UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 lipca 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił P. K. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ, powołując się na przepis art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego 60 lat dla mężczyzn, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 r.) osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat oraz okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat dla mężczyzn. Emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego bądź przekazania środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu za pośrednictwem Zakładu na dochody Budżetu Państwa.

Organ rentowy wskazał, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił krótszy, niż wymagany przez ustawodawcę staż pracy wykonywanej w szczególnych warunkach w ilości 14 lat i 2 miesięcy w okresie od 1.09.1979 r. do 31.01.1994 r. Nie uznano jako wykonywanej w szczególnych warunkach pracy w okresie od 07.04.1977 r. do 01.05.1977 r., gdyż w tym okresie wnioskodawca nie podjął zatrudnienia po odbyciu zasadniczej służby wojskowej a zatem nie była odprowadzona składka na ubezpieczenia społeczne. (decyzja k. 17 akt ZUS)

Od powyższej decyzji P. K. odwołał się w dniu 14 sierpnia 2015 r. do Sądu Okręgowego w Łodzi i wniósł o jej zmianę oraz o przyznanie mu prawa do emerytury. Skarżący podniósł, że świadczył w pełnym wymiarze czasu i stale pracę w warunkach szczególnych jako motorniczy tramwaju w okresie od 22.02.1994 r. do 1.03.1996 r. w spółce (...) w Ł. wymienioną w wykazie A dziale VIII poz. 2 pkt. 4 załącznika Nr 1 do Zarządzenia Nr 9 Ministra Zarządzenia Nr 9 Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 1 lipca 1983 roku w sprawie stanowisk pracy w zakładach pracy resortu administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do niższego wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy (Dz.Urz. Nr 2 poz. 3). (odwołanie k. 2 – 3)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wywodząc jak w zaskarżonej decyzji. (odpowiedź na odwołanie k. 7 – 7 verte)

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił, co następuje:

P. K. urodził się w dniu (...) (okoliczność bezsporna)

W okresie od 13 maja 1974 r. do 21 lutego 1994 r. wnioskodawca był zatrudniony na umowę o pracę w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy. W okresie od 27.06.1975 r. do 06.04.1977 r. odbywał on zasadniczą służbę wojskową. (świadectwo pracy k. 23 – 23 verte akt ZUS)

W Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w Ł. w okresie od 01.09.1979 r. do 31.01.1994 r. wnioskodawca w pełnym wymiarze czasu pracy i stale świadczył pracę w szczególnych warunkach jako motorniczy tramwaju wymienioną w wykazie A dziale VIII poz. 2 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm) oraz wymienioną w wykazie A, dziale VIII, poz. 2 pkt. 4 stanowiącym w załączniku Nr 1 do Zarządzenia Nr 9 Ministra Zarządzenia Nr 9 Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 1 lipca 1983 roku w sprawie stanowisk pracy w zakładach pracy resortu administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do niższego wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy (Dz.Urz. Nr 2 poz. 3). (okoliczność bezsporna, a nadto świadectwo pracy w szczególnych warunkach k. 11 akt ZUS)

Następnie w okresie od dnia 22 lutego 1994 r. do 1 marca 1996 r. ubezpieczony świadczył pracę na umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w firmie (...) Spółka z o.o. w Ł. na stanowisku motorniczego tramwaju. (świadectwo pracy, karta obiegowa zwolnienia z pracy, umowa o pracę, angaże, pismo Spółki (...) w Ł. z dnia 28.01.1994 r., podanie o rozwiązanie umowy o pracę z dnia 31.01.1996 r., pismo o wyrażeniu zgody na rozwiązanie umowy o pracę z dnia 6.02.1996 r. w aktach osobowych k. 13)

Spółka (...) w Ł. była następcą prawnym Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) w Ł. i przejęła ona tabor oraz pracowników. Charakter pracy wnioskodawcy w niczym się nie zmienił. W tym zakładzie pracy wnioskodawca jeździł jako motorniczy na liniach tramwajowych podmiejskich numer 43 i 43 bis do K.. Zajezdnia tramwajów znajdowała się na B.. W ramach obowiązków motorniczego ubezpieczony miał też uprawnienia do sprzedaży biletów MPK. W ten sposób pracował on stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Nie wszystkim pracownikom z tego zakładu pracy wystawiono świadectwa pracy w szczególnych warunkach mimo, że faktycznie pracowali oni w takich warunkach (zeznania wnioskodawcy 00:04:57, zeznania świadka J. P. 00:13:23, zeznania świadka A. R. 00:17:11)

Wnioskodawca posiada łącznie ponad 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. (okoliczność bezsporna)

Ubezpieczony nie przystąpił do Otwartego Funduszu Emerytalnego. (okoliczność bezsporna)

W dniu 2 czerwca 2015 r. ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury. (wniosek k. 1 – 8 akt ZUS)

Decyzją z dnia 15 lipca 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił P. K. prawa do emerytury z uwagi na fakt, że na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił on wymaganego przez ustawodawcę stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. (decyzja k. 17 akt ZUS)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dowodów zarówno w postaci dokumentów znajdujących się w aktach osobowych wnioskodawcy z firmy (...) Spółka z o.o. w Ł. oraz dokumentów z akt emerytalnych a także osobowych źródeł dowodowych w postaci zeznań wnioskodawcy oraz świadków pracujących ze skarżącym we wskazanym wyżej zakładzie pracy na tych samych stanowiskach pracy.

Świadek J. P. pracował w latach 1983 – 2005 na tym samym stanowisku co ubezpieczony tj. jako motorniczy tramwaju. Świadek ten był zmiennikiem ubezpieczonego i jeździł na tych samych liniach 43 i 43 bis do K.. Świadek ten pamiętał, że wnioskodawca rozwiązał umowę o pracę jednakże z uwagi na upływ czasu nie wskazał dokładnej daty.

Świadek A. R. pracował w latach 1994 – 2005 także jako motorniczy tramwajów w tym głównie linii 43 i 43 bis.

Wymienieni wyżej świadkowie otrzymali świadectwa pracy w warunkach szczególnych z uwagi na pracę w charakterze motorniczego tramwaju. (świadectwa pracy w szczególnych warunkach k. 5 – 6) Jednakże, jak podkreślił świadek A. R., nie wszyscy pracownicy, którzy wykonywali pracę w warunkach szczególnych w Spółce (...) takie świadectwa otrzymali.

W ocenie Sądu zeznania świadków są logiczne i wewnętrznie spójne. Korespondują przy tym z zeznaniami wnioskodawcy, tworząc razem spójny obraz charakteru pracy świadczonej przez wnioskodawcę.

Ponadto świadkowie Ci nie mają szczególnego (poza koleżeńskim) interesu w tym, aby zeznawać na korzyść ubezpieczonego, gdyż są dla niego osobami obcymi. Stanowią oni tym samym wiarygodne źródło dowodowe.

Nadto zeznania świadków i wnioskodawcy nie zostały zasadnie podważone przez organ rentowy w toku procesu a zarazem pozostają w zgodzie w dokumentami dotyczącymi zatrudnienia wnioskodawcy.

Podkreślić należy, że świadkowie zgodnie i stanowczo potwierdzili, że wnioskodawca w firmie (...) Spółka z o.o. w Ł. stale i pełnym wymiarze czasu pracy pracował jako motorniczy tramwaju.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego i poczynionych na jego podstawie ustaleń faktycznych oraz przeprowadzonej oceny dowodów, należy uznać, że odwołanie P. K. od zaskarżonej decyzji zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 478 z późn. zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999 r. osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zaś ust. 2 w/w przepisu stanowi, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Według treści § 3 i 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany (...) wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W świetle § 2 ust. 1 tegoż rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić (por. wyrok SN z 15.12.1997 r. II UKN 417/97 – (...) i US (...) i wyrok SN z 15.11.2000 r. II UKN 39/00 Prok. i Prawo (...)).

Stosownie do § 2 ust. 2 okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy.

W przedmiotowym stanie faktycznym nie budzi wątpliwości fakt, że wnioskodawca nie należy do Otwartego Funduszu Emerytalnego, spełnia przesłanki ustawowe lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz ukończenia wieku emerytalnego w dacie rozstrzygnięcia. W ocenie Sądu wnioskodawca spełnia również warunek dotyczący posiadania 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Regulacja § 2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma jednak zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków (por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. sygn. III UZP 5/85, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84).

Podkreślić należy, że istotnym jest jakie prace realnie w toku swojego zatrudnienia wykonywał skarżący oraz czy prace te są wymienione w cytowanym wyżej Rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983 roku, gdyż właśnie to Rozporządzenie jest aktem prawnym, w oparciu o który należy orzekać, czy dana praca była pracą w warunkach szczególnych. Sama natomiast nazwa stanowiska (lub brak tej nazwy) nie może dyskwalifikować faktycznie wykonywanych prac w spornym okresie zatrudnienia jako prac wykonywanych w szczególnych warunkach. Dla celów ustalenia pracy w warunkach szczególnych znaczenie ma nie nazewnictwo zajmowanych stanowisk, lecz faktyczny zakres wykonywanych prac.

W toku procesu wnioskodawca udowodnił zeznaniami świadków, własnymi zeznaniami i dokumentacją, że w spornym okresie zatrudnienia od 22 lutego 1994 r. do 1 marca 1996 r. w firmie (...) Spółka z o.o. w Ł. wykonywał faktycznie pracę w szczególnych warunkach jako motorniczy tramwaju.

Analiza zaś treści wykazu A do powołanego Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. wskazuje, że przedmiotowe prace motorniczego tramwajów są wymienione w dziale VIII poz. 2 jako prace w szczególnych warunkach.

Wykaz wymienia zatem taki rodzaj prac, jakie wedle nie budzących wątpliwości ustaleń, faktycznie wykonywał ubezpieczony.

Jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego wnioskodawca w Spółce (...) w Ł. jeździł jako motorniczy na liniach tramwajowych podmiejskich numer 43 i 43 bis do K..

Wymienione wyżej prace motorniczego tramwajów były wykonywane w sposób stały i w pełnym wymiarze czasu pracy przez wnioskodawcę. Stanowiły jego podstawowe i zasadnicze zajęcie jako pracownika.

Wnioskodawca jako motorniczy miał jedynie dodatkowo uprawnienia do sprzedaży biletów MPK.

Stwierdzić zatem należy, że ubezpieczony wykazał, że stale, a więc w sposób ciągły w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy świadczył prace od 22 lutego 1994 r. do 1 marca 1996 r. wymienione w dziale VIII poz. 2 cytowanego wykazu A załącznika do Rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 r.

Poza sporem natomiast pozostawał okres zatrudnienia w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w Ł. od 01.09.1979 r. do 31.01.1994 r. jako motorniczego tramwaju, która także stanowi pracę w szczególnych warunkach określoną w dziale VIII poz. 2 cytowanego wykazu A załącznika do rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 roku.

Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie zgromadzony materiał dowodowy wskazuje bezsprzecznie, że w okresie co najmniej 15 lat wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał czynności zaliczane do pracy w warunkach szczególnych.

W myśl art. 100 ust. 1. ustawy o emeryturach i rentach z FUS prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa

Na mocy art. 129 ust. 1 cytowanej ustawy świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Wnioskodawca w dniu 2 czerwca 2015 r. złożył wniosek o świadczenie emerytalne, zaś urodził się w dniu (...), a zatem prawo do emerytury należało wnioskodawcy przyznać od dnia 30 czerwca 2015 r., tj. od dnia spełnienia wszelkich warunków określonych cytowanymi przepisami, czyli od następnego po dacie osiągnięcia wieku emerytalnego.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji wyroku uznając odwołanie wnioskodawcy za zasadne.

Zarządzenie: odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć organowi rentowemu, wypożyczając akta emerytalne.