UZASADNIENIE

I. Stanowiska stron.

1. Skarb Państwa – Wojewoda (...) wytoczył powództwo przeciwko D. C. o uznanie za bezskuteczną w stosunku do powoda umowy darowizny z dnia
25 maja 2010 r. 1/4 części spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego
nr 59 położonego w budynku przy ul. (...) w W., dla którego prowadzona jest księga wieczysta nr (...), zawartej w formie aktu notarialnego pomiędzy G. C. i D. C. oraz K. C., do wysokości wierzytelności powoda przysługującej wobec G. C. na podstawie nakazu zapłaty Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 28 lutego 2001 roku (sygn. akt XVI NG 104/01) i nakazu zapłaty Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 7 listopada 2001 roku (sygn. akt XVI NG 1417/01).

1.1. Uzasadniając żądanie powód wskazał, że na podstawie umowy darowizny z dnia
24 maja 2010 roku G. C. darował swojej żonie – D. C. należący do niego udział wynoszący 1/4 części w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu. Nakazy zapłaty zostały wydane w dniu 28 lutego 2001 roku oraz 7 listopada 2001 roku. Wobec tego w dniu dokonania czynności prawnej G. C. oraz pozwana znali sprawę zadłużenia wynikającego z ww. tytułów wykonawczych lub też przy zachowaniu należytej staranności mieli możliwość dowiedzenia się o tym. Dokonanie darowizny przez dłużnika na rzecz pozwanej nastąpiło ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Pozwana oraz dłużnik dokonując umowy darowizny działali ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela. Dłużnik w wyniku dokonania ww. czynności stał się niewypłacalny.

2. Pozwana w odpowiedzi na pozew wskazała, że nic nie wiedziała o zobowiązaniach finansowych jej męża wynikających z prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

2.1. Na rozprawie w dniu 3 grudnia 2015 roku pozwana wniosła o oddalenie powództwa.

II. Ustalenia faktyczne.

1. Sąd Okręgowy w Warszawie nakazem zapłaty z dnia 28 lutego 2001 roku (sygn. akt XVI NG 104/01) nakazał pozwanym G. C. i J. K. zapłacić solidarnie na rzecz powoda Fabryki (...) w W. kwotę 32.144,97 zł wraz z ustawowymi odsetkami.

2. Sąd Okręgowy w Warszawie nakazem zapłaty z dnia 7 listopada 2001 roku (sygn. akt XVI NG 1417/01 nakazał pozwanym G. C. i J. K. zapłacić solidarnie na rzecz powoda Fabryki (...) w W. kwotę 44.130,80 zł wraz z ustawowymi odsetkami.

3. Na mocy art. 49 ust. 1 ustawy o przedsiębiorstwach państwowych Skarb Państwa – Wojewoda (...) przejął mienie pozostałe po likwidacji przedsiębiorstwa państwowego – Fabryki (...) w W..

4. Postanowieniem z dnia 13 listopada 2013 r. Sąd Okręgowy w Warszawie nadał nakazom zapłaty klauzulę wykonalności z przejściem uprawnień na rzecz Skarbu Państwa – Wojewody (...).

5. Na podstawie umowy darowizny z dnia 24 maja 2010 r. zawartej w formie aktu notarialnego G. C. darował swojej żonie – D. C. należący do niego udział wynoszący 1/4 części w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ul. (...)

6. Świadczenie wynikające z wydanych przeciwko G. C. nakazów zapłaty nie zostało spełnione poza częścią kosztów procesu ujętych w nakazie zapłaty wydanym w dniu 28 lutego 2001 roku.

okoliczności bezsporne

III. Ocena zasadności powództwa.

1. Powództwo jest zasadne.

2. Okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy pozostawały pomiędzy stronami poza przedmiotem sporu. Stąd oddalenie wniosków dowodowych powoda zawartych w pozwie. Sąd oddalił wnioski dowodowe pozwanej zgłoszone na rozprawie w dniu 3 grudnia 2015 roku, gdyż ustalenie okoliczności dotyczących powstania długu podlegającego aktualnie egzekucji pozostawało poza zakresem przedmiotowej sprawy. Pozostawanie w obrocie prawnym nakazów zapłaty wydanych przeciwko G. C. oznacza związanie tym orzeczeniami także Sądu w niniejszym postępowaniu. Prowadzi to do ustalenia istnienia długu obciążającego męża pozwanej wobec braku zapłaty istotnej części należności wynikającej z tych nakazów zapłaty.

3. Przechodząc bezpośrednio do przedstawienia oceny zasadności powództwa Sąd wskazuje, że dokumenty dołączone do pozwu potwierdzają istnienie wierzytelności po stronie powoda i długu obciążającego G. C.. Także fakt bezskuteczności egzekucji prowadzonej przeciwko G. C. nie był przez pozwaną kwestionowany. Oznacza to, że umowa darowizny zawarta 24 maja 2010 roku przez dłużnika i pozwaną D. C. może być skutecznie kwestionowana w trybie skargi paulińskiej, zważywszy w szczególności na normę wynikającą z art. 528 k.c. Przepis ten stanowi, że jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Nie jest zatem ostatecznie istotne czy pozwana była świadoma istnienia zadłużenia obciążającego jej męża z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Istotne jest bowiem, że w następstwie czynności prawnej czynności prawnej pozwana nabyła bezpłatnie majątek przysługujący dłużnikowi, co na wstępie wyłączyło możliwość zaspokojenia się przez wierzyciela w oparciu o majątek darowany pozwanej. Mamy zatem
w tej sytuacji do czynienia z czynnością prawną dłużnika dokonaną z pokrzywdzeniem powoda, gdyż G. C. stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem tej czynności. W toku postępowania sądowego nie zostało ujawnione, aby dłużnik posiadał jakikolwiek inny majątek w oparciu, o który powód mógłby ewentualnie uzyskać należną wierzytelność.

4. Podsumowując Sąd wskazuje, że w toku przedmiotowego postępowania potwierdzone zostały wszystkie podstawy warunkujące uwzględnienie powództwa wynikającego z art. 527 k.c. Powód wykazał świadome działanie dłużnika prowadzące do pokrzywdzenia wierzyciela. W taki bowiem sposób należy ocenić działanie osoby zobowiązanej do spełnienia świadczenia (długu) w stosunku do której wydane jest prawomocne orzeczenie sądowe, a która nie realizując wymagalnego zobowiązania i wyzbywa się posiadanego majątku. Ewentualny brak wiedzy pozwanej co do stanu zadłużenia jej męża i skutków wynikających z zawartej umowy dla sytuacji powoda nie miał żadnego wpływu dla oceny zasadności powództwa z uwagi na bezpłatny charakter umowy.

5. W tym stanie sprawy Sąd orzekł jak w pkt 1 wyroku.

6. Sąd oddalił w wniosek powoda o nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności z uwagi na niewykazanie przez powoda istnienia którejkolwiek z podstaw określonych w art. 333 § 3 k.p.c.

7. Sąd rozstrzygnął o kosztach procesu na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Koszty procesu należne powodowi, które spełniają warunek niezbędności
i celowości, to koszty zastępstwa procesowego w wysokości 1000 zł. Określając wysokość kosztów z tytułu zastępstwa procesowego Sąd przyjął wynagrodzenie odpowiednie do zakresu czynności podjętych przez radcę prawnego reprezentującego powoda w niniejszym postępowaniu. Sąd pominął przy rozstrzygnięciu sprawy w zakresie kosztów procesu przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, gdyż rozporządzenie to zostało wydane na podstawie upoważnienia ustawowego, które nie spełnia warunków wynikających z art. 92 ust. 1 Konstytucji w zakresie ustalenia szczegółowych wytycznych dotyczących treści aktu wykonawczego. Formułując wytyczne ujęte w art. 22⁵ust. 2 ustawy o radcach prawnych wykorzystano pojęcia, którym nie można w żadnym wypadku przypisać cechy szczegółowości. Oznacza to, że Minister Sprawiedliwości przy wydaniu rozporządzenia skorzystał z całkowitej legislacyjnej swobody, co nie znajduje oparcia w obowiązującej Konstytucji. Potwierdzenie tego stanowiska wynika w pośredni sposób z faktu wydania przez Ministra Sprawiedliwości rozporządzenia z dnia 3 lutego 2012 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. W następstwie wejścia w życie tej zmiany stawka minimalna w sprawach o odszkodowanie lub o zadośćuczynienie związane z warunkami wykonywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania została określona na kwotę 120 zł. Oznacza to w praktyce kilkudziesięciokrotne zmniejszenie wysokości stawki minimalnej bez zaistnienia zmiany obowiązujących wytycznych. Przykład ten potwierdza ogólnikowość obowiązujących wytycznych, to jest brak szczegółowych warunków dotyczących treści rozporządzenia wymaganych na gruncie przywołanego art. 92 ust. 1 Konstytucji (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2000 r., III CKN 1089/00, OSNC 2001/3/37; wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 maja 2002 r., P 1/01, OTK-A 2002/3/36). Niezależnie od opisanej kwestii Sąd przede wszystkim dostrzega, że Minister Sprawiedliwości w istocie nie wykonał w ogóle delegacji zawartej w art. 22⁵ust. 2 ustawy o radcach prawnych, gdyż Rozdział 2. rozporządzenia nie zawiera wymaganych przez ustawodawcę wysokości opłat przed organami wymiaru sprawiedliwości. Minister Sprawiedliwości w § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia powtórzył bowiem w istocie jedynie zakres upoważnienia ustawowego, który uzupełnił o niedopuszczalną subdelegację kompetencji prawotwórczej na rzecz sądów rozstrzygających sprawę, w której zaistnieje konieczność ustalenia między innymi kosztów zastępstwa procesowego. Podsumowując Sąd stwierdza, że przepisy omawianego aktu wykonawczego nie mogą w żadnym wypadku stanowić podstawy prawnej rozstrzygnięcia sprawy w zakresie kosztów procesu z uwagi na niezgodność tych przepisów z Konstytucją. Stąd konieczność pominięcia przy rozpoznaniu wniosku powoda przepisów zawartych w tym rozporządzeniu i potrzeba uwzględnienia ogólnej normy wynikającej z art. 98 § 1 k.p.c., która wskazuje na obowiązek zwrócenia przez stronę przegrywającą sprawę przeciwnikowi procesowemu kosztów niezbędnych i celowych. Warunek ten spełniają koszty określone w pkt 2 wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE