UZASADNIENIE

wyroku z dnia 8 marca 2016 r.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. decyzją z dnia 30.11.2015 r. odmówił J. M. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 z zm ). W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż odwołujący nie spełnia przesłanek przyznania świadczenia emerytalnego określonych w powołanej ustawie, bowiem nie udokumentował 15-letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze. organ rentowy nie zaliczył okresów zatrudnienia od 01.09.1976 r. do 28.02.1995 r. i od 01.11.1996 r. do 31.12.1998 r. jako pracy w szczególnych warunkach, gdyż przedłożone dokumenty nie pozwalają uznać w/w okresów zatrudnienia jako pracy w szczególnych warunkach.

J. M. w odwołaniu od decyzji domagał się jej zmiany i przyznania mu emerytury na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ponieważ pracował w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia: w (...) w B. w likwidacji od 01.09.1976 r. do 31.12.1994 r. i od 01.01.1995 r. do 28.02.1995 r., w(...) od 01.07.1995 r. do 31.10.1996 r., w (...) od 01.11.1996 r. do nadal co zamierza wykazać zeznaniami świadków. Nie ma obecnie możliwości uzyskania świadectw pracy w szczególnych warunkach, ponieważ pracodawcy ci nie istnieją. Po uwzględnieniu tych okresów zatrudnienia legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. M. urodzony w dniu (...) r. ukończył 60 lat. Odwołujący legitymuje się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym w wymiarze 28 lat, 8 miesięcy i 19 dni na dzień 01.01.1999 r. W dniu 30.10.2015 r. odwołujący wystąpił z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury. Nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

/dowód: wniosek z dnia 30.10.2015 r. –k. 1-5 ar czII/

W okresie od 23.04.1974 r. do 15.04.1976 r., odwołujący odbywał zasadniczą służbę wojskową, w trakcie której uzyskał uprawnienia do prowadzenia samochodów ciężarowych i uprawnienia operatora dźwigu. J. M. w okresach 01.09.1976 r. do 31.12.1994 r. i od 01.01.1995 r. do 28.02.1995 r. pracował w (...)w B. w likwidacji w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy - operatora dźwigu. Odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o nośności pow. 3,5 tony marki J., K. (1), K. (2)przewoził materiały budowlane i maszyny budowlane z bazy tj. jednostki na teren budowy i z budowy na budowę oraz od przedsiębiorstw produkujących materiały budowlane na budowy. Odwołujący pracował również jako operator dźwigu zamontowanego na podwoziu samochodu ciężarowego o nośności pow. 3,5 tony marki J., K. (1), T., K. (2), tj. najpierw dojeżdżał na miejsce kierując samochodem na którym był posadowiony dźwig, a następnie jako operator dźwigu przenosił za pomocą tego urządzenia różne materiały budowlane na pojazdy i dokonywał rozładunku, m.in. pracował przy rozładunku wagonów na bocznicy kolejowej w B.. Odwołujący nie jeździł u tego pracodawcy samochodami osobowymi i dostawczymi o niższym ciężarze, ponieważ tymi samochodami jeździli żołnierze odbywający zasadniczą służbę wojskową w jednostce.

/dowód: świadectwo pracy z dnia 31.12.1994 r. –k. 6 ar czI,

świadectwo pracy z dnia 25.02.1995 r. –k. 7 ar czI,

zaświadczenie (...)-k. 3 ar,

zeznania świadka K. R. –k. 25v as,

zeznania świadka W. S. –k. 25-26 as,

zeznania odwołującego –k. 26 as,

akta osobowe - k. 11 ar czII/

J. M. w okresie od 01.07.1995 r. do 31.10.1996 r. pracował w wymiarze pełnego etatu w (...)na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o nośności pow. 3,5 tony. Od dnia 01.11.1996 r. do nadal pracuje w (...) w K.początkowo o nr (...), a obecnie o nr (...), ale prace nadal wykonuje w K.. W (...)zawsze przewoził i przewozi samochodem ciężarowym o nośności pow. 3,5 tony materiały wybuchowe i broń na terenie kraju. Odwołujący nie jeździł u tego pracodawcy samochodami osobowymi i dostawczymi o niższym ciężarze, ponieważ tymi samochodami jeździli żołnierze odbywający zasadniczą służbę wojskową w jednostce.

/dowód: świadectwo pracy z dnia 30.10.1996 r. –k. 8 czI,

zaświadczenie z dnia 20.10.2015 r. –k. 7 ar czII,

zeznania świadka W. S. –k. 25-26 as,

zeznania odwołującego –k. 26 as,

akta osobowe - k. 11 ar czII/

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom świadków K. R. i W. S., że odwołujący w okresie zatrudnienia: w (...) w B. w likwidacji w okresach 01.09.1976 r. do 31.12.1994 r. i od 01.01.1995 r. do 28.02.1995 r. był zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony marki J., K. (1), K. (2)i przewoził materiały budowlane i maszyny budowlane oraz pracował jako operator dźwigu zamontowanego na podwoziu samochodu ciężarowego o nośności pow. 3,5 tony marki J., K. (1), T., Kamaz. Nie jeździł samochodami o niższej ładowności. Zeznania te korespondują z zeznaniami odwołującego i dostępną dokumentacją pracowniczą.

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom świadka W. S. z których wynika, że odwołujący trakcie zatrudnienia w (...) w okresie od 01.07.1995 r. do 31.10.1996 r. i od dnia 01.11.1996 r. do nadal w (...)początkowo o nr (...), a obecnie o nr (...) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy był zatrudniony jako kierowca samochodu ciężarowego o nośności pow. 3,5 tony. Nie jeździł samochodami o niższej ładowności. Zeznania te korespondują z zeznaniami odwołującego i dostępną dokumentacją pracowniczą.

Świadkowie pracowali z odwołującym na przestrzeni poszczególnych spornych okresów i dzięki temu posiadali wiedzę na ten temat. Zeznania świadków korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym i pozwalały w sposób wiarygodny ustalić rzeczywisty charakter pracy odwołującego we wskazanych okresach.

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom odwołującego, ponieważ były spójne, konsekwentne i nie zawierały wewnętrznych sprzeczności. Depozycje te potwierdzały dowody z zeznań świadków i z dokumentów.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów, w szczególności zalegających w aktach rentowych i aktach osobowych, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości Sądu, zarówno treść jak i forma dokumentów nie były kwestionowane prze strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich jakie należałoby uwzględnić urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego w tym wynikającego z art. 244 i art.245 kpc. Sąd uznał za wiarygodne świadectwa pracy i zaświadczenia potwierdzające zatrudnienie odwołującego z tym że uznał, iż okoliczność, że stanowisko odwołującego zostało określone jako kierowca, a nie kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony to jedynie niedokładność skoro na podstawie pozostałych dowodów Sąd ustalił, że odwołujący w spornych okresach był kierowcą samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony i operatorem dźwigu zamontowanego na podwoziu samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony.

Sąd rozważył, co następuje:

Przedmiotem postępowania było rozstrzygnięcie czy J. M. przysługuje prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei art. 32 ust.4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.). Z §1 Rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze , wymienione w §4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia. § 2 ust.1 rozporządzenia ustala, ze za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. §4 pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn;

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Kwestią sporną pomiędzy stronami było ustalenie, czy J. M. był zatrudniony w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia w (...) w B. w likwidacji od 01.09.1976 r. do 31.12.1994 r. i od 01.01.1995 r. do 28.02.1995 r. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o nośności powyżej 3,5 tony i operatora dźwigu oraz w (...)od 01.07.1995 r. do 31.10.1996 r. i w(...) od 01.11.1996 r. do 31.12.1998 r. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o nośności powyżej 3,5 tony.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji. Natomiast w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49) określone zostały środki dowodowe, które powinny być dołączone do wniosku, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia (§ 4 ust. 3). W myśl § 21 ust. 1, 4 i 5 powołanego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. W przypadku zaś ubiegania się pracownika o przyznanie emerytury lub renty z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty. Wyjątek od zasady ustalonej w powołanym przepisie jest zawarty w § 22 wymienionego rozporządzenia, który przewiduje, że okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 maja 1985 r., III UZP 5/85 wyjaśnił, że w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe dopuszczalne jest przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Pogląd ten został rozwinięty w znowelizowanym art. 473 kpc, który stanowi, że w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron. W postępowaniu przed tymi sądami okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń mogą być udowadniane wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi (por. wyr. SN z dnia 02.02.1996 r. II URN 3/95 OSNP 1996/16/239). Skoro więc w niniejszej sprawie odwołujący nie dysponował świadectwami wykonywania pracy w szczególnych warunkach w spornych okresach, zasadnym stało się ustalenie okoliczności w jakich odwołujący świadczył pracę na podstawie zeznań świadków jego zeznań oraz dowodów z dokumentów. W oparciu o nie Sąd ustalił, iż odwołujący był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) w B. w likwidacji od 01.09.1976 r. do 31.12.1994 r. i od 01.01.1995 r. do 28.02.1995 r. na stanowisku kierowcy - operatora dźwigu. Odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym pow. 3,5 tony marki J., K. (1), K. (2)przewoził materiały budowlane i maszyny budowlane z bazy tj. jednostki na teren budowy i z budowy na budowę oraz od przedsiębiorstw produkujących materiały budowlane na budowy. Odwołujący pracował również jako operator dźwigu zamontowanego na podwoziu samochodu ciężarowego o nośności pow. 3,5 tony marki J., K. (1), T., K. (2), tj. najpierw dojeżdżał na miejsce kierując samochodem na którym był posadowiony dźwig, a następnie jako operator dźwigu przenosił za pomocą tego urządzenia różne materiały budowlane na pojazdy i dokonywał rozładunku, m.in. pracował przy rozładunku wagonów na bocznicy kolejowej w B.. Odwołujący nie jeździł u tego pracodawcy samochodami osobowymi i dostawczymi o niższym ciężarze, ponieważ tymi samochodami jeździli żołnierze odbywający zasadniczą służbę wojskową w jednostce. Pracę na tych stanowiskach wykonywał w wymiarze pełnego etatu i stale. Praca na tym stanowisku operator dźwigu została zaliczona zgodnie z wykazem A dział V pkt. 3, a praca na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym pow. 3,5 tony została zaliczona w wykazie A dział VIII poz. 2, będącym załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, do prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Odwołujący od 1985 r. pracował na stanowisku pracy łączonym, ale oba stanowiska są wymienione w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Odwołujący w okresie od 01.07.1995 r. do 31.10.1996 r. pracował w wymiarze pełnego etatu w (...) na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego pow. 3,5 tony, a od 01.11.1996 r. do 31.12.1998 r. pracował w (...) początkowo o nr (...), a obecnie o nr (...), chociaż prace wykonywał w K. (3). W (...) bez względu na jej numer porządkowy zawsze przewoził materiały wybuchowe i amunicję na terenie kraju samochodem ciężarowym o nośności pow. 3,5 tony. tj. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę zaliczoną w wykazie A dział VIII poz. 2, będącym załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, do prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Odwołujący nie jeździł również u tego pracodawcy samochodami osobowymi i dostawczymi o niższym ciężarze, ponieważ tymi samochodami jeździli żołnierze odbywający zasadniczą służbę wojskową w jednostce. Po uwzględnieniu wymienionych okresów zatrudnienia tj. od 01.09.1976 r. do 31.12.1994 r. , od 01.01.1995 r. do 28.02.1995 r., od 01.07.1995 r. do 31.10.1996 r. i od 01.11.1996 r. do 31.12.1998 r. odwołujący legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych określonych w wykazie A w wymiarze co najmniej 15 lat.

Biorąc powyższe ustalenia pod uwagę odwołujący spełnia przesłanki do przyznania emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w szczególnych warunkach, wynikające z treści art. 32 w zw. z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a w szczególności § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. 1983 r. nr 8, poz. 43 z póź. zm.). E. B. osiągnął bowiem wiek 60 lat ((...) r.), posiada wymagany okres zatrudnienia (ponad 25 letni okres składkowy), a przede wszystkim spełnia kwestionowaną dotąd przez organ rentowy przesłankę w postaci co najmniej 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, ponieważ po uznaniu mu spornych okresów pracy w warunkach szczególnych tj. od 01.09.1976 r. do 31.12.1994 r. , od 01.01.1995 r. do 28.02.1995 r., od 01.07.1995 r. do 31.10.1996 r. i od 01.11.1996 r. do 31.12.1998 r. legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych. Sąd przyznał odwołującemu prawo do emerytury od dnia (...) r. tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku o emeryturę stosownie do treści art. 129 ust. 1 powołanej ustawy.

Mając na względzie powyższe orzeczono na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego i art.477¹⁴ §2 k.p.c.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE