UZASADNIENIE

S. D. został oskarżony o to, że w okresie od kwietnia 2010 roku, daty bliżej nie ustalonej, do 26 września 2012 roku w B. woj. (...) znęcał się psychicznie nad swoim ojcem T. D., osobą nieporadną ze względu na wiek i stan zdrowia, w ten sposób, że bez powodu wszczynał w domu awantury znajdując się w stanie po użyciu alkoholu w trakcie których ubliżał mu słowami uznanymi powszechnie za obelżywe, groził zdemolowaniem mieszkania i zabójstwem, przy czym groźby te ze względu na agresywną postawę sprawcy i okoliczności w jakich je wypowiadał, a w szczególności nagromadzenie znacznej ilości noży i broni pneumatycznej, z której oddawał strzały w mieszkaniu, wzbudziły uzasadnioną obawę, że zostaną spełnione, zakłócał spoczynek nocny oraz dokuczał zanieczyszczając mieszkanie własnym moczem, przy czym czynu tego dopuścił się po odbyciu co najmniej 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej za umyślne przestępstwo podobne określone m.in. w art.207 § 1 kk będąc skazanym przez Sąd Rejonowy w Busku Zdroju, sygn. akt IIK 63/09 na karę 1 roku pozbawienia wolności, którą odbywał w okresie od 23 marca 2009 roku do 23 marca 2010 roku oraz mając w znacznym stopniu ograniczoną zdolność do pokierowania swoim postępowaniem, tj. o przestępstwo określone w art. 207 § 1 kk w zw. z art.64 § 1 kk w zw. z art.31 § 2kk.

Sąd Rejonowy w Busku – Zdroju wyrokiem z dnia 15 stycznia 2013 roku oskarżonego S. D. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu w akcie oskarżenia czynu stanowiącego przestępstwo z art.207 § 1 kk w zw. z art.64 § 1 kk w zw. z art. 31 § 2 kk i za to na podstawie art. 207 § 1 kk wymierzył mu karę 1 /jednego/ roku pozbawienia wolności, zarządzając jej wykonanie w oparciu o art.62 kk w systemie terapeutycznym. Nadto na podstawie art.63 § 1 kk na poczet orzeczonej oskarżonemu kary pozbawienia wolności Sąd zaliczył okres tymczasowego aresztowania oskarżonego od dnia 27 września 2012 roku. Ponadto Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adwokata S. L. kwotę 619,92 /sześćset dziewiętnaście 92/100/ złotych tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu. Na podstawie art.230 § 2 kpk zwrócił oskarżonemu dowody rzeczowe szczegółowo wymienione w wykazie dowodów rzeczowych k.141. Jednocześnie na podstawie art. 627 kpk Sąd zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę (...),40 /jeden tysiąc pięćset sześćdziesiąt trzy 40/100/ złotych tytułem kosztów sądowych.

Apelację od powyższego wyroku wniósł obrońca oskarżonego S. D. zaskarżając go w całości na korzyść oskarżonego, zarzucając mu:

1. Obrazę przepisów postępowania a w szczególności art. 5 § 2 kpk, 7 kpk, art. 92 kpk, 410 kpk mającą istotny wpływ na treść orzeczenia poprzez ocenę ujawnionych dowodów z naruszeniem zasady swobodnej ich oceny, oceniając ich w sposób wybiórczy poprzez dyskwalifikację dowodów z wyjaśnień oskarżonego oraz świadka M. S.;

2. W przypadku gdyby Sąd Okręgowy uznał ocenę ujawnionego w sprawie materiału dowodowego za prawidłową, dokonaną w sposób swobodny z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego zarzucam błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mającej wpływ na jego treść polegający na przyjęciu, że okres w którym S. D. dopuścił się zarzucanego mu czynu datował się od kwietnia 2010 roku do 26 września 2012 roku, gdy tymczasem z zeznań zarówno samego pokrzywdzonego jak i ustnej opinii biegłych wynika jednoznacznie, ż oskarżony w 2011 roku oraz w 2012 roku co najmniej trzykrotnie przebywał na leczeniu w (...) Centrum (...) w M. i w tym czasie z pewnością nie mógł dopuścić się zarzucanego mu czynu;

3. obrazę przepisów prawa materialnego tj. art. 53 § 1 i 2 kk. poprzez wymierzenie oskarżonemu kary w wysokości nie współmiernej do stopnia zawinienia oraz stopnia społecznej szkodliwości czynu przy braku uwzględnienia okoliczności łagodzących tj. popełnienia zarzucanego mu czynu w warunkach art. 31 § 2 kk i wymierzeniu oskarżonemu kary pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, mimo występowania w sprawie okoliczności pozwalających na zastosowanie powyższego środka probacyjnego.

Ponadto na zasadzie art. 459 § 3 kpk w zw. z art. 626 § 3 kpk skarżący zaskarżył pkt III wyroku w zakresie ustalenia kosztów za obronę sprawowaną z urzędu na rzecz adw. S. L. i zarzucam mu naruszenie § 14 ust 1 pkt 3. ust 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. Nr 163. Poz. 1348 ze zm.) w związku z § 16 i § 1 ust 3 ww rozporządzenia, poprzez zasądzenie na rzecz obrońcy ustanowionego w sprawie z urzędu kwoty 619,92 zł zamiast kwoty 1087,32 zł, nadto pkt V wyroku (zarzucając naruszenie art. 624 § 1 kpk) w zakresie w jakim Sąd nie zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych w całości.

Powołując się na powyższe skarżący wniósł o :

- zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego oraz o zasądzenie kosztów obrony z urzędu w tym kosztów obrony z urzędu za postępowanie przed Sądem I instancji w prawidłowej wysokości;

- z daleko idącej ostrożności procesowej wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wyeliminowanie z opisu czynu okresu, w którym oskarżony przebywał na leczeniu w (...) Centrum (...) w M. oraz o zmianę orzeczenia co do kary poprzez orzeczenie środka probacyjnego w postaci warunkowego zawieszenia jej wykonania na okres próby, a nadto o zasądzenie kosztów obrony z urzędu w tym kosztów obrony z urzędu za postępowanie przed Sądem I instancji w prawidłowej wysokości;

- bądź ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Busku – Zdroju.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Apelacja wywiedziona przez obrońcę oskarżonego nie zasługuje na uwzględnienie i należało ją uznać za oczywiście bezzasadną.

Na wstępie należy podkreślić, że Sąd Rejonowy merytorycznie rozpoznający powyższą sprawę, starannie przeprowadził postępowanie dowodowe, a następnie dokonał wszechstronnej i wnikliwej analizy i oceny zgromadzonego w ten sposób materiału dowodowego. Wbrew twierdzeniom skarżącego nie doszło w sprawie do obrazy przepisów postępowania, które miałyby wpływ na treść wyroku. Wspomniana ocena dokonana została z uwzględnieniem reguł określonych w art. 5, art. 7 k.p.k., 410 k.p.k. Jest wszechstronna, rzeczowa i logiczna, zgodna z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego. Nie zawiera też błędów faktycznych i logicznych. Sąd ten szczegółowo i precyzyjnie wskazał na jakich oparł się dowodach czyniąc ustalenia faktyczne w przedmiotowej sprawie. Szczegółowo przedstawił w pisemnych motywach wyroku tok swojego rozumowania, precyzyjnie wskazując powody, dla których uznał, że oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu.

Sąd Okręgowy w pełni aprobuje ocenę dowodów, a w konsekwencji ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy.

W ocenie Sądu Okręgowego wbrew twierdzeniom skarżącego Sąd I instancji dokonał właściwej oceny wyjaśnień oskarżonego S. D. uznając je za niewiarygodne w zakresie w jakim ten kwestionował fakt, iż kierował pod adresem pokrzywdzonego groźby bezprawne. Pozostają one bowiem w sprzeczności z pozostałym materiałem zgromadzonym w sprawie, a zwłaszcza z zeznaniami pokrzywdzonego T. D. i świadków P. D. i S. F.. Faktem jest, iż świadkowie ci nie byli bezpośrednimi uczestnikami znęcania się oskarżonego nad pokrzywdzonym, niemniej jednak całą sytuację znają z opowiadania T. D., jak również z własnych obserwacji zachowania się stron na co dzień.

Zdaniem Sądu Odwoławczego zeznania w/wym. świadków są bezstronnym, obiektywnym dowodem wskazującym, w połączeniu z pozostałym materiałem dowodowy zgromadzonym w sprawie, a zwłaszcza z zeznaniami pokrzywdzonego T. D. na sprawstwo S. D.. Słusznie zatem Sąd Rejonowy nie dał wiary wyjaśnieniom oskarżonego, w których zaprzecza jakoby miały miejsce sytuacje opisywane przez pokrzywdzonego, bowiem wprost z jego zeznań jak również z zeznań w/wym. świadków wynika, iż oskarżony bardzo często, bez powodu wszczynał awantury, w czasie których zachowywał się bardzo agresywnie, grożąc pokrzywdzonemu zdemolowaniem mieszkania i zabójstwem.

W ocenie Sądu Okregowego niezasadnie podnosi skarżący w złożonej apelacji, iż Sąd Rejonowy dokonał błędnej oceny zeznań świadka M. S., która to w zupełnie inny sposób przedstawiała wzajemne relacje pomiędzy stronami.

Dokonana przez Sąd I instancji ocena zeznań tegoż świadka jest jak najbardziej prawidłowa, zgodna z treścią art. 7 k.p.k. Z zeznań tegoż świadka wynika, iż części winy za sytuacje jaka panowała w domu stron ponosi również pokrzywdzony, który nienależycie opiekował się swoim synem. Świadek ten wskazała również, iż w trakcie licznych awantur to słowa wypowiadane przez pokrzywdzonego były bardziej słyszalne od słów oskarżonego. W ocenie Sądu Okręgowego nie można z faktu, iż świadek ten usłyszała podczas kłótni jak pokrzywdzony krzyczy na syna wyciągać wniosku, iż to on był stroną dominującą w konflikcie. Jak słusznie wskazał Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, nawet gdyby przyjąć, iż pokrzywdzony T. D. krzyczał na syna to analizując całokształt zachowania oskarżonego S. D. wobec pokrzywdzonego stwierdzić należy, iż reakcja T. D., który próbował zwrócić uwagę synowi, kiedy ten go wyzywał, krzyczał, niszczył jego mieszkanie w takiej sytuacji jest jak najbardziej uzasadniona. Ponadto okolicznością świadczącą o tym, iż to oskarżony był stroną atakującą jest zachowanie oskarżonego w stosunku do pokrzywdzonego na sali rozpraw, gdzie również S. D. ubliżał swojemu ojcu. Nie bez znaczenia jest również fakt odnalezienia w mieszkaniu stron noży należących do oskarżonego, a także broni, z której strzelał oskarżony w celu zastraszenia swojego ojca.

Zdaniem Sądu Odwoławczego chybiony jest zarzut błędu w ustaleniach faktycznych podnoszony w apelacji skarżącego, polegający na przyjęciu, iż S. D. w okresie od kwietnia 2010 roku do 26 września 2012 roku dopuścił się zarzucanego mu czynu, skoro w tym czasie trzykrotnie przebywał w (...) Centrum (...) w M., a zatem w czasie swojej nieobecności nie mógł dopuścić się zarzucanego mu czynu.

Jak wynika z informacji nadesłanej ze (...) Centrum (...) w M., który to dowód dopuścił Sąd Okręgowy w toku postępowania apelacyjnego oskarżony S. D. w okresie od kwietnia 2010 roku do października 2012 roku pięciokrotnie przebywał na leczeniu w tejże placówce.

W ocenie Sądu Okręgowego nie negując faktu, iż rzeczywiście w okresie objętym zarzutem oskarżony S. D. nie mieszkał wspólnie z pokrzywdzonym w czasie kiedy przebywał na leczeniu, to jednak z uwagi na to, iż okresy nieobecności oskarżonego nie były długie nie jest zasadne wyodrębnianie ich z postawionego zarzutu. Zauważyć należy również, iż strony są osobami dla siebie najbliższymi, razem mieszkającymi. Należy zatem również wziąć pod uwagę fakt, iż w normalnie funkcjonującej rodzinie zdarzają się sytuacje, kiedy któryś z członków tej rodziny jest chwilowo nieobecny bo np. przebywa w szpitalu, wyjechał na urlop czy też wypełnia służbowe obowiązki. Nie bez znaczenia jest także to, iż po powrocie oskarżonego z leczenia w (...) Centrum (...) sytuacja w domu pokrzywdzonego wracała do stanu poprzedniego. Oskarżony nie zmienił swego zachowania w stosunku do ojca.

Z uwagi zatem na powyższe Sąd Okręgowy nie przychylił się do wniosku obrońcy oskarżonego o wyeliminowanie z opisu czynu okresu, w którym oskarżony przebywał na leczeniu.

Reasumując Sąd Okręgowy nie znalazł żadnych podstaw do podważenia prawidłowego toku procedowania Sądu Rejonowego, podzielając w całości wnioski końcowe co do odpowiedzialności oskarżonego za przypisany mu czyn, a tym samym uznając rozstrzygnięcie Sądu za słuszne i prawidłowe. Materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie nie pozostawił bowiem żadnych wątpliwości co do tego, iż oskarżony S. D. znęcał się psychicznie nad swoim ojcem T. D..

W ocenie Sądu Okręgowego nie ma również podstaw by kwestionować wysokości orzeczonej wobec oskarżonego S. D. kary. Wymierzona kara pozbawienia wolności w żadnym razie nie może być uznana za rażąco surową.

W okolicznościach niniejszej sprawy, zdaniem sądu odwoławczego orzeczona wobec S. D. kara 1 roku pozbawienia wolności jest adekwatna zarówno do stopnia jego zawinienia jak i stopnia społecznej szkodliwości jego czynu, jest sprawiedliwa i zasłużona, a jednocześnie zaspokaja cele wynikające z przesłanek prewencji generalnej.

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd I instancji wyprowadził prawidłowe wnioski z faktu uprzedniej karalności oskarżonego za przestępstwa podobne do przestępstwa obecnie przypisanego oskarżonemu. Prawidłowo uwzględnił fakt, iż oskarżony odpowiadał w warunkach powrotu do przestępstwa z art. 64 § 1 k.k. Wbrew temu co podnosi obrońca oskarżonego Sąd Rejonowy miał również na uwadze fakt, iż oskarżony dopuszczając się popełnienia zarzucanego mu czynu działał w warunkach z art. 31 § 2 k.k. tj. miał ograniczone możliwości pokierowania swoim postępowaniem w stopniu znacznym, niemniej jednak rozpoznawał on znaczenie swego czynu, co wynika z opinii sądowo psychiatrycznej dot. oskarżonego znajdującej się w aktach sprawy. Oskarżony zatem wiedział co robi, zaś swoje naganne zachowanie usprawiedliwiał jedynie tym, iż to pokrzywdzony go prowokował.

Trafnie więc uważa Sąd I instancji, wbrew twierdzeniom skarżącego, iż brak jest podstaw do postawienia wobec oskarżonego pozytywnej prognozy kryminologicznej, a kara z warunkowym zawieszeniem jej wykonania nie jest adekwatną reakcją wobec występku przez niego popełnionego. Nie należy zapominać o tym, iż na ocenę zachowania oskarżonego wpłynął fakt, iż zachowanie oskarżonego godziło w osobę dla niego najbliższą, w jego ojca. Tym bardziej jest ono naganne. Sąd Okręgowy podziela ustalenia Sądu Rejonowego, iż właściwości jak i warunki osobiste sprawcy, oraz jego dotychczasowy sposób życia przemawiają za tym, że jedynie orzeczenie kary izolacyjnej będzie w jego przypadku jak najbardziej celowe. Jedynie taka kara może spełnić swe cele w zakresie zapobiegawczego i wychowawczego oddziaływania wobec sprawcy, jak i w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Tylko taka kara, wykonywana dodatkowo w systemie terapeutycznym będzie w stanie skutecznie powstrzymać oskarżonego przed ponownym popełnieniem przestępstwa.

Sąd Odwoławczy nie znalazł również podstaw do kwestionowania rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego w zakresie zasądzonych kosztów obrony z urzędu, co tym samym czyni niezasadnych zarzut naruszenia § 14 ust. 1 pkt 3, ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, podnoszony przez obrońcę oskarżonego w złożonej apelacji dotyczący niewłaściwego ustalenia wysokości kosztów za obronę z urzędu

W tym miejscu wskazać należy, iż przed Sądem Rejonowym odbyły się dwie rozprawy tj. w dniach 17 grudnia 2012 roku oraz w dniu 15 stycznia 2013 roku. Obrońca oskarżonego był na nich obecny i niewątpliwie należy mu się za to wynagrodzenie. Faktycznie, co ponosi obrońca początkowo termin rozprawy został wyznaczony na dzień 4 grudnia 2012 roku, niemniej jednak sprawa została zdjęta z wokandy i nie przeprowadzone zostały wówczas żadne czynności. Podkreślić należy, iż obrońca został wyznaczony pod koniec trwania postępowania przygotowawczego i pierwszą czynnością jaką podjął był udział w posiedzeniu w przedmiocie tymczasowego aresztowania, które miało miejsce już po wpłynięciu do sądu aktu oskarżenia. Jako że czynność ta została dokonana przed sądem I instancji, a zatem mieści się w ryczałtowym wynagrodzeniu za obronę w tej instancji, niezasadne jest roszczenie skarżącego w zakresie kwoty 300 zł. za postępowanie przygotowawcze.

W związku z powyższym zasądzona przez Sąd I instancji kwota 619,92 zł. jest adekwatna do nakładu pracy obrońcy oskarżonego, uwzględnia przy tym ilość posiedzeń, na których był obecny obrońca, a jednocześnie jest zgodna z obowiązującymi stawkami.

Sąd Okręgowy nie znalazł również podstaw by kwestionować rozstrzygniecie Sądu I instancji w zakresie kosztów postępowania, co tym samym czyni niezasadnym zarzut naruszenia art. 624 § 1 k.p.k. podnoszony w apelacji skarżącego. Wskazać należy, iż oskarżony ma stałe źródło dochodu, pobiera rentę w wysokości 1000 zł., nie ma nikogo na swoim utrzymaniu. Okoliczności te przemawiają za tym, iż będzie on w stanie uiścić koszty sądowe bez uszczerbku na swoim utrzymaniu. Ponadto zaznaczyć należy, iż oskarżony może składać wniosek o rozłożenie na raty zasądzonych należności.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 456 k.p.k. i art. 437 §1 k.p.k. zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.

Rozstrzygnięcie o kosztach sądowych za II instancję Sąd oparł o przepisy art. 634 k.p.k. w zw. z art. 624 § 1 k.p.k. zwalniając oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, a także art. 29 prawa o adwokaturze w zw. z § 14 ust. 2 pkt 4 i § 2 ust. 3 oraz § 16 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie i ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. S. L. kwotę 619,92 zł. tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonemu w postępowaniu odwoławczym.

SSO Anna Szeliga SSO Zbigniew Karamara SSO Marcin Chałoński

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE