UZASADNIENIE

Powód A. J. po ostatecznym sprecyzowaniu powództwa wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. kwoty 25 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 lipca 2014 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za ból, krzywdę i cierpienia doznane przez powoda na skutek wypadku komunikacyjnego z 3 czerwca 2013 r.; zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 6 040 zł tytułem zwrotu poniesionych kosztów leczenia i rehabilitacji wraz z ustawowymi odsetkami: od kwoty 1 000 zł - od dnia 11 lipca 2014 r. do dnia zapłaty, od kwoty 540 zł - od dnia 31 marca 2015 r. do dnia zapłaty, od kwoty 2 940 zł - od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty, od kwoty 1 560 zł - od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty; ustalenie odpowiedzialności pozwanego za skutki wynikające z zaistniałego wypadku, mogące powstać w przyszłości oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że 3 czerwca 2013 r. wskutek wypadku komunikacyjnego w miejscowości O. doznał urazu kręgosłupa szyjnego oraz barku prawego. W związku z powyższym, został przewieziony do szpitala, gdzie założono mu kołnierz S., a następnie powód korzystał z wizyt lekarskich i odbył wiele zabiegów rehabilitacyjnych, co wiązało się także z poniesieniem stosownych kosztów.

Pozwane Towarzystwo (...) S.A. w W. wniosło o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany ubezpieczyciel wskazał, że przyznał powodowi tytułem zadośćuczynienia kwotę 5 200 zł oraz kwotę 200 zł tytułem kosztów dojazdu do placówek medycznych i zakupu medykamentów. Określając wysokość zadośćuczynienia uwzględniono zarówno stopień natężenia cierpień fizycznych i psychicznych u powoda, ich długotrwałość, a także stopień trwałego uszczerbku na zdrowiu. Podkreślenia wymaga, iż na podstawie dokumentacji medycznej powoda z SPZOZ w O., w wykonanym TK głowy i kręgosłupa szyjnego nie stwierdzono świeżych zmian pourazowych, natomiast stwierdzono, iż powód miał podobny wypadek przed kilkoma laty. Ponadto, powód otrzymuje świadczenie rentowe. Odnośnie żądania zwrotu kosztu leczenia i rehabilitacji w wysokości 4 480 zł, w ocenie pozwanego, koszt leczenia i rehabilitacji w prywatnych ośrodkach nie stanowi normalnego następstwa szkody w rozumieniu art. 361 § 1 kc, ponieważ powód nie wykazał, aby zastosowany sposób leczenia nie wchodził w zakres leczenia uspołecznionego.

Wyrokiem z 1 grudnia 2015 roku, sygn. akt I C 186/15 Sąd Rejonowy w Zambrowie I Wydział Cywilny zasądził od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda A. J. kwotę 19 840,00 zł, w tym: kwotę 15 000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od 20 sierpnia 2014 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia oraz kwotę 4 840,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od 23 maja 2015 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania (pkt I); w pozostałym zakresie powództwo oddalił (pkt II); ustalił wysokość opłaty sądowej od pozwu w niniejszej sprawie na kwotę 1 552,00 zł (pkt III); nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 1 518,53 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych (pkt IV); zasądził od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda A. J. kwotę 1 192,51 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu (pkt V).

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 3 czerwca 2013 r. w miejscowości O. doszło do wypadku komunikacyjnego, w którym A. J. kierujący samochodem osobowym marki A. o nr rej. (...) został uderzony z dużą siłą w przód swojego pojazdu przez koło samochodowe, które oderwało się z jadącego z naprzeciwka samochodu osobowego marki O. o nr rej. (...). W wyniku tego wypadku A. J. doznał urazu więzadłowego kręgosłupa szyjnego oraz urazu barku prawego z uszkodzeniem stożka rotorów i zerwaniem przyczepu ścięgna mięśnia nadgrzebieniowego (bez utraty przytomności). Bezpośrednio po zdarzeniu A. J. został przewieziony karetką pogotowia na Oddział (...) Szpitala w O., gdzie po zbadaniu przez lekarza dyżurnego i wykonaniu badań dodatkowych (KT głowy i kręgosłupa szyjnego) rozpoznano u niego: „uraz kręgosłupa szyjnego ” i wypisano z zaleceniem noszenia kołnierza S. oraz kontroli w (...). Powód podjął leczenie w Poradni Urazowo-Ortopedycznej Szpitala (...) w Z., a następnie w (...) szpitala. Wobec braku ustąpienia bólu barku prawego powód udał się do (...) w B.. U powoda rozpoznano „Uszkodzenie (...) barku prawego”. W związku z tym powód dnia 28 listopada 2014 r. miał wykonany zabieg operacyjny: „A. rekonstrukcja przyczepu ścięgna mięśnia nadgrzebieniowego. (...) barku prawego. Dekompresja cieśni podbarkowej. A.”. Po okresie hospitalizacji i zdjęciu ortezy A. J. zgodnie z kategorycznym zaleceniem lekarzy kontynuował dalsze leczenie usprawniające odpłatnie w prywatnym ośrodku: (...) w B.. Równocześnie powód w dniu 13 czerwca 2013 r. rozpoczął leczenie neurologiczne w Poradni Neurologicznej – (...) dr D. K. w Z., a od dnia 15 stycznia 2014 r. w Poradni Neurologicznej – (...) w Z.. W dniu 10 czerwca 2014 r. powód dokonał zgłoszenia szkody. Ubezpieczyciel przyznał i dokonał wypłaty na rzecz A. J. zadośćuczynienia w łącznej kwocie 5 200 zł, zaś pismem z dnia 1 kwietnia 2015 r. dodatkowo przyznał świadczenie w wysokości 200 zł tytułem nieudokumentowanych kosztów leczenia - medykamentów i kosztów dojazdu jako ryczałt do rozliczenia po udokumentowaniu poniesionych kosztów.

Sąd Rejonowy zważył, że żądanie powoda o zwrot kosztów leczenia należało uznać za uzasadnione do kwoty 4 840 zł. Odpłatne leczenie podjęte przez powoda w prywatnej placówce było uzasadnione okolicznościami faktycznymi niniejszej sprawy. Uzasadnione jest również żądanie zwrotu poniesionych przez powoda w związku z prowadzoną rehabilitacją w B. kosztów podróży prywatnym samochodem (łącznie na kwotę 2 520 zł). Twierdzenia powoda w tym zakresie nie były kwestionowane przez stronę przeciwną, reprezentowaną przez fachowego pełnomocnika. Ustalając wysokość zadośćuczynienia przysługującego powodowi należało uwzględnić, że od zdarzenia upłynęło już 2 i pół roku, w którym to okresie powód niemal nieustanie kontynuował leczenie, w związku z czym niewątpliwie ponosił pewne cierpienia zarówno fizyczne, jak też psychiczne. Powód nie odzyskał pełnej sprawności sprzed wypadku, a ogólny stan jego zdrowia uległ pogorszeniu, m.in. skarżył się na istniejące ograniczenia ruchowe oraz w konsekwencji ograniczenia w prawidłowym jego codziennym funkcjonowaniu na tle dotychczasowego życia sprzed wypadku. Sąd uznał, że odpowiednią w rozumieniu art. 445 § 1 kc sumę zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną przez powoda krzywdę powinna stanowić kwota 20 200 zł. Pozwany ubezpieczyciel dotychczas wypłacił na rzecz poszkodowanego z tego tytułu już kwotę 5 200 zł (w postępowaniu likwidacyjnym), zatem w niniejszej sprawie należało zasądzić na rzecz powoda dodatkowo kwotę 15 000 zł. W pozostałym zakresie roszczenie o zadośćuczynienie należało uznać za zbyt wygórowane i nieuzasadnione. Jako niezasadne podlegało także oddaleniu roszczenie o ustaleniu odpowiedzialności pozwanego w stosunku do powoda za mogące ujawnić się w przyszłości skutku wypadku z 3 czerwca 2013 r. Uwzględniając długość terminów przedawnienia przewidzianych w aktualnie obowiązującym art. 442¹ kc, który to przepis znajduje zastosowanie w niniejszej sprawie – należało uznać, że brak było po stronie powoda wymaganego interesu prawnego w myśl art. 189 kpc do orzekania przez Sąd w tym zakresie. Orzekając o kosztach procesu Sąd uwzględnił treść art. 100 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku złożył powód zaskarżając go w części, tj. w pkt II i V. Zarzucił naruszenie przede wszystkim art. 444 § 1 kc, art. 445 § 1 kc i art. 322 kpc. Wniósł o zmianę wyroku w pkt II i V poprzez uwzględnienie powództwa i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 10 000 zł tytułem dalszej części zadośćuczynienia oraz kwoty 1 200 zł tytułem dalszego odszkodowania oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za I i II instancję.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za II instancję.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda jako bezzasadna podlegała oddaleniu w całości.

Sąd Okręgowy podzielił ustalenia faktyczne sądu I instancji i dokonaną na ich podstawie ocenę prawną w całości oraz przyjął je za własne.

Art. 445 § 1 kc zawiera szczególne reguły określające możliwość żądania zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę doznaną wskutek uszkodzenia ciała, czy rozstroju zdrowia. Celem zadośćuczynienia pieniężnego jest złagodzenie cierpień fizycznych i psychicznych – dlatego zadośćuczynienie obejmuje wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno już doznane, jak i te, które wystąpią w przyszłości. Zadośćuczynienie winno mieć charakter całościowy i obejmować zarówno cierpienia fizyczne i psychiczne już doznane, czas ich trwania, jak i te, które zapewne wystąpią w przyszłości, a więc prognozy na przyszłość (wyrok SN z 18 maja 2004 r., IV CK 357/03, LEX nr 584206). Obrażenia ciała powoda A. J. doznane przez niego w wypadku z 3 czerwca 2013 r. związane były z kręgosłupem i barkiem. Wymagały one długiego procesu leczenia i rehabilitacji. Na podstawie okoliczności niniejszej sprawy, Sąd Rejonowy uznał, że łączna kwota 20 200 zł tytułem zadośćuczynienia będzie kwotą adekwatną do rozmiaru cierpień fizycznych i psychicznych doznanych przez powoda, a Sąd Okręgowy podziela to stanowisko. Sąd Rejonowy dysponując opinią biegłych lekarzy miał podstawy, aby przyjąć tę ocenę, która została wskazana w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia. Biegli ustalili bowiem między innymi, że powód po przedmiotowym wypadku przez 5 tygodni nosił szyjny kołnierz typu S. co ograniczało wykonywanie przez niego osobistych czynności toaletowych, utrudniało swobodne poruszanie, a nawet spanie w nocy. Natomiast, bóle barku prawego powypadkowe nawet po zażyciu leków przeciwbólowych były na tyle duże, że powód praktycznie nie mógł wykonywać żadnych ruchów w stawie ramiennym. Z tego powodu będąc osobą praworęczną zmuszony był do wykonywania wielu czynności kończyną górną lewą. Po operacji barku prawego powód przez 7 tygodni musiał nosić ortezę unieruchamiającą ten bark. Wówczas powód tym bardziej prawie wszystkie czynności musiał wykonywać tylko ręką lewą. Potem po zastosowaniu leczenia usprawniającego ruchomość barku prawego poprawiła się, ale nadal nie jest pełna. Dlatego też, powód nadal nie jest w stanie wykonywać kończyną górną prawą tych czynności, które wymagają użycia obu rąk na wysokości powyżej poziomu barków. Nadto, biegli wskazali, że u powoda zarówno w kręgosłupie szyjnym jak i w barku prawym powstaną w niedługim czasie zmiany zwyrodnieniowe, co będzie przyczyną wystąpienia dolegliwości bólowych i zmusi powoda do przyjmowania leków przeciwbólowych oraz korzystania z leczenia w Poradni (...). Biegli lekarze sądowi wyrazili również zdanie, że ze względu na długi czas oczekiwania na wizytę lekarską w Poradni (...), a potem długi czas oczekiwania na realizację zleconych zabiegów pacjenci wymagający pilnej rehabilitacji /tak jak powód/ powinni korzystać z prywatnego leczenia usprawniającego. Podkreślić należy, ze Sąd Rejonowy w sposób precyzyjny ustalił rozmiar doznanej przez powoda szkody, powołując się między innymi na wyżej przytoczoną opinię biegłych. Kwestionowanie wysokości zadośćuczynienia możliwe jest wówczas, gdy nastąpiło oczywiste naruszenie ogólnych kryteriów jego ustalenia. Zarzut zaniżenia wysokości zasądzonego zadośćuczynienia może być uwzględniony bowiem tylko w razie wykazania oczywistego naruszenia tych kryteriów przez sąd, tym bardziej, że w pojęciu „odpowiednia suma zadośćuczynienia” zawarte jest uprawnienie swobodnej oceny sądu, motywowanej dodatkowo niematerialną - a zatem z natury rzeczy trudną do precyzyjnego oszacowania wartością doznanej krzywdy, stanowiącej naruszenie dóbr osobistych poszkodowanego. Zarzut zaniżenia kwoty zadośćuczynienia nie może zatem wkraczać w sferę swobodnego uznania sędziowskiego. Stąd korygowanie przez sąd II instancji zasądzonego zadośćuczynienia może być aktualne tylko wtedy, gdy przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, mających wpływ na jego wysokość, jest ono niewspółmiernie nieodpowiednie, tj. albo rażąco wygórowane, albo rażąco niskie (za: wyrok SA Łódź z 27-9-2012, sygn. akt I ACa 602/12, L.). Natomiast, apelacja strony powodowej nie przedstawia żadnych argumentów, które mogłyby tę dokonaną przez sąd I instancji ocenę skutecznie podważyć. Ze względu na powyższe, zarzut apelującego dotyczący naruszenia art. 445 § 1 kc należało uznać za chybiony.

Zdaniem Sądu Okręgowego, wadliwy jest również zarzut naruszenia art. 444 § 1 kc i art. 322 kpc. Stosownie do art. 444 § 1 zd. 1 kc w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Zgodnie natomiast z art. 322 kpc, jeżeli w sprawie o naprawienie szkody, o dochody, zwrot bezpodstawnego wzbogacenia lub o świadczenie z umowy o dożywocie sąd uzna, że ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe lub nader utrudnione, może w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według swej oceny, opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy. Przepis art. 322 kpc pozwala na odstąpienie od ogólnej zasady potrzeby udowodnienia w sposób ścisły i dokładny elementów żądania wyrażających się w kategorii wysokości. Nie można jednak pominąć, że co do zasady, strona zgodnie z obciążającym ją ciężarem dowodu powinna przedstawiać dowody także na wykazanie wysokości szkody lub wyjaśnić przyczyny braku takiej możliwości. Ma obowiązek wyczerpania wszystkich dopuszczalnych środków dowodowych i wykazania, że ścisłe udowodnienie żądania jest niemożliwe lub nader utrudnione, czemu w ocenie Sądu Okręgowego strona powodowa nie sprostała. Cierpienia powoda nie były bowiem takiego rodzaju, by uniemożliwiały mu dokumentowanie zakupów leków za pomocą faktur (za: wyr. SN z 19.12.2013 r., II CSK 179/13, L.).

Sąd Okręgowy nie podzielił również pozostałych zarzutów i twierdzeń zawartych w apelacji.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy oddalił apelację na podstawie art. 385 kpc, jak w pkt I wyroku.

O kosztach Sąd Okręgowy orzekł ze względu na wynik sprawy na podstawie art. 98 § 1 kpc w związku z § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804), jak w pkt II wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE