WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 marca 2016r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSO Jacek Witkowski
Protokolant	st. sekr. sądowy Dorota Malewicka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 marca 2016r. w S.

odwołania Z. Ś.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 5 grudnia 2014 r. Nr (...)

w sprawie Z. Ś.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do odsetek

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje ubezpieczonemu Z. Ś. prawo do odsetek z tytułu opóźnienia
w przyznaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy za okres od 27 października 2013r. do 24 października 2014r.

Sygn. akt IV U 971/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5.12.2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art. 118 ust. 1, 1a, 2 i 3 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz art. 85 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych odmówił Z. Ś. prawa do wypłaty odsetek od wyrównania renty.

Odwołanie od ww. decyzji złożył ubezpieczony Z. wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie mu prawa do odsetek ustawowych od wypłaconej w dniu 21.10.2014 r. zaległej renty za okres od 1.07.2013 r. do 31.10.2014 r. Kwota wypłacona ubezpieczonemu z wyżej wymienionego tytułu, po odliczeniu zaliczki na podatek i składki na ubezpieczenia zdrowotne, wyniosła 17926,02 zł i od tej sumy ubezpieczony domagał się wypłaty odsetek. W jego ocenie, ZUS ponosi odpowiedzialność za wydanie błędnej decyzji w oparciu o orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 26.09.2013 r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Zdaniem ZUS, nie ponosi on odpowiedzialności za opóźnienie w ustaleniu prawa lub wypłacie świadczenia, bowiem decyzja uwzględniająca wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach, została wydana w terminie przewidzianym w art. 118 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wskazano, że ostatnią okolicznością, o której mowa w ustawie był wpływ do organu rentowego oświadczenia o osiągniętym przez ubezpieczonego przychodzie, co miało miejsce w dniu 10.10.2014 r. Decyzja w sprawie została zaś wydana w dniu 14.10.2014 r., tj. w terminie przed upływem 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności, o której mowa w ustawie.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Decyzją z dnia 26.09.2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił Z. Ś. prawa do dalszej wypłaty renty z tytułu niezdolności do pracy. Podstawą do wydania w/w decyzji było orzeczenie Komisji Lekarskiej z dnia 11.09.2013 r., w którym stwierdzono, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy do 28.02.2017 r. i jednocześnie nie jest całkowicie niezdolny do pracy. W związku z tym, w ocenie ZUS, ubezpieczony nie spełnił warunku przewidzianego w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, gdyż w jego przypadku częściowa niezdolność do pracy powstała w dniu 8.08.2008 r., a zatem nie w ciągu 18 miesięcy od ustania ostatniego zatrudnienia, co miało miejsce 31.12.2003 r. (decyzja k. 240 a. r., orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS k. 238 a. r.).

Rozpoznając odwołanie ubezpieczonego od powyższej decyzji z dnia 26.09.2013 r., Sąd Okręgowy w Siedlcach wyrokiem z dnia 4.09.2014 r. wydanym w sprawie o sygn. akt IV U 1241/13 zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił Z. Ś. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 12.06.2013 r. do 12.06.2015 r. Podstawę rozstrzygnięcia stanowiła opinia biegłych z zakresu diabetologii, pulmonologii oraz kardiologii zarówno główna, jak i opinia uzupełniająca, z których wynikało, że ubezpieczony był nadal całkowicie niezdolny do pracy w dacie zgłoszenia wniosku o ustalenie prawa do renty, a zatem spełnił warunki do przyznania świadczenia (wyrok k. 43, opinia biegłych wraz z opinią uzupełniającą k. 30, 43 akt sprawy IV U 1241/13).

Decyzją z dnia 29.09.2014 r. organ rentowy, wykonując prawomocny wyrok Sądu Okręgowego z dnia 4.09.2014 r., ponownie ustalił ubezpieczonemu Z. Ś. od dnia 1.07.2013r., tj. od daty określonej w wyroku Sądu, rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Jednocześnie organ rentowy poinformował ubezpieczonego, że wypłata świadczenia została zawieszona do czasu przedłożenia zaświadczenia stwierdzającego dochody od miesiąca przyznania świadczenia (decyzja k. 262 a.r.).

W dniu 10.10.2014 r. do (...) Oddział w S. wpłynęło oświadczenie ubezpieczonego oraz zaświadczenie Powiatowego Urzędu Pracy w S. o pobieraniu przez Z. Ś. zasiłku dla bezrobotnych (okoliczność bezsporna).

Wyrównanie renty za okres od 1.07.2013 r. do 31.10.2014 r. zostało wypłacone ubezpieczonemu w dniu 25.10.2014 r. (okoliczność bezsporna).

Wnioskiem z dnia 14.11.2014 r. Z. Ś. wniósł o wypłacenie mu odsetek z tytułu niewypłacania renty od dnia 1.07.2013r. do dnia 31.10.2014 r. Zaskarżoną decyzją z 5.12.2014 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do wypłaty odsetek od wyrównania renty z tytułu niezdolności do pracy (akta ZUS).

Odwołanie Z. Ś. zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 85 ust. 1 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 121 j.t.), jeżeli Zakład – w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów – nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie określonych przepisami prawa cywilnego, przy czym nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności. Z kolei w myśl art. 118 ust.1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 j.t.) organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3. Zgodnie z ust. 1a wskazanego przepisu w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego, za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wypływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. W myśl ust. 2 powyższego przepisu jeżeli w wyniku decyzji zostało ustalone prawo do świadczenia oraz jego wysokość organ rentowy dokonuje wypłaty świadczenia w terminie określonym w ustępie 1. Jeżeli na podstawie przedstawionych środków dowodowych nie jest możliwe ustalenie prawa lub wysokości świadczenia, za datę wyjaśnienia ostatniej okoliczności, o której mowa w ust. 1, uważa się datę końcową dodatkowego terminu do przedstawienia niezbędnych dowodów, wyznaczonego przez organ rentowy albo datę przedstawienia tych dowodów (art. 118 ust. 3).

Organ rentowy wskazał, że brak jest podstaw do wypłaty odsetek za opóźnienie w wypłacie renty z tytułu niezdolności do pracy należnej Z. Ś., gdyż decyzja o ponownym ustaleniu renty, uwzględniająca prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z dnia 4.09.2014 r., została wydana w dniu 14.10.2014 r., tj. w terminie 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności, którą – w ocenie ZUS – był wpływ oświadczenia ubezpieczonego o osiąganym przychodzie., co nastąpiło w dniu 10.10.2014 r.

Zgodnie z orzecznictwem i doktryną odpowiedzialność za błędy Lekarza Orzecznika i Komisji Lekarskiej ponosi organ rentowy. Jak wskazał Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 11.09.2007 r., sygn. akt P 11/07 (OTK-A 2007/8/97), 30-dniowy termin określony w art. 118 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych powinien być liczony od dnia doręczenia wyroku sądu tylko wtedy, gdy ustalenie prawa do świadczenia dopiero w postępowaniu sądowym nie było następstwem okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność organ rentowy. W przeciwnym wypadku, gdy opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia było spowodowane okolicznościami, za które odpowiada organ rentowy (w tym błędne orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS lub Komisji Lekarskiej ZUS w sprawie niezdolności do pracy), termin ten będzie liczony od dnia, w którym organ rentowy, gdyby działał prawidłowo, powinien był ustalić prawo do świadczenia. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 21.06.2012 r., III UK 110/11 (LEX nr 1227452), wydanie orzeczenia w przedmiocie niezdolności do pracy oraz jego kontrola dokonywana przez głównego lekarza orzecznika oddziału, stanowią niezbędne etapy postępowania prowadzonego przez organ rentowy w sprawach o świadczenia rentowe. Ponadto, zarówno lekarz orzecznik, jak i główny lekarz orzecznik oddziału, działają w ramach organu rentowego. Jeśli zatem wydanie nieprawidłowej decyzji w sprawie o rentę z tytułu niezdolności do pracy byłoby następstwem niewłaściwej oceny stanu zdrowia osoby ubiegającej się o to świadczenie, dokonanej przez lekarza orzecznika lub głównego lekarza orzecznika oddziału, a więc następstwem niewłaściwych ustaleń faktycznych, to błąd taki należy uznać za błąd organu rentowego, powodujący jego odpowiedzialność na podstawie art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Wobec tego organ rentowy musi zapłacić odsetki od nieprzyznanego w terminie świadczenia, jeśli sąd przyznał prawo do niego na podstawie dokumentów już znanych Zakładowi.

Okolicznością niezbędną do rozpoznania wniosku ubezpieczonego o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na dalszy okres po 1.07.2013 r. było dokonanie oceny jego stanu zdrowia. W świetle powołanych wyżej przepisów oraz stanowiska judykatury stwierdzić należy, że dla odpowiedzialności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych istotnym jest zatem, czy organ rentowy dysponował takimi informacjami, które umożliwiłyby mu dokonanie prawidłowej oceny stanu zdrowia ubezpieczonego jeszcze na etapie postępowania przed organem, innymi słowy - czy istniały przeszkody by Lekarz Orzecznik ZUS oraz Komisja Lekarska ZUS wydali orzeczenie o dalszej niezdolności do pracy.

Zdaniem Sądu, w niniejszej sprawie wyżej wymienione przeszkody nie zaistniały. Biegli inaczej bowiem, niż lekarze wchodzący w skład Komisji Lekarskiej ZUS, ocenili dokumentację lekarską dotyczącą Z. Ś.. Jednocześnie, w sprawie nie wystąpiły żadne nowe okoliczności, które powodowałyby inną ocenę w przedmiocie istnienia u ubezpieczonego całkowitej niezdolności do pracy. Stąd też, stwierdzić należy, iż nie było przeszkody, aby w oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach ZUS, Komisja Lekarska dokonała prawidłowych ustaleń stanu zdrowia ubezpieczonego, tj. stwierdziła istnienie w dalszym ciągu całkowitej niezdolności do pracy. Wadliwa ocena stanu zdrowia skutkowała wydaniem decyzji odmawiającej ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na dalszy okres. Tym samym koniecznym stało się stwierdzenie, że organ rentowy wydał nieprawidłową decyzję, w sytuacji, gdy możliwe było wydanie decyzji zgodnej z prawem, gdyby tylko Komisja Lekarska ZUS prawidłowo ustaliła stan zdrowia ubezpieczonego. Powyższe oznacza, że opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność.

Wobec powyższych ustaleń, Sąd Okręgowy uznał, że roszczenie o odsetki od wyrównania wypłaty świadczenia jest zasadne w świetle przepisów art. 118 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i art. 85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji, Sąd przyjął, że Z. Ś. jest uprawniony do odsetek od 31 dnia od wydania decyzji odmawiającej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z dnia 26.09.2013 r., tj. od 27.10.2013r. do dnia poprzedzającego wypłatę wyrównania, tj. do 24.10.2014 r.

Na marginesie jedynie wskazać należy, iż w sprawie bezspornym było, iż zaskarżona decyzja z dnia 5.12.2014 r. została doręczona ubezpieczonemu w dniu 25.06.2015 r. Stąd też, zasadnym okazał się wniosek Z. Ś. (k. 3 akt sprawy) o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji wyroku.