UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 16 czerwca 2015 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim przywrócił powoda K. K. do pracy w pozwanym (...)Sp. z o.o. w P. na dotychczasowym stanowisku pracy, przyznając mu prawo do wynagrodzenia w wysokości 4.360,50 zł miesięcznie za czas pozostawania bez pracy za okresy, kiedy był gotowy i zdolny świadczyć pracę. Nadto Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 60,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu Rejonowego:

K. K. był zatrudniony w (...)Spółce z o.o. w P. na stanowisku starszego inspektora ds. BHP. Bezpośrednim przełożonym powoda był Prezes Zarządu pozwanej Spółki.

Pismem z dnia 24 listopada 2014 roku pozwana Spółka złożyła powodowi oświadczenie o rozwiązaniu stosunku pracy powoda za wypowiedzeniem. Okres ten upłynął w dniu 28 lutego 2015 roku.

K. K. pełnił funkcję (...) P. w kadencji 2010 – 2014. Powód został ponownie wybrany na (...) w P. w dniu 16 listopada 2014 roku na kadencję 2014 – 2018.

Prezes Zarządu pozwanej Spółki (...) kandydował w wyborach do (...) P. w dniu 16 listopada 2014 roku na kadencję 2014 – 2018.

Po audycji „ O tym się mówi z dnia 10 listopada 2014 roku” z udziałem powoda w Radiu (...) w trakcie kampanii wyborczej zostało wyemitowane w dniach 13 i 14 listopada 2014 roku oświadczenie S. Ł. (1) stanowiące polemikę z wypowiedziami K. K.. Emisja oświadczenia S. Ł. skutkowało emisją repliki powoda na eterze Radia (...).

W dniu 18 listopada 2014 roku został opublikowany przez (...) w P. protokół z wyborów – (...). W protokole zawarto wyniki wyborów, wskazano K. K. jako wybranego do (...).

Od dnia 19 listopada 2014 roku w mediach lokalnych ujawniano i omawiano wyniki wyborów do (...) P.: Tydzień (...) nr (...) z 19.11.2014 roku, portal P. i audycje radia (...) w dniu 22 listopada 2014 roku - http://(...)/news/Znany-sklad-Rady-Miasta--wyniki-wyborow, (...) .

Przed złożeniem powodowi oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę pozwana Spółka nie wystąpiła do (...) P. o wyrażenie zgody na rozwiązanie stosunku pracy powoda.

W dniu 26 listopada 2014 roku powód otrzymał zaświadczenie (...) w P. o wyborze w dniu 16 listopada 2014 roku na (...) P..

W dniu 1 grudnia 2014 roku na I sesji nowo wybranej (...) powód złożył przyrzeczenie i objął mandat (...).

Powód po wręczeniu mu oświadczenia pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę przebywał na zwolnieniach lekarskich w okresach: 9.12. – 22.12.2014r.,
23 – 24.12.2014r.; 07 – 13.01.2015r.; 16 – 22.01.2015r; 23.01.-28.02.2015 r. i od 28.02.2015 do chwili obecnej.

W sprawie powód K. K. wniósł ostatecznie o przywrócenie go do pracy w pozwanym (...) Spółce z o.o. w P. oraz o zasądzenie na jego rzecz wynagrodzenia za cały okres pozostawania bez pracy z uwagi na przysługującą mu jako radnemu ochronę.

Pozwana Spółka odnosząc się do roszczenia powoda wskazała, iż jest w jej ocenie niezasadne i podlega oddaleniu. Podniosła, iż wypowiedzenie stosunku pracy powoda było zasadne, a powodowi nie przysługiwała w dacie złożenia oświadczenia ochrona przed rozwiązaniem stosunku pracy bowiem nie był on wówczas (...) (...) i pracodawca nie miał obowiązku uzyskania zgody (...) na rozwiązanie stosunku pracy z powodem.

Sąd Rejonowy powołując się na treść art. 45 § 1 kodeksu pracy w związku z art. 30 § 4 kodeksu pracy podniósł, iż kontroli Sądu, w wypadku wniesienia odwołania, podlega poprawność wypowiedzenia umowy o pracę rozumiana jako zgodność z prawem oraz zasadność wypowiedzenia.

Badanie zgodności z prawem wypowiedzenia dotyczy spełnienia przez pracodawcę wymogów co do formy złożonego oświadczenia oraz dopuszczalności złożenia pracownikowi oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę.

Sąd Rejonowy wskazał, iż złożone powodowi oświadczenie woli spełniało wymogi kodeksu pracy wynikające z art. 30 § 4 k.p. dotyczące jego formy, czyli zostało złożone na piśmie, zawiera wskazanie okoliczności uzasadniających złożone oświadczenie.

Sąd I instancji podkreślił, iż w przedmiotowej sprawie kwestią sporną była dopuszczalność złożenia powodowi oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę.

Powód w toku postępowania wskazywał bowiem, iż jego stosunek pracy podlegał ochronie wynikającej z art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym. Natomiast pozwany w oparciu o treść art. 23 a powyższej ustawy podnosił, iż w dniu złożenia oświadczenia przez pracodawcę powód nie podlegał ochronie, bowiem (...) stał się od dnia złożenia ślubowania w dniu 1 grudnia 2014 roku. Ponadto pozwany podnosił, iż nie posiadał wiedzy o wybraniu powoda na (...).

Dokonując oceny dowodów dotyczących powyższej kwestii Sąd I instancji wskazał, iż bezspornym było, iż powód był (...) kadencji 2010 -2014 oraz został wybrany na (...) P. na kadencję 2014 – 2018. Bezsporną kwestią był też fakt, iż pozwana Spółka nie wystąpiła o wyrażenie zgody na rozwiązanie stosunku pracy.

Sporną kwestią było natomiast czy pozwany pracodawca wiedział o ponownym wyborze powoda na (...). Zdaniem Sądu Rejonowego dla oceny zeznań stron dotyczących powyższej kwestii istotny był fakt, iż powód był w sporze z Prezesem Zarządu pozwanej Spółki oraz fakt, iż S. Ł. (1) był kandydatem na (...) zgłoszonym przez (...) K. R. Dla P. w stosunku, do którego to ugrupowania powód K. K. był (...) opozycyjnym. Wzięcie pod uwagę powyższych okoliczności pozwala na ocenę twierdzeń S. Ł. (1), iż nie znał wyników wyborów odnośnie powoda do dnia (...)roku, a o swoim wyniku wyborczym dowiedział się dopiero 5 – 6 grudnia.

Wobec faktu istnienia między S. Ł. (1) a K. K. sporu, Sąd I instancji, uznał powyższe twierdzenia pozwanego za niewiarygodne. Przeciw twierdzeniu S. Ł. (1) świadczy także korelacja czasowa złożenia powodowi oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę z opóźnieniem z ogłoszeniem wyników wyborów przez (...). Opóźnienie to nie dotyczyło jednak wyników wyborów do (...) P. oraz na Prezydenta Miasta P., które zostały ogłoszone przez (...) w dniu 18 listopada 2014 roku, a od następnego dnia były omawiane przez lokalne i ponadlokalne media. Niewiarygodnym, w ocenie Sądu I instancji, jest twierdzenie, iż S. Ł. (1), ani żaden z członków zarządu Spółki nie śledzili informacji przekazywanych przez media lokalne, jeżeli wypowiedź K. K. złożona w Radiu (...) w toku kampanii wyborczej spotkała się z odpowiedzią S. Ł. (1) w wyemitowanym oświadczeniu oraz jeżeli ta wypowiedź była jedną z okoliczności uzasadniających rozwiązanie stosunku pracy powoda, a jej stenogram załączono do odpowiedzi na pozew.

Sąd I instancji odnosząc się do zarzutu pozwanego, że w dniu 24 listopada 2014 roku powód nie był objęty ochroną, bowiem nie objął mandatu (...), podkreślił, iż pozwana Spółka błędnie wiązała posiadanie statusu (...) z objęciem przez niego mandatu. Zgodnie bowiem z art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym rozwiązanie z (...) stosunku pracy wymaga uprzedniej zgody rady gminy, której jest członkiem. Rada gminy odmówi zgody na rozwiązanie stosunku pracy z (...), jeżeli podstawą rozwiązania tego stosunku są zdarzenia związane z wykonywaniem przez (...) mandatu.

Sąd Rejonowy wskazał, iż stosunek publicznoprawny wynikający z wyborów powszechnych do organów przedstawicielskich powstaje z chwilą wyboru. Aktem konstytutywnym jest akt wyborczy dokonywany przez każdego z wyborców. Ogłoszenie wyników wyborów jest aktem deklaratoryjnym potwierdza jedynie wynik aktów wyborczych, potwierdza kto uzyskał ile głosów i w wyniku tejże liczby głosów kto uzyskał mandat od wyborców.

Potwierdzeniem powyższego, zdaniem Sądu I instancji, jest treść wskazywanego przez pozwaną Spółkę art. 23a ustawy o samorządzie gminnym gdzie wskazano, iż przed przystąpieniem do wykonywania mandatu radni składają ślubowanie. Z treści powyższej normy wynika, iż to Radny składa ślubowanie przed objęciem mandatu, czyli to akt wyborczy daje mandat, a nie akt ślubowania. Należy wskazać, iż w przypadku zrzeczenia się mandatu przed ślubowaniem konieczne jest wydanie postanowienie komisarza wyborczego o wygaśnięciu mandatu, co w okręgach jednomandatowych powoduje konieczność wyborów uzupełniających. Stąd też Sąd I instancji stwierdził, iż status (...) kadencji 2014 - 18 przysługiwał powodowi od chwili wyborów, co w ocenie Sądu powinno skutkować koniecznością wystąpienia przez pracodawcę do (...) o zgodę na rozwiązanie z powodem stosunku pracy.

Pozwany nie dopełnił powyższego obowiązku co skutkowało uznaniem przez Sąd I instancji, iż złożone powodowi oświadczenie było niezgodne z prawem, a to dało podstawę zastosowania art. 45 k.p. bez badania zasadności dokonanego wypowiedzenia.

Odnosząc się do zarzutu pozwanej Spółki, że roszczenie powoda narusza zasady współżycia społecznego wobec zasadności i wagi okoliczności uzasadniających rozwiązywanie umowę o pracę, Sąd Rejonowy stwierdził, iż na zarzut naruszenia norm współżycia społecznego nie może powoływać się strona która sama narusza takie zasady.

Fakt ten wynikał, w ocenie Sądu I instancji, m.in. ze wskazania jako okoliczności uzasadniających wypowiedzenie umowy o pracę powoda zdarzeń, które miały miejsce w roku 2013 i były podstawą próby nałożenia na powoda kar dyscyplinarnych, uznaną przez Sąd w sprawie IV P 295/12 za niezgodną z prawem. Fakt konfliktu znajdował potwierdzenie w toku postępowania z wzajemnego stosunku S. Ł. (1) i K. K., ze sposobu budowania przez S. Ł. (1) wypowiedzi dotyczących powoda, wskazującego jego nastawienie emocjonalne.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd Rejonowy uznał, iż złożone powodowi oświadczenie jest niezgodne z prawem, a co za tym idzie roszczenia powoda o przywrócenie do pracy uznał za zasadne.

Z uwagi na fakt, iż powodowi przysługiwała szczególna ochrona przed rozwiązaniem stosunku pracy zgodnie z art. 47 k.p. Sąd Rejonowy uznał również, że powodowi przysługuje prawo do wynagrodzenia za cały okres pozostawania bez pracy. Jednakże podkreślił, iż zgodnie z poglądem przyjętym w nauce i judykaturze prawa pracy wynagrodzenie to przysługuje jedynie za okresy kiedy pracownik był zdolnym do świadczenia pracy, nie przysługuje zaś za okresy niezdolności do pracy, kiedy pobierał on zasiłek chorobowy. Z tego też względu Sąd I instancji przyznał powodowi prawo do świadczenia w wysokości miesięcznej wskazanej przez powoda za okresy zdolności i gotowości do pracy.

O kosztach postępowania Sąd I instancji orzekł zgodnie z art. 98 k.p.c.

Powyższy wyrok zaskarżył apelacją w całościpozwany, reprezentowany przez pełnomocnika procesowego, zarzucając zaskarżonemu wyrokowi:

I. Istotne uchybienia procesowe, mające istotny wpływ na wynik sprawy, w szczególności naruszenie:

1. art. 212, art. 230 k.p.c. poprzez uznanie za bezsporne okoliczności wskazanych w uzasadnieniu wyroku w sytuacji, gdy Sąd nie prowadził postępowania dowodowego, wyjaśniającego w tym zakresie i okoliczności te nie były bezsporne pomiędzy stronami,

2. art. 233 § 1 k.p.c. przez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodowy polegające na dokonaniu tej oceny z całkowitym pominięciem części przeprowadzonych dowodów, w sposób niewszechstronny, oparcie rozstrzygnięcia na podstawie zeznań powoda i sprzeczność ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego przez przyjęcie, iż S. Ł. (1) był bezpośrednim przełożonym powoda, że niewskazaną przez pracodawcę przyczyną wypowiedzenia był konflikt pomiędzy powodem a S. Ł. (1), że w dniu 18.11.2014 roku został opublikowany wynik wyborów, że dnia 19.11.2014 roku w mediach lokalnych publikowano wyniki wyborów, że pozwana Spółka posiadała wiedzę o wyborze powoda na (...) przed złożeniem mu wypowiedzenia umowy o pracę,

3. art. 328 § 2 k.p.c. poprzez pominięcie w uzasadnieniu wyroku dowodów wymienionych w treści uzasadnienia apelacji, z których wynikały okoliczności przeciwnie do ustalonych przez Sąd oraz nie odniesienie się przez Sąd I instancji do wszystkich zarzutów pozwanej Spółki podniesionych w odpowiedzi na pozew,

4. art. 386 § 4 k.p.c. poprzez nierozpoznanie przez Sąd istoty sprawy na skutek zaniechania rozpoznania zasadności przyczyn wypowiedzenia, podczas gdy nawet w sytuacji uznania, iż powód korzystał z ochrony (co pozwana kwestionuje), możliwe było rozpoznanie zasadności złożonego wypowiedzenia, które nie miało jakiegokolwiek związku z działalnością powoda, jako (...) i winno skutkować (w razie wystąpienia do rady z wnioskiem) udzieleniem przez Radę Miasta zgody na rozwiązanie z powodem stosunku pracy,

5. art. 227 k.p.c., art. 217 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez oddalenie wniosków dowodowych pozwanej, co doprowadziło do nieustalenia zasadności przyczyn wypowiedzenia umowy o pracę,

6. art. 98 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w sprawne i obciążenie pozwanego obowiązkiem zwrotu kosztów procesu.

II. Prawa materialnego:

1. art. 45 k.p. poprzez jego zastosowanie w sprawie bez badania zasadności dokonanego wypowiedzenia w sytuacji, gdy wypowiedzenie umowy o pracę było zasadne,

2. art. 8 k.p. poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w sprawie, na skutek uznania, iż to pozwana Spółka naruszała zasady współżycia społecznego,

3. art. 25 ust. 2 w zw. z art. 23a ustawy o samorządzie gminnym poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w sprawie, na skutek uznania, iż powód w dacie złożenia mu wypowiedzenia korzystał z ochrony przewidzianej w tym przepisie.

Wobec powyższego pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz obciążenie powoda kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych za I instancję oraz zasadzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za II Instancję, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Piotrkowie Trybunalskim do ponownego jej rozpoznania wraz z rozstrzygnięciem o kosztach instancji odwoławczej.

W odpowiedzi na apelację z dnia 24 sierpnia 2015 roku pełnomocnik powoda wniósł o oddalenie apelacji jako całkowicie bezzasadnej oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego.

Podczas rozprawy apelacyjnej z dnia 10 marca 2016 roku pełnomocnik pozwanego popierał apelację, natomiast pełnomocnik powoda wnosił o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie, co skutkuje uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania z powodu nie rozpoznania przez sąd pierwszej instancji istoty sprawy.

Z podniesionych w apelacji zarzutów, w pierwszej kolejności rozważenia wymagają zarzuty zasadzane na naruszeniu przez Sąd I instancji przepisów prawa procesowego, gdyż oceny zasadności naruszenia prawa materialnego można dokonywać wówczas, gdy stan faktyczny sprawy stanowiący podstawę rozstrzygnięcia został ustalony zgodnie z zasadami procedury cywilnej (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2004 roku, w sprawie II CK 409/03, LEX).

Jako najdalej idący był zarzut skarżącego naruszenia art. 386 § 4 k.p.c. poprzez nie rozpoznanie istoty sprawy przez Sąd I instancji. Zarzut ten okazał się całkowicie zasadny.

Pojecie „istoty sprawy” dotyczy jej aspektu materialnego. Nierozpoznanie istoty sprawy w rozumieniu art. 386 § 4 k.p.c. zachodzi wówczas, gdy rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji nie odnosi się do tego, co było przedmiotem sprawy, a także gdy sąd zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania albo merytorycznych zarzutów strony, bezpodstawnie przyjmując, że istnieje przesłanka materialno prawna lub procesowa unicestwiająca roszczenia. ( por. uzasadnienie wyroku SN z dnia 12 września 2002 roku, IV CKN 1298/00, LEX nr 80271, wyrok SN z dnia 23 września 1998 roku, IICKN 897/97, OSNC 1999/1/22). Rozpoznanie istoty sprawy łączy się zatem – mówić najogólniej - z rozważeniem oraz oceną poddanych przez strony pod osad żądań i twierdzeń.

Wskazać również należy, że granice procesu cywilnego zakreśla przede wszystkim strona powodowa poddając pod osąd określone fakty, z których wywodzi skutki prawne. W doktrynie i orzecznictwie ugruntowany jest też pogląd, że nierozpoznanie istoty sprawy odnosi się do roszczenia będącego podstawą powództwa i zachodzi, gdy sąd pierwszej instancji nie orzekł w ogóle merytorycznie o żądaniach stron, zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania pozwu, ale także gdy nie rozważył wszystkich zarzutów pozwanego dotyczących kwestii faktycznych czy prawnych rzutujących na zasadność roszczenia powoda oraz pominął merytoryczne zarzuty zgłaszane przez strony (zob. w szczególności wyrok SN z dnia 23 września 1998 roku, II CKN 897/97, OSNC 1999, Nr 1, poz. 22; wyrok SN z dnia 14 maja 2002 roku, V CKN 357/00, Lex, nr 55513; wyrok Sądu Najwyższego z 12 listopada 2007 roku, I PK 140/07, OSNP 2009 nr 1-2, poz.2; wyrok Sądu Najwyższego-Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 17 kwietnia 2008 roku, II PK, 291/07, Legalis; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2012 roku, III SZ 3/12, LEX nr 1232797).

W przedmiotowej sprawie spór dotyczył oceny prawidłowości rozwiązania stosunku pracy z powodem. Jak słusznie zatem zauważył Sąd Rejonowy powołując się na treść art. 45 § 1 kodeksu pracy w związku z art. 30 § 4 kodeksu pracy kontroli Sądu, w wypadku wniesienia odwołania, podlega poprawność wypowiedzenia umowy o pracę rozumiana jako zgodność z prawem (spełnienie wymogów formalnych) oraz zasadność wypowiedzenia (prawidłowość merytoryczna rozwiązania stosunku pracy).

Spór w sprawie, a w konsekwencji i zarzuty apelacji, odnosiły się w pierwszej kolejności do ustalenia, czy powód korzystał z ochrony przed rozwiązaniem stosunku pracy z tytułu sprawowania funkcji (...).

W tym zakresie, wbrew treści apelacji skarżącego, zarówno ustalenia faktyczne jak i rozważania Sądu Rejonowego były prawidłowe. Okoliczności faktyczne przy tym dotyczące daty wręczenia wypowiedzenia umowy o pracę powodowi, tj. w dniu 24 listopada 2014 roku, dotyczące okresu pełnienia przez K. K. funkcji (...) P. w kadencji 2010 – 2014, daty wyborów w dniu 16 listopada 2014 roku oraz okoliczności wybrania w trakcie tych wyborów powoda ponownie na (...) w P. na kadencję 2014 – 2018, jako okoliczności obiektywne były niesporne.

Podstawę prawną rozstrzygnięcia Sądu I instancji w tym zakresie stanowił przepis art. 25 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (tj. z 2001 roku, Nr 142, poz. 1591 ze zmianami). Stosownie do treści ww. przepisu w związku z wykonywaniem mandatu radny korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych (ust. 1), natomiast rozwiązanie z (...) stosunku pracy wymaga uprzedniej zgody rady gminy, której jest członkiem (ust. 2 zdanie pierwsze).

Z przepisów tych jasno więc wynika, że art. 25 przewiduje dwa rodzaje ochrony prawnej radnych, po pierwsze - taką jaka przewidziana została dla funkcjonariuszy publicznych i związaną z wykonywaniem mandatu przez (...), oraz po drugie - ochronę trwałości stosunku pracy (...) (por. także uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 1992 roku, I PZP 55/92, OSNC 1993 nr 7-8, poz. 116). Ta ostatnia ochrona z wykonywaniem mandatu przez (...) związana jest wyłącznie o tyle, że jeżeli podstawą rozwiązania stosunku pracy z (...) są zdarzenia związane z wykonywaniem przez (...) mandatu, rada gminy odmawia zgody na rozwiązanie tego stosunku.

Należy w tym miejscu zauważyć, wbrew zarzutom skarżącego, że zarówno z brzmienia art. 23a ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, w myśl którego przed przystąpieniem do wykonywania mandatu radni składają ślubowanie, jak i art. 190 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 16 lipca 1998 roku - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 159, poz. 1547 z późn. zm., powoływanej dalej, jako Ordynacja), zgodnie z którym wygaśnięcie mandatu (...) następuje wskutek odmowy złożenia ślubowania, jednoznacznie wynika, że uzyskanie mandatu przez (...) i przystąpienie do jego wykonywania są odmiennymi zdarzeniami prawnymi. Proste zastosowanie wskazanych wyżej przepisów prowadzi do wniosku, że przewidziana w art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym ochrona trwałości stosunku pracy (...) jest odrębna od ochrony określonej w ust. 1 tego artykułu, nie jest uzależniona od żadnych dodatkowych warunków, w tym przystąpienia przez (...) do wykonywania mandatu poprzez złożenie ślubowania (art. 23a ust. 1) i wiąże się z samym uzyskaniem mandatu przez (...) (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2007 roku, II PK 329/06, OSNP 2008 nr 15-16, poz. 216; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2010 roku, II PK 250/09, Legalis; uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 1 kwietnia 2011 roku, II PK 249/10,Legalis).

Artykuł 184 Ordynacji stanowi, że Państwowa Komisja Wyborcza podaje do publicznej wiadomości, w formie obwieszczenia, zbiorcze wyniki wyborów do rad na obszarze kraju (ust. 1), a obwieszczenie to publikuje się w dzienniku o zasięgu ogólnokrajowym oraz ogłasza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej (ust. 2). Jednoznacznie z treści powołanego przepisu wynika zatem, że określa on wyłącznie formę podania do wiadomości publicznej oraz miejsce publikacji i ogłoszenia zbiorczych wyników wyborów do rad na obszarze kraju. Norma ta absolutnie nie odnosi się do momentu uzyskania mandatu przez (...).

Należy w tym miejscu przywołać przepis art. 16 ustawy o samorządzie gminnym, pominięty przez skarżącego, który to przepis określa kadencję rady gminy, w której skład wchodzą radni (art. 17 tej ustawy) na 4 lata liczone od dnia wyboru, a nie od daty podania przez Państwową Komisję Wyborczą zbiorczych wyników wyborów w sposób wskazany w art. 184 Ordynacji. Tym bardziej ochrona przed rozwiązaniem stosunku pracy nie została uzależniona od złożenia ślubowania przez (...), jak wyżej wskazano, czy tym bardziej od wstawienia zaświadczenia o wyborze na (...). (tak por. ww. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2010 roku; Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 10 czerwca 2013 roku, II PK 304/12, Legalis).

Na marginesie tylko należy odnotować, iż wbrew stanowisku powoda zajętemu w odpowiedzi na apelację, zgoda (...) powinna poprzedzać decyzję pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę i jej rozwiązanie. Jak podkreślał Sąd Najwyższy w ww. wyroku z dnia 10 czerwca 2013 roku, ratio legis art. 25 ust. 2 u.s.g. polega na zapoznaniu pracodawcy ze stanowiskiem rady gminy zanim podejmie on decyzję o rozwiązaniu z (...) stosunku pracy. Sąd Najwyższy wywodził w tym zakresie analogię do unormowania art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 roku o związkach zawodowych, w myśl którego pracodawca bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej nie może wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z imiennie wskazanym uchwałą zarządu jego członkiem lub z innym pracownikiem będącym członkiem danej zakładowej organizacji związkowej, upoważnionym do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy. W takiej sytuacji zgoda właściwego organu organizacji związkowej powinna mieć charakter uprzedni i tym samym musi zostać wyrażona przed złożeniem przez pracodawcę oświadczenia woli. ( por. też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 września 1994 roku, I PRN 58/94, OSNP 1995, Nr 2, poz. 17). Powyższy pogląd ma adekwatne zastosowanie do wykładni art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym. Stanowisko to, w świetle ww. orzeczeń należy uznać za ugruntowane. Sąd Okręgowy je w pełni podziela.

Skoro zatem powód, zgodnie z niespornymi okolicznościami faktycznymi poczynionymi przez Sąd I instancji, w dniu 16 listopada 2014 roku został wybrany na (...) kolejnej kadencji, oznaczało to, że w chwili wręczania mu wypowiedzenia umowy o pracę przez pozwanego korzystał z ochrony określonej w art. 25 ust. 2 ustawy. W konsekwencji powyższego, jak prawidłowo przyjął Sąd Rejonowy, pozwany w celu dokonania prawidłowego rozwiązania stosunku pracy z powodem był zobowiązany do wystąpienia do Radu Miasta o zgodę na złożenie przedmiotowego wypowiedzenia umowy o pracę. Bezsporne jest w sprawie, że pozwany nie dopełnił tego obowiązku.

W konsekwencji powyższego słusznie Sąd Rejonowy przyjął, iż rozwiązanie stosunku pracy z powodem było prawnie wadliwe, gdyż naruszało bezwzględnie obowiązujący przepis ustawy o samorządzie gminnym, ochrona trwałości stosunku pracy (...) nie jest bowiem uzależniona od dodatkowych warunków i wiąże się z samym uzyskaniem przez powoda mandatu (tak też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 1999 roku, I PKN 120/99, OSNAPiUS 2000 nr 17, poz. 648). Oceny tej nie zmienia niepoinformowanie przez powoda pracodawcy o wyborze na (...) ani nieotrzymanie od niego oświadczenia o kandydowaniu w wyborach. (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 czerwca 2007 roku, II PK 329/06, Legalis).

Zarzut skarżącego naruszenia przez Sąd I Instancji w powyższym zakresie przepisu art. 233 § 1 k.p.c. przez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodowy polegające na dokonaniu tej oceny z całkowitym pominięciem części przeprowadzonych dowodów, w sposób niewszechstronny, oparcie rozstrzygnięcia na podstawie zeznań powoda i sprzeczność ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego przez przyjęcie, że w dniu 18 listopada 2014 roku został opublikowany wynik wyborów, że dnia 19 listopada 2014 roku w mediach lokalnych publikowano wyniki wyborów, że pozwana Spółka posiadała wiedzę o wyborze powoda na (...) przed złożeniem mu wypowiedzenia umowy o pracę, był chybiony. Okoliczności te bowiem nie miały znaczenia dla sprawy. Sąd Rejonowy jednocześnie w sposób szczegółowy i prawidłowy dokonał oceny obiektywnych okoliczności w tym zakresie. W tym stanie rzeczy chybiony był zarzut skarżącego naruszenia przepisu prawa materialnego art. 25 ust. 2 w związku z art. 23a ustawy o samorządzie gminnym.

Naruszenie przez pracodawcę przepisów o rozwiązywaniu stosunku pracy z radnymi jako osobami podlegającymi szczególnej ochronie trwałości stosunku pracy, nie oznacza jednak, jak przyjął Sąd I instancji, że pracownik zawsze (bez względu na okoliczności) może skutecznie dochodzić roszczeń przewidzianych w art. 45 § 1 k.p.

Jak słusznie podniósł w apelacji skarżący roszczenia pracownika podlegają ocenie z punktu widzenia ewentualnego nadużycia prawa (naruszenia klauzul wskazanych w art. 8 k.p.). Sposób korzystania przez (...) ze szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy nie usuwa się bowiem spod oddziaływania klauzul generalnych społeczno gospodarczego przeznaczenia prawa oraz zasad współżycia społecznego. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2010 roku, II PK 111/10,Legalis).

Odnosząc się do zarzutu naruszenia przez Sąd I instancji ww. przepisu należy w tej kwestii zaaprobować należy pogląd wyrażony w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2012 roku ( I PK 176/11, LEX) wskazujący, że decydując o uwzględnieniu żądania powoda przywrócenia go do pracy sąd powinien wziąć pod uwagę w szczególności zakres naruszeń przez pracodawcę przepisów o rozwiązaniu umowy, stosując zasadę, że im więcej uchybień dopuścił się pracodawca, tym bardziej uzasadnione jest żądanie pracownika przywrócenia go do pracy, zamiast niechcianego przez pracownika odszkodowania. Jednocześnie istotne znacznie z punktu widzenia ewentualnego nadużycia prawa ma zachowanie pracownika wobec pracodawcy w trakcie trwania zatrudnienia. W przypadku wyjątkowo nagannego zachowania pracownika udowodnionego przez pracodawcę, zachowanie to może stanowić podstawę odmowy uwzględnienia roszczenia pracownika o przywrócenie do pracy ze względu na sprzeczność tego żądania ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa podmiotowego. (tak por. Sąd Najwyższy w ww. uzasadnieniu wyroku z dnia 10 czerwca 2013 roku). Żądanie przez pracownika odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem bez zwrócenia się do rady gminy o zgodę wymaganą w art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) może być uznane za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa również wówczas, gdy wypowiedzenie było uzasadnione okolicznościami niezwiązanymi z wykonywaniem mandatu (...), a zatem było uzasadnione przyczynami, które nie miały nic wspólnego z wykonywaniem mandatu (...), lecz dotyczyły wyłącznie sposobu realizacji stosunku pracy przez danego pracownika. Wówczas bowiem nie jest realizowana funkcja (cel) szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy z (...), która ma wyrażać się w zapewnieniu faktyczne i realnej możliwości realizacji mandatu (...). (tak Sąd Najwyższy w wyżej cyt. wyroku z dnia 13 czerwca 2007 roku i z dnia 1 kwietnia 2011 roku).

Powyższe okoliczności były w sprawie sporne, co wynikało jednoznacznie z treści pozwu, jak i odpowiedzi na pozew pozwanego. Mimo zgłaszanych licznych dowodów Sąd I instancji nie przeprowadził w tym zakresie żadnego postępowania dowodowego. Zasadne były zarzuty pozwanego poniesione w pkt 1,2,5 apelacji, a dotyczące oddalenia wszystkich wniosków dowodowych pozwanego, w zakresie w jakim strona zgłaszała je na potwierdzenie zasadności przyczyn wskazanych w piśmie o rozwiązaniu umowy o pracę powodowi. Skutkowało to nierozpoznaniem istoty sprawy i zasadnością zarzutu z pkt 4 apelacji.

Należy podnieść, iż w piśmie z dnia 24 listopada 2014 roku o wypowiedzeniu powodowi umowy o pracę pracodawca wskazał szereg przyczyn rozwiązania stosunku pracy. Dotyczyły one zarówno sposobu realizacji stosunku pracy przez powoda – w tym przyczyny wskazane jako nienależyte wykonywanie obowiązków pracowniczych z różnych okresów zatrudnienia powoda, utrata zaufania do powoda, jak i okoliczności obiektywnych – częste i długotrwałe zwolnienia absencje powoda z powodu choroby, brak możliwości dalszego zatrudnienia powoda na dotychczasowym stanowisku pracy w wymiarze 1 etatu i brak innego stanowiska pracy w pełnym wymiarze czasu pracy odpowiadającego kwalifikacjom powoda.

Oddalenie wszystkich wniosków dowodowych stron, w tym wniosków dowodowych pozwanego złożonych już w odpowiedzi na pozew, a także wniosków dowodowych powoda wskazanych w pozwie k.3, uniemożliwiło Sądowi I instancji faktyczne rozpoznanie istoty sprawy, jak słusznie podniósł skarżący, w zakresie możliwości prawidłowej oceny zasadności roszczenia powoda o przywrócenie go do pracy na dotychczasowe stanowisko pracy.

Sąd Rejonowy winien w pierwszej kolejności dokonać oceny zasadności wskazanych przez pracodawcę przyczyn rozwiązania stosunku pracy. Tylko wówczas bowiem będzie możliwa ocena przez Sąd I instancji zasadności roszczenia powoda w świetle art. 8 k.p. Chodzi przy tym nie tylko o zasadność przyczyn dotyczących wykonywania stosunku pracy przez powoda. Jak podnosił bowiem w toku całego postępowania sądowego skarżący i co wskazał również w apelacji, jedną z przyczyn rozwiązania stosunku pracy ( w pkt 1 pisma z dnia 24 listopada 2014 roku) było brak możliwości dalszego zatrudnienia powoda na dotychczasowym stanowisku pracy w wymiarze 1 etatu i brak innego stanowiska pracy w pełnym wymiarze czasu pracy odpowiadającego kwalifikacjom powoda. Sąd również w tym zakresie nie poczynił żadnych ustaleń, nie dokonał również oceny dostarczonych dokumentów w tym zakresie i nie prowadził dalszego postępowania dowodowego w celu ustalenia, na jakim faktycznie stanowisku (wskazanym w schemacie organizacyjnym (...)) był zatrudniony powód. W schemacie tym bowiem ujawniono stanowisko pracy ds. BHP w wymiarze ¼ etatu i z akt sprawy wynikało, że stanowisko to zajmowała inna osoba (L. Ś.). Powyższe ustalenia mają znaczenie nie tylko z świetle roszczenia powoda – przywrócenia na poprzednio zajmowane stanowisko. W przypadku bowiem, gdy doszło do likwidacji stanowiska pracy pracownika, zasadnym jest rozważenie zasadności roszczenia o przywrócenie do pracy również w kontekście możliwości i celowości takiego przywrócenia do pracy. Chodzi przy tym nie tylko o zasadność roszczenia powoda w ogóle. Sąd I instancji w razie oceny, iż żądanie przywrócenie przywrócenia do pracy byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa, winien rozważyć możliwość zasądzenia w tym trybie odszkodowania zamiast przywrócenia do pracy. Pogląd ten jest utrwalony w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. przykładowo uchwałę z dnia 30 marca 1994 roku, I PZP 40/93, OSNCP 1994 nr 12, poz. 230; OSP 1995 nr 4, poz. 81, z glosą U. Jackowiak; wyroki z dnia 9 lutego 2000 roku, I PKN 527/99, OSNAPiUS 2001 nr 13, poz. 436; z dnia 6 kwietnia 2006 roku, III PK 12/06, OSNP 2007 nr 7-8, poz. 90; z dnia 13 czerwca 2007 roku, II PK 329/06, OSNP 2008 nr 15-16, poz. 216; z dnia 3 sierpnia 2007 roku, I PK 82/07, LEX; z dnia 7 stycznia 2010 roku, II PK 159/09, LEX; cyt wyrok z dnia 1 kwietnia 2011 roku oraz postanowienie z dnia 12 sierpnia 2009 roku, II PZP 8/09, LEX). Dotyczy to również sytuacji, gdy przywrócenie do pracy nie jest możliwe z uwagi na likwidację stanowiska pracy. W takiej sytuacji nie ma podstaw do uznania, iż jedyną przesłanką, która niwelowała by przywrócenie do pracy jest zapis art. 41^{(

1)} k.p. ( por. uzasadnienia wyżej cyt. wyroków Sądu Najwyższego z dnia 1 kwietnia 2011 roku i z dnia 10 czerwca 2013 roku). Należało mieć także na uwadze stanowisko Sądu Najwyższego, które Sąd zajął w uzasadnieniu wyroku z dnia 4 listopada 2010 roku (II PK 111/10, Legalis). Sąd Najwyższy wskazał, iż w razie rozwiązania stosunku pracy z (...) z powodu rzeczywistej likwidacji stanowiska pracy pracownika będącego (...), jeżeli podstawą rozwiązania stosunku pracy z (...) nie są zdarzenia związane z wykonywaniem mandatu (...) (w rozpoznawanej sprawie nie były sporne obie te istotne okoliczności), przepisy prawa pracy nie wykluczają możliwości wydania innego orzeczenia niż żądane przez pracownika-radnego przywrócenia do pracy na zlikwidowane stanowisko pracy (co jest niemożliwe i niewykonalne z uwagi na miarodajne ustalenie rzeczywistej likwidacji tego stanowiska pracy), albo na inne odpowiednie stanowisko pracy. W przypadku obiektywnej niemożliwości przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy pracownika będącego (...), z którym rozwiązano stosunek pracy z wyłącznej i niezwiązanej z wykonywaniem mandatu (...) przyczyny rzeczywistej likwidacji stanowiska pracy, sąd pracy może i powinien rozważyć zasadność i racjonalność zasądzenia alternatywnego odszkodowania w miejsce obiektywnie niemożliwego do uwzględnienia żądania przywrócenia do pracy (...) na nieistniejące (zlikwidowane) stanowisko pracy.

Sąd Rejonowy dokonując ponownego rozpoznania sprawy winien zatem dokonać ustaleń w zakresie zasadności wskazanych w wypowiedzeniu umowy o pracę przyczyn rozwiązania stosunku pracy z powodem. Powyższe ustalenia są niezbędne w celu dokonania oceny zasadności roszczenia powoda o przywrócenie go do pracy w świetle art. 8 k.p. Przy uznaniu, że dalsze zatrudnianie powoda jest niemożliwe lub niecelowe Sąd powinien dokonać oceny, czy nie należy uwzględnić w takich okolicznościach alternatywnego roszczenia o odszkodowanie.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE