UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10.02.2014r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P., po rozpoznaniu wniosku złożonego w dniu 26.03.2012r. i 14.01.2013r. o przyznanie prawa do odsetek za okres od dnia 01.03.2012r. do dnia 10.02.2014r., odmówił A. K. prawa do odsetek.

W uzasadnieniu powyższej decyzji organ rentowy wskazał, że w jego ocenie nie doszło do opóźnienia w ustaleniu prawa do świadczenia rentowego i emerytalnego wnioskodawcy, skoro właściwe wysokości tych świadczeń ustalono w ciągu 30 dni od daty wyjaśnienia ostatnich okoliczności niezbędnych do wydania decyzji przyznającej prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, jak i prawo do emerytury.

A. K. w odwołaniu od powyższej decyzji wnosił o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie odsetek za okres od dnia 01.03.2012r. do 09.02.2014r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie i powołując argumentację przytoczoną w zaskarżonej decyzji wniósł o oddalenie odwołania.

Wyrokiem z dnia 28 lipca 2014r. Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział VIII Ubezpieczeń Społecznych w sprawie VIII U 1791/14 zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał odwołującemu prawo do ustawowych odsetek od przyznanej wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 24 października 2013r. sygn. akt VIII.U.3594/12 renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy za okres od 1 marca 2012r. do 9 lutego 2014r.

Powyższe rozstrzygnięcie zostało wydane w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i prawne:

Odwołujący A. K. urodził się w dniu (...) Ubezpieczony w dniu 26.03.2012 r. złożył w organie rentowym wniosek o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Decyzją z dnia 31.07.2012 r., organ rentowy odmówił A. K. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, albowiem Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 09.07.2012 r. nie stwierdziła niezdolności do pracy.

Rozpoznając wniesione przez A. K. odwołanie od powyższej decyzji Sąd Okręgowy w Poznaniu wyrokiem z dnia 24.10.2013 r., sygn. akt VIII U 3594/12, zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał odwołującemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy począwszy od dnia 01.03.2012 r. do 01.02.2013 r.

Organ rentowy zaakceptował powyższe rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego i od wyroku tego nie wywodził apelacji. Zakład Ubezpieczeń Społecznych otrzymał odpis wyroku wraz z uzasadnieniem i aktami rentowymi w dniu 13.11.2013 r. Wyrok uprawomocnił się 28.11.2013 r.

Wykonując prawomocny wyrok Sądu Okręgowego, organ rentowy decyzją z dnia 20.01.2014 r. przyznał odwołującemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w zakresie wskazanym przez Sąd, tj. od dnia 01.03.2012 r. do 01.02.2013 r., bez odsetek ustawowych. Organ rentowy dokonał wyrównania świadczenia rentowego za okres od dnia 01.03.2012 r. do 01.02.2013 r. w dniu 10.02.2014 r. w kwocie 13.885,68 zł. Płatność świadczenia odwołującego została ustalona na 10 dnia każdego miesiąca.

W dniu 26.03.2012 r. i w dniu 14.01.2013 r. odwołujący złożył w organie rentowym wniosek o wypłatę należnych odsetek od przyznanej decyzją z dnia 20.01.2014 r. renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Zaskarżoną decyzją z dnia 10.02.2014 r., organ rentowy odmówił A. K. prawa do odsetek za okres od dnia 01.03.2012 r. do dnia 10.02.2014 r.

Sąd Okręgowy wskazał, że organ rentowy swoje stanowisko uzasadniał tym, że zarówno wydanie decyzji jak i spłata wyrównania zrealizowane zostały w terminie, a Sąd nie orzekł o ewentualnej odpowiedzialności organu rentowego za opóźnienie w ustaleniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, dlatego też organ rentowy wykonując prawomocny wyrok Sądu dokonał spłaty świadczenia za okres od dnia 01.03.2012 r. do 01.02.2013 r. w dniu 10.02.2014 r. bez odsetek. Organ rentowy zwracał także uwagę, że w dniu 14.01.2013 r. odwołujący złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury. W chwili złożenia wniosku o emeryturę akta sprawy znajdowały się w Sądzie Okręgowym w Poznaniu w związku z odwołaniem wniesionym od decyzji odmawiającej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Organ rentowy nie dysponował zatem dokumentacją, która pozwoliłaby ustalić prawo do świadczenia. Pismem z dnia 28.06.2013 r. organ rentowy wezwał odwołującego do przedłożenia dodatkowej dokumentacji. Decyzją z dnia 02.07.2013 r. przyznano odwołującemu prawo do emerytury w wysokości zaliczkowej. Brakujące dokumenty zostały przedłożone dopiero w dniu 31.12.2013 r. Decyzję dotyczącą renty z tytułu niezdolności do pracy wydano w dniu 20.01.2014 r., a w dniu 31.01.2014 r. decyzję dotyczącą emerytury.

Tym samym powołując się na przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych organ rentowy wskazał, że ostatnią okolicznością niezbędną do wydania decyzji w jego ocenie było nadesłanie brakującej dokumentacji w dniu 31.12.2013 r. (zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu) i to ta okoliczność stanowiła ostatnią okoliczność niezbędną do wydania decyzji o podjęciu wypłaty renty z tytułu niezdolności do pracy. Zatem pomiędzy datą wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, a najbliższym terminem płatności świadczenia nie minął okres 30 dni, dlatego też zdaniem organu rentowego wypłata wyrównania nastąpiła w terminie i odsetki z tytułu opóźnienia w spłacie nie przysługują.

Mając na uwadze powyższe ustalenia faktyczne Sąd Okręgowy stwierdził, że odwołanie wnioskodawcy okazało się zasadne.

Istota sporu sprowadzała się, zdaniem Sądu Okręgowego do rozstrzygnięcia kwestii, czy odwołującemu przysługują odsetki od należności z tytułu renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, przyznanej na podstawie decyzji z dnia 20.01.2014 r.

Sąd Okręgowy, jako materialnoprawne podstawy rozstrzygnięcia wskazał na treść art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych a także art. 118 ust. 1 - 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przepisy te regulują zasady przyznawania odsetek oraz świadczeń rentowych. Sąd Okręgowy dokonał analizy treści tychże przepisów i przytoczył ugruntowane stanowisko judykatury, w szczególności skupiając się na wyjaśnieniu definicji „ostatniej okoliczności w sprawie” i zakresu zastosowania treści art. 118 ust 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z treścią przywołanych regulacji, za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji w sprawie świadczenia rentowego lub emerytalnego uznaje się dzień wpływu do organu rentowego prawomocnego orzeczenia sądu ustalającego prawo do tego świadczenia, o ile za nieustalenie tych okoliczności we wcześniejszym terminie nie ponosi odpowiedzialności organ rentowy.

W wyniku poczynionych rozważań prawnych i ustalonych okoliczności faktycznych Sąd Okręgowy stwierdził, że organ rentowy miał możliwość prawidłowego ustalenia uprawnień A. K. do renty z tytułu niezdolności do pracy w oparciu o zgromadzone dokumenty, albowiem odwołujący przedłożył do organu rentowego wszystkie niezbędne dokumenty stanowiące podstawę do ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Mimo pełnej dokumentacji, organ rentowy decyzją z dnia 31.07.2012 r., odmówił A. K. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy i prawo do świadczenia zostało odwołującemu przyznane dopiero w wyniku wykonania prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego, zmieniającego treść tejże decyzji.

Sąd Okręgowy podkreślił, że okoliczność, iż organ rentowy wydał odmowną decyzję w przedmiocie przyznania odwołującemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy - co spowodowało konieczność odwołania się ubezpieczonego do Sądu, - nie może powodować dla niego negatywnych konsekwencji, pozbawiając go prawa do odsetek w sytuacji, gdy w toku postępowania sądowego nie zostały ujawnione żadne nowe okoliczności, ani nie przedstawiono innych dowodów niż te, którymi dysponował organ rentowy. Skoro zatem nie wystąpiły w sprawie żadne okoliczności niezależne od organu rentowego, to już w momencie złożenia przez odwołującego wniosku o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, organ rentowy w oparciu o zgromadzone dokumenty miał możliwość wydania prawidłowej decyzji, jednak tego nie uczynił.

W konsekwencji tych rozważań Sąd Okręgowy stwierdził, że odwołującemu należą się odsetki, albowiem spełnił on wszystkie przesłanki niezbędne do przyznania mu prawa do świadczenia już w czasie wydawania decyzji odławiającej mu prawa do świadczenia rentowego z tytułu niezdolności do pracy. Tym samym w ocenie Sądu Okręgowego powoływanie się przez organ rentowy na treść art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i podnoszenie argumentów, że nie nastąpiło opóźnienie w wypłacie świadczenia, bo ostatnią okolicznością niezbędną do wydania decyzji były zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu złożone w dniu 31.12.2013r. jest bezzasadne.

Reasumując Sąd Okręgowy uznał, iż decyzja organu rentowego była niezasadna i na podstawie powołanych przepisów ustaw o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał odwołującemu prawo do ustawowych odsetek od przyznanej wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 24.10.2013r. sygn. akt VIII. U. 3594/12 renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy za okres od dnia 01.03.2012r. do 09.02.2014r.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wywiódł pozwany organ rentowy – Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P..

Zaskarżając wyrok w całości, organ rentowy zarzucił Sądowi naruszenie:

- art. 224 § 1 k.p.c., poprzez uznanie sprawy za dostatecznie wyjaśnioną, podczas gdy nie wyjaśniono wszystkich okoliczności faktycznych dla rozstrzygnięcia sprawy;

- art. 118 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. i art. 85 ustawy z dnia 13 października 2013 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 2 ust. 4 rozporządzenia Ministra Pracy i polityki Socjalnej z dnia 1 lutego 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczeń społecznych poprzez przyznanie odwołującemu prawa do odsetek za okres od dnia 01.03.2012 r. do 09.02.2014 r.

W uzasadnieniu apelacji, organ rentowy wskazał, że nie zgadza się ze stanowiskiem Sądu I instancji, iż w toku postępowania sądowego (VIII U 3594/12) - prowadzonego w wyniku odwołania od decyzji z dnia 31 lipca 2012 r. odmawiającej mu przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy - nie zostały ujawnione żadne nowe okoliczności, ani nie przedstawiono innych dowodów niż te, którymi dysponował organ rentowy. Apelujący podkreślał bowiem, że biegli lekarze sądowi w opinii wydanej w sprawie VIII U 3594/12 pisali o bogatej dokumentacji medycznej, która prawdopodobnie nie została przedstawiona lekarzowi orzecznikowi ZUS i komisji lekarskiej.

Organ rentowy wskazał, że Sąd I instancji nie przeprowadził dowodu z opinii biegłych lekarzy sądowych na okoliczność ustalenia, czy biegli w tymże postępowaniu dysponowali tą samą dokumentacją lekarską, która była podstawą do wydania opinii przez komisję lekarską w dniu 09.07.2012 r.

Organ rentowy wskazał również, że nie zgadza się z rozstrzygnięciem Sądu Okręgowego, co do tego, że odsetki ubezpieczonemu przysługują już od dnia 01.03.2012 r., skoro wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy został złożony w dniu 26.03.2012 r., a komisja lekarska wydała orzeczenie w dniu 09.07.2012 r., zatem przyjęta data jest niezgodna z treścią art. 118 ust 1 ustawy emerytalnej (30 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji).

Mając powyższe zarzuty na uwadze organ rentowy wniósł o zmianę wyroku Sądu I instancji i oddalenie odwołania od decyzji z dnia 10.02.2014 r. lub uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Wnioskodawca A. K. wnosił o oddalenie apelacji.

Sąd Apelacyjny zwarzył, co następuje:

Sąd Apelacyjny wskazuje, że wniesiona apelacja umożliwiła kontrolę instancyjną zaskarżonego wyroku, co w konsekwencji doprowadziło do zmiany zapadłego orzeczenia i częściowego uwzględnienia zarzutów podnoszonych przez organ rentowy. W pozostałym – nieuwzględnionym przez Sąd Apelacyjny zakresie – apelację organu rentowego należało oddalić.

W pierwszej kolejności Sąd Apelacyjny przypomina, że zaskarżoną decyzją z dnia 10.02.2014 r. organ rentowy odmówił A. K. prawa do odsetek za okres od dnia 01.03.2012 r. do 10.02.2014 r., twierdząc, iż nie nastąpiło żadne opóźnienie w ustalaniu jego prawa do świadczenia rentowego, skoro wysokość świadczenia ustalono decyzją z dnia 20.01.2014 r., w ciągu 30 dni od dnia wyjaśnienia dodatkowych okoliczności w sprawie (w tym przypadku dostarczenia przez odwołującego pełnej dokumentacji związanej z jego zatrudnieniem w dniu 31.12.2013 r.). Decyzja z dnia 20.01.2014 r. była konsekwencją rozstrzygnięcia zawartego w prawomocnym wyroku wydanym w sprawie VIII U 3594/12 w dniu 24.10.2013 r. przez Sąd Okręgowy w Poznaniu. W przywołanym postępowaniu, Sąd Okręgowy rozpoznawał odwołanie A. K. od decyzji organu rentowego z dnia 31.07.2012 r., którą odmówiono mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy - mając na względzie wniosek wynikający z treści orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 09.07.2012 r., że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy. W wyniku odwołania od tej decyzji Sąd Okręgowy w Poznaniu wskazanym powyżej wyrokiem z dnia 24.10.2013 r. zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego w ten sposób, że przyznał A. K. prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, poczynając od dnia 01.03.2012 r. do 01.02.2013 r.

Przedmiotem niniejszego postępowania było zatem ustalenie czy odwołującemu A. K. przysługuje prawo do odsetek z tytułu opóźnienia w przyznaniu i wypłacie należnego mu świadczenia rentowego z tytułu niezdolności do pracy. Z uwagi na powyższe w sprawie koniecznym było ustalenie, czy obiektywnie nieprawidłowa decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych była następstwem okoliczności leżących po stronie organu rentowego.

Zważyć należy, że Sąd I instancji przywołał w przedmiotowej sprawie prawidłowe materialnoprawne podstawy rozstrzygnięcia i dokonał właściwej wykładni przywołanych regulacji, tj. art. 118 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 z późn. zm.- dalej ustawa emerytalna) a także art. 85 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.- dalej ustawa systemowa) i co do zasady należało zgodzić się z rozstrzygnięciem Sądu Okręgowego, iż żądanie A. K. w zakresie wypłaty należnych odsetek było uzasadnione. Przeprowadzone przez Sąd Apelacyjny uzupełniające postępowanie dowodowe potwierdziło bowiem, iż organ rentowy już na etapie postępowania administracyjnego miał podstawy do uwzględnienia wniosku ubezpieczonego o przyznanie mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Sąd Okręgowy w ocenie Sądu Apelacyjnego błędnie jednak określił datę, od której powinny biec należne odwołującemu A. K. odsetki, o czym szerzej w dalszej części uzasadnienia.

Zgodnie z art. 85 ust. 1 ustawy systemowej, jeżeli Zakład - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Cytowany przepis stanowi podstawę do przyznania osobie ubezpieczonej odsetek, w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego, w razie nie ustalenia dla niej w terminie prawa do świadczenia lub też jego niewypłacenia. Ustawodawca zastrzegł jednakże, że nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłacie świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności.

W przypadku świadczeń emerytalnych terminy te określa art. 118 ust. 1 i ust. 1a ustawy emerytalnej. Przewidują one, że organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, a w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zatem Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma 30 dni na wydanie prawidłowej decyzji licząc od chwili wyjaśnienia ostatniej niezbędnej okoliczności, rozumianej, jako ostatni fakt konieczny, z punktu widzenia przesłanek nabycia prawa, do ustalenia samego istnienia prawa wnioskodawcy do świadczenia.

Zważyć należy, że w przypadku, gdy prawo zostaje przyznane orzeczeniem Sądu, ów 30 dniowy termin jest liczony od momentu doręczenia wyroku, ale jedynie wówczas, gdy ustalenie prawa do świadczenia dopiero w postępowaniu sądowym nie było następstwem okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność organ rentowy. W przeciwnym wypadku, gdy opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia było spowodowane okolicznościami, za które odpowiada organ rentowy (np. błędne orzeczenie lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej ZUS w sprawie niezdolności do pracy), termin ten będzie liczony od dnia, w którym organ rentowy, gdyby działał prawidłowo, powinien był ustalić prawo do świadczenia.

W podobny sposób treść art. 118 ust. 1a ustawy emerytalnej interpretuje Sąd Najwyższy. W jego orzecznictwie przyjmuje się bowiem, że do wyłączenia obowiązku wypłaty odsetek nie jest wystarczające wykazanie, że organ rentowy nie ponosi winy w powstaniu opóźnienia (por. wyrok Sądu Najwyższego z 7 października 2004 r., II UK 485/03, OSNP 2005, Nr 10, poz. 147). W wyroku z 25 stycznia 2005 r., I UK 159/04 (OSNP 2005, Nr 19, poz. 308), Sąd Najwyższy przyjął, że wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia w sytuacji, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem, zwłaszcza, gdy ubezpieczony wykazał wszystkie przesłanki świadczenia, oznacza, że opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, choćby nie można było mu zarzucić niestaranności w wykładni i zastosowaniu prawa. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Najwyższy podniósł też, że wówczas, gdy organ rentowy w chwili wydania zaskarżonej decyzji miał wszystkie potrzebne dane pozwalające na wydanie decyzji zgodnej z prawem, a po stronie ubezpieczonego nie występował obowiązek wykazania żadnych innych okoliczności uzasadniających jego wniosek, to dla obowiązku zapłaty odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia nie mogą mieć znaczenia okoliczności dotyczące przebiegu postępowania sądowego, zwłaszcza, gdy w tym postępowaniu nie ustalono żadnych nowych przesłanek wypłaty świadczenia, których wykazanie ciążyło na ubezpieczonym, a które nie były znane (nie mogły być znane) organowi rentowemu.

W uzasadnieniu wyroku z 21 czerwca 2012 r. w sprawie III UK 110/11 (LEX nr 1227452) Sąd Najwyższy wywodził, iż w celu ustalenia, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie spowodowane błędem w ustaleniach faktycznych, konieczne jest wykazanie, że w przepisanym terminie ZUS nie dysponował materiałem umożliwiającym przyznanie świadczenia. W takiej sytuacji Sąd Najwyższy podkreślił jednak konieczność uwzględnienia tego, czy organ rentowy w ramach swoich kompetencji i nałożonych obowiązków poczynił wszystkie możliwe ustalenia faktyczne i wyjaśnił wszystkie okoliczności konieczne do wydania decyzji. Jeżeli bowiem zmiana decyzji w postępowaniu odwoławczym będzie uzasadniona ustaleniami, co do takich okoliczności, które nie były i nie mogły być znane organowi rentowemu, to nie będzie podstaw do uznania, iż opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które ponosi on odpowiedzialność (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2009 r., I UK 345/08, OSNP 2010, nr 23-24, poz. 293).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy Sąd Apelacyjny przywołuje, że w sprawie koniecznym było ustalenie, czy obiektywnie nieprawidłowa decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (decyzja z dnia 31.07.2012 r., która to organ rentowy odmówił A. K. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy), była następstwem okoliczności leżących po stronie organu rentowego. Sąd Okręgowy w oparciu o analizę zgromadzonej dokumentacji zarówno w przedmiotowej sprawie, jak i w aktach sprawy prowadzonej przez Sąd Okręgowy pod sygnaturą VIII U 3594/12, stwierdził, że w toku postępowania sądowego wszczętego odwołaniem od decyzji z dnia 31.07.2012 r., nie ujawniły się żadne nowe okoliczności, a odwołujący nie przedstawił żadnych dowodów nieznanych wcześniej organowi rentowemu. Zatem skoro nie wystąpiły żadne okoliczności niezależne od organu rentowego, już w momencie złożenia przez odwołującego wniosku o przyznanie świadczenia rentowego, organ rentowy miał możliwość wydania prawidłowej decyzji. Tym samym wniosek o przyznanie odsetek w ocenie Sądu Okręgowego był zasadny.

Ostateczna konkluzja Sądu Okręgowego jest jak najbardziej zasadna, jednakże jak słusznie wskazał organ rentowy, aby móc jednoznacznie stwierdzić, że organ rentowy dysponował dokładnie takim samym materiałem dowodowym, co sąd powszechny, a właściwie biegli lekarze sądowi wydający opinię w postępowaniu sądowym prowadzonym pod sygnatura VIII U 3594/12, należało zasięgnąć wiadomości specjalnych i przeprowadzić dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych „na okoliczność ustalenia czy stwierdzona u wnioskodawcy niezdolność do pracy wynikała z analizy tej samej dokumentacji medycznej, która dysponował organ rentowy przy wydawaniu decyzji odmownej z dnia 31.07.2012 r.” (vide post. Sądu Apelacyjnego z dnia 9.07.2015 r., k.65), co też Sąd Apelacyjny uczynił i w tym zakresie uzupełnił przeprowadzone przez Sąd I instancji postępowanie dowodowe.

Biegli lekarze sądowi z dziedziny ortopedii i neurologii (dr n. med. B. S. i dr hab. Med. A. G.) - wydający opinię na temat stanu zdrowia wnioskodawcy w sprawie VIII U 3594/12 - w opinii z dnia 23.11.2015 r. jednoznacznie stwierdzili, że orzeczenie przez nich, po przeprowadzonym badaniu sądowym w dniu 29.11.2012 r. w postępowaniu sądowym w sprawie VIII U 3594/12, częściowej niezdolności A. K. do pracy, powstałej przed dniem 31.12.2010 r. wynikało z analizy tej samej dokumentacji medycznej, którą dysponował organ rentowy przy wydawaniu decyzji odmownej w dniu 31 lipca 2012 r., poprzedzonej badaniami przeprowadzonymi przez Lekarza Orzecznika ZUS w dniu 11 czerwca 2012 r. oraz Komisję Lekarska ZUS w dniu 9 lipca 2012 r., poza wynikiem badania USG stawu kolanowego prawego wykonanego w listopadzie 2012 r. oraz skierowaniem, również z listopada 2012 r. do oddziału ortopedycznego celem leczenia operacyjnego tego stawu kolanowego. Jednakże w ocenie biegłych, te dwa ostatnie dokumenty medyczne, powstałe już po wydaniu decyzji odmownej organu rentowego, a przed badaniem przez biegłych w Sądzie nie miały żadnego istotnego znaczenia dla treści opinii sądowej sporządzonej przez biegłych i dla stwierdzenia przez nich częściowej niezdolności do pracy odwołującego z początkiem tejże niezdolności przed dniem 31.12.2010 r.

Powyższa opinia biegłych potwierdziła zasadność stanowiska Sądu I instancji. Tym samym wobec ustalenia, iż organ rentowy, już na etapie postępowania administracyjnego miał podstawy do przyznania A. K. prawa do świadczenia rentowego, - zatem niezasadnie decyzją z dnia 31.07.2012 r. odmówił wnioskodawcy prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, bowiem przedmiotowa decyzja została wydana w oparciu o błędną ocenę stanu zdrowia wnioskodawcy dokonaną przez lekarzy orzeczników ZUS i Komisje Lekarską ZUS (biegli sądowi wydający opinie o stanie zdrowia wnioskodawcy w sprawie VIII U 3594/12, dysponowali taką samą dokumentacją medyczną, co organ rentowy), - stwierdzić należy, że to organ rentowy ponosi odpowiedzialność z tytułu wadliwej oceny stanu zdrowia ubezpieczonego dokonanej na etapie postępowania administracyjnego. Sąd I instancji zasadnie zatem przyjął, że w sprawie zostały spełnione warunki uzasadniające powstanie po stronie organu rentowego obowiązku wypłaty odsetek przewidzianych w art. 85 ust. 1 ustawy systemowej.

Do rozstrzygnięcia pozostała druga kwestia, tj., od kiedy biegnie termin naliczania należnych wnioskodawcy odsetek, (od kiedy organ rentowy popadł w zwlokę w wypłacie należnego odwołującemu świadczenia), a dokładniej, które zdarzenie należy uznać za „ostatnią okoliczności niezbędną do wydania decyzji”, o której mowa w art. 118 ust. 1a ustawy emerytalnej.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy nieprawidłowo określił datę, od której organ rentowy popadł w zwłokę w wypłacie należnego odwołującemu świadczenia, ustalając ją na dzień 1 marca 2012 r., tj. datę początku miesiąca, w którym odwołujący złożył wniosek o przyznanie renty. Wprawdzie bowiem wnioskodawca, żądał przyznania odsetek od tej daty w przedmiotowej sprawie nie sposób przyjąć, że w dniu 1 marca 2012 r. organ rentowy popadł w zwłokę w wypłacie świadczenia, zwłaszcza, jak słusznie w apelacji wskazał organ rentowy odwołujący wniosek o świadczenie złożył dopiero w dniu 26.03.2012 r. Sad Apelacyjny tylko przypuszcza, – bo nie wynika to z treści uzasadnienia, - że Sąd I instancji rozpoznając w zakresie wniosku A. K. przyznał odsetki od dnia 1.03.2012 r., tj. daty określonej w wyroku Sąd Okręgowy w Poznaniu (VIII U 3594/12) wskazującej, od kiedy odwołującemu powinno być przyznane świadczenie rentowe (tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym wpłynął wniosek o świadczenie do organu rentowego). Nie oznacza jednak to automatycznie, że organ rentowy w tej dacie popadł w zwłokę, bowiem jak wskazano powyżej odsetki naliczane są dopiero po upływie 30 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania rozstrzygnięcia w przedmiocie danego wniosku.

Sąd Apelacyjny, mając na względzie powyższe ustalenia wskazuje zatem, że w jego ocenie ostatnią okolicznością niezbędną do wydania decyzji w zakresie prawa A. K. do świadczenia rentowego, był dzień wydania orzeczenia przez Lekarza Orzecznika ZUS, tj. 11 czerwca 2012 r. Z poczynionych powyżej ustaleń wynika bowiem, że w tym dniu organ rentowy dysponował niezbędnym materiałem do wydania rozstrzygnięcia i nie było potrzeby przeprowadzać dodatkowego postępowania, ani sięgać po opinię Komisji Lekarskiej ZUS, (która w przedmiotowej sprawie została wydana w dniu 9 lipca 2012 r.). Od tego dnia organ rentowy miał zatem 30 dni na wydanie stosownej decyzji i po tej dacie, zgodnie z treścią przywołanego powyżej art. 85 ust 1 ustawy systemowej organ rentowy popadł w zwłokę.

W konsekwencji wyrok Sądu I instancji w tym zakresie należało zmienić i przyznać odwołującemu odsetki od świadczenia rentowego od dnia 12 lipca 2012 r., tj. dnia następnego po upływie 30 dni od dnia 11 czerwca 2012 r. – dnia wydania orzeczenia przez Komisje Lekarska ZUS. O powyższym Sąd Apelacyjny orzekł w punkcie 1 wyroku na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.

W punkcie 2 wyroku z przyczyn wskazanych powyżej Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił w pozostałym zakresie apelację organu rentowego, uznając pozostałe zarzuty apelacji za nieuzasadnione.

SSA Ewa Cyran

SSA Marta Sawińska

SSA Jolanta Cierpiał

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE