UZASADNIENIE

Powódka M. K. pozwem wniesionym przeciwko A. W. domagała się uznania za bezskuteczną w stosunku do siebie umowy sprzedaży samochodu osobnego D. (...) r. 2001, nr rej. (...), zawartej dnia 12.06.2009 r. między (...) S.A. a pozwanym A. W., mocą której to czynności dokonanej ze świadomością pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli, w czasie postępowania sądowego o zapłatę, nabył pracodawca dłużnika PHU (...), pozostający w stałych kontaktach gospodarczych z dłużnikiem co najmniej od 2005 r. W uzasadnieniu powódka wskazała, że w 2000r. zakupiła wspólnie z M. C. mieszkanie przy ul. (...) we W.. Na ten cel powódka przekazała kwotę 30.000 zł stanowiącej 20% wartości zakupu mieszkania, jako jeden z warunków otrzymania przez M. C. uzupełniającego kredytu mieszkaniowego. Mieszkanie miało służyć powódce, M. C. i ich córce A.. Po urodzeniu się syna wyżej wymienionych, M. C. mieszkanie opuścił. W dniu 21.04.2006 r. M. C. sprzedał ww. mieszkanie zajmowane przez powódkę i dzieci i nie dokonał rozliczenia nakładów poniesionych przez powódkę. Sąd Okręgowy we Wrocławiu wyrokiem z dnia 20.04.2010 r. zasądził od M. C. na rzecz powódki kwotę 41.800 zł wraz z odsetkami i kosztami procesu. Nadto powódka podniosła, że z informacji z (...) z dnia 28.09.2011r. i z umowy komisu z dnia 13.06.2006 r. zawartej między M. C. a (...) Sp. z o.o. we W. wynika, że dłużnik dokonał sprzedaży pojazdu D. (...), rok produkcji 2001, nr rej. (...) i jednocześnie została zawarta umowa leasingu z (...) S.A. we W.. M. C. zatrudniony wówczas w charakterze pełnomocnika PHU (...), działając wspólnie w porozumieniu, ze świadomością pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli, będący jego własnością samochód D. (...) włączył do użytkowania w firmie PHU (...), mocą których to kolejnych czynności w dniu 13.06.2009 r. A. W. stał się jego właścicielem. Powódka wskazała także, że dłużnik nie przeznaczył żadnej z uzyskanych przez siebie środków finansowych na zapłatę należności powódki i działa z pełną świadomości swego czynu, co powoduje bezskuteczność postępowania egzekucyjnego prowadzonego od 2010 r.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwany zaprzeczył, iż pozostawał z M. C. w bliskich relacjach. Podniósł także, że nie miał żadnej wiedzy o istnieniu po stronie M. C. jakichkolwiek podstaw do wyzbycia się majątku, zaś cena po jakiej odkupił pojazd miała realną rynkową wartość. Dalej pozwany wskazał, że nie nabył on przedmiotowego pojazdu bezpośrednio od M. C., stroną umowy był bowiem (...) S.A. we W.. Pozwany podniósł także, że skoro umowa przeniesienia własności pojazdu na (...) S.A. we W. miała miejsce 13.06.2006 r., to uwzględniając datę wniesienia niniejszego powództwa, nastąpiło to już po upływie zawitego pięcioletniego terminu z art. 534 k.c.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I Wydział Cywilny wyrokiem z dnia 20.04.2010 r. wydanym sprawie sygn. akt I C 381/09 w punkcie I wyroku zasądził od M. C. na rzecz M. K. kwotę 41.800 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 30.000 zł od dnia 22.11.2007 r. do dnia zapłaty i od kwoty 11.800 zł od dnia 24.06.2009 r. do dnia zapłaty, ustalając, iż przedmiotem należnego powódce świadczenia jest kwota jaką M. C. osiągnął ze sprzedaży w 2006 r. mieszkania przy ul. (...) we W., a którego własność M. C. nabył w części kosztem powódki.

Dowód: wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 20.04.2010r. I C 381/09 – k. 11

Właścicielem pojazdu marki D. (...) r. 2001, nr rej. (...) od 15.03.2006 r. był M. C.. Na mocy umowy komisu z dnia 04.06.2006 r. komisant (...) Sp. z o.o. we W. zobowiązał się do sprzedaży komisowej tegoż pojazdu M. C.. Kolejnym właścicielem pojazdu od 13.06.2006 r. był (...) S.A. we W.. W dniu 13.06.2006 r. (...) S.A. we W. zawarł z A. W. umowę leasingu finansowego, której przedmiotem był powyższy pojazd, a jego dostawcą spółka (...) Sp. z o.o. we W.. W dniu 13.06.2009 r., na mocy umowy sprzedaży zawartej z (...) S.A. we W. własność pojazdu nabył A. W..

Dowód: lista właścicieli pojazdu – k. 16

umowa komisu z dnia 04.06.2006 r. – k. 30

umowa leasingu finansowego z dnia 13.06.2006 r. – k. 166

umowa sprzedaży z dnia 13.06.2009 r. – k. 167

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się na obiektywnych dowodach w postaci powołanych wyżej dokumentów złożonych w sprawie. W pozostałej części wnioski dowodowe zostały oddalone z uwagi na fakt, że nie mają one znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.).

Wedle bowiem art. 527 § 1 k.c. gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Zgodnie z art. 531 §1 i 2 k.c., uznanie za bezskuteczną czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli następuje w drodze powództwa lub zarzutu przeciwko osobie trzeciej, która wskutek tej czynności uzyskała korzyść majątkową. W wypadku, gdy osoba trzecia rozporządziła uzyskaną korzyścią, wierzyciel może wystąpić bezpośrednio przeciwko osobie, na której rzecz rozporządzenie nastąpiło, jeżeli osoba ta wiedziała o okolicznościach uzasadniających uznanie czynności dłużnika za bezskuteczną albo jeżeli rozporządzenie było nieodpłatne. W myśl art. 534 k.c. uznania czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli za bezskuteczną nie można żądać po upływie lat pięciu od daty tej czynności. Zatem w wypadku, kiedy powództwo kierowane jest przeciwko następcy osoby trzeciej, która uzyskała korzyść w wyniku czynności dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzyciela, przedmiotem zaskarżenia musi być czynność dłużnika, a nie czynność na podstawie której następca osoby trzeciej uzyskał ową korzyść.

W niniejszej sprawie Sąd przyjął więc, że powódka mogła na podstawie art. 531 § 2 k.c. skierować swoje żądanie także przeciwko dalszym nabywcom, którzy otrzymali korzyść usuniętą przez dłużnika z jego majątku (lub do tego majątku nie wprowadzoną) z pokrzywdzeniem wierzycieli, ale przedmiotem powództwa w tym wypadku musiałaby być czynność prawna, przez którą dłużnik wyzbył się tej korzyści (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012 r. II CSK 448/11; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 15 października 2008 r., I ACa 418/08, LEX nr 466425), a więc czynność zbycia pojazdu przez M. C..

Wskazać przy tym należy, że termin do dochodzenia uznania bezskuteczności czynności prawnej, tak w drodze powództwa, jak i zarzutu, wynosi 5 lat od chwili dokonania czynności, niezależnie od tego, kiedy wierzyciel o tej czynności (lub jej krzywdzącym charakterze) się dowiedział. Bieg terminu rozpoczyna się od daty dokonania czynności, czyli jej dojścia do skutku (np. chwila zawarcia umowy). Bez znaczenia dla rozpoczęcia biegu terminu jest, kiedy wystąpił skutek czynności w postaci uzyskania korzyści przez osobę trzecią. Pięcioletni termin z art. 534 k.c. jest terminem zawitym (prekluzyjnym), o czym świadczy użyty w przepisie zwrot „nie można żądać". Upływ tego terminu oznacza wygaśnięcie uprawnienia do dochodzenia bezskuteczności. Bieg terminu z art. 534 k.c. przerywa się dopiero z chwilą wystąpienia przez wierzyciela ze skargą pauliańską w stosunku do konkretnej czynności dłużnika. Chwilą tą jest złożenie pozwu obejmującego żądanie uznania za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela tej czynności (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2 lutego 2007 r., VI ACa 889/06, M. S.. 2007, nr 6, s. 40). Upływ terminu z art. 543 k.c. sąd bierze pod uwagę z urzędu ze względu na związane z jego upływem wygaśnięcie roszczenia (wyrok SA w Warszawie z dnia 2 lutego 2007 r., VI ACa 889/06, M. S.. 2007, nr 6, s. 40).

Wobec wcześniejszych wywodów, iż przedmiotem powództwa w niniejszej sprawie powinna być czynność prawna, poprzez którą dłużnik wyzbył się korzyści, czyli umowa z dnia 13.06.2006 r., to uwzględniając datę wniesienia przedmiotowego powództwa, uznać należało, że niezależnie od wadliwego określenia przez powódkę zaskarżonej czynności, uprawienie powódki do dochodzenia bezskuteczności w stosunku do umowy z 2006 r. wygasło.

Nie sposób w tym miejscu nie podnieść, że gdyby nawet Sąd uwzględnił powództwo powódki we wskazanym przez nią kształcie, to orzeczenie Sądu nie wywarłoby ono oczekiwanego przez powódkę skutki, to jest wyeliminowałoby w stosunku do niej z obrotu prawnego pierwszej czynności M. C.. Skutkiem orzeczenia doszłoby bowiem jedynie do uznania za bezskuteczną względem powódki umowy z 13.06.2009 r., a co za tym idzie – za właściciela pojazdu uważany byłoby (...) S.A., a nie M. C..

Z uwagi na powyższe, Sąd oddalił pozostałe wnioski dowodowe, jako nie mające znaczenia dla rozstrzygnięcia sporu.

Mając powyższe na względzie, na mocy powołanych przepisów prawa, należało orzec jak w sentencji wyroku.

Sygn. akt VI C 1236/12

Zarządzenie

1. odnotować uzasadnienie,

2. odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powódki G. K., o czym poinformować powódkę M. K.,

3. kal. 14 dni.

W., dnia 24.09.2013 r.

Zarządzenie:

1. odnotować,

2. doręczyć powódce;

3. kal. 14 dni.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE