UZASADNIENIE

Pozwem z 24 września 2015 roku przedstawiciel ustawowy małoletnich R., M., M. i A. rodzeństwa S. – ich matka M. S. (3) wniosła o podwyższenie alimentów od ojca dzieci – pozwanego P. S. na rzecz każdego z uprawnionych z kwoty po 200,00 zł. do kwoty po 400.00 zł.

W uzasadnieniu pozwu podniesiono, iż od ostatniego podwyższenia alimentów minęło 4 lata i zasądzone alimenty nie wystarczają na zaspokojenie potrzeb dzieci. Matka dzieci jest zarejestrowana w urzędzie pracy, korzysta z pomocy opieki społecznej i podejmuje prace dorywcze. Ma problemy z kręgosłupem.

Pozwany nie interesuje się losem dzieci, ani ich potrzebami. Nie dokłada się do opłat, mimo że mieszka w mieszkaniu. Syn R. choruje na astmę oskrzelową i pozostaje pod stałą opieką specjalisty. Pozostałe dzieci noszą okulary. Po opłaceniu rachunków nie wystarcza na wizyty u specjalisty, ani na wymianę okularów.

Na rozprawie 21 stycznia 2016 roku przedstawiciel ustawowy małoletnich powodów poparł powództwo.

Pozwany nie uznał powództwa i wniósł o jego oddalenie.

Sąd Rejonowy ustalił, co następuje:

ze związku małżeńskiego z pozwanym P. S.- M. S. (3)posiada sześcioro dzieci w wieku 26, 25, 16, 13, 11 i 9 lat. Dwoje najstarszych dzieci jest samodzielnych i mieszka osobno. Młodsze dzieci nie mają majątku, ani dochodów. Wszystkie uczęszczają do szkoły. Syn R. ma astmę. Małoletnim dzieciom należy zapewnić podstawowe utrzymanie w postaci: ubrania, wyżywienia, środków czystości, przyborów i podręczników szkolnych. Młodsze dzieci noszą okulary.

( dowód: akty urodzenia k. 6, 7 akt sprawy sygn. akt III Rc 492/11, zeznania M. S. (3) k. 12, czas 00.09.36 – 00.13.17 e-protokołu )

Matka dzieci M. S. (3) ma 48 lat. Z zawodu jest szwaczką. Nie pracuje, jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy od 21 lipca 2009 roku bez prawa do zasiłku. Podejmuje dorywcze zatrudnienie. Korzysta z pomocy opieki społecznej.

( dowód: zaświadczenie k. 6, zeznania M. S. (3) k. 12, czas 00.09.36 – 00.13.17 e-protokołu )

Pozwany P. S. ma 52 lata. Z zawodu jest technikiem rolnictwa. Oprócz małoletnich powodów nie ma nikogo na utrzymaniu. Jest zaliczony do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności do 31 grudnia 2016 roku. Zdolny jest do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej. Z uwagi na stan zdrowia wymaga wsparcia i pomocy. Korzysta z pomocy opieki społecznej. Pobiera zasiłek stały w kwocie 604,00 zł. od 1 października 2015 roku. Pozwany P. S. choruje. Leczył i leczy się onkologicznie. Nie ma majątku.

( dowód: orzeczenie o stopniu niepełnosprawności k. 7- 7v, decyzja k. 8 -8v, 9, dokumentacja medyczna k. 10, zeznania P. S. k. 12 czas oo.13.17 – 00.23.47 e-protokołu )

Alimenty na rzecz małoletnich dzieci od ich ojca P. S. ostatni raz były ustalane wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 26 września 2011 roku w sprawie sygn. akt III Rc 492/11w kwocie po 200,00 zł. na rzecz każdego z dzieci.

Matka dzieci była wówczas zarejestrowana jako bezrobotna bez prawa do zasiłku.

Pozwany P. S. wówczas nie pracował.

( dowód: zaświadczenie k. 14, wyrok k. 16 z akt sprawy sygn. akt III Rc 492/11 )

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu żądanie matki małoletnich powodów podwyższenia alimentów na rzecz małoletnich R., M., M. i A. rodz. S. nie zasługuje na uwzględnienie. Art. 138 krio stanowi bowiem, iż w razie zmiany stosunków można wnosić o zmianę zakresu obowiązku alimentacyjnego. Przez zmianę stosunków rozumieć należy wszelkie zmiany w statusie ekonomicznym stron powodujące zmianę - zwiększenie, ale i zmniejszenie zakresu usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub też zmianę - zwiększenie, ale i zmniejszenie zakresu możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Zmiana stosunków w rozumieniu powyższego przepisu musi być istotna i polegać na istotnym zwiększeniu usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, bądź istotnej zmianie w zakresie możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego do alimentacji. Aby ocenić tę zmianę należy porównać stosunki obecne z panującymi poprzednio, gdy ustalano obowiązek alimentacyjny.

Podkreślić należy, iż z uwagi na charakter świadczeń alimentacyjnych, których celem jest dostarczenie środków utrzymania dla dziecka, które nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać, należy wnikliwie i szczegółowo dokonać analizy zmiany stosunków. Podkreślić również należy treść art. 133 § 1 krio, z którego wynika, iż rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Nadto z treści art. 96 § 1 krio wynika, iż rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotowywać je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień.

W sprawie niniejszej, alimenty na rzecz małoletnich dzieci ostatni raz były ustalane wyrokiem zaocznym tutejszego Sądu z 26 września 2011 roku w sprawie sygn. akt III Rc 492/11, a zatem ponad 4 lata temu. W sytuacji uprawnionych zmieniło się to, że obecnie urosły, z uwagi na wiek nie są w stanie samodzielnie się utrzymać. Nie mają własnego majątku. Należy im zapewnić podstawowe utrzymanie. Małoletni R. nadal choruje, wymaga leków. Zmieniły się potrzeby dzieci związane z ich naturalnym rozwojem, wzrostem, a zatem wzrosły koszty ich utrzymania.

W tej sytuacji należy uznać, iż po stronie małoletnich powodów nastąpiła zmiana stosunków w zakresie wzrostu kosztów ich utrzymania.

Od momentu zasądzenia alimentów sytuacja ojca dzieci P. S. uległa zmianie o tyle, że poważnie zachorował, leczy się onkologicznie. Został uznany za osobę niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym. Może pracować jedynie w warunkach pracy chronionej. Wymaga pomocy i wsparcia. Utrzymuje się z zasiłku stałego z opieki społecznej w kwocie około 600,00 zł. Nie ma majątku. Jego sytuacja materialna uległa pogorszeniu w związku z pogorszeniem stanu zdrowia i ograniczeniem możliwości zarobkowych w związku z tym.

Z treści art. 135 § 1 krio wynika, iż zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Pojęcia "usprawiedliwione potrzeby" oraz "możliwości zarobkowe i majątkowe" zostały szczegółowo omówione w uchwale Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, OSNP 1988, nr 4, poz. 42. W uchwale tej stwierdzono między innymi, że: "Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednoznacznie zdefiniować, ponieważ nie ma jednego stałego kryterium odniesienia. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej oraz od splotu okoliczności natury społecznej i gospodarczej, w których osoba uprawniona się znajduje. Nie jest możliwe ustalenie katalogu usprawiedliwionych potrzeb podlegających zaspokojeniu w ramach obowiązku alimentacyjnego i odróżnienie ich od tych, które jako objaw zbytku lub z innych przyczyn nie powinny być uwzględnione. W każdym razie zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczać będą poszczególne sytuacje uprawnionego i zobowiązanego, konkretne warunki społeczno - ekonomiczne oraz cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego. Dopiero na tym tle będzie można określić potrzeby życiowe – materialne i intelektualne uprawnionego. Stosownie do tej dyrektywy rodzice w zależności od swych możliwości są obowiązani zapewnić dziecku środki do zaspokojenia zarówno jego potrzeb fizycznych wyżywienia, mieszkania, odzieży, higieny osobistej, leczenia w razie choroby, jak i duchowych - kulturalnych, także środki wychowania - kształcenia ogólnego, zawodowego według zdolności, dostarczania rozrywek i wypoczynku. Przy ocenie, które z potrzeb uprawnionego powinny być uznane za potrzeby usprawiedliwione, należy z jednej strony brać pod uwagę możliwości zobowiązanego, z drugiej zaś zakres i rodzaj potrzeb. Będzie to mieć wpływ na rozstrzygnięcie, w jakiej mierze możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego będą wzięte pod uwagę przy oznaczaniu zakresu obowiązku alimentacyjnego. Zawsze jednak każde dziecko musi mieć zapewnione podstawowe warunki egzystencji w postaci wyżywienia zapewniającego jego prawidłowy rozwój fizyczny, stosowną do wieku odzież, środki na ochronę zdrowia, kształcenie podstawowe i zawodowe oraz na ochronę jego osoby i majątku. Wyjście poza wymienione potrzeby zależy już tylko od osobistych cech dziecka oraz od zamożności i przyjętego przez zobowiązanego modelu konsumpcji.

Zgodnie z utrwaloną w orzecznictwie zasadą, dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami i to zarówno wtedy, gdy żyją z nimi wspólnie, jak i wtedy, gdy żyją oddzielnie. Oznacza to, że rodzice powinni zapewnić dziecku warunki materialne odpowiadające tym, w jakich żyją sami. Rodzice nie mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego na tej podstawie, że wykonywanie tego obowiązku stanowiłoby dla nich nadmierny ciężar. Są obowiązani podzielić się z dzieckiem nawet najmniejszymi dochodami. Podstawą oddalenia powództwa o zasądzenie alimentów może być tylko brak wszelkich możliwości po stronie zobowiązanego, nie zaś szczupłość środków, jakimi on rozporządza. Możliwości świadczenia alimentów nie ma ten, kto nie posiada majątku, nie jest, ze względu na stan zdrowia, zdolny do pracy zarobkowej i nie otrzymuje świadczeń.

Przez ustawowe określenie " możliwości zarobkowe i majątkowe" rozumieć należy nie tylko zarobki i dochody rzeczywiście uzyskiwane ze swojego majątku, lecz te zarobki i te dochody, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności i przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki oraz stosownie do swoich sił umysłowych i fizycznych. Możliwości zarobkowe zobowiązanego nie mogą być zawsze utożsamiane z faktycznie osiąganymi zarobkami.

Reasumując, zdaniem Sądu, w sprawie niniejszej pozwany P. S. nie ma możliwości świadczenia alimentów na rzecz małoletnich dzieci w zwiększonym zakresie, jak żąda tego matka dzieci, z uwagi na jego chorobę, ograniczone możliwości zarobkowania i konieczność dalszego leczenia. Jego sytuacja od poprzedniej sprawy uległa znacznemu pogorszeniu. Alimenty w dotychczasowej kwocie 800,00 zł. miesięcznie, przekraczają znacznie jego faktycznie uzyskiwane dochody z opieki społecznej. Poza tym sam również musi zapewnić sobie podstawowe utrzymanie, a przede wszystkim leczenie.

Wobec powyższego powództwo oddalono, jako wygórowane w stosunku do możliwości zarobkowych zobowiązanego.

Mając na uwadze sytuację majątkową i życiową stron, Sąd nie obciążył ich kosztami sądowymi - art. 102 kpc.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów, należało orzec, jak w wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE