Sygn. akt III K 987/14
Dnia 6 kwietnia 2016 r.
Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie Wydział III Karny
w składzie:
Przewodniczący – SSR Maciej Jabłoński
Protokolant – stażysta Magdalena Mazurkiewicz
Prokurator – Radosław Kalarus
po rozpoznaniu w dniach 13.04.2015r., 16.06.2015r., 22.07.2015r., 04.09.2015r., 30.11.2015r., 13.01.2016r., 24.02.2016r., 23.03.2016r. 06.04.2016r.
sprawy:
B. K. (1) – c. A., S. z d. Ł., ur. (...) w Z.
oskarżonej o to, że:
w dniu (...) roku w W., będąc odpowiedzialną za bezpieczeństwo i higienę pracy jako pracodawca, nie dopełniła wynikających stąd obowiązków, poprzez nie zapewnienie aby W. i S. K. odbyli właściwe szkolenie z zakresu Bhp, nie skierowanie w/w na badania lekarskie pozwalające stwierdzić, czy mogą wykonywać pracę na zajmowanych stanowiskach, nie przeanalizowanie oceny ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą i nie poinformowanie w/w osób o występującym ryzyku zawodowym oraz nie zapewnienie, aby w/w osoby zostały zapoznane z dokumentacją (...) oraz instrukcjami stanowiskowymi przed rozpoczęciem pracy, przez co naraziła W. K. i S. K. na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, przy czym na skutek opisanego wyżej zachowania dniu (...) roku nieumyślnie spowodowała rozstrój zdrowia W. K. i S. K. na okres powyżej siedmiu dni
tj. o czyn z art. 220 § 1 kk w zb. z art. 157 § 3 kk z zw. z art. 157 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk
P. W. – s. K., H. z d. W., ur. (...) w M.
oskarżonego o to, że:
w dniu (...) roku w W., będąc odpowiedzialnym za bezpieczeństwo i higienę pracy jako kierownik zmiany, nie dopełnił wynikających stąd obowiązków, poprzez dopuszczenie do pracy W. K. i S. K., nie zapoznanych z dokumentacją techniczno-rozruchową maszyny (...), dopuszczenie do pracy w/w osób bez uprzednich badań lekarskich pozwalających stwierdzić, czy nie posiadają przeciwwskazań do wykonywania pracy, dopuszczenie do wymiany oprzyrządowania przez w/w osoby w maszynie (...), przy niewyłączonych źródłach zasilania przez co naraziła W. K. i S. K. na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, przy czym na skutek opisanego wyżej zachowania dniu (...) roku nieumyślnie spowodowała rozstrój zdrowia W. K. i S. K. na okres powyżej siedmiu dni
tj. o czyn z art. 220 § 1 kk w zb. z art. 157 § 3 kk z zw. z art. 157 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk
orzeka:
I. Oskarżoną B. K. (1) i oskarżonego P. W. uniewinnia od dokonania zarzucanych im czynów, a koszty postępowania przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.
III K 987/14
W niniejszej sprawie Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
W. K. i S. K. w dniu 8 stycznia 2014 roku zostali zatrudnieni na podstawie umowy zlecenia w firmie (...) S.C. przy ul. (...) w W..
/Dowody: wyjaśnienia oskarżonej B. K. (1) k. 381, 301;
zeznania świadka W. K. k. 403, 43, 149, 273, 297;
zeznania świadka S. K. k. 404, 74, 148, 274, 296;
kserokopie dokumentów k. 18-32/
Współwłaścicielami firmy (...) S.C. są M. K. i B. K. (1). Osobą odpowiedzialną za produkcję oraz pracowników jest B. K. (1). Ustalono, że B. K. (1) ukończyła okresowe szkolenie BHP dla pracodawców i osób kierujących pracownikami. P. W., który pracował na stanowisku kierownika zmiany, został jedynie przeszkolony w zakresie instruktażu ogólnego i stanowiskowego na stanowisku pracy – operator linii, posiadał aktualne badania lekarskie, został oddelegowany do pracy jako operator maszyny. Nie został przeszkolony w zakresie powierzonych mu obowiązków BHP jako kierownik zmiany.
/Dowody: wyjaśnienia oskarżonej B. K. (1) k. 381, 301;
wyjaśnienia oskarżonego P. W. k. 381, 305;
zeznania świadka M. K. k. 437, 276;
oświadczenie k. 138;
opinia z badań z zakresu BHP k. 270;
kserokopie dokumentów k. 290-293/
W dniu (...) W. K. i S. K. rozpoczęli pracę o godzinie (...). Do ich obowiązków należało obsługiwanie maszyny wykrawającej formy opakowań tekturowych model(...). Pracę tę wykonywali wspólnie.
/Dowody: zeznania świadka W. K. k. 403, 43, 149, 273, 297;
zeznania świadka S. K. k. 404, 74, 148, 274, 296/
Około godziny (...)na polecenie swojego przełożonego – kierownika zmiany – P. W., W. K. i S. K. przystąpili do wymiany oprzyrządowania w urządzeniu, w jego tylnej części. Wymieniali deskę separacyjną, a P. W. zajmował się wymianą wykrojnika. Maszyna nie została odłączona od źródeł zasilania, ale były załączone wyłączniki krańcowe, które miały stanowić zabezpieczenie podczas tej czynności. Z zaleceń opracowanych przez producenta maszyny wynika, że każdy nowo zaangażowany pracownik do pracy na maszynie musi być przeszkolony w zakresie podstawowym BHP oraz dokładnie zapoznany z rodzajem niebezpieczeństw, jakie mu zagrażają. Ponadto, zabrania się zdejmowania osłon, dokonywania napraw i konserwacji przy włączonym lub zapiętym zasilaniu elektrycznym, nawet gdy maszyna jest na postoju i na otwartych krańcówkach. Przy wymianie deski separacyjnej producent nakazał wyłączenie maszyny wyłącznikiem głównym i zakręcenie powietrza. W rzeczonej maszynie w celu wymiany wykrojnika nie można całkowicie odłączyć maszyny od źródła prądu, jednakże jest możliwa w praktyce wymiana przyrządu z deską separacyjną górną i dolną w stanie całkowitego odłączenia maszyny od źródła prądu, jednak nieodłączenie maszyny od prądu nie stwarza zagrożenia, gdyż listwy separacyjne są elementem mechanicznym i są mocowane do konstrukcji przez śruby, nie ma więc powiązania pomiędzy ich wymianą a układem elektrycznym maszyny.
/Dowody: wyjaśnienia oskarżonego P. W. k. 381, 305;
zeznania świadka W. K. k. 403, 43, 149, 273, 297;
zeznania świadka S. K. k. 404, 74, 148, 274, 296;
materiał poglądowy k. 87-91;
dokumentacja techniczna maszyny k. 106-116;
opinia z badań z zakresu BHP k. 239-266;
opinia biegłego z zakresu techniki samochodowej, ruchu drogowego, maszyn roboczych i urządzeń k. 445-461;
zeznania biegłego k. 419-421, 476-477, 484/
W. K. i S. K. zostali wstępnie ustnie przeszkoleni przez P. W. w zakresie zachowania BHP przy maszynie, na której mieli pracować oraz zapoznali się z instrukcją bezpieczeństwa umieszczoną na maszynie. W. K. i S. K. nie posiadali aktualnych badań lekarskich, nie przeszli ogólnego instruktażu BHP.
/Dowody: wyjaśnienia oskarżonej B. K. (1) k. 381, 301;
wyjaśnienia oskarżonego P. W. k. 381, 305;
zeznania świadka W. K. k. 403, 43, 149, 273, 297;
zeznania świadka S. K. k. 404, 74, 148, 274, 296;
zeznania świadka T. S. k. 402- 403, 39
W trakcie wykonywania czynności, w chwili gdy obaj pracownicy znajdowali się wewnątrz urządzenia przykręcając wymieniany element, z nieustalonych przyczyn doszło do ruchu posuwistego wykrojnika/deski separacyjnej, który uderzył stojących w maszynie W. K. i S. K., przygniatając ich do belki konstrukcji nośnej.
/Dowody: wyjaśnienia oskarżonej B. K. (1) k. 381, 301;
wyjaśnienia oskarżonego P. W. k. 381, 305;
zeznania świadka W. K. k. 403, 43, 149, 273, 297;
zeznania świadka S. K. k. 404, 74, 148, 274, 296;
zeznania świadka J. C. k. 401, 49;
zeznania świadka T. S. k. 402- 403, 39/
Ustalono, że W. K. i S. K. w czasie zdarzenia nie znajdowali się pod wpływem alkoholu.
/Dowody: opinia z badań płynów ustrojowych na zawartość alkoholu k. 35-36/
J. C., pracujący na tej samej hali, zadzwonił na pogotowie. Po przyjeździe pogotowia ratunkowego W. K. i S. K. zostali przewiezieni do szpitali. Po przeprowadzeniu badań u W. K. stwierdzono obrażenia w postaci złamania II, III i IV żebra po stronie lewej oraz III i IV żebra po stronie prawej, które to skutkowały rozstrojem jego zdrowia na okres powyżej siedmiu dni w rozumieniu art. 157 § 1 k.k. Natomiast u S. K. stwierdzono uraz klatki piersiowej, złamanie żeber II-IV po stronie prawej, stłuczenie płuca z krwiakiem opłucnej po stronie prawej, które to obrażenia skutkowały rozstrojem jego zdrowia na okres powyżej siedmiu dni w rozumieniu art. 157 § 1 k.k.
/Dowody: zeznania świadka J. C. k. 401, 49;
zeznania świadka W. K. k. 403, 43, 149, 273, 297;
zeznania świadka S. K. k. 404, 74, 148, 274, 296;
dokumentacja medyczna k. 151-200, 201-220;
opinia sądowo-lekarska k. 223-225, 226-228;
wypis k. 48/
Po wypadku w rzeczonym zakładzie pracy została przeprowadzona kontrola Państwowej Inspekcji Pracy, a także przegląd i konserwacja maszyny. Nie stwierdzono nieprawidłowości w jej działaniu, uznano, że maszyna uruchomiła się samoczynnie
/Dowody:protokół kontroli k. 103-105;
kserokopia dokumentów k. 40-42;
zeznania świadka T. S. k. 402- 403, 39/
B. K. (1) jest obywatelką polską, jest stanu wolnego, ma (...) lat, posiada wykształcenie średnie, z wyuczonego zawodu jest technikiem obróbki skrawaniem, prowadzi własną działalność gospodarczą, z której osiąga miesięczny dochód w kwocie około 5000 zł, nie posiada nikogo na swoim utrzymaniu, nie była leczona neurologicznie, psychiatrycznie i odwykowo, nie była wcześniej karana.
/Dowody:dane osobowo poznawcze k. 322;
karta karna k. 310/
P. W. jest obywatelem polski, jest żonaty, ma (...) lata, posiada wyższe wykształcenie, z zawodu jest technikiem handlowcem, jest zatrudniony w firmie (...) s.c., osiąga miesięczne wynagrodzenie w kwocie 1500 zł, posiada dwoje dzieci na swoim utrzymaniu, nie był leczony neurologicznie, psychiatrycznie i odwykowo, nie był uprzednio karany.
/Dowody:dane osobowo poznawcze k. 322;
karta karna k. 311/
Oskarżeni konsekwentnie nie przyznawali się do winy. B. K. (2) wskazywała, że nie przeprowadziła właściwego szkolenia z BHP oraz nie skierowała na badania lekarskie W. i S. K., ponieważ łączyła ich umowa zlecenia i była przekonana, że nie musi takich badań i szkoleń BHP w stosunku do nich przeprowadzać. P. W. wyjaśniał, że W. i S. K. nie byli zapoznani z dokumentacją techniczno-rozruchową, gdyż nie było takiej potrzeby, byli oni tylko pomocnikami operatora. Oświadczył, że nie wiedział jakie obowiązki ciążą na nim jako osobie kierującej pracownikami, nie był w tym zakresie przeszkolony. Oświadczył, że przeszkolił poszkodowanych ustnie z zasad BHP podczas pracy przy maszynie, a także polecił im przeczytać instrukcję BHP znajdującą się na maszynie.
W przedmiotowej sprawie ustalając stan faktyczny Sąd wziął pod uwagę wszystkie dowody przeprowadzone w sprawie a to przede wszystkim wyjaśnienia oskarżonych, zeznania świadków, opinie biegłych oraz przedstawione dokumenty.
Sąd uznał za wiarygodne wyjaśnienia oskarżonych, albowiem są one spójne, logiczne, korespondują z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, zwłaszcza z zeznaniami świadków. Oskarżeni konsekwentnie nie przyznawali się do winy i złożyli precyzyjne oraz uporządkowane pod względem chronologicznym wyjaśnienia.
Sąd nadał także przymiot wiarygodności zeznaniom świadków W. i S. K., M. K., T. S. oraz J. C., ponieważ cechowały się one spójnością i logicznością, były uporządkowane pod względem chronologicznym i przestrzennym, nie stoją w sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. Sąd nie znalazł powodów, dla których świadkowie mieliby składać fałszywe zeznania w niniejszej sprawie.
Cechę wiarygodności nadano także opiniom biegłych, przeprowadzonych w niniejszej sprawie, bowiem są one logiczne i spójne, zostały opracowane przez osoby posiadające uprawnienia biegłych sądowych, są rzetelne i nie budzą zastrzeżeń co do fachowości i obiektywizmu biegłych.
W ocenie Sądu za wiarygodne należy uznać załączone do akt dokumenty, jako że zostały one włączone w poczet materiału dowodowego zgodnie z wymogami proceduralnymi, a ich prawdziwość nie została skutecznie zakwestionowana ani podważona przez strony w toku procesu.
Sąd zważył, co następuje:
Sąd wskazuje, że dla bytu przestępstwa z art. 220 § 1 k.k. konieczne jest, aby osoba odpowiedzialna za bezpieczeństwo i higienę pracy, nie dopełniła wynikającego stąd obowiązku. Jednocześnie niezbędnym do zaistnienia tego czynu zabronionego jest wystąpienie stanu narażenia pracownika na niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.
W niniejszej sprawie do takiego narażenia na niebezpieczeństwo nie doszło. W postanowieniu z dnia 6 maja 2015 r. Sąd Najwyższy wskazał, że: jeżeli dany układ sytuacyjny jest tego rodzaju, że w każdej chwili, bez jakiejkolwiek ingerencji człowieka, może doprowadzić do skutków w postaci utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu pokrzywdzonego, to jak najbardziej zasadne jest twierdzenie, że zaistniał już stan „bezpośredniego niebezpieczeństwa” w rozumieniu 160 § 1 k.k. (co trzeba odnieść również do znamienia określonego w art. 220 § 1 k.k., z uwagi na normatywne powiązanie tych przepisów). Dlatego też, jeśli w wyniku działania sprawcy lub – gdy ciąży na nim szczególny obowiązek zapobieżenia narażeniu danych dóbr prawnych na niebezpieczeństwo – poprzez jego zaniechanie, powstanie sytuacja charakteryzująca się wystąpieniem, w nieuchronny sposób, bez jej dalszego zdynamizowania, takiej skali zagrożenia dla życia lub zdrowia człowieka, że zaistnieje już „konkretne” zagrożenie dla tych dóbr prawnych, w postaci możliwości ich naruszenia, należy uznać, że zaistniał już stan narażenia na „bezpośrednie niebezpieczeństwo” w rozumieniu wskazanych wyżej przepisów.
Wprawdzie oskarżona B. K. (1) zaniedbała swoje obowiązki dotyczące BHP, nie przeprowadziła szkolenia BHP ani nie skierowała na badania lekarskie W. i S. K., to jednak nie sposób uznać, aby w tej sprawie doszło do narażenia na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w rozumieniu przyjętym w w/w postanowieniu Sądu Najwyższego. Dla takiego przyjęcia konieczne byłoby wykazanie, że sama praca przy maszynie bez odpowiedniego przeszkolenia stwarzałaby już takie zagrożenie, bez jakiejkolwiek ingerencji człowieka. Takie zaś przyjęcie uzasadniałoby twierdzenie, że każda praca przy jakiejkolwiek maszynie stwarzałaby już stan narażenia na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia, czego nie sposób uznać za zgodne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego.
Analogicznie nie można przyjąć, by zaniedbanie obowiązków wynikających z zasad bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przez oskarżonego P. W. doprowadziło do narażenia pokrzywdzonych na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Dodatkowo należy wskazać, że oskarżony P. W. przeprowadził W. i S. K. ustne wstępne szkolenie w zakresie zachowania BHP przy maszynie, na której mieli pracować. Polecił także pokrzywdzonym, by zapoznali się z instrukcją BHP umieszczoną na maszynie. Wobec tego, że oskarżony nie został przeszkolony w zakresie obowiązków BHP ciążących na nim jako kierowniku zmiany, nie sposób przyjąć, że miał świadomość, iż powinien dopełnić innych jeszcze obowiązków BHP wobec W. i S. K..
Nadto należy wskazać, że w świetle opinii biegłego M. B. (k. 494) złożonej w niniejszej sprawie, który stwierdził, że nie można powiązać nieodłączenia całkowitego maszyny od prądu w czasie wymiany listwy separacyjnej ze zdarzeniem, w wyniku którego W. i S. K. doznali obrażeń, bowiem w rzeczonej maszynie listwy separacyjne są elementem mechanicznym i są mocowane do konstrukcji przez śruby, ich wymiana nie wiąże się więc z układem elektrycznym maszyny, nie sposób przypisać oskarżonym odpowiedzialności za skutek w postaci doznania przez W. i S. K. obrażeń ciała wyczerpujących dyspozycję art. 157 § 1 k.k. Biegły w swej opinii przyjmuje dwie równorzędnie prawdopodobne przyczyny wypadku. Z jednej strony nie wyklucza, że jego przyczyną mogło być skumulowanie energii kinetycznej w elementach urządzenia, która w sposób niekontrolowany rozładowała się, powodując ruch elementów urządzenia. Jednocześnie wskazuje, że przyczyną wypadku mógł być także błąd ludzki, spowodowany niedoświadczeniem W. i S. K. w pracy przy tej maszynie. Wobec tego, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, mimo wyczerpania inicjatywy dowodowej, nie pozwolił na kategoryczne ustalenie przyczyny wypadku, tę wątpliwość należało rozstrzygnąć na korzyść oskarżonych przyjmując wersję najbardziej dla nich korzystną, tj. możliwość skumulowania energii kinetycznej.
Wobec powyższego należało oskarżonych uniewinnić od popełnienia zarzuconych im czynów.
O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 632 pkt. 2 k.p.k., bowiem sprawa była rozpoznawana z oskarżenia publicznego.