UZASADNIENIE

Wnioskodawca Wyższa Szkoła (...) we W. odwołała się od decyzji strony pozwanej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. z dnia 22 marca 2012 roku stwierdzającej podleganie J. B. obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowym oraz ustalającej podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne wnosząc o jej uchylenie i orzeczenie co do istoty sprawy.

W uzasadnieniu odwołania Wyższa Szkoła (...) wskazała, że Szkoła wniosła zastrzeżenia do protokołu kontroli, który stał się podstawa wydania zaskarżonej decyzji. Odniosła się do kwestii realizowania ustawowych i statutowych zadań jako uczelni niepublicznej. Wskazała, że wzory umów stosowane na uczelni odpowiadają instytucji umowy o dzieło w rozumieniu przepisów Kodeksu Cywilnego, a w związku z tym, Szkoła nie miała obowiązku potrącania i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne od wynagrodzeń wypłacanym osobom fizycznym na podstawie zawartych z nimi umów o dzieło.

Strona pozwana - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. - w odpowiedzi na odwołalnie wniosła o oddalenie odwołania z uwagi na brak podstaw prawnych do jego uwzględnienia. Powołując się na przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny i ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, oraz powołując się na wynik kontroli przeprowadzonej u wnioskodawcy w okresie od 26 listopada 2010 roku do 27 lipca 2011 roku wskazała, że zainteresowana w okresach objętych decyzją świadczyła na rzecz wnioskodawcy pracę w ramach umów zlecenia a nie umów o dzieło. Na uzasadnienie swojego stanowiska organ rentowy przytoczył przepisy kodeksu cywilnego dotyczące umów o dzieło i umów zlecenia, oraz powołał wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 26 stycznia 2006 roku i wyrok Sądu Najwyższego z 8 stycznia 1999 roku. Wskazując na powyższe okoliczności uznał, że nie widzi podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

Decyzją z dnia 22 marca 2012 roku nr (...)- (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. stwierdził, że J. B.

⚫

podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym emerytalnemu, rentowym i wypadkowym w następujących okresach:

: w dniu 25 czerwca 2006 roku;
: od 8 grudnia 2007 roku do 9 grudnia 2007 roku;

⚫: Podstawa wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne J. B. wynosiła:

okres	(...) emerytalne i rentowe	(...) wypadkowe	Ubezpieczenie zdrowotne
Lipiec 2006	600,00 zł	600,00 zł	502,44 zł
Styczeń 2008	960,00 zł	960,00 zł	851,90 zł

Powyższa decyzja została wydana w oparciu o ustalenia dokonane w ramach kontroli przeprowadzonej przez ZUS w siedzibie wnioskodawcy w okresie od 26 listopada 2010 roku do 27 lipca 2011 roku.

Wyższa Szkoła (...) we W. zatrudnia aktualnie ok. 170 osób na etacie naukowo-dydaktycznym lub dydaktycznym. Umowy zlecenia Szkoła podpisuje jedynie na prowadzenie zajęć językowych, informatycznych i wychowania fizycznego. Jeśli chodzi o prowadzenie typowych zajęć dydaktycznych to podpisuje albo umowy o pracę albo umowy o dzieło. Pracownicy etatowi Szkoły mają obowiązek uczestniczenia w pracach badawczych, w seminariach, konferencjach naukowych i pisania grantów. Mają także obowiązek pracy organizacyjnej tj. prowadzenia dyżurów czy konsultacji dla studentów.

Wyższa Szkoła (...) we W. podpisywała z J. B. umowy o dzieło, w ramach których zainteresowana zobowiązywała się do wykonania dzieła w postaci opracowania i wygłoszenia cyklu wykładów na określony temat i w określonym w terminie. W ramach takich umów zainteresowana zobowiązywała się między innymi do przeniesienia praw autorskich i przekazania Uczelni przedmiotu umowy w wersji papierowej oraz elektronicznej. Umowy zawierały też zapis, iż wykonane dzieło objęte umową jest przedmiotem praw autorskich, a koszty uzyskania przychodu wynoszą 50 %, co miało swoje odzwierciedlenie w sporządzanych przez Uczelnię PIT-ach 11.

Dla Studiów (...) nie były opracowywane sylabusy. (k. 27 as)

Zainteresowana J. B. ma 70 lat, z zawodu jest prawnikiem, ukończyła Wydział Prawa, i Studia (...), była sędzią i radca prawnym. Od grudnia 1981 roku zajęła się obrotem nieruchomościami, a od września 1982 roku prowadziła firmę zajmującą się obrotem nieruchomościami, i była to jedna z najstarszych firm zajmujących się obrotem nieruchomościami we W.. Aktualnie, Firma ta jest prowadzona w formie Spółki z o.o., której jest udziałowcem. Ma ustalone prawo do emerytury. Od ok. 2006-2007 roku. Wyższa Szkoła (...) poprosiła ją o przeprowadzenie zajęć na studiach podyplomowych kształcących do zawodu pośrednika w obrocie nieruchomościami i rzeczoznawcy. Jest praktykiem i teoretykiem w dziedzinie obrotu nieruchomościami. Uczestniczyła w wielu wykładach i kursach, zarówno w Polsce jak i za granicą. Dla studentów którzy przygotowali się do uzyskania tytułu pośrednika w obrocie nieruchomościami był ustalany limit czasowy. Podjęła się przygotowania wykładów i materiałów dla studentów dotyczących umów pośrednictwa, w obrocie nieruchomościami, zabezpieczeń prawnych i finansowych stosowanych w obrocie nieruchomościami, doradztwa w zakresie obrotu nieruchomościami i pośrednictwa jako działalności zawodowej. Uczestniczyła, jako Przewodnicząca Komisji Prawnej z ramienia (...) Federacji (...) w całym procesie legislacyjnym dotyczącym uchwalania przepisów dotyczących obrotu nieruchomościami. Terminy wykładów ustalała uczelnia, kierując się sugestiami zainteresowanej, uzgadniali poszczególne dni i terminy. Umowę o dzieło zaproponowała Wyższa Szkoła (...), ale dla zainteresowanej taka umowa była oczywista. Zainteresowana miała nauczyć i przygotować do zawodu, bowiem .ukończenie takich studiów podyplomowych dawało w tamtym okresie uprawnienia do wpisu na listę pośredników czy zarządców i uzyskanie tytułu prawnie chronionego. Nie miała obowiązku prowadzenia konsultacji. Na zajęcia zainteresowana, przygotowywała różne wzory umów pośrednictwa. Te umowy i opracowywała zarówno sama jak i korzystała z umów z którymi stykała się w zakresie swojej działalności zawodowej. Przekazywała dla studentów określoną wiedzą i rozwiązywała z nimi casusy. Każdorazowo przekazywała pocztą internetową materiały przed zajęciami, tak aby studenci mogli przygotować się do wykładu. Prowadziła dużo własnych notatek i opracowań, które później posłużył do przygotowania wykładów. Miała kontakty i doświadczenie. Była i jest członkiem Państwowej Komisji Kwalifikacyjnej przy Ministerstwie Infrastruktury. W ramach wykładów i do przygotowywanych materiałów wykorzystywała swoje doświadczenia z prac w Komisji. Nie egzaminował w Wyższej Szkole (...). Wynagrodzenie było ustalone w stawce godzinowej. Nie przygotowywała sylabusów, nie podpisywała listy obecności, . nie była hospitowana. Wynagrodzenie obejmowało także przygotowanie materiałów.

/Dowód: protokół kontroli i wniesione do niego zastrzeżenia znajdujący się w aktach sprawy VIII U 2616/12, umowy o dzieło i rachunki – dołączone do akt, PIT-y 11 i karty przedmiotu w aktach sprawy, zeznania zainteresowanej k. 24 as, przesłuchanie Kanclerza (...) M. N. w charakterze strony k. 35 as/

Sąd zważył, co następuje :

Odwołanie wnioskodawcy jest uzasadnione.

Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 4, art. i art. 12 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowi ubezpieczenia emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia lub osobami z nimi współpracującymi.

Zgodnie natomiast z art. 66 ust 1 pkt 1 lit d ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są: osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, lub osobami z nimi współpracującymi.

Równocześnie, przepisy ustawy systemowej określają podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców, którym odpłatność w umowie określono kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie, a podstawę wymiaru stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu wykonywania pracy w ramach umowy zlecenia – art. 18 ust. 3 w zw. z ust.1. Zgodnie zaś z art. 20 ust. 1 – podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaskarżoną decyzją stwierdził, że ubezpieczona w okresie wykonywania pracy na rzecz Wyższej Szkoły (...), pomimo nie zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych podlegała ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu z tytułu zawartej umowy zlecenia.

W ocenie Sądu, umowa jaką zawarła ubezpieczona z płatnikiem składek spełnia znamiona umowy o dzieło i posiada elementy umowy cywilnoprawnej. Na powyższe, oprócz samych elementów przedmiotowych tejże umowy wskazuje dobitnie także cel w którym została zawarta. Nie wszystkie usługi mogą być oparte na umowie zlecenia. W takim przypadku o charakterze umowy, czy jest to umowa zlecenia, czy umowa o dzieło zdecyduje w zasadzie przedmiot umowy. Przedmiotem niniejszej umowy było samo przeprowadzenie pojedynczych i jednorazowych wykładów na dany temat, a nie cyklu wykładów obejmujących program z danego przedmiotu

J. B. nie sporządzała sylabusów, nie egzaminowała studentów i nie obowiązywało ją poza ogólnymi ramami tzw. minimum programowe. Po prostu - na zamówienie (...) realizowała konkretny temat dla osób. które będąc na studiach podyplomowych miały uzyskać stosowne uprawnienia niezbędne dla wykonywania zawodu, i który w znacznej części był wykładem autorskim.

J. B. przekazywała słuchaczom swoją wiedzę na temat obowiązujących przepisów w zakresie obrotu nieruchomościami i obrazowała tę wiedzę przykładami i umowami z własnej praktyki zawodowej. Realizując wykład nie opierała się na podręcznikach i nie prowadziła oddzielnych ćwiczeń. Taki sposób realizacji umowy odróżnia ją od innych wykładowców, którzy realizowali pełną tematykę z danego przedmiotu, poprzez cykliczne wykłady i kierowali się przy tym tzw. minimum programowym ustalonym odgórnie przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, sporządzali sylabusy, czasami egzaminowali studentów, i prowadzili oddzielnie wykłady a oddzielnie ćwiczenia. A zatem, czym innym jest pełny proces dydaktyczny obejmujący wyżej opisane czynności, a czym innym pojedynczy wykład-jak to miało miejsce w przypadku J. B..

W następnej kolejności podnieść należało, iż umowa o dzieło, w przeciwieństwie do umowy zlecenia dotyczy jednorazowego wykonania dzieła, gdzie po jego wykonaniu widoczny jest już określony ucieleśniony rezultat, dlatego też, nazywana jest umową rezultatu. Natomiast z umową zlecenia związany jest obowiązek starannego działania nakierowany na osiągniecie danego rezultatu, lecz już nie samo jego osiągnięcie. Jest to zatem umowa o świadczenie ciągłe, powtarzalne w czasie. Zawierane przez J. B. umowy charakteryzowały się jednorazowością przeprowadzanych zajęć. Zainteresowana przeprowadziła w zasadzie trzy zajęcia na trzy różne tematy. Mianowicie Doradztwo na rynku nieruchomości” 4 godziny, oraz „Umowa pośrednictwa w obrocie nieruchomościami” i „Umowa pośrednictwa” po 6 godzin każdy wykład..

Ostatecznie wskazać należy, iż zawarcie umowy zlecenia oraz umowy o dzieło wiąże się z określonymi obowiązkami w zakresie ubezpieczeń społecznych oraz w zakresie podatkowym. Obowiązki te mają różny zakres , co powoduje , że w określonych przypadkach zawarcie umowy o dzieło może być korzystniejsze niż umowy zlecenia. Podkreślić trzeba, iż umowa o dzieło nie rodzi obowiązku opłacania składek, odprowadzana jest jedynie zaliczka na podatek dochodowy. Dlatego o też stwierdzić należało, iż zawarcie umów o dzieło nastąpiło zasadnie, gdyż ich istota jak to już wykazano odpowiada charakterowi prawnemu umowy o dzieło.

Reasumując obowiązki zainteresowanego polegające na przygotowaniu i wygłoszeniu jednorazowego wykładu mogą mieć, zdaniem Sądu, charakter dzieła, z możliwością osiągnięcia rezultatu w postaci wytworu mającego postać niematerialną.

Tym samym w przedmiotowym stanie faktycznym Sąd Okręgowy doszukał się podstaw do uwzględnienia odwołania wnioskodawcy. W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie I wyroku, a to zgodnie z art. 477¹⁴ § 2 k.p.c.

Orzeczenie o kosztach oparto na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z § 6 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE