UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd I instancji oddalił wniosek biegłej M. J. o przyznanie jej wynagrodzenia za wykonanie opinii w wysokości 2 954,95 zł.

W uzasadnieniu wskazał, że sporządzona przez biegłą opinia nie odpowiada zleceniu Sądu, będącym przedmiotem postanowienia z 11 lipca 2012 r. Zgodnie z jego treścią Sąd postanowił prowadzić dowód z opinii biegłego sądowego z dziedziny wyceny przedsiębiorstw na okoliczność ustalenia wartości majątku wspólnego wspólników spółki cywilnej (...) cywilna w P. na dzień 27 września 2010 r..

Jak wynika z samej treści opinii biegła wskazała, że nie posiada uprawnień do szacowania środków trwałych. Jak podała, analiza tabeli wartości środków trwałych na dzień 30 września 2010 r. (ostatnia rubryka) wskazuje, że większość środków trwałych miała wartość księgową „0", do oceny rynkowej wartości środków trwałych niezbędna jest ocena zużycia urządzeń. Na tej podstawie możliwa jest ewentualna zmiana wartości środków trwałych przyjęta dla potrzeb opinii, tj. przejście z wartości księgowej do wartości rynkowej.

To, że dany przedmiot ze względu na odpisy amortyzacyjne posiada wartość księgową równą „0" nie oznacza, że nie posiada on wartości rynkowej, a to właśnie ona miała być przedmiotem wyceny, która miała być wykonana przez biegłą. Skoro biegła nie posiada uprawnień do takiej wyceny nie powinna podejmować się sporządzenia opinii. Należy wskazać, że Sąd podejmując decyzję o zleceniu wykonania opinii przez biegłą wziął pod uwagę fakt, że jest ona wpisana na listę Prezesa Sądu Okręgowego w Poznaniu, jako biegły sądowy z dziedziny wyceny przedsiębiorstw.

Wobec takiej treści opinii i słusznych, zdaniem Sądu, zarzutów pozwanych niezbędnym jest sporządzenie opinii przez innego biegłego z dziedziny wyceny przedsiębiorstw, który dokona wyceny wartości rynkowej środków trwałych i na tej podstawie ustali wartości majątku wspólnego wspólników spółki cywilnej (...) cywilna w P. na dzień 27 września 2010 r..

Na postanowienie to zażalenie wniosła biegła kwestionując rozstrzygnięcie Sądu i wnosząc o uchylenie go, a nadto o możliwość uzupełnienia opinii - zgodnie ze stanowiskiem biegłego - że jeśli będzie posiadać niezależną wycenę wartości rynkowej środków trwałych wykonaną przez innego specjalistę (niezależnego biegłego) to ustalenia z opinii ulegną zmianie.

.W uzasadnieniu wskazała, że jest wpisana na listę biegłych sądowych Prezesa Sądu Okręgowego w Poznaniu, jako biegły z dziedziny: Nauki (...): analiza ekonomiczna, księgowość, rachunkowość i finanse, podatki, przedsiębiorstwo.

Z treści uzasadnienia zaskarżonego postanowienia natomiast wynika, że Sąd nie zamierzał przekazać zlecenia biegłemu z zakresu wyceny przedsiębiorstwa (zgodnie z teorią nauki ekonomii), a wyłącznie biegłemu z zakresu szacowania wartości rynkowej środków trwałych.

Nadto wskazała na różnice w rozumieniu pojęcia majątku przedsiębiorstwa prezentowanej przez Sąd i – jej zdaniem – naukę ekonomii. Wskazała także na różne metody dokonywania wyceny majątku przedsiębiorstwa a także na fakt, że domagała się od stron przedstawienia dokumentów i danych pozwalających na rzetelne i pełne wykonanie opinii.

Twierdziła, że dokonała kompleksowej oceny całego majątku przedsiębiorstwa spółki w rozumieniu całokształtu aktywów tj. zarówno majątku trwałego jak i majątku obrotowego. W przedstawionej opinii wskazywała też - że wartość majątku przedsiębiorstwa ustalona przez nią jako biegłego z zakresu finansów może ulec zmianie - jeśli zostanie przedstawiona rynkowa wycena środków trwałych (jako tylko jednego ze składników majątku) - wykonana przez innego niezależnego biegłego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Zażalenie jest zasadne.

Przepis art. 288 k.p.c. wprowadza zasadę, że w postępowaniu cywilnym osoba powołana do pełnienia czynności biegłego ma prawo żądać wynagrodzenia za stawiennictwo i za wykonaną pracę.

Zgodnie z kolei z art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz. U. z 2010 r., nr 90, poz. 594 ze zm.) biegłemu lub tłumaczowi powołanemu przez sąd przysługuje zwrot kosztów podróży, innych wydatków koniecznych związanych ze stawiennictwem w sądzie oraz wynagrodzenie za wykonaną pracę. Art. 90 tej ustawy przewidujący prawo biegłego do wynagrodzenia za wykonaną przez niego na zlecenie sądu pracę, uzależnia przyznanie biegłemu wynagrodzenia jedynie od skorzystania z usług biegłego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 1973 roku, sygn. akt: II CZ 64/73, LexPolonica).

W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy w Poznaniu postanowienia z dnia 11 lipca 2012 r. postanowił przeprowadzić dowód z opinii biegłego sądowego z dziedziny wyceny przedsiębiorstw na okoliczność ustalenia wartości majątku wspólnego wspólników spółki cywilnej (...) cywilna w P. na dzień 27 września 2010 r. tj. na dzień wypowiedzenia swojego udziału w opisanej wyżej spółce przez powódkę (k. 213 akt).

Biegła w swojej opinii wskazała na szereg metod wyceny wartości przedsiębiorstwa. Uzasadniła także – a rzeczą sądu jest ocena powyższego - dokonany przez nią wybór metody. Należy też zauważyć, że sama kwestia metody wyceny wartości majątku spółki od samego początku była sporna między stronami. W pozwie bowiem powódka powoływała się na wartości księgowe (k.4), by później odwoływać się także do wartości rynkowej części majątku (k. 105). Pozwani w złożonych odpowiedziach na pozew kwestionowali wskazywane przez powódkę wartości środków trwałych (k. 61, 77). Sąd w postanowieniu nie wskazał metody wyceny wartości przedsiębiorstwa. Należy też zgodzić się z biegłą, że w postanowieniu o powołaniu biegłego Sąd nie wskazał, że biegły ma dokonać wyłącznie wyceny wartości rynkowej środków trwałych spółki cywilnej (...). Niewątpliwie zresztą sama wartość tych środków nie stanowi o wartości przedsiębiorstwa (art. 55¹k.c.) i uzupełnienie sporządzonej opinii o te dane nie czyni tej opinii bezwartościową.

Należało zatem przyjąć, że – przynajmniej, co do zasady – biegła winna otrzymać należne jej wynagrodzenie. Wysokość tego wynagrodzenia winien jednak ustalić sąd zlecający wykonanie opinii.

Wobec powyższego na Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. orzekł jak w postanowieniu.

Ubocznie już tylko zauważyć należy, że wbrew czasem spotykanej, niedopuszczalnej praktyce, rolą biegłego nie jest dokonywanie samodzielnych ustaleń faktycznych istotnych dla zastosowania określonej normy prawnej. To strony winny wykazywać fakty, z których wywodzą skutki prawne. Zadaniem biegłego jest jedynie naświetlenie wyjaśnianych okoliczności z punktu widzenia wiadomości specjalnych, przy uwzględnieniu zebranego w toku procesu i udostępnionego mu materiału sprawy.

Małgorzata Goldbeck-Malesińska Jerzy Geisler Jan Futro

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE