UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 29 lipca 2015 roku skierowanym przeciwko Z. S. i E. S. (obecnie M.) powód (...) Bank SA. z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanych solidarnie:

- kwoty 335.728 zł (tytułem należności głównej) wraz z odsetkami umownymi 10% rocznie liczonymi od dnia 29 lipca 2015r. do dnia zapłaty, ale nie więcej niż czterokrotność stopy lombardowej NBP,

- kwoty 7.599,44 zł (tytułem odsetek umownych za okres korzystania z kapitału w wysokości 8,14% od dnia 1 stycznia 2015r. do 3 maja 2015r.) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

- kwoty 9.577,57 zł (tytułem odsetek za opóźnienie w wysokości 10,00 % od dnia 28 listopada 2014r. do dnia 28 lipca 2015r.) oraz kwoty 764,36 zł (tytułem opłat i prowizji).

Wniósł ponadto o zasądzenie zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa wskazała, że w dniu 9 listopada 2005r. zawarła z pozwanymi umowę kredytu hipotecznego nr (...). Strona pozwana nie wywiązała się z ciążącego na niej zobowiązania terminowego dokonywania spłat w wysokościach ustalonych w umowie. W związku z brakiem zapłaty zaległych rat powód pismem z dnia 20 marca 2015r. wypowiedział przedmiotową umowę stawiając całą należność w stan wymagalności.

(pozew k. 2-5)

Na rozprawie w dniu 27 stycznia 2016r. pozwana E. M. uznała powództwo i wniosła o rozłożenie zadłużenia na raty, w wysokości po 1.500 zł miesięcznie.

Pozwany nie uznał powództwa, wniósł o jego oddalenie. Wskazał, że cały majątek przepisał na żonę.

(stanowisko pozwanej, protokół rozprawy z dnia 27.01.2016r., 00:03:00, k. 94, stanowisko pozwanego, 00:04:12, 00:05:33, k. 94)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 9 listopada 2005r. pomiędzy (...) Bank S.A. w K. – (...) z Oddziałem w Ł. a E. S. i Z. S. (zwanych kredytobiorcą) została zawarta umowa kredytu hipotecznego nr (...) indeksowanego do waluty obcej.

Bank udzielił kredytobiorcom kredytu w kwocie 292.897,96 zł indeksowanego kursem CHF na warunkach określonych w niniejszej umowie kredytowej oraz „Regulaminie do umowy kredytu hipotecznego”, stanowiącym integralną część umowy (§1 pkt 1 umowy).

Spłata miała nastąpić w 240 miesięcznych ratach równych kapitałowo-odsetkowych (§1 pkt 2 umowy)

Kredyt został przeznaczony: w wysokości 276.000 zł na dowolny cel konsumpcyjny kredytobiorców, w wysokości 5.857,96 zł na uiszczenie składki z tytułu ubezpieczenia od ryzyka utraty wartości nieruchomości oraz w wysokości 11.040 zł na zapłatę składek ubezpieczeniowych (§1 pkt 3 umowy).

Stosownie do § 4 umowy spłata wszelkich zobowiązań z tytułu niniejszej umowy miała być dokonywana w złotych na rachunek pomocniczy określony w każdorazowym harmonogramie spłat kredytu (pkt 1).

Wysokość zobowiązania była ustalana jako równowartość wymaganej spłaty wyrażonej w walucie indeksacyjnej – po jej przeliczeniu według kursu sprzedaży walut określonego w „Bankowej tabeli kursów walut dla kredytów dewizowych oraz indeksowanych kursem walut obcych” do waluty wyrażonej w umowie – obowiązującego w dniu spłaty (pkt 2).

Kredytobiorcy oświadczyli, iż są świadomi ryzyka kursowego, związanego ze zmianą kursu waluty indeksacyjnej w stosunku do złotego, w całym okresie kredytowania i zaakceptowali to ryzyko (pkt 3).

Kredytobiorcy zobowiązali się dokonać w okresie objętym umową spłaty rat kredytu i odsetek w terminach i kwotach wg aktualnego harmonogramu spłat (…) (pkt 4).

Oprocentowanie kredytu jest zmienne i na dzień sporządzenia umowy wynosiło 7,01 % w skali roku. Składa się na nie suma obowiązującej stawki DBF i stałej marży Banku, wynoszącej 6,25 % (§ 6 umowy).

Zgodnie z § 8 umowy zabezpieczeniem spłaty kredytu jest m.in. hipoteka kaucyjna na rzecz banku (w złotych) do kwoty stanowiącej 170 % kwoty kredytu na nieruchomości położonej w S. przy ul. (...) o nr KW: (...), której własność przysługuje Z. i E. małżonkom S. na zasadach wspólności ustawowej.

(umowa kredytu, k. 15-17)

W dniu 9 lutego 2012r. został zawarty między (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W., a E. S. i Z. S. aneks nr (...) do umowy kredytu hipotecznego nr (...) z dnia 9 listopada 2005r.

Zmianie uległa treść § 4 umowy.

(aneks, k. 19-20)

Pismem z dnia 20 marca 2015r. (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wypowiedział pozwanym umowę kredytu hipotecznego nr (...) z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia liczonego od dnia doręczenia niniejszego oświadczenia o wypowiedzeniu umowy. W piśmie zostało wskazane, że w następnym dniu po upływie okresu wypowiedzenia, całość środków kredytowych wraz z odsetkami i kosztami staje się natychmiastowo wymagalna i podlega zwrotowi na rachunek banku.

(pisma, k. 22, 24, potwierdzenie nadania, k. 26-27)

Na podstawie art. 95 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe (...) Bank SA w W. wystawił wyciąg z ksiąg banku, stwierdzając, że w jego księgach figuruje wymagalne zadłużenie dłużników solidarnych E. M. i Z. S. z tytułu zawartej umowy kredytu hipotecznego nr (...) z dnia 09.11.2005 r. wraz z aneksem nr (...) z dnia 09.02.2012 r.

W związku z brakiem spłaty wszystkich zobowiązań określonych umową zadłużenie pozwanych na dzień 28 lipca 2015 r. wyniosło 353.669,37 zł.

Na wymagalne zadłużenie składają się: należność główna (niespłacony kapitał) w kwocie - 335.728 zł, odsetki umowne za okres korzystania z kapitału w wysokości 8,14% od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia 3 maja 2015 r. w kwocie – 7.599,44 zł, odsetki za opóźnienie naliczane od kwoty niespłaconego kapitału w wysokości 15,84% od dnia 28 listopada 2014 r. do dnia 28 lipca 2015 r. w kwocie – 9.577,57 zł oraz opłaty i inne prowizje w wysokości 5.229,57 zł.

(wyciąg z ksiąg (...) Bank S.A. w W., k. 14)

E. i Z. S. w chwili zawierania umowy kredytu hipotecznego byli małżeństwem. Pozwany potrzebował środków finansowych na rozpoczęcie i prowadzenie działalności gospodarczej. Otworzył firmę transportową, a środki z kredytu zostały przeznaczone na zakup samochodów i sprzętu koniecznego do prowadzenia tej działalności.

Pierwotnie kredyt miał zaciągnąć jedynie Z. S., jednak ostatecznie wzięli go oboje małżonkowie.

Jako zabezpieczenie spłat kredytu została ustanowiona hipoteka kaucyjna na nieruchomości położonej w S. przy ul. (...), nr ewid. (...) o powierzchni 0,0596 ha. Na niniejszej nieruchomości znajdują się dwa niewielkie domy mieszkalne wybudowane około 28-29 lat temu. W chwili zawierania umowy kredytu hipotecznego przedmiotowa nieruchomość była objęta wspólnością ustawową majątkową małżeńską.

W dniu 8 listopada 2010r. E. i Z. S. zawarli umowę majątkową małżeńską i dokonali podziału majątku objętego wspólnością ustawową.

Obecnie właścicielką całej nieruchomości jest pozwana. Z. S., z uwagi na liczne zobowiązania finansowe i problem z regulowaniem należności, przekazał jej swój udział w prawie własności przedmiotowej nieruchomości.

(zeznania pozwanej, protokół rozprawy z dnia 27.01.2016r., 00:09:16, 00:17:35, k. 94, wydruk elektroniczny KW nr (...), k. 84-93)

Pozwana w 2014r. wniosła przeciwko Z. S. pozew o rozwód, który uzyskała na początku 2015r. Następnie wystąpiła z powództwem o eksmisję byłego męża i uzyskała wyrok o nakazanie pozwanemu opuszczenia przedmiotowej nieruchomości i wymeldowała byłego męża. Pozwany był zmuszony wyprowadzić się w marcu 2015r.

W kwietniu 2015r. pozwana ponownie wyszła za mąż i nosi obecnie nazwisko M..

(zeznania pozwanego, protokół rozprawy z dnia 27.01.2016r., 00:19:04, k. 95)

Wraz z obecnym mężem prowadzi działalność gospodarczą w postaci sklepu spożywczo-monopolowego. Pracuje w nim jedynie z mężem, nie zatrudnia innych pracowników. Wcześniej przedmiotowy sklep prowadziła z pozwanym Z. S..

Nieruchomość, na której znajduje się sklep, położona jest w S. przy ul. (...). Powierzchnia wskazanej działki wynosi prawie 500 m². Nieruchomość stanowi własność pozwanej.

Pozwana poza prawem własności nieruchomości położonej w S. przy ul. (...) i przy ul. (...) nie posiada innego majątku. Obecny mąż jest właścicielem samochodu marki seicento.

(zeznania pozwanej, protokół rozprawy z dnia 27.01.2016r., 00:09:16, k. 94, zeznania pozwanego, protokół rozprawy z dnia 27.01.2016r., 00:19:04, k. 95)

E. M. ma obecnie 52 lata, z zawodu jest sprzedawcą. Jest osobą zdrową. Posiada z pierwszego związku małżeńskiego dwoje dorosłych dzieci, które są samodzielne i niezależne ekonomicznie. Utrzymuje się z dochodu uzyskiwanego z prowadzenia sklepu. Wynosi on około 2.000 zł miesięcznie. Wskazany dochód przypada na dwie osoby – pozwaną i jej męża.

(zeznania pozwanej, protokół rozprawy z dnia 27.01.2016r., 00:09:16, 00:17:35, k. 94)

Pozwana podjęła działania mające na celu sprzedaż nieruchomości położonej przy ul. (...) w S.. Wyceniła ją na kwotę 450.000 zł. Pojawiają się już osoby zainteresowane nieruchomością.

(zeznania pozwanej, protokół rozprawy z dnia 27.01.2016r., 00:09:16, k. 94)

Firma transportowa prowadzona przez pozwanego upadła. Firma (...), z którą pozwany współpracował, wypowiedziała mu umowę. Zakupione na potrzeby tej działalności samochody zostały sprzedane. Pozostały nieuregulowane należności finansowe.

Pozwany ma obecnie zadłużenie w Urzędzie Skarbowym w wysokości około 25.000 zł oraz w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych także w wysokości około 25.000 zł.

(zeznania pozwanej, protokół rozprawy z dnia 27.01.2016r., 00:17:35, k. 94, zeznania pozwanego, protokół rozprawy z dnia 27.01.2016r., 00:24:23, k. 95)

Z. S. ma obecnie 55 lat, z zawodu jest mechanikiem i kierowcą. Mieszka u kolegi w S.. Ponoszone przez niego opłaty za media, prąd oraz z tytułu czynszu zamykają się w kwocie około 400 zł miesięcznie. Z. S. prowadzi własną działalność gospodarczą. Jest taksówkarzem. Zarabia miesięcznie około 800-1.100 zł brutto. Jeździ samochodem marki M. z 1991r., który stanowi jego własność. Jest ponadto współwłaścicielem samochodu marki O. (...) z 2000r.

Nie jest z nikim związany. Ma dorosłe, niezależne pod względem ekonomicznym dzieci.

(zeznania pozwanego, protokół rozprawy z dnia 27.01.2016r., 00:19:04, 00:25:50, k. 95)

Pozwany zaprzestał spłacania rat kredytu w 2012r. Spłacała je pozwana. Z. S. nie wykazuje chęci regulowania należności z tego tytułu, wskazując, iż swój udział w nieruchomości położonej w S. przy ul. (...) przekazał żonie.

(zeznania pozwanego, protokół rozprawy z dnia 27.01.2016r., 00:19:04, 00:25:50, k. 95, zeznania pozwanej, protokół rozprawy z dnia 27.01.2016r., 00:09:16, k. 94)

Pozwani nie zawarli żadnej umowy, zgodnie z którą po przekazaniu E. M. przez pozwanego przypadającemu mu udziału w nieruchomości położonej w S. przy ul (...), ona zobowiązałaby się do spłacania całego kredytu.

(zeznania pozwanej, protokół rozprawy z dnia 27.01.2016r., 00:17:35, k. 95)

(...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. jest następcą prawnym (...) Banku Spółki Akcyjnej.

(KRS, k. 63-67)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów, w tym z dokumentów oraz zeznań pozwanych.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

Bezspornym jest, że w dniu 9 listopada 2005r. pozwani Z. S. i E. M. zawarli z powodem umowę kredytu hipotecznego nr (...) indeksowanego do waluty obcej.

Zgodnie z art. 69 ustawy Prawo bankowe z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 128) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa, wskazując, iż swój udział w nieruchomości położonej w S. przy ul. (...) przekazał żonie. Nie kwestionował zawarcia w dniu 9 listopada 2005r. przedmiotowej umowy kredytu, ani wysokości należności.

Pozwana zaś uznała powództwo i wniosła o rozłożenie zadłużenia na raty w wysokości po 1.500 zł.

W myśl art. 213 § 2 k.p.c. sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że jest ono sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa.

Jak wynika ze zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego, wobec nieregulowania przez pozwanych rat kredytu zgodnie z harmonogramem spłat, strona powodowa pismem z dnia 20 marca 2015r. wypowiedziała pozwanym umowę przedmiotowego kredytu z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia liczonego od dnia doręczenia niniejszego oświadczenia o wypowiedzeniu umowy.

Zadłużenie pozwanych z tytułu umowy kredytu nr (...) na dzień 28 lipca 2015r. wyniosło 353.669,37 zł.

W tym stanie rzeczy, w ocenie Sądu, żądanie zasądzenia należności głównej tytułem zwrotu udzielonego przez bank pozwanym kredytu jest usprawiedliwione.

Odnosząc się do stanowiska prezentowanego przez pozwanego, podkreślić należy, iż okoliczność przekazania E. M. w trakcie trwania związku małżeńskiego stron przypadającego mu udziału w nieruchomości, na której była ustanowiona hipoteka kaucyjna na zabezpieczenie kredytu, nie zwalnia go od obowiązku spłacenia tego zobowiązania.

Pozwani zawierając umowę kredytu byli świadomi ryzyka kursowego związanego ze zmianą kursu waluty indeksacyjnej w stosunku do złotego.

Między stronami istnieje ważne zobowiązanie, które nie wygasło na skutek spełnienia świadczenia przez pozwanych. Podnoszone przez Z. S. okoliczności oraz trudna sytuacja finansowa, w której się znajduje, nie stanowią podstawy do oddalenia powództwa.

Na marginesie należy wskazać, iż między pozwanymi, w związku z przekazaniem przez Z. S. żonie jego udziału w nieruchomości, nie doszło do zawarcia żadnej umowy, w której E. M. zobowiązałaby się zwolnić go od obowiązku świadczenia.

Mając na uwadze powyższe, Sąd zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz strony powodowej całą należność w kwocie 353.669,37 zł.

Ponieważ pozwani dopuścili się opóźnienia w spełnieniu świadczenia pieniężnego, powód wystąpił z żądaniem zasądzenia odsetek za czas opóźnienia.

W myśl art. 359 § 1 k.c. odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu.

Stosownie zaś do § 2² powołanego przepisu, jeżeli wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekracza wysokość odsetek maksymalnych, należą się odsetki maksymalne.

Wobec zmiany w.w przepisu od 1 stycznia 2016 roku Sąd zasądził odsetki umowne od kwoty 335.728 zł w wysokości odsetek maksymalnych, płatnych od dnia następnego po sporządzeniu wyciągu z ksiąg bankowych, tj. 29 lipca 2015 roku do dnia wyrokowania, tj. 3 lutego 2016 roku. Do dnia 31 grudnia 2015 roku były to odsetki sięgające czterokrotności kredytu lombardowego, zaś od 1 stycznia 2016 roku sięgają one równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych. Odsetki maksymalne nie mogą przekroczyć dwukrotności wysokości odsetek ustawowych (art. 359 § 2 i 2ą k.c. )

W myśl art. 481 § 1 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Na podstawie powołanego przepisu zasądzeniu podlegały także odsetki ustawowe liczone od kwoty 7.599,44 zł od dnia wniesienia pozwu, tj. 15 września 2015r. do dnia wyrokowania, tj. 3 lutego 2016r.

Dlatego też powództwo podlegało oddaleniu jedynie w zakresie odsetek przekraczających maksymalne wymagalne po dniu 1 stycznia 2016 roku.

Zgodnie z art. 320 k.p.c. w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia - wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia.

Wskazany przepis powinien być stosowany w szczególnie uzasadnionych wypadkach, gdy usprawiedliwia to sytuacja osobista i majątkowa dłużnika. Należy przyjąć, że owe "szczególne okoliczności" zachodzą wówczas, kiedy natychmiastowe wykonanie wyroku byłoby rażąco sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Przykładowo, jeżeli ze względu na stan majątkowy, zdrowotny, rodzinny niezwłoczne spełnienie świadczenia lub jednorazowe spełnienie zasądzonego świadczenia przez pozwanego byłoby niemożliwe, bardzo utrudnione lub narażałoby pozwanego albo jego bliskich na niepowetowaną szkodę.

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 9 kwietnia 2015, II CSK 409/14, przepis art. 320 k.p.c. upoważnia sąd orzekający do wzięcia pod rozwagę przy wydawaniu wyroku, czy jego orzeczenie będzie mogło być wykonane bez potrzeby przeprowadzania egzekucji, zwłaszcza czy pozwany będzie w stanie spełnić zasądzone świadczenie jednorazowo. Przesłanką zastosowania tego przepisu jest ustalenie, że w danej sprawie zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony. Decydują o tym okoliczności konkretnej sprawy. W zasadzie chodzi o okoliczności dotyczące pozwanego dłużnika, jego sytuację osobistą, majątkową, finansową, rodzinną, które powodują, że nierealne jest spełnienie przez niego od razu i w pełnej wysokości zasądzonego świadczenia. Przyjmuje się, że np. za zastosowaniem omawianego przepisu przemawia sytuacja, w której pozwany uznaje powództwo i podnosi, że nieuregulowanie długu jest spowodowane wyłącznie jego złą sytuacją majątkową. Rozważając rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty, sąd orzekający nie może jednak nie brać pod rozwagę sytuacji wierzyciela. Również jego trudna sytuacja majątkowa może bowiem, co do zasady, przemawiać przeciwko rozłożeniu zasądzonego świadczenia na raty, ponieważ sąd nie powinien działać z pokrzywdzeniem wierzyciela (Legalis nr 1231752).

Jednolicie przyjmuje się w orzecznictwie, że rozłożenie na raty może mieć miejsce wtedy, gdy w sprawie zostanie wykazane, że pozwany będzie w stanie realizować spłatę w ratach, że będzie dysponować środkami dla wykonania tak zmodyfikowanego obowiązku. W niniejszej sprawie nie bez znaczenia dla uwzględnienia wniosku o rozłożenie na raty pozostawała okoliczność, że pozwana w toku trwającego procesu wskazała na możliwość realizacji spłaty zadłużenia. Podjęła kroki w celu dokonania sprzedaży stanowiącej jej wyłączną własność nieruchomości położonej w S. przy ul. (...).

Jednocześnie należy mieć na uwadze, iż stosując przepis art. 320 k.p.c., sąd powinien rozważyć wszystkie okoliczności danej sprawy, zarówno dotyczące pozwanych, jak i powoda.

Mając na uwadze trudną sytuację materialną pozwanych, uznając, że w niniejszej sprawie zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, Sąd rozłożył zasądzoną należność na 118 rat, przy czym 117 równych po 3.000 zł oraz jedną – pierwszą w kwocie 2.669,37 zł, płatnych do 10 – tego dnia każdego miesiąca, począwszy od 10 marca 2016 roku i na przyszłość, wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat.

Rozkładając zasądzoną należność na wskazaną ilość rat, a nie jak wnosiła pozwana w kwocie po 1.500 zł, Sąd miał na uwadze także słuszny interes powoda, zważywszy, na możliwy bardzo długi okres spłaty zobowiązania przy rozłożeniu należności na raty w kwocie po 1.500 zł.

Przytoczyć tutaj należy pogląd wyrażony w wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 10 sierpnia 2015r., I ACa 186/15 (LEX nr 1797171), iż w przewidzianym w art. 320 k.p.c. uprawnieniu sądu chodzi o wyznaczenie takiego terminu, który z jednej strony mógłby umożliwić pozwanemu wykonanie orzeczenia w sposób dla niego najmniej dotkliwy i nie narażający na nadmierne straty, jednakże z drugiej strony termin ten musi uwzględniać słuszne interesy powoda i nie narażać go na dalsze szkody.

Rozłożenie świadczenia na raty nie pozbawia powoda odsetek za okres do daty wyrokowania .

Pozwani przegrali sprawę i zgodnie z wyrażoną w art. 98 k.p.c. regułą odpowiedzialności za wynik procesu winni zwrócić przeciwnikowi poniesione przez niego koszty procesu. W niniejszej sprawie strona powodowa poniosła koszty w łącznej kwocie 13.307,21 zł (opłata sądowa od pozwu – 13.263 zł oraz inne koszty w postaci opłaty od pełnomocnictwa i uwierzytelnienia pełnomocnictwa – w wysokości 67,74 zł /przy czym strona powodowa wniosła o zwrot z tego tytułu kwoty 44,21 zł/).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE