UZASADNIENIE

Decyzją nr (...) z dnia 03 lutego 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. podwyższył podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne A. N., jako pracownika u płatnika składekS. sp. z o.o. w G. za okres od sierpnia 2012r. do grudnia 2012r.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy powołał się na ustalenia kontroli przeprowadzonej u płatnika składek S. Sp. z o.o. stwierdzając, iż dają one podstawę do uznania, że ubezpieczony A. N. w miesiącach wskazanych w decyzji uzyskał przychód z tytułu wykonywania pracy w ramach zawartej z firmą O. Sp. z o.o. umowy zlecenia na rzecz płatnika składek S. Sp. z o.o., z którą jednocześnie pozostawał w stosunku pracy, a uzyskane przychody z tego tytułu nie zostały wliczone do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przez firmę S. z tytułu stosunku pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł płatnik składek S.w G. wnosząc o jej zmianę w całości poprzez uznanie, iż na skarżącym nie ciąży obowiązek zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne z tytułu umowy o pracę zawartej ze skarżącym oraz umowy zlecenia zawartej z agencją (...) przez ubezpieczonego A. N., rozpoznanie sprawy także pod nieobecność skarżącego, a także zasądzenie od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na rzecz skarżącego zwrotu kosztów sądowych według norm przepisanych.

Zaskarżonej decyzji skarżący zarzucił:

1. naruszenie art. 8 ust. 2 a z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, iż pracownik skarżącego, osiągając przychody z tytułu umowy zlecenia zawartej z O. sp. z o.o., wykonywał pracę na rzecz skarżącego,

2. naruszenie prawa materialnego tj. art. 4 pkt 9 w zw. z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 81 ust. 1 i ust. 6 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i zaniechanie ustalenia rzeczywistej kwoty przychodu osiąganego z tytułu umowy zlecenia w odniesieniu do usług dotyczących skarżącego,

3. błąd w ustaleniach faktycznych poprzez zaniechanie ustalenia czy, a jeżeli tak, w jakim zakresie pracownik skarżącego świadczył na jego rzecz pracę w okresie od sierpnia 2012r. do grudnia 2012r. na podstawie umowy zawartej z O. sp. z o.o.

W uzasadnieniu zarzutów skarżący wskazał, iż stanowi odrębny i samodzielny podmiot gospodarczy, niezależny od O. Sp. z o.o. Każdy z podmiotów funkcjonuje w oparciu o odrębne statuty, posiada odrębne struktury organizacyjne, w tym władze. Każdy z podmiotów posiada także odrębną koncesję na prowadzenie działalności w zakresie ochrony osób i mienia oraz niezależnie posada własnych status SUFO – Specjalistycznej Uzbrojonej Formacji Ochronnej. W konsekwencji samodzielnie i na własnych rachunek prowadzi działalność gospodarczą w oparciu o swobodnie dobierany personel.

Według skarżącego nie można uznać, iż S. jest beneficjentem pracy świadczonej przez pracownika na podstawie kontraktu cywilnoprawnego. W tym zakresie skarżący wskazał, iż S. świadczy usługi ochrony m.in. wraz ze swoim kontrahentem -O. Sp. z o.o. między innymi, ale nie wyłącznie, na rzecz podmiotu trzeciego, jakim jest w szczególności Z.S.A. W celu wspólnego świadczenia usług spółki zawarły umowę (...) nr (...), mocą, której oba podmioty na zasadach równorzędności zobowiązały się m.in. do wspólnej ochrony obiektów portowych oraz wspólnego uczestnictwa w kosztach z tym związanych. Agencja (...) na zasadzie wyłączności, tj. z pominięciem płatnika składek, przejęła do ochrony wydzielone obiekty portowe, tj. (...), posterunek Z-4, posterunek Z-5, posterunek B-7, co oznacza, iż w wydzielonych umownie obszarach żaden inny podmiot, w tym również płatnik, nie mógł wykonywać usług ochrony. Wyłącza to, zatem w ocenie skarżącego, możliwość wykonywania przez zleceniobiorców agencji (...) pracy na rzecz swojego pracodawcy, albowiem wymierną korzyść z tej pracy uzyskuje dopiero podmiot trzeci, czyli właściciel obiektów, na których realizowana była ochrona przez zleceniobiorców. Według skarżącego nie można przyjąć, iż zleceniobiorcy wykonywali pracę na rzecz swojego pracodawcy, skoro świadczyli ją na wyłączonych spod obszaru działania pracodawcy obiektach i terenach. Według skarżącego, S.w żaden sposób nie była beneficjentem tych usług, a wymierną z nich korzyść uzyskiwał dopiero podmiot trzeci/zewnętrzny tj. Z.S.A. Zdaniem Skarżącego organ rentowy nie wykazał w żaden sposób, jakie konkretnie czynności wykonywane były przez zleceniobiorcę – A. N. - na rzecz Skarżącego, ograniczając swoje rozważania do próby wykazania powiązań o charakterze organizacyjnym i technicznym (jak np. korzystanie ze wspólnych pomieszczeń czy sposoby identyfikacji firm podmiotów), podczas gdy te okoliczności dla hipotezy przepisu art. 8 ust. 2a sus pozostają bez znaczenia.

Zdaniem płatnika, organ rentowy dokonując ustaleń w zakresie przychodu z tytułu umowy zlecenia, która zawarta została przez pracownika A. N. z agencją (...), naruszył również przepis art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który wskazuje definicję ustawową pojęcia „przychód" na gruncie tejże ustawy oraz przepis art. 18 ust. 1 sus, który określa, iż podstawę wymiaru składek stanowi przychód w rozumieniu przepisu art. 4 pkt 9 sus w zw. z art. 81 ust. 1 i ust. 6 ustawy z dnia 27.08.2004r. (Dz. U. z 2008r., Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) o świadczenia opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zdaniem Skarżącego, w świetle powołanych wyżej przepisów, za niedopuszczalne uznać należy stanowisko organu rentowego, który za podstawę ustalenia przychodu przyjął całość wynagrodzenia uzyskanego przez pracownika A. N. w spornym okresie z tytułu umowy zlecenia z agencją (...), podczas gdy w świetle ustaleń kontroli przeprowadzonej zarówno u skarżącego jak i w agencji (...), ta ostatnia realizowała za pomocą zleceniobiorców również usługi ochrony na rzecz innych podmiotów, takich jak m.in. (...) SA, (...) Sp. z o.o. z P.. Tym samym, gdyby nawet przyjąć za słuszne stanowisko organu rentowego w zakresie zastosowania wobec płatnika składek dyspozycji przepisu art. 8 ust. 2a sus, nie jest dopuszczalne, w ocenie płatnika, przypisanie przychodu z umów cywilnoprawnych zawartych z agencją (...) w pełnej wysokości do przychodu uzyskanego przez te osoby u płatnika z tytułu zawartych z nim umów o pracę.

Według skarżącego działanie organu rentowego narusza wskazane wyżej przepisy prawa podatkowego definiujące pojęcie przychodu oraz nadużywa dyspozycję art. 8 ust. 2a sus przypisując całość wynagrodzenia osiąganego przez osoby zatrudnione w agencji (...) pracy na rzecz płatnika. Ustalając wysokość składek na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne, czyli wywodząc skutki prawne ze swoich ustaleń, ZUS powinien dokonać ustalenia rzeczywistej podstawy wymiaru składek w zgodzie z dyspozycją przepisu art. 81 ust. 1 i ust. 6 ustawy z dnia 27.08.2004r. (Dz. U. z 2008r. Nr 164, póz. 1027 z późn. zm.) o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zw. z art. 4 pkt 9 sus i art. 18 ust. 1 sus. Za naruszające powołane wyżej przepisy, według skarżącego uznać należy działanie organu rentowego, który, pomimo iż z materiału dowodowego zgromadzonego w toku kontroli wynikało, iż zleceniobiorca agencji (...) świadczył również pracę na rzecz innych podmiotów gospodarczych, nakazał wyłącznie płatnikowi składek uwzględnienie całości dochodu z tytułu zawartej umowy zlecenia. Takie działanie, jakkolwiek korzystne z punktu widzenia interesów fiskalnych państwa narusza zasadę zaufania obywateli do państwa oraz konstytucyjną zasadę ustawowego określania danin publicznoprawnych, określoną w przepisie art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (odwołanie k. 2-8 akt sprawy)

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie i zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz pozwanego kosztów procesu wg norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie k. 24-27 akt sprawy). Zainteresowany A. N. poparł stanowisko pracodawcy.

Postanowieniem z dnia 17 lipca 2014r. Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze zainteresowanych R. Z. i O. sp. z o.o. w G. (k. 31 akt sprawy)

Sąd Okręgowy zaskarżonym wyrokiem zmienił decyzję organu rentowego w ten sposób, że stwierdził, że podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne A. N., jako pracownika u płatnika składekS.Spółka z o. o. w G. nie stanowią kwoty przychodów osiągniętych przez A. N. w okresie od sierpnia 2012r. do grudnia 2012r. z tytułu realizacji umowy zlecenia zawartej pomiędzy A. N. i O. Sp. z o. o. w G.. Podstawę orzeczenia stanowiłastępujący stan faktyczny oraz rozważania prawne:

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S. sp. z o.o. powstała w 2004r. związku z wyłączeniem z Z. S.A. struktur ochrony portu, przejmując część dotychczasowych pracownikówZ. na zasadzie art. 231 k.p. Przedmiotem działalności spółki jest szeroko pojęta działalność w zakresie ochrony osób i mienia.

W dniu 01 stycznia 2005r. spółka (...) sp. z o.o. zawarła zZ. S.A. umowę o świadczenie usług ochrony P.. Przedmiotem tej umowy jest ochrona obszarów, obiektów i urządzeń (...) podlegającego ochronie obowiązkowej, dozór obiektów, konwojowanie mienia (...), wydanie przepustek dotyczących ruchu osobowego, samochodowego i materiałowego na terenie portu (ochrona stała obiektów wymienionych w załączniku 1 do umowy), a także ochrona dodatkowa, której zakres miał być ustalany każdorazowo w odrębnych umowach.

Spółka(...)powstała w kwietniu 2009r., a jej jedynym udziałowcem jest (...) sp. z o.o. Przedmiot działalności obu spółek jest zbliżony. W spornym okresie ze 159 osób zgłoszonych do ubezpieczeń społecznych przez spółkę (...) osób zgłoszono wyłącznie do ubezpieczenia zdrowotnego, gdyż osoby te posiadają drugi tytuł ubezpieczenia. Działalność spółki (...) oparta jest o osoby pozostające w stosunku pracy ze spółką (...).

W dniu 06 sierpnia 2009r. (...) sp. z o.o. i (...)Sp. z o.o. zawarły umowę nr (...) o współpracy w zakresie ochrony osób i mienia. W ramach tej umowy S. zobowiązała się do zlecenia ochrony spółce (...) na zasadzie wyłączności. Przedmiotem zleceń była ochrona osób i mienia zgodna z przedmiotem działalności spółki (...), natomiast Spółka (...) zobowiązała się m.in. do przyjęcia każdorazowo zlecania ochrony na warunkach uzgodnionych z (...); strony zobowiązały się także w ramach tej umowy do nie prowadzenia działalności konkurencyjnej (§1 pkt 1 umowy).

W wykonaniu powyższej umowy S. wystawiła:

: zlecenie ochrony nr (...) dot. ochrony terenu magazynu (...) ul. (...) ((...)), teren z magazynami (...) ul. (...) ((...)), teren z pustostanami (...) S.A. ul. (...) - od 17 sierpnia 2009 r. bezterminowo
: zlecenie ochrony nr (...) dot. ochrony (...) – od 07 września 2009r. bezterminowo
: zlecenie ochrony nr (...) dot. ochrony terenu byłego (...). ul. (...) ((...)), teren i budynek G. Punktu Kontroli Weterynaryjnej ul. Chodackiego (posterunek B-8) – od 17 sierpnia 2009r. bezterminowo.

Zgodnie z §4 umowy o współpracy nr (...) comiesięczne wynagrodzenie ustalone było na podstawie przedstawionej i zaakceptowanej kalkulacji – spółka (...) na koniec każdego miesiąca przedstawiała fakturę na konkretną (ustaloną wcześniej) kwotę.

W dniu 27 kwietnia 2011r. S. sp. z o.o. i O. Sp. z o.o. zawarły umowę konsorcjum nr 1 w celu wspólnego wykonywania zadań związanych z bezpośrednią ochroną fizyczną obiektów portowych na terenach zarządzanych przezZ.S.A. (§1)

W dniu 16 lipca 2012r. powyższe spółki zawarły kolejną umowę konsorcjum (nr 2) w celu realizacji zadnia gospodarczego w przedmiocie obsługi osobowej załóg jednostek pływających wchodzących w składek S.

Ubezpieczony A. N. w S. pracuje w okresie od 01.04.2009r. na podstawie umowy o pracę na stanowisku specjalista ds. marketingu i promocji. Miejscem pracy ubezpieczonego jest biuro pracodawcy znajdujące się w budynku pracodawcy na terenie (...) przy ul. (...). Ubezpieczony wykonuje pracę w siedzibie firmy, jak też poza siedzibą. Do jego obowiązków należy m.in. planowanie i monitorowanie strategicznych zadań spółki, badanie i analizowanie trendów rozwoju rynku ochrony osób i mienia w celu przygotowania prognoz i programów rozwoju spółki, prowadzenie promocji usług wynikających z zakresu zadań statutowych na rzecz wszystkich podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w granicach administracyjnych portu oraz w bezpośrednim jego sąsiedztwie, monitorowanie rynku usług ochrony osób i mienia, utrzymywanie kontaktów z mediami i promowanie działań spółki, opracowanie ofert promujących spółkę wśród przedsiębiorstw lokalnej społeczności, nadzór nad realizacja wytycznych związanych z ustawą o ochronie danych osobowych, udział w audytach wewnętrznych zlecanych przez pełnomocnika ds. systemu zarządzania jakością, realizacja obowiązujących procesów, udział w szkoleniach oraz przedstawianie wniosków w zakresie doskonalenia funkcjonowania Zintegrowanego Systemu Zarządzania Jakością w Spółce. Ubezpieczony pracuje w godzinach od 7.00 do 15.00. Przełożoną ubezpieczonego i jednocześnie osobą przydzielającą mu zadania jest M. R. – kierownik działu administracyjnego.

W dniu 29.06.2012r. zainteresowany A. N. zawarł ze spółką (...) umowę zlecenia nr (...) na okres od 01.07.2012r. do 30.06.2013r., której przedmiotem było wykonywanie czynności kontrolnych w zakresie właściwej realizacji pracy wykonywanej przez pracowników spółki O. sp. z o.o. oraz kontroli realizacji zadań ochronnych powierzonych zleceniobiorcom spółki i mienia. Wynagrodzenie z tytułu tej umowy zostało ustalone w stałej stawce miesięcznej w wysokości 950 zł brutto.

Pracę w ramach umowy zlecenia ze spółką (...) ubezpieczony wykonywał po zakończonej pracy wS. i w weekendy. Jego czynności polegały na dokonywaniu kontroli wartowników na posterunkach powierzonych do ochrony spółce (...). Prace wykonywane przez ubezpieczonego w ramach umów zleceń na ochronę miały inny charakter niż czynności wykonywane przez niego na rzecz S. w ramach umowy o pracę na stanowisku specjalisty ds. marketingu i promocji.

W okresie od 15 maja 2013r. do 10 czerwca 2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadził kontrolę w spółce O., której przedmiotem była prawidłowość i rzetelność obliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek, do których pobierania zobowiązany jest Zakład oraz zgłaszanie do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, ustalanie uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych i wypłacanie tych świadczeń oraz dokonywanie rozliczeń z tego tytułu, prawidłowość i terminowość opracowywania wniosków o świadczenia emerytalne i rentowe oraz wystawianie zaświadczeń lub zgłaszanie danych dla celów ubezpieczeń społecznych w okresie od sierpnia 2009r. do grudnia 2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w toku tej kontroli ustalił m.in, że:

: zleceniobiorcy spółki (...) wykonują te same czynności, co pracując w S.(na podstawie kopii zaświadczeń lekarskich dopuszczających do pracy dot. (...) ze wskazaniem stanowiska oraz zeznań świadków),
: że obie firmy znajdują się pod tym samym adresem, a spółka (...) podnajmuje pomieszczenia od (...) (chociaż ich siedziby wynikające z KRS są różne),
: zleceniobiorcy spółki (...) i jednocześnie pracownicy S. zajmowali się obsługą jednostek pływających(...)oraz motorówki (...), (chociaż ich użytkownikiem formalnie jest S.) oraz ochroną obiektów na terenie portu (...),
: zleceniobiorca zapewnia we własnym zakresie środki ochrony osobistej i umundurowanie, zleceniodawca zapewnia jedynie oznakowanie firmowe,
: z zapisów w dzienniku wydarzeń wynika, że każdy zleceniobiorca spółki (...) dokonuje meldunku do osoby dyżurującej w S., informując, że stawił się lub ukończył służbę, a w części dzienników są także adnotacje i pieczątki pracowników S., którzy przeprowadzili kontrole posterunków i zleceniobiorców spółki (...)

W okresie od 23 września 2013r. do 18 października 2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadził kontrolę o tożsamym zakresie w spółceS.sp. z o.o. Kontrola w tej spółce objęła okres od września 2009r. do grudnia 2012r.

Na podstawie dokonanych ustaleń, a także wyników ustaleń kontroli w spółce (...), inspektorzy kontroli uznali, iż praca świadczona na podstawie umów cywilnoprawnych z firmą O. Sp. z o.o. przez osoby pozostające jednocześnie w stosunku pracy ze spółką (...) Sp. z o.o., jest faktycznie wykonywana na rzecz pracodawcy (czyli (...) Sp. z o.o.) oraz, że uzyskane z tego tytułu przychody nie zostały wliczone do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przez płatnika składekS. z tytułu stosunku pracy.

W dniu 05 listopada 2013r.S. złożył zastrzeżenia do protokołu kontroli, które nie zostały uwzględnione przez organ rentowy. Jednocześnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował płatnika składek, iż w przypadku nie złożenia dokumentów korygujących zgodnych z ustaleniami kontroli z dnia 18 października 2013r. zostanie wydana decyzja w zakresie i trybie określonym w art. 83 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Wobec niezłożenia przez płatnika składek korekt dokumentów rozliczeniowych organ rentowy w dniu 03 lutego 2014r. wydał zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzję nr (...), którą podwyższył podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne A. N., jako pracownika u płatnika składekS.sp. z o.o. w G. za okresy w niej wskazane.

Stan faktyczny w sprawie Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów zawartych w aktach sprawy, a także dokumentów znajdujących się w aktach organu rentowego, co do postępowania w sprawie płatnika składek S. (umowy o pracę, umowy o współpracę między (...) i spółką (...) z 06 sierpnia 2009r., umowy konsorcjum z 27.04.2011 i 16 lipca 2012r., umowa o świadczenie usług ochrony między (...) i Z.w G. z 01 stycznia 2005 r.), a także zainteresowanej spółki (...) (w szczególności: umowa zlecenia z zainteresowanym, rachunki do tych umów, protokół kontroli spółki, umowa z 28.01.2011r. spółki (...) z (...), umowa z 27.11.2012r. spółki (...) z (...)). Sąd zważył, że dokumenty te nie były kwestionowane przez żadną ze stron, co do ich prawdziwości i rzetelności. Także i Sąd nie znalazł podstaw by nie dać im wiary.

Nadto, dokonując ustaleń faktycznych Sąd Okręgowy oparł się na zeznaniach świadka M. R., prezesa zarządu zainteresowanej spółki (...) oraz zainteresowanego A. N., które Sąd I instancji w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia uznał za wiarygodne.

Zdaniem Sądu Okręgowego wskazany powyżej materiał dowodowy tworzy spójną i logiczną całość, obrazującą stan faktyczny sprawy, który należało ocenić przy uwzględnieniu obowiązujących przepisów prawa i stanowisk procesowych stron postępowania zawartych odpowiednio w decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołaniu od niej. Odwołanie płatnika składek (...) sp. z o.o. zasługiwało na uwzględnienie.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było ustalenie, czy zachodzą przesłanki z art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013r. poz. 1442 z późn. zm.; dalej ustawa systemowa) do uznania zainteresowanego A. N. za pracownika w rozumieniu tego przepisu - z tytułu wykonywania pracy na podstawie umów zlecenia zawartych z spółką (...) w konsekwencji, czy zasadne jest ustalenie, że uzyskany z tego tytułu przychód należy uwzględnić w podstawie wymiaru składek na pracownicze ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) i zdrowotne zainteresowanego z tytułu zatrudnienia w spółce (...) w okresach i w kwotach podanych w zaskarżonej decyzji.

Sąd musiał rozstrzygnąć, czy zainteresowany A. N., w ramach umów zleceń zawartych ze spółkąO., faktycznie wykonywał pracę na rzeczS. z którą łączył go stosunek pracy na stanowisku specjalisty ds. marketingu i promocji, tj. czy S. ostatecznie uzyskiwała rezultat tej pracy, i czy z tego tytułu odwołująca ma obowiązek odprowadzenia za zainteresowanego należnych składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

W okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy Sąd doszedł do przekonania, iż zainteresowany A. N. w ramach umowy zlecenia zawartej ze spółką (...) wykonywał przedmiotowo odrębne czynności niż w ramach stosunku pracy z odwołującą się spółką (...). W okresie objętym sporem w niniejszej sprawie A. N. w ramach stosunku pracy wykonywał prace związane z poszukiwaniem nowych kontrahentów, przygotowywaniem i składaniem ofert, monitorowaniem rynku usług ochroniarskich. Natomiast w ramach umowy zlecenia zawartej z O. Sp. z o.o. zobowiązał się do dokonywania kontroli pracowników i zleceniobiorców spółki (...) w zakresie prawidłowego wykonywania przez nich obowiązków o charakterze zadań ochronnych. W związku z tym stwierdzić należy, iż zakres i charakter czynności, jakie zainteresowany A. N. wykonywał w oparciu o tę umowę odbiegały całkowicie od zakresu jego obowiązków pracowniczych wykonywanych na stanowisku specjalisty ds. promocji i marketingu wynikających z zatrudnienia wS., gdyż nie budzi wątpliwości, iż ubezpieczony w ramach umowy o pracę nie wykonywał zadań o charakterze nadzoru nad wartownikami. W ocenie Sądu czynności wykonywane przez zainteresowanego w ramach umów zlecenia ze Spółką (...) nie mogłyby być, zatem wykonywane w ramach jego zwykłych obowiązków pracowniczych w S..

Skoro, zatem spółka S. nie była faktycznym beneficjentem pracy wykonywanej przez A. N. w ramach zawartych przez niego umów zlecenia ze spółką (...), zaskarżona decyzja pozwanego organu w przedmiocie doliczenia do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne również przychodu z tytułu zawartych przez zainteresowanego umów zlecenia ze spółką (...), nie może się ostać.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego wywiódł organ rentowy zaskarżając wyrok w całości, zarzucając:

1) naruszenie prawa materialnego, tj. art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U z 2013 roku, póz. 1442 ze zm.) poprzez przyjęcie, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne A. N., jako pracownika u płatnika składekS.Spółka z o.o. w G. nie zawiera w sobie przychodu uzyskanego z tytułu pracy na podstawie umów zlecenia z zainteresowanym O.. w G. w okresie od sierpnia 2012 roku do grudnia 2012 roku;

2) naruszenie prawa procesowego:

: art. 224 § l i art. 232 zd. 2 k.p.c.

a. poprzez brak dopuszczenia z urzędu dowodu z ksiąg finansowych skarżącej - S. sp. z o.o., mimo iż w świetle ustalonych okoliczności faktycznych konieczność przeprowadzenia dowodu na okoliczność różnicy pomiędzy kwotą otrzymaną przez (...) sp. z o.o. za ochronę obiektów, a kwotą zapłaconą spółce córce - O.., jako podwykonawcy; jest oczywista z punktu widzenia wyjaśnienia sprawy

b. poprzez brak dopuszczenia dowodu ze szczegółowego zestawienia, na jakich posterunkach obiektów pełnił służbę A. N. w ramach świadczonej pracy na podstawie umów zleceń zawartych ze spółką (...) w okresie od sierpnia 2012 roku do grudnia 2012 roku;

: art. 233 § 1 i 3 i art. 328 § 2 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie, dokonanej wybiórczo, wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego, polegającej na zupełnym pominięciu dla oceny słuszności zaskarżonej decyzji, faktu uzyskania bezpośrednich finansowych korzyści przez (...) sp. z o.o. z tytułu ochrony obiektów, a w konsekwencji poczynienie błędnych ustaleń faktycznych poprzez uznanie, iż wykonywanie przez G. K. umów zleceń za pośrednictwem O. sp. z o.o. w G. nie rodzi obowiązku doliczenia do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne u płatnika składek S. sp. z o.o. w G. w okresie od sierpnia 2012 roku do grudnia 2012 roku w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych;
: art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niezawarcie w uzasadnieniu wyroku wskazania podstawy faktycznej rozstrzygnięcia dowodów, na których sąd się oparł wydając zaskarżone orzeczenie;

Wskazując na powyższe pozwany wnosił o:

1. zmianę w całości zaskarżonego wyroku poprzez stwierdzenie, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne A. N., jako pracownika u płatnika składekS. spółka z o.o. w G. stanowią tylko kwoty przychodów osiągniętych przez A. N. w okresie od sierpnia 2012 roku do grudnia 2012 roku z tytułu realizacji umów zlecenia zawartych pomiędzy A. N. i O. Sp. z o.o. w G., ewentualnie

2. uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji;

3. zasądzenie od skarżącej S. spółka z o.o. w G. oraz od zainteresowanego O. sp. z o.o. w G. kosztów zastępstwa procesowego za II instancję według norm przepisanych

Decyzją numer (...) z dnia 3 lutego 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne A. N., jako pracownika u płatnika składekS. sp. z o.o. w G. wynosi:

Okres	Ubezpieczenia emerytalne i rentowe	Ubezpieczenie chorobowe	Ubezpieczenie wypadkowe	Ubezpieczenie zdrowotne
08/2012	3851,12 zł	3851,12 zł	3851,12 zł	3323,13 zł
09/2012	3965,52 zł	3965,52 zł	3965,52 zł	3421,85 zł
10/2012	3888,1 8 zł	3888,18 zł	3888,18 zł	3355,11 zł
11/2012	3944,68 zł	3944,68 zł	3944,68 zł	3403,87 zł
12/2012	4607,60 zł	4607,60 zł	4607,60 zł	3975,90 zł

Apelujący stwierdził, iż analiza zgromadzonego całościowego materiału dowodowego nie pozwala uznać za prawidłowe i logiczne w całości twierdzenie Sądu I instancji zawarte w zaskarżonym wyroku. Zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy ma zbadanie czyS. osiągnął profity z wykonywania wszystkich umów zlecenia wiążącej zainteresowanego A. N. ze spółką (...).

W ocenie pozwanego organu rentowego należy mieć na względzie treść wiążących obie spółki - (...) oraz (...) umów o współpracy, umów konsorcjum, a także przedmiot zawartych z zainteresowanym A. N. umów zleceń. Istotne jest wzięcie pod uwagę okoliczności, iż zarówno prace świadczone przez zainteresowanego na podstawie umowy o pracę z (...), jak i prace świadczone na podstawie umowy zlecenia z V., wykonywane były na terenie (...).

W ocenie organu rentowego treść zawiązanych miedzy tymi podmiotami umów o współpracy stanowi niewątpliwie o nierówności obu stron. Zachodzi tu zdaniem pozwanego stosunek podwykonawstwa cechujący się pionowym podporządkowaniem, w którym (...) jest podmiotem nadrzędnym wobec spółki córki - (...) sp. z o.o. Okolicznością mającą wpływ na ocenę faktycznego charakteru tej współpracy, jest wyznaczenie (...) sp. z o.o. liderem konsorcjum, upoważnionym do prowadzenia spraw konsorcjum i reprezentowania jej interesów, dokonywania rozliczeń finansowych między stronami. Analiza zgromadzonego całościowego materiału dowodowego, zdaniem pozwanego wskazuje, iż S. sp. z o.o. jest beneficjentem pracy ubezpieczonego A. N. w ramach umowy zlecenia zawartej z O. sp. z o.o. w okresie od sierpnia 2012 roku do grudnia 2012 roku, a tym samym przywołana uchwała Sądu Najwyższego z dnia 2 września 2009 roku w sprawie II UZP 6/09 (LEX 514221) znajduje odniesienie w realiach niniejszej sprawy, bowiem (...) osiągała korzyści majątkowe z tytułu wykonywanych przez zainteresowanego umów zlecenia, w konsekwencji jest płatnikiem składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe z tytułu zawartych przez zainteresowanego z (...) sp. z o.o. umów zlecenia. Wskazać jeszcze należy, iż wynagrodzenie zainteresowanego z tytułu wykonywania umowy zlecenia wypłacane było ze środków, które Spółka (...) (spółka córka) uzyskała faktycznie od spółki matki - (...) sp. z o.o.

Biorąc po pod uwagę całościowy materiał dowodowy w niniejszej prawie, pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. stoi na stanowisku, iż zawarcie umowy cywilnoprawnej miało na celu obejście przepisów prawa, celem uniknięcia oskładkowania wynagrodzenia. Skutki takiej czynności, które są zamiarem stron, naruszają zakazy lub nakazy ustawowe (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 25.11.2004 roku w sprawie I PK 42/04 OSNP 2005 nr 14, póz. 209).

W odpowiedzi na apelację skarżąca Spółka wnosiła o oddalenie apelacji oraz o zasądzenie od organu rentowego kosztów procesu za II instancję według norm przepisanych. Następnie zaprezentowała kontrargumentację odnosząc się do podniesionych w wywiedzionym środku odwoławczym zarzutów.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego jest uzasadniona i skutkuje wydaniem wyroku reformatoryjnego.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było ustalenie, czy zachodzą przesłanki z art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych do uznania zainteresowanego A. N. za pracownika w rozumieniu tego przepisu - z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia zawartej ze Spółką (...), a w konsekwencji, czy zasadne jest ustalenie, że uzyskany z tego tytułu przychód należy uwzględnić w podstawie wymiaru składek na pracownicze ubezpieczenia społeczne i zdrowotne w/w zainteresowanego.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy na podstawie przedłożonego przez strony materiału dowodowego dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, przez co nie ma potrzeby ich ponownego przytaczania w niniejszym uzasadnieniu. Niemniej w ocenie Sądu odwoławczego Sąd Okręgowy dokonał wadliwej subsumpcji prawnej ustalonego stanu faktycznego, co skutkowało wydaniem wadliwego orzeczenia, w oparciu o błędną wykładnię przepisu art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Sąd Apelacyjny w pełni podziela zapatrywanie wyrażone w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 02 września 2009 roku, II UZP 6/09, LEX nr 514221 zgodnie, z którym pracodawca, którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach umowy o dzieło (umowy cywilnoprawnej) zawartej z osobą trzecią, jest płatnikiem składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe z tytułu tej umowy (art. 8 ust. 2 lit. a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Zgodzić się należy, ze stanowiskiem wyrażonym w uzasadnieniu powołanej uchwały, iż przesłanką decydującą o uznaniu za pracownika, osoby świadczącej w ramach umowy zlecenia pracę na rzecz swojego pracodawcy, jest to, że w ramach takiej umowy, wykonuje faktycznie pracę dla swojego pracodawcy (uzyskuje on rezultaty jej pracy). Zwrot „działać na rzecz” użyty został w art. 8 ust 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w innym znaczeniu niż w języku prawa, w którym działanie „na czyją rzecz” może się odbywać w wyniku istnienia określonej więzi prawnej (stosunku prawnego). Stosunkiem prawnym charakteryzującym się działaniem na rzecz innego podmiotu jest stosunek pracy, do którego istotnych cech należy działanie na rzecz pracodawcy (art. 22 k.p.). Również wykonujący zlecenie „działa na rzecz zleceniodawcy” (art. 734 i n. k.c.). W kontekście w/w przepisu, zwrot ten opisuje, zatem sytuację faktyczną, w której należy zastosować konstrukcję uznania za pracownika. Jest nią istnienie trójkąta umów tj. 1) umowy o pracę, 2) umowy zlecenia między pracownikiem osobą trzecią i 3) umowy o podwykonawstwo między pracodawcą i zleceniodawcą. Pracodawca w wyniku umowy o podwykonawstwo przejmuje w ostatecznym rachunku rezultat pracy wykonanej na rzecz zleceniodawcy, przy czym następuje to w wyniku zawarcia umowy zlecenia z osobą trzecią oraz zawartej umowy cywilnoprawnej między pracodawcą i zleceniodawcą. Konsekwencją konstrukcji uznania za pracownika jest konieczność opłacania przez pracodawcę składki na ubezpieczenie społeczne za osobę, z którą została zawarta umowa zlecenia, tak jak za pracownika. Stosownie do przepisu art. 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, pracodawcę obciąża, zatem także obowiązek poboru i odprowadzenia do ZUS składki na ubezpieczenie zdrowotne za osobę „uznaną za pracownika”.

Powyższy przepis wprowadził wyjątek od reguły przyjętej w art. 9 ust. 1 tej ustawy, że umowa zlecenia jest zwolniona z obowiązku ubezpieczenia społecznego w sytuacji, gdy występuje u tej samej osoby obok umowy o pracę. Przepis ten został wprowadzony z dniem 30 grudnia 1999 roku (ustawą z dnia 23 grudnia 1999 roku o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Dz.U. nr 110 poz. 1256), po to aby wyeliminować sytuacje, gdy w ramach umowy cywilnoprawnej ubezpieczony wykonywałby te same obowiązki, które świadczył w ramach umowy o pracę, wskutek czego pracodawca nie musiałby zatrudniać pracownika w większym wymiarze czasu pracy lub w godzinach nadliczbowych i odprowadzać składkę na ubezpieczenie społeczne od wyższego wynagrodzenia.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, omawiany przepis nie rodzi problemów interpretacyjnych, a stanowisko judykatury jest już dostatecznie w tej mierze ugruntowane. Niezależnie od sytuacji czy pracownik pracodawcy wykonuje na jego rzecz prace w ramach stosunku cywilnoprawnego łączącego oba te podmioty, czy też w ramach stosunku łączącego pracownika i podmiot trzeci, to w obu tych przypadkach pracodawca jest rzeczywistym beneficjentem pracy świadczonej przez pracownika - zleceniobiorcę, bez względu na to, czy w trakcie jej wykonywania pracownik pozostawał pod faktycznym kierownictwem pracodawcy i czy korzystał z jego majątku. Nie chodzi, bowiem o to, aby stosunek cywilnoprawny, na podstawie, którego ubezpieczony wykonuje pracę na rzecz swojego pracodawcy spełniał również przesłanki stosunku pracy.

Istotnym jest przy tym, że art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie odnosi się wyłącznie do sytuacji, gdy w ramach zlecenia zleceniobiorca wykonuje takie same czynności, co w ramach stosunku pracy. Takie ograniczenie nie wynika z brzmienia w/w przepisu. Mając na uwadze cel powyższego unormowania, stwierdzić należy, iż przepis ten, ma zastosowanie w każdym przypadku wykonywania przez zleceniobiorcę czynności na rzecz swojego pracodawcy, które wykonuje na podstawie umowy zlecenia zawartej z podmiotem trzecim, a który to podmiot jest kontrahentem jego pracodawcy i zakres świadczonych przez tego pracownika czynności jest objęty przedmiotem umowy pomiędzy jego pracodawcą a jego zleceniodawcą. Nie muszą to być te same czynności, wobec tego samego produktu czy świadczeniobiorcy. Przeciwne rozumienie tego przepisu prowadziłoby do wniosku, że przepis ten znajduje zastosowanie w przypadku wykonywania przez pracowników dwukrotnie tych samych czynności. Taka wykładania nie znajduje racjonalnego uzasadnienia, gdyż żaden z rozsądnie działających pracodawców nie zlecałby w drodze umowy cywilnoprawnej podmiotowi trzeciemu lub swoim pracownikom wykonania czynności, które już wcześniej zostały wykonane w ramach stosunku pracy. Dyspozycją omawianego przepisu nie są też objęte wyłącznie sytuacje, gdy w ramach umowy zlecenia pracownik kontynuuje czynności wynikające ze stosunku pracy.

Tym samym bez znaczenia było, że zainteresowany A. N. w spornym okresie w ramach umowy o pracę był zatrudniony, jako specjalista ds. marketingu i promocji, a w ramach umowy zlecenia zajmował wykonywaniem czynności kontrolnych w zakresie właściwej realizacji pracy wykonywanej przez pracowników spółki O. oraz kontroli realizacji zadań ochronnych powierzonych zleceniobiorcom spółki i mienia. Kluczowym było zaś ustalenie czy w/w zainteresowany wykonując czynności związane z ochroną, jako zleceniobiorca Spółki (...), realizował przedmiot umowy zawartej ze Spółką (...), będącej jego pracodawcą, a więc czy czynności kontrolne wykonywał wyłącznie na obiektach objętych umową o świadczenie usług ochrony portu (...).

Sąd odwoławczy, jako sąd merytoryczny może bazować na tym samym materiale dowodowym, co sąd pierwszej instancji, jak też może uzupełnić materiał dowodowy i czynić własne, odmienne ustalenia.

Nie ulega wątpliwości, iż Spółka (...) była podwykonawcą usług świadczonych przez Spółkę (...) na rzecz Zarządu Morskiego (...), która to Spółka ( (...)) dodatkowo była jedynym udziałowcem tego podmiotu ( Spółki (...)). Tym samym, w ocenie Sądu Apelacyjnego, czynności kontrolne realizowane przez zainteresowanego A. N. w ramach umowy zlecenia zawartej ze Spółką (...) miały na celu wykonanie zadań Spółki (...), która do ich realizacji posłużyła się związaną ze sobą kapitałowo Spółką (...). Dlatego też to Spółka (...) była beneficjentem prac świadczonych przez zainteresowanego w ramach w/w umowy zlecenia, gdyż dzięki jego pracy otrzymała wynagrodzenie od swojego zleceniodawcy, tj. Z..

Błędnym jest, zatem stanowisko skarżącej Spółki zawarte w odpowiedzi na apelację, jakoby ostatecznym beneficjentem usług świadczonych przez A. N. na terenie (...) był Z.. Gdyby przyjąć zaproponowaną przez Spółkę (...) wykładnię za poprawną, równie dobrze można byłoby uznać, że beneficjentem towarów produkowanych przez pracowników firmy odzieżowej czy spożywczej, wykonujących czy też sprzedających część produktów także na podstawie umowy zlecenia, nie jest pracodawca, lecz konsument nabywający dany produkt. Takie rozumienie omawianego przepisu prowadziłoby do kuriozalnego wniosku, że jego zastosowanie jest możliwe tylko w stosunku do pracodawcy, który jest jednocześnie klientem (nabywcą) oferowanych przez siebie usług i towarów. Tymczasem w niniejszej sprawie zainteresowany nie świadczył usług na rzecz Z., a jedynie wykonywał zadania, do których realizacji zobowiązany był skarżący płatnik. Z. nie zgłaszał się, bowiem do konkretnego wartownika, lecz do płatnika, jako przedsiębiorcy świadczącego usługi z zakresu ochrony. Nie ulega, więc wątpliwości, że Spółką (...) czerpała realne korzyści z pracy zainteresowanego wykonywanej w ramach umowy zlecenia zawartej ze Spółką (...). Po pierwsze w ten sposób wypełniała ona powierzone jej zadania, po drugie zapewniając w ten sposób realizację świadczeń z zakresu ochrony za pomocą znanych jej pracowników, nie musiała pracownikom tym zapewniać świadczeń wynikających ze stosunku pracy oraz opłacać składek na ubezpieczenie społeczne.

Czynności kontrolne wykonywane przez A. N. w całości wypełniają dyspozycję art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Istotnym jest, bowiem czy w trójstronnym stosunku prawnym, pracownik jednego podmiotu, wykonuje prace, których odbiorcą jest ten podmiot, a które są realizowane w ramach umowy zawartej z drugim podmiotem, będącym zleceniobiorcą czy też wykonawcą przedmiotu umowy zawartej z tym pierwszym podmiotem. Charakter poszczególnych czynności i ich zakres nie ma w tym przypadku znaczenia. Dlatego też Sąd Apelacyjny nie podziela argumentacji Sądu I instancji. Spółka (...), jako pracodawca A. N. jest płatnikiem składek również z tytułu wynagrodzenia otrzymanego przez zainteresowanego z racji wykonania na jego rzecz pracy w ramach umowy cywilnoprawnej zawartych z osobą trzecią - tu Spółką (...) w okresach od sierpnia do grudnia 2012 roku. Skoro tak, to w przypadku zainteresowanego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w tym okresie stanowił łączny przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 4 pkt 10 w związku z art. 18 ust. 1 ustawy systemowej), uzyskany z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy i umowy cywilnoprawnej. W myśl art. 17 ust. 1 ustawy systemowej to na płatniku spoczywa obowiązek obliczania, rozliczania i przekazywania składek do ZUS. Jeżeli zatem w przypadkach przewidzianych w przepisie art. 8 ust. 2a ustawy systemowej płatnikiem jest pracodawca ubezpieczonego, który świadczy na jego rzecz pracę w ramach umowy cywilnoprawnej zawartej z podmiotem trzecim, to przysługują mu wszystkie związane z tym prawa. Może on, więc także dokonać potrącenia na ubezpieczenie społeczne od wynagrodzenia uzyskanego z tytułu umowy o pracę i z tytułu umowy cywilnoprawnej ze środków pracownika uzyskanych na podstawie stosunku pracy. Pracodawca ma prawo domagania się informacji odnośnie zarobków swojego pracownika otrzymywanych na podstawie innego stosunku pracy lub stosunku cywilnoprawnego przede wszystkim od samego pracownika w ramach trójstronnego stosunku ubezpieczeń społecznych łączącego ubezpieczonego, płatnika składek oraz organ rentowy (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2011 roku, III UK 22/2011; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 18 września 2014 roku, III AUa 2312/13, niepublik.)

Reasumując, w ocenie Sądu Apelacyjnego, wykładania spornego przepisu art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wskazana przez Sąd I instancji jest nieprawidłowa, a ustalenia poczynione przez Sąd II instancji, prowadzą do wniosku, że zainteresowany A. N., z racji wykonywania pracy w okresie od sierpnia do grudnia 2012 roku w ramach umowy zlecenia na rzecz Spółki (...), traktowany, jako pracownik i przychód uzyskany z tytułu wykonywania umowy zlecenia winien być wliczany do podstawy wymiaru składek opłacanych przez jego pracodawcę.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. orzekł, jak w punkcie 1. sentencji wyroku. Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu określoną w art. 98 i 99 k.p.c., Sąd orzekł o kosztach postępowania drugoinstancyjnego, uwzględniając nakład pracy pełnomocnika oraz mając na uwadze treść § 12 ust. 2, w zw. z § 6 ust. 3 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, jak w punkcie 2. sentencji orzeczenia.

SSA Bożena Grubba SSA Alicja Podlewska SSA Maria Sałańska - Szumakowicz

WYROK

UZASADNIENIE