UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 05 maja 2015 roku (data wpływu do Sądu) powód A. Z. wniósł o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa – Zakładu Karnego w S. kwoty 90 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia. W uzasadnieniu swojego stanowiska wskazał, iż w od dnia rozpoczęcia odbywania kary pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w S. do dnia wniesienia powództwa w celi nr (...) (...)nie miał zapewnionych odpowiednich warunków izolacji, co wpłynęło na naruszenie jego dóbr osobistych. W szczególności podniósł, iż osadzony był w celi, w której powierzchnia na jednego skazanego wynosiła mniej niż 3 m^{(
2)} oraz brakowało odpowiedniego sprzętu kwaterunkowego, który umożliwiłby między innymi właściwe warunki higieny, dostateczny dopływ świeżego powietrza i odpowiednią wentylację. Wskazał przy tym, że w celi oświetlenie jest w „opłakanym stanie”, elementy wyposażenia celi w postaci półek oraz stołu są zniszczone, materace są spleśniałe, pościel poplamiona, zaś ręczniki „nadają się tylko na ścierki do podłogi”. Powód wskazał również, że posiłki są bardzo kiepskiej jakości, cela jest zagrzybiała, panuje w niej robactwo, zaś oświetlenie w kąciku sanitarnym uniemożliwia dbania o higienę osobistą. Nadto A. Z. w pozwie oświadczył, że w dniu 30 kwietnia 2015 r. pomimo iż zgłaszał swą potrzebę funkcjonariuszowi służby więziennej nie udzielono mu pomocy medycznej w postaci leków na uspokojenie, (pozew- k. 3, pismo procesowe powoda k. 16).

W odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanego Skarbu Państwa – Zakładu Karnego w S.- wnosił o oddalenie powództwa podnosząc, że powód miał zapewnione ustawowe warunki odbywania kary pozbawienia wolności w tym nie przebywał w celach przeludnionych (powierzchnia poniżej 3 m² na osobę). Miał przy tym przydzielony standardowy sprzęt kwaterunkowy, zapewniający mu osobne miejsce do spania i jedzenia, osobne miejsce do przechowywania żywności, i rzeczy osobistych oraz miał możliwość dbania o czystość, i higienę osobistą. Cele mieszkalne wyposażone były w podstawowe instalacje techniczne, a ich stan podlegał kontroli i ewentualnym naprawom oraz remontom. W razie wystąpienia w celi insektów wydawane były osadzonym pułapki na owady, przeprowadzono dodatkowe porządki i czyszczenie celi z insektów, a ponadto uznając taką potrzebę, w firma zewnętrzna wykonała w celi, w niezbędnym zakresie, zabiegi dezynsekcyjne. Wyżywienie osadzonych podlega kontroli pracownika medycznego oraz szefa kuchni i wizytacji sędziego penitencjarnego. Wszelkie zalecenia w tym zakresie są natychmiast wykonywane. Pełnomocnik pozwanego podkreślił również, że powód miał zapewnione warunki ochrony zdrowia podczas odbywania kary pozbawienia wolności. W przypadkach zgłoszenia dolegliwości zdrowotnych A. Z. niezwłocznie korzystał z porady lekarskiej, był diagnozowany i otrzymywał stosowne leczenie, w tym zaopatrzenie w leki. Proces leczenia, ze względu na zmienność stanu zdrowia pacjenta i indywidualne sytuacje medyczne nie ma stałego charakteru i na każdym poziomie może oraz powinien być weryfikowany, (odpowiedź na pozew- k. 31-31v).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powód A. Z. odbywa karę pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w S. ostatni raz od dnia 16 lipca 2014 roku do dnia wniesienia pozwu. W czasie osadzenia u pozwanego powód był zakwaterowany w celi (...) w okresie od marca do lipca 2015 r., która to cela ma powierzchnię 34,80m²i jest przeznaczona dla jedenastu osadzonych. W czasie odbywania kary przez powoda w celi nr 62 maksymalnie zakwaterowanych było 11 osadzonych, (dowód: zeznania powoda- protokół rozprawy z dnia 16 października 2015 r. 00:02:55-00:20:35 w zw. z k. 32-32v, pismo z Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Ł. k. 70, ).

W czasie odbywania przez powoda A. Z. kary pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w S. wszystkie cele wyposażone są w standardowy sprzęt kwaterunkowy zapewniający każdemu osadzonemu osobne miejsce do spania i jedzenia oraz przechowywania żywności i rzeczy osobistych. Każda cela ma oświetlenie jarzeniowe, centralne ogrzewanie, instalacje wodno-kanalizacyjna i wentylacyjną, podlegającą okresowej kontroli. W każdej znajduje się stół i odpowiednia ilość taboretów. Światła jarzeniowe, które były w celach były dopuszczone do użytkowania w budynkach zamieszkania zbiorowego. W czasie odbywania kary przez A. Z. w celach pojawia się wilgoć, ale wynika to z postawy osadzonych, którzy nie wietrzą cel i piorą, a następnie suszą ubrania oraz bieliznę. W jednostce penitencjarnej regularnie są wydawane środki do higieny osobistej oraz do mycia naczyń i toalety. Zakład pierze pościel, koce, ręczniki i ścierki i co tydzień wydaję świeże ścierki do naczyń. Dotyczy to też ręczników. Pościel zmieniana jest regularnie. Sprzęt systematycznie jest poddawany przeglądom oraz na bieżąco konserwowany lub w razie potrzeby naprawiany. Skazani zawsze mogli i mogą zgłosić przełożonym przypadki wymagające w tym zakresie natychmiastowej interwencji. Każda z cel posiada dostęp do światła dziennego i oświetlenie elektryczne. Cele są wyposażone w koce, materace, grzejniki. W Zakładzie Karnym w S. przeprowadzane są sukcesywnie remonty poszczególnych oddziałów mieszkalnych, w miarę potrzeb i zgodnie z harmonogramem prac remontowych. W razie wystąpienia w celach mieszkalnych szkodliwych owadów prowadzone są lokalnie działania dezynsekcyjne poprzez wydawanie pułapek feromonowych, a w razie potrzeby przez zewnętrzną firmę dezynsekcyjną. W Zakładzie Karnym w S. osadzeni mogą się zapisywać do lekarza i wtedy do tych lekarzy są doprowadzani lub lekarz przyjmuje konkretnie na ich pawilonie. Wydawanie leków jest regulowane odrębnymi przepisami. Potrzebna w tej sprawie jest decyzja lekarza. Na każdym pawilonie znajduje się ambulatorium. Od lutego 2015 r. powód A. Z. nie zgłaszał się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. W dniu 03 lutego 2015 r. powód miał zlecone leki na cztery dni, a następnie przez trzy kolejne terminy rezygnował z wizyty u lekarza . W dniu 30 kwietnia 2015 r. powód nie zgłosił się do lekarza z dolegliwościami zdrowotnymi, (dowód: częściowo zeznania powoda- protokół rozprawy z dnia 16 października 2015 r. 00:02:55-00:20:35 w zw. z k. 32-32v, protokół rozprawy z dnia 26 lutego 2016 r. 00:24:58-00:34:36 w zw. 115, pisma z Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Ł. k. 69-71, częściowo zeznania świadka K. P.- protokół rozprawy z dnia 10 grudnia 2015 r. 00:05:40-00:17:43 w zw. z k. 73-73v, częściowo zeznania świadka Z. Z.- protokół rozprawy z dnia 10 grudnia 2015 r. 00:17:43-00:21:45 w zw. z k. 73v-74, zeznania świadka A. W. k. 106-106v, zeznania świadka B. G.- protokół rozprawy z dnia 26 lutego 2016 r. 00:04:05-00:11:59 w zw. z k. 114v, zeznania świadka A. N.- protokół rozprawy z dnia 26 lutego 2016 r. 00:11:59-00:16:22 w zw. 114v, kopia książki zdrowia osadzonego k. 119 - 131).

Każdy z osadzonych otrzymuje w jednostce penitencjarnej trzy posiłki dzienne o odpowiedniej wartości odżywczej, w tym co najmniej jeden posiłek gorący oraz napój do zaspokojenia pragnienia. Powód żywiony jest według normy podstawowej. Opracowanie jadłospisów oraz przygotowanie posiłków odbywa się zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 2 września 2003 r. w sprawie określenia wartości dziennej wyżywienia oraz rodzaju diet wydawanych osobom osadzonym w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz.U. Nr 167, poz. 1633). Posiłki są przygotowywane z produktów o właściwej jakości, które są każdorazowo kontrolowane w czasie przyjęcia do magazynu i przy wydawaniu do kuchni. W dniu 07 maja 2015 r. dla normy podstawowej na obiad była m.in. zupa buraczkowa. Zupa ta przygotowywana była zgodnie z recepturą oraz zgodnie z zachowaniem Dobrej Praktyki Produkcyjnej oraz zgodnie z systemem (...). Każde danie przed wydaniem z kuchni poddawane jest ocenie organoleptycznej przez wyznaczonego pracownika, (dowód: pisma z Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Ł. k. 69-71, zeznania świadka A. N.- protokół rozprawy z dnia 26 lutego 2016 r. 00:11:59-00:16:22 w zw. 114v ).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane dowody w tym w szczególności na podstawie zeznań A. N. – funkcjonariusza Służby Więziennej odpowiadającego za energetykę ZK w S. oraz B. G.—pielęgniarki będącej kierownikiem ambulatorium i izby chorych w ZK w S..

Ustalając stan faktyczny, Sąd wziął również pod uwagę częściowo zeznania świadków: K. P., Z. Z. oraz A. W.. Sąd nie dał przy tym wiary tym osobom w tej części, w której podawały, że w celi (...), w których przebywał powód panowały złe warunki sanitarne. Powyższe zeznania nie znajdują potwierdzenia w pozostałym zebranym w sprawie obiektywnym materiale dowodowym. Z zeznań A. N. oraz B. G., a także zawartych w aktach sprawy informacji Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Ł. jednoznacznie wynika, że warunki bytowe więźniów były zadowalające i mimo pewnych uchybień były one zgodne z obowiązującymi przepisami. Nadto dokonując oceny wyżej wymienionych świadków, należy mieć na uwadze, że są oni byłymi współosadzonymi, którzy odbywali karę w ZK w S. i którzy przynajmniej w jednym przypadku również dochodzili od Dyrektora Zakładu Karnego w S. zadośćuczynienia i mogą być zainteresowani określonym rozstrzygnięciem niniejszej sprawy. Konkludując stwierdzić należy, że powód nie przedstawił żadnych wiarygodnych dowodów na potwierdzenie podanych przez siebie okoliczności, Sąd uznał, że okoliczności te nie zostały udowodnione, a niewątpliwie na powodzie, jako osobie, która wywodzi skutki prawne z faktów przez siebie podanych, spoczywał ciężar udowodnienia tych okoliczności (art. 6 k.c.). Powód nie wykazał przy tym, aby w czasie odbywania kary pozbawienia wolności w pozwanym zakładzie karnym przebywał w celach przeludnionych. Nie przedłożył bowiem decyzji wydanych na podstawie art. 110§2a-2c k.k.w. oraz innych dokumentów potwierdzających fakt przeludnienia. Zatem, w związku z tym, że powód nie przedstawił żadnych wiarygodnych dowodów na potwierdzenie podanych przez siebie okoliczności, Sąd uznał, że okoliczności te nie zostały udowodnione. W tym miejscu wskazać należy, że na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego rzeczą Sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Stanowisko takie zawarł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku (I CKU 45/96, opubl. OSNC z 1997, z. 6-7, poz. 76). Mając zatem na względzie rządzącą procesem cywilnym zasadę kontradyktoryjności postępowania i nie znajdując podstaw do przeprowadzenia dowodów z urzędu (art. 232 k.p.c), Sąd rozpoznał niniejszą sprawę, biorąc pod uwagę stan faktyczny ustalony na podstawie powyżej wskazanych dowodów.

Za wiarygodny i szczególnie istotny dla ustalenia stanu faktycznego i rozstrzygnięcia niniejszej sprawy Sąd uznał dowód rzeczowy w postaci załączonej do akt kserokopii dokumentacji medycznej zawartej w książce zdrowia powoda obejmującej okres objęty pozwem. Z wpisów lekarzy wynika bowiem, że powód miał zlecone leki w dniu 03 lutego 2015 r. na 4 dni, a następnie przez trzy kolejne terminy rezygnował z wizyty u lekarza. Z wpisów wynika również, iż w dniu 30 kwietnia 2015 r. A. Z. nie zgłaszał się do lekarza z jakimikolwiek dolegliwościami zdrowotnymi.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu w całości.

Przypomnieć w tym miejscu należy, że zgodnie z art. 30 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przyrodzona i niezbywalna godność człowieka jest nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych. Obowiązek ten powinien być realizowany przez władze publiczne przede wszystkim tam, gdzie Państwo działa w ramach imperium realizując swoje zadania represyjne, których wykonanie nie może prowadzić do większego ograniczenia praw człowieka i jego godności, niż to wynika z zadań ochronnych i celu zastosowanego środka represji.

Wymóg zapewnienia przez Państwo godziwych warunków odbywania kary pozbawienia wolności jest jednym z podstawowych wymogów nowożytnego państwa prawa, znajdującym wyraz w normach prawa międzynarodowego. Stanowi o tym wprost art. 10 ust. 1 ratyfikowanego przez Polskę Międzynarodowego Paktu Praw Osobistych i Publicznych z dnia 19 grudnia 1966 roku (Dz. U. z 1977 roku, Nr 38, poz. 167 i 169) głoszący, że każda osoba pozbawiona wolności będzie traktowana w sposób humanitarny i z poszanowaniem przyrodzonej godności człowieka. Także art. 3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 grudnia 1950 roku, ratyfikowanej przez Polskę w 1993 roku (Dz. U. z 1993 roku, Nr 61, poz. 284 ze zm.) stanowiący, że nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu, wprowadza obowiązek władzy publicznej zapewnienia osobom osadzonym w zakładach karnych godziwych i humanitarnych warunków odbywania kary pozbawienia wolności, nienaruszających godności ludzkiej. Łączy się z tym wynikający z art. 8 ust. 1 Konwencji nakaz poszanowania życia prywatnego obywateli i ich prawa do intymności, co w odniesieniu do osób osadzonych w zakładach karnych oznacza obowiązek zapewnienia takich warunków bytowych i sanitarnych, w których godność ludzka i prawo do intymności nie doznają istotnego uszczerbku. Odpowiednikami powyższych norm prawa międzynarodowego są art. 40, 41 ust. 4 i 47 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wprowadzające wyżej wskazane zasady na grunt prawa polskiego. Precyzując rodzaj naruszonych dóbr, uzasadniających roszczenie o zadośćuczynienie, dochodzone w niniejszej sprawie, powód przyjął, iż zachowanie pozwanego naruszyło jego dobro osobiste w postaci czci i godności osoby ludzkiej.

Na gruncie prawa polskiego można uzasadnić żądanie powoda, z tytułu zadośćuczynienia, regulacją wynikającą z art. 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c., bowiem pozwany zobowiązany był do zapewnienia powodowi takich warunków bytowych i sanitarnych, w których godność ludzka nie doznałaby istotnego uszczerbku. Zgodnie natomiast z treścią art. 417 k.c. za szkody wyrządzone przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa. Z mocy art. 417² k.c. Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność, jeżeli przez zgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej została wyrządzona szkoda na osobie. W takiej sytuacji poszkodowany może żądać całkowitego lub częściowego jej naprawienia oraz zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, gdy okoliczności, a zwłaszcza niezdolność poszkodowanego do pracy lub jego ciężkie położenie materialne wskazują, że wymagają tego względy słuszności. Niezbędną przesłanką dla zaistnienia odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanych na podstawie tegoż przepisu jest wystąpienie szkody na osobie oraz wykazanie związku przyczynowo-adekwatnego miedzy zaistniałą szkodą o działaniami podejmowanymi przez Skarb Państwa. Brak zaistnienia którejkolwiek z tych przesłanek wyłącza możliwość ustalenia odpowiedzialności pozwanego.

Odnosząc się do roszczeń powoda w pierwszym rzędzie wskazać należy, że to na nim, jako osobie dochodzącej ochrony prawnej spoczywał ciężar dowodu, że jego dobra osobiste zostały naruszone przez działania pozwanego Skarbu Państwa, czego powód w ocenie Sądu nie uczynił. Powód w pozwie zawarł tylko ogólnikowe twierdzenia dotyczące nieodpowiednich warunków bytowych, które jego zdaniem prowadziły do naruszenia dóbr osobistych. Twierdzenia te nie znalazły jednak potwierdzenia w zebranych wiarygodnych dowodach. Wobec powyższego uzasadnionym jest stwierdzenie, że powód ani nie powołał się, ani nie wykazał, iż jego dobra osobiste zostały naruszone działaniami, które można by uznać ze indywidualnie skierowaną przeciwko niemu represję ze strony pozwanego. Powód w pozwie opisał sytuacje, które w takim samym stopniu dotyczyły jego jak i innych osadzonych. Nadto z materiału dowodowego zebranego w sprawie w postaci zeznań A. N. wynika, że cela w której przebywał powód wyposażona była w podstawowy sprzęt kwaterunkowy w odpowiedniej ilości, tj. w łóżka do spania oddzielne dla każdego osadzonego, szafki, taborety i stoły. Osadzeni otrzymywali co miesiąc środki higieniczne oraz środki czystości i sami zobowiązani byli dbać o utrzymanie czystości. Świadek podkreślił również, że jeżeli sprzęt w celi jest uszkodzony to jest naprawiany lub wymieniany, zaś jeżeli w celi pojawią się insekty to ZK w S. ma podpisaną umowę z firmą, która przyjeżdża i przeprowadza dezynfekcję. W celi przy tym wydzielony był oświetlony kącik sanitarny. Odnosząc się w tej kwestii do zarzutów powoda, to wskazać należy, że brak norm odnoszących się do oświetlenia w kąciku sanitarnym w poszczególnych celach w związku z tym montowane są oprawy żarówkowe z kloszem oraz żarówkami o mocy 25 W. Tym samym każde oświetlenie kącika sanitarnego zapewniającą nieskrępowane korzystanie z niego uznać należy za spełniającą stosowne wymagania. Należy mieć przy tym na uwadze także okoliczność, że w załączniku nr 3, tabeli 2, rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2003 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz.U. Nr 186, poz. 1820) określone zostały normy wyposażenia w sprzęt kwaterunkowy cel mieszkalnych bez węzła sanitarnego. Przepis ten pośrednio wskazuje, że istnieje możliwość braku węzła sanitarnego w celi mieszkalnej, a na potrzeby fizjologiczne wymagane jest w celi wiaderko. Podnieść należy również, że jeszcze nie tak dawno - w całej Europie - standardem toalety był przenośny baniak umieszczony w rogu celi, wynoszony przez dyżurnych więźniów zwanych kalifaktorami, standardem był również brak wody bieżącej w celach opalanych zimą przez samych więźniów za pomocą piecy kaflowych. Jak widać od tego czasu, za cenę dużych wyrzeczeń społeczeństwa, warunki socjalne panujące w jednostkach penitencjarnych znacznie się poprawiły. Osadzeni mają w chwili obecnej w celach bieżącą wodę, zabudowane kąciki sanitarne najczęściej wraz z estetycznymi sedesami i wentylacją. Zapewnia im się rozrywki kulturalne, zajęcia sportowe, mają w celach telewizory, gry multimedialne, bogate księgozbiory w bibliotekach itd. Nie oznacza to jednak, że toalety w celach ani same cele mają przypominać standardem pensjonaty wczasowe, zwłaszcza w sytuacji, kiedy znaczna część polskiego społeczeństwa w dalszym ciągu pozbawiona jest dostępu do bieżącej wody nie mówiąc już o innych podstawowych urządzeniach sanitarnych jak toaleta, łazienka czy też centralne ogrzewanie.

Z materiału dowodowego zebranego w sprawie wynika również, że każdy z osadzonych w ZK w S. otrzymuje trzy posiłki dzienne o odpowiedniej wartości odżywczej, w tym co najmniej jeden posiłek gorący oraz napój do zaspokojenia pragnienia. Powód żywiony jest według normy podstawowej. Opracowanie jadłospisów oraz przygotowanie posiłków odbywa się zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 2 września 2003 r. w sprawie określenia wartości dziennej wyżywienia oraz rodzaju diet wydawanych osobom osadzonym w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz.U. Nr 167, poz. 1633). Posiłki są przygotowywane z produktów o właściwej jakości, które są każdorazowo kontrolowane w czasie przyjęcia do magazynu i przy wydawaniu do kuchni. W dniu 07 maja 2015 r. dla normy podstawowej na obiad była m.in. zupa buraczkowa. Zupa ta przygotowywana była zgodnie z recepturą oraz zgodnie z zachowaniem Dobrej Praktyki Produkcyjnej oraz zgodnie z systemem (...). Każde danie przed wydaniem z kuchni poddawane jest ocenie organoleptycznej przez wyznaczonego pracownika. W niniejszej sprawie wyżej wymienione normy żywieniowe zostały zachowane, a więc nie doszło do naruszenia prawa w tym zakresie.

Odnosząc się zaś do zarzutu zawilgocenia cel, wskazać należy, że jest faktem powszechnie znanym, że nielegalne kąpiele jakie w celach urządzają osadzeni przy pomocy miednic plastikowych do prania ręcznego (Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17.10.2003 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych, Zał. Nr 3, tab. 1 miednice plastikowe do prania ręcznego wydaje się 1 na 4 osadzonych) są główną przyczyną zawilgocenia i zagrzybienia cel, co z kolei prowokuje ich do składnia pozwów o umieszczaniu ich w złych warunkach bytowych. Jak wynika z zeznań A. N. funkcjonariusza służby więziennej pozwanego ZK w S. cele podlegają regularnym remontom.

W tym miejscu wskazać należy, iż przy rozpoznawaniu przedmiotowej sprawy nie można abstrahować od realiów społeczno - gospodarczych panujących w Polsce. Zdaniem Sądu chociażby sytuacja służby zdrowia, osób hospitalizowanych, czy dzieci przebywających w palcówkach opiekuńczo - wychowawczych jest często pod względem bytowym dużo gorsza niż więźniów, którzy przecież znaleźli się w tym, a nie innym miejscu na skutek popełniania przestępstw. Podobnie sytuacja lokalowa wielu rodzin w Polsce, zajmujących mieszkania komunalne czy socjalne jest gorsza pod względem zarówno metrażu, stanu technicznego budynków czy dostępu do mediów od tej opisywanej przez powoda.

Uwzględniając powyższe wskazać należy, że powód przebywając w Zakładzie Karnym w S. miał zapewnione godne warunki. Za gołosłowne uznać należy przy tym jego zarzuty odnośnie złego oświetlenia celi oraz braku wentylacji. Z materiału dowodowego zebranego w sprawie jednoznacznie wynika, iż osadzeni mają zapewniony dostęp do świeżego powietrza i światła dziennego. W celach znajduje się też wentylacja grawitacyjna oraz oświetlenie jarzeniowe. Nadto powód nie wykazał, że w pozwanym zakładzie karnym było robactwo, ani też że nie otrzymywał należnych mu środków higienicznych, a niewątpliwie to na powodzie ciążył obowiązek udowodnienia takich okoliczności.

Nadto wbrew twierdzeniom powoda w sprawie ustalono, iż skazany miał zapewnioną właściwą opiekę zdrowotną. Powód podczas pobytu w Zakładzie Karnym w S. kilkukrotnie korzystał z pomocy medycznej. Z kserokopii dokumentacji medycznej zawartej w książce zdrowia powoda obejmującej okres objęty pozwem wynika, że powód miał zlecone leki w dniu 03 lutego 2015 r. na 4 dni, a następnie przez trzy kolejne terminy rezygnował z wizyty u lekarza. Z wpisów tych wynika również, iż w dniu 30 kwietnia 2015 r. A. Z. nie zgłaszał ani pielęgniarce oddziałowej, ani lekarzowi, iż odczuwa jakiekolwiek przypadłości zdrowotne. Skoro powód we wskazanej dacie nie zgłaszał wykwalifikowanej kadrze medycznej odczuwanych dolegliwości to trudno stwierdzić, że pozwany dopuścił się naruszenia prawa poprzez nie udzielenie mu pomocy medycznej.

Uwzględniając zatem wynik przeprowadzonego postępowania dowodowego należało powództwo w całości oddalić.

O kosztach procesu orzeczono wobec powoda na podstawie art. 102 k.p.c. Pełnomocnik pozwanego nie wnosił bowiem o zasądzenie kosztów.

Ogólną zasadą rządzącą orzeczeniem o kosztach jest tzw. odpowiedzialność za wynik procesu, którą wprowadza art. 98 § 1 k.p.c. Oznacza ona, iż strona która przegrała spór zobowiązana jest zwrócić stronie przeciwnej koszty niezbędne do celowego dochodzenia jej praw. Kryteria zaliczania kosztów procesu do niezbędnych wprowadza § 2 i 3 tegoż przepisu. Kodeks postępowania cywilnego przewiduje jednak w art. 102 możliwość odstąpienia od zasady wprowadzonej w art. 98, dotyczy to jednak tylko wypadków szczególnie uzasadnionych. Przepis ten urzeczywistnia zasadę słuszności i jako wyjątkowy nie podlega wykładni rozszerzającej. Nie konkretyzuje on pojęcia „wypadków szczególnie uzasadnionych”, toteż ich kwalifikacja należy do sądu, który – uwzględniając całokształt okoliczności konkretnej sprawy – powinien kierować się własnym poczuciem sprawiedliwości, które jednak nie może być dowolne i winno być uzasadnione w sposób umożliwiający jego weryfikowalność w postępowaniu zażaleniowym. Zastosowanie przepisu art. 102 k.p.c. nie wymaga osobnego wniosku od strony przegrywającej. Do kręgu okoliczności branych pod uwagę przez sąd przy ocenie przesłanek z art. 102 k.p.c. należą zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i będące „na zewnątrz” procesu, zwłaszcza dotyczące stanu majątkowego i sytuacji życiowej strony (vide: Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego, pod redakcją T. Erecińskiego, Wyd. Prawnicze, Warszawa 1997, s. 196). Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (vide: post. SN z 14.1.1974 r., II CZ 223/73, niepubl.). W orzecznictwie Sądu Najwyższego do kręgu tych okoliczności zalicza się m.in. wyjątkowo ciężką sytuację strony przegrywającej (vide: wyrok SN z 17 listopada 1972 r., I PR 423/72, OSNC 1973, Nr 7-8, poz. 138). W niniejszej sprawie, zdaniem Sądu, po stronie powoda zachodzą „szczególnie uzasadnione” przesłanki, usprawiedliwiające zastosowanie art. 102 k.p.c. gdyż powód od dłuższego czasu przebywa w Zakładzie Karnym i nie osiąga żadnych dochodów.

W tych okolicznościach Sąd na podstawie § 11. 1 pkt 25 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2013.461) zasądził od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Sieradzu na rzecz adw. S. S. kwotę 147,60 zł, zawierającą podatek o towarów i usług, tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej ustanowionej dla powoda z urzędu.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE