UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem zasądzono od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 31 508,16 zł, z odsetkami ustawowymi od dnia 28 marca 2013 r., ustalono odpowiedzialność strony pozwanej za dalsze skutki zdarzenia mogące wystąpić w przyszłości oraz orzeczono o kosztach procesu i kosztach sądowych, opierając rozstrzygnięcie o następujące ustalenia i oceny: - w dniu 16 czerwca 2009 r. powód uczestniczył w wypadku komunikacyjnym na terenie Niemiec, doznając szeregu obrażeń w postaci urazu głowy z raną ciętą potylicy, bez objawów wstrząśnienia mózgu ani innych powikłań śródczaszkowych pourazowych, urazu skrętnego bezwładnościowego kręgosłupa szyjnego, z przewlekłym zespołem bólowym, jak również stłuczenia i skręcenia kręgosłupa szyjnego bez złamań, a także dyskopatii wielopoziomowej, co skutkowało trwałym uszczerbkiem na zdrowiu w wysokości 15 %; w chwili obecnej nie należy spodziewać się zdecydowanej poprawy stanu zdrowia powoda.

Strona pozwana wypłaciła powodowi 2500 zł tytułem zadośćuczynienia, przy czym, w ocenie sądu, kwota ta nie może być uznana za odpowiednią w rozumieniu przepisu art. 445 § 1 kc. Rozmiar i stopień nasilenia cierpień fizycznych i psychicznych, a także doznany stopień trwałego uszczerbku na zdrowiu, uzasadniały bowiem przyznanie powodowi dodatkowej kwoty 27 500 zł, która jest odpowiednią rekompensatą za doznaną krzywdę, gdy powód był zmuszony do ograniczenia swojej aktywności życiowej przez noszenie wysokiego gorsetu lędźwiowo – piersiowego oraz korzystania z pomocy innych osób. Zasadne było także żądanie odnośnie kwoty 876,16 zł z tytułu zwrotu kosztów leczenia i badania MR, a także kosztów opieki sprawowanej nad powodem w wysokości 3132 zł.

W apelacji powód zarzucił : 1. naruszenie prawa materialnego, a to art. 445 § 1 kc, przez przyjęcie, że kwota 27 500 zł jest odpowiednią w rozumieniu tego przepisu, gdy rozmiar i charakter obrażeń oraz rokowania na przyszłość, a także stopień bólu i cierpień, uzasadniają przyznanie zadośćuczynienia w wysokości 42 500 zł; 2. naruszenie prawa materialnego, a to przepisów art. 481 i 817 kc w zw. z art. 455 kc, przez zasądzenie odsetek ustawowych od dnia wyrokowania, gdy tymczasem strona pozwana popadła w opóźnienie co do kwoty 27 676,16 zł od dnia 6 marca 2011 r. , czyli od dnia doręczenia odpisu pozwu, zaś co do kwoty 3832 zł od dnia 10 lipca 2012 r., czyli od dnia doręczenia stronie pozwanej pisma rozszerzającego żądanie pozwu; 3. naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 100 kpc, przez jego błędne zastosowanie i obciążenie powoda kosztami procesu, gdy okoliczności sprawy uzasadniały zastosowanie przepisu art. 102 kpc.

Wskazując na powyższe wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. I przez zasądzenie odsetek ustawowych od kwoty 27 676,16 zł od dnia 6 marca 2011 r. i od kwoty 3832 zł od dnia 10 lipca 2012 r., a także zmianę wyroku w pkt. V i VII przez nieobciążanie powoda kosztami procesu i kosztami sądowymi.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Apelacja jest uzasadniona jedynie w niewielkim zakresie.

Przyjmując bezsporne w istocie ustalenia faktyczne sądu pierwszej instancji za swoje, Sąd Okręgowy podziela także ocenę prawną tego stanu faktycznego oraz wyciągnięte z tej oceny wnioski, co zwalnia z potrzeby ponownego przytaczania powołanych już wcześniej trafnych argumentów.

Tylko dodatkowo odnośnie podniesionych zarzutów należy wskazać na następujące kwestie:

-ocena prawidłowości zastosowanych przepisów prawa materialnego może zostać dokonana jedynie po wcześniejszym przyjęciu, że ustalenia faktyczne, stanowiące podstawę rozstrzygnięcia, zostały dokonane zgodnie z przepisami prawa procesowego;

-podniesione przez skarżącego zarzuty w tym zakresie związane były z kwestią oceny dowodów i poczynionych na ich podstawie ustaleń faktycznych ;

-co do zasady, wykazanie przez stronę, że naruszono przepis art. 233 § 1 kpc,/ chociaż skarżący wprost tego nie podnosi /, co mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, nie może być zastąpione jedynie odmienną interpretacją dowodów zebranych w sprawie - do czego w istocie sprowadza się apelacja -, chyba że strona jednocześnie wykaże, że ocena dowodów przyjęta przez sąd za podstawę rozstrzygnięcia przekracza granicę swobodnej oceny dowodów;

- określenie wysokosci zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w razie uszkodzenia ciała i wywołania rozstroju zdrowia stanowi istotne uprawnienie sądu rozstrzygającego sprawę merytorycznie i w tym zakresie dysponuje on swobodą decyzyjną, co oczywiście nie oznacza dowolności; - korygowanie przez sąd drugiej instancji zasądzonego zadośćuczynienia może być zatem aktualne tylko wtedy, gdy przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, mających wpływ na jego wysokość, jest ono niewspółmiernie nieodpowiednie, tj. albo zbyt wygórowane, albo zbyt niskie, lecz w okolicznościach tej sprawy takiej dysproporcji nie można się doszukać;

- dlatego dla skuteczności podniesienia zarzutu naruszenia przepisu art. 445 § 1 kc w instancji apelacyjnej konieczne jest wykazanie takiej właśnie rażącej dysproporcji między czynnikami wpływającymi na wysokość zadośćuczynienia a zadośćuczynieniem faktycznie przyznanym, co jednak nie zostało skutecznie uczynione;

-na rozmiar krzywdy, a w konsekwencji wysokość zadośćuczynienia, składają się cierpienia fizyczne i psychiczne poszkodowanego, których rodzaj, natężenie i czas trwania podlega każdorazowem określeniu w okolicznościach konkretnej sprawy, a także nieodwracalność następstw i inne okoliczności, których nie sposób wymienić wyczerpująco, co w niniejszej sprawie zostało prawidłowo uczynione, gdy ponadto - co oczywiste - mierzenie krzywdy wyłącznie stopniem uszczerbku na zdrowiu stanowiłoby niedopuszczalne uproszczenie, nieznajdujące zresztą oparcia w przepisie art. 445 § 1 kc;

-ponadto zadośćuczynienie pieniężne ma charakter całościowy, co oznacza, że powinno stanowić rekompensatę za całą krzywdę doznaną przez poszkodowanego, a jego celem jest złagodzenie cierpień fizycznych i psychicznych, zarówno już doznanych, jak i tych, które wystąpią w przyszłości; - w niniejszej sprawie sąd pierwszej instancji, ustalając wysokość zadośćuczynienia, wziął pod rozwagę wszystkie okoliczności wpływające na rozmiar doznanej krzywdy, które wskazał w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, a stanowisko to Sąd Okręgowy akceptuje i podziela;

- z tych przyczyn należało uznać, że zasądzone zadośćuczynienie w dalszej kwocie 27 500 zł mieściło się w granicach swobodnej oceny sędziowskiej, co w konsekwencji zarzut naruszenia prawa materialnego czyniło bezzasadnym;

-jeżeli zobowiązany nie płaci zadośćuczynienia w terminie wynikającym z przepisu szczególnego lub w terminie ustalonym zgodnie z przepisem art. 455 in fine kc, to uprawniony nie ma możliwości czerpania korzyści z tego świadczenia, które należy mu się już w tym terminie, a zatem odsetki za opóźnienie powinny przysługiwać właśnie od tego terminu;

tego poglądu nie podważa pozostawienie przez ustawę określenia wysokości i zasądzenia zadośćuczynienia sądowi, bowiem możliwość ta jest jedynie konsekwencją niewymiernego charakteru okoliczności decydujących o doznaniu krzywdy i jej rozmiarze, a zatem wyrok zasądzający zadośćuczynienie nie ma charakteru konstytutywnego, lecz deklaratywny

-dlatego wymagalność roszczenia o zadośćuczynienie za krzywdę, a tym samym i początkowy termin naliczania odsetek za opóźnienie w zapłacie należnego zadośćuczynienia, może kształtować się różnie, w zależności od okoliczności sprawy - może to być zatem zarówno dzień poprzedzający wyrokowanie o zadośćuczynieniu, jak i dzień tego wyrokowania;

wynika to z tego, że wysokość krzywdy może się zmieniać w czasie, przez co w miarę upływu czasu różna może być wysokość należnego zadośćuczynienia;

-jeżeli zatem powód żąda określonej kwoty zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od danego dnia , poprzedzającego dzień wyrokowania, to takie żądanie podlega uwzględnieniu, o ile zostanie wykazane, że dochodzona suma rzeczywiście należała się powodowi od wskazanego przez niego dnia; jeżeli natomiast sąd ustali, że zadośćuczynienie w rozmiarze odpowiadającym sumie dochodzonej przez powoda należy się dopiero od dnia wyrokowania, to odsetki od zadośćuczynienia mogą się należeć dopiero od dnia wyrokowania;

-w świetle powyższych uwag i okoliczności faktycznych sprawy, w ocenie Sądu Okręgowego, brak jest jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, by dochodzona przez powoda kwota zadośćuczynienia była mu należna dopiero od dnia wydania wyroku; - wytaczając w dniu 3 listopada 2010 r. powództwo o zapłatę dalszych

25 000 zl zadośćuczynienia / rozszerzone następnie o 17 500 zł /, powód żądał odsetek za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu , a następnie od dnia doręczenia stronie pozwanej odpisu pisma rozszerzającego żądanie, wskazując w tym zakresie na przepisy art. 481 kc w zw. z art. 817 kc; - zgodnie zaś z art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych... z dnia 22 maja 2003r., zakład ubezpieczeń wypłaca świadczenie w terminie 30 dni od dnia zgłoszenia szkody, a w przypadku, gdyby w terminie 30 dni od dnia zgłoszenia szkody, wyjaśnienie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego;

-w niniejszej sprawie zgłoszenia szkody dokonano w dniu 27 lipca 2009 r., a strona pozwana decyzją z dnia 4 sierpnia 2009 r. przyznała powodowi 2500 zł zadośćuczynienia;

-pełny rozmiar krzywdy powoda, potwierdzony w toku niniejszego postępowania opinią biegłego sądowego i stanowiący podstawę zasądzenia dalszego zadośćuczynienia w kwocie 27 500 zł, znany był zatem stronie pozwanej przed wszczęciem niniejszego procesu, dlatego też strona pozwana już wówczas była zobowiązana do właściwej oceny rozmiaru krzywdy powoda, co mogła dokonać bez trudu, czyli ocenić rozmiar obrażeń powoda, ich nieodwracalność i trwałość, a tym samym ustalić zakres swojej odpowiedzialności;

-okoliczności faktyczne wskazują zatem, że krzywda, jakiej naprawienia domaga się powód, istniała już przed wniesieniem przez niego pozwu; rozmiar tej krzywdy istniejący na dzień zgłoszenia szkody / 4 lipca 2009 r. /, strona pozwana miała obowiązek ustalić w toku postępowania likwidacyjnego i wypłacić należne zadośćuczynienie w terminie 30 dni, ewentualnie 14 dni od daty wyjaśnienia wszelkich okoliczności sprawy, nie później jednak niż 90 dni od zgłoszenia szkody, przy czym pełny rozmiar krzywdy powoda ustalony w toku postępowania sądowego, mógł zostać ustalony przez stronę pozwaną na podstawie wszelkiej dokumentacji , którą dysponowała, albo też mogła dysponować. gdyby podjęła stosowne czynności w tym zakresie;

-jeżeli zatem powód wykazał, że zadośćuczynienie w rozmiarze odpowiadającym częściowo sumie przez niego dochodzonej należało się od daty wcześniejszej od daty wyrokowania w niniejszej sprawie, należało uznać, że odmawiając wypłaty tego zadośćuczynienia, co najmniej od dnia 6 marca 2011 r. - odnośnie kwoty 27 676,16 zł, obejmującej zadośćuczynienie i odszkodowanie, natomiast odnośnie rozszerzonego powództwa co do kwoty 3832 zł - od dnia 10 lipca 2012 r. - zgodnie z wiążącym sąd żądaniem zgłoszonym przez powoda - strona pozwana pozostawała w opóźnieniu ze spełnieniem tego świadczenia;

Z tych przyczyn zaskarżony wyrok podlegał zmianie w pkt. I przez określenie, że odsetki ustawowe od kwoty 27 676,16 zł należne są od dnia 6 marca 2011 r., natomiast od kwoty 3832 zł od dnia 10 lipca 2012 r. / art. 386 § 1 kpc /. Wobec częściowego uwzględnienia żądania pozwu koszty procesu podlegały stosunkowemu rozliczeniu na podstawie art. 100 kpc , co prowadziło do obniżenia kosztów procesu należnych powodowi do 2248 zł

/ pkt. IV /, przy czym obciążenie strony pozwanej opłatą sądową oraz poniesionymi tymczasowo przez Skarb Państwa kosztami sądowymi nastąpiło jedynie w zakresie uwzględnionego żądania powoda / 64,5 % /, co w konsekwencji prowadziło do uchylenia pkt. V i VII zaskarżonego wyroku jako zbędnych.

W pozostałym zakresie apelacja jako pozbawiona podstaw została oddalona / art. 385 kpc/, natomiasto kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 i 99 kpc w zw. z art. 391 § 1 kpc .

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE