwyższy podkreślił, iż we wskazanej pozycji 24 nie wymienia się stanowiska pracy, lecz odwołuje się do czynności ogólnie pojętego nadzoru lub kontroli w procesie produkcji wykonywanej w tych wydziałach i oddziałach, w których zatrudnieni są pracownicy wykonujący pracę w warunkach szczególnych. Jednocześnie podniósł, że definicję ustawową "pracy w szczególnych warunkach" zawiera art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS stwierdzając, iż za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Praca w warunkach szczególnych to praca, w której pracownik w sposób znaczny jest narażony na niekorzystne dla zdrowia czynniki i pracę taką pracownik musi wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, aby nabyć prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym. Sąd Najwyższy podkreślił, iż ustawodawca tworząc instytucję przewidzianą w art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, opierał się na założeniu, że praca wykonywana w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też osoba wykonująca taką pracę ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni. Zdaniem Sądy Najwyższego, przy takim założeniu, czynności ogólnie pojętego nadzoru lub kontroli w procesie produkcji wykonywanej w tych wydziałach i oddziałach, w których zatrudnieni są pracownicy wykonujący pracę w warunkach szczególnych w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., objęte poz. 24 działu XIV wykazu A, to wyłącznie te czynności, które wykonywane są w warunkach bezpośrednio narażających na szkodliwe dla zdrowia czynniki, a więc polegające na bezpośrednim nadzorze i bezpośredniej kontroli procesu pracy na stanowiskach pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

Opierając się na treści w/w orzeczenia, które Sąd w pełni aprobuje zbadał w jakim zakresie ubezpieczony poza czynnościami dozoru i kontroli nad pracownikami wykonującymi pracę w szczególnych warunkach wykonywał także inne czynności wykraczające poza ten bezpośredni dozór. Z zakresu obowiązków czynności ubezpieczonego oraz z zeznań świadków i samego ubezpieczonego wynika, że czynności przekraczające czynności bezpośredniego dozoru tj. czynności administracyjne zajmowały ubezpieczonemu dużą część obowiązków. Nadto nadzorował on także osoby, które wykonywał on także prace, które w ogóle nie stanowiły nadzoru nad osobami, które nie pracowały w szczególnych warunkach. Oznacza to, że nie możemy zaliczyć wnioskodawcy spornego okresu do okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Reasumując, w ocenie Sądu, w przedmiotowej sprawie z zebranego materiału dowodowego wynika jasno, iż wnioskodawca nie wykonywał stale, a wiec w sposób ciągły w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy czynności określonych w dziale XIV, poz. 24 wykazu A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) określającego prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

Biorąc pod uwagę powołane przepisy stwierdzić należy, że pomimo iż wnioskodawca spełnił pozostałe przesłanki do przyznania emerytury, a mianowicie: wieku – na dzień złożenia wniosku o emeryturę ukończył 60 rok życia, posiadania co najmniej 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego, oraz niebycia członkiem otwartego funduszu emerytalnego, ze względu na nieprzepracowanie wymaganego ustawowo okresu 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze emerytura wnioskodawcy nie przysługuje.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawcy.