UZASADNIENIE

Powód Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo – Kredytowa im. F. S. z siedzibą w G. wniósł w dniu 10 kwietnia 2008 r. pozew o zasądzenie od pozwanego Z. D. kwoty 4 298,18 zł wraz z odsetkami umownymi według zmiennej stopy procentowej ustalanej uchwałą Zarządu (...) im. (...) w G. publikowaną w cenniku pożyczek i kredytów (...) im. (...) w G., jednakże w wysokości nie większej niż 40% w skali roku - od kwoty 2 572,35 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz odsetkami ustawowymi od kwoty 1 725,83 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także zasądzenia kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że udzielił Z. D. pożyczki w kwocie 3 000,00 zł na podstawie umowy z dnia 30 grudnia 2005 r., na mocy której pożyczkobiorca zobowiązał się zwrócić pożyczkę w miesięcznych ratach. Powód wskazał, że pożyczkobiorca nie regulował rat pożyczki w ustalonych przez strony terminach i tym samym dał podstawę od wypowiedzenia stosunku umownego, które to wypowiedzenie zostało doręczone pożyczkobiorcy w dniu 20 października 2006 r. Powód wskazał, że wysokość zadłużenia pozwanego stanowi sumę kapitału pożyczki w kwocie 2 572,35 zł oraz odsetek w kwocie 1 725,83 zł, w tym odsetek zwykłych – naliczanych zgodnie z treścią umowy i odsetek karnych – wynikających z zaległości w spłacie rat pożyczki, naliczonych od kwoty całego niespłaconego kapitału od dnia następującego po dniu wypowiedzenia umowy przez powoda.

(pozew - k. 3-4v)

W dniu 28 kwietnia 2008 r. Sąd Rejonowy w Gdyni wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

(nakaz zapłaty – k. 19)

Pozwany wniósł w dniu 23 maja 2008 r. sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty, w którym podniósł zarzut nieważności umowy i zaprzeczył faktowi zawarcia umowy oraz wskazał, że cierpi na chorobę Alzheimera i nie zdawał sobie sprawy z faktu zaciągania pożyczki oraz z wynikającego z niej zobowiązania.

(kopia sprzeciwu – k. 22-25, oryginał – k. 159-162)

Postanowieniem z dnia 24 grudnia 2008 r. Sąd zawiesił postępowanie na podstawie art. 177 § 1 pkt. 1 k.p.c.

(postanowienie z dnia 24.12.2008 r. – k. 68)

Postanowieniem z dnia 21 października 2010 r. Sąd podjął zawieszone postępowanie i zawiesił je na podstawie art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c.

(postanowienie z dnia 21.10.2010 r. – k. 113)

Postanowieniem z dnia 18 czerwca 2015 r. Sąd na mocy art. 180 § 1 pkt 1 k.p.c. podjął postępowanie i wezwał do udziału w sprawie w charakterze pozwanego spadkobiercę zmarłego pozwanego Z. M. K. D..

(postanowienie z dnia 18.06.2015 r. – k. 143)

Pozwany M. D. podtrzymał wszelkie zarzuty i wnioski zawarte w treści sprzeciwu od nakazu zapłaty z dnia 23 maja 2008 r.

(pismo pełnom. pozwanego M. D. z dnia 28.07.2015 r. - k. 148)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

W dniu 30 grudnia 2005 r. pomiędzy Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo-Kredytową im. F. S. w G. (pożyczkodawcą) a Z. D. (pożyczkobiorcą) zawarta została umowa pożyczki nr (...), na mocy której pożyczkodawca udzielił pożyczkobiorcy pożyczki w wysokości 3 000,00 zł, a pożyczkobiorca zobowiązał się do jej spłaty w miesięcznych ratach w wysokości po 150,47 zł każda do dnia 30 grudnia 2007 r. W pkt. 4 umowy wskazano, że pożyczka oprocentowana jest według zmiennej stopy procentowej ustalonej przez Zarząd (...), wynoszącej w dniu zawarcia umowy 18% w skali roku. W pkt. 17 umowy wskazano, że w przypadku nieterminowej spłaty pożyczki należność z tego tytułu staje się w dniu następnym należnością przeterminowaną, a od niespłaconego w całości lub części kapitału pobierane są odsetki według stopy procentowej obowiązującej w danym okresie dla należności przeterminowanych. W pkt. 19 umowy pożyczkodawca zastrzegł sobie prawo do wypowiedzenia umowy z 30-dniowym terminem wypowiedzenia i postawienia całej pożyczki wraz z odsetkami w stan natychmiastowej wymagalności w przypadku stwierdzenia, że warunki udzielenia pożyczki nie zostały dotrzymane, a także w przypadku, gdy pożyczkobiorca nie zapłacił w terminach określonych w umowie pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności.

(niesporne, nadto umowa – k. 11-13, plan spłaty pożyczki – k. 195)

W dniu 12 maja 2006 r. lekarz chorób wewnętrznych K. K. wystawił zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia Z. D., wydane dla potrzeb Zespołu do Spraw Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności, w treści którego jako rozpoznanie choroby zasadniczej wskazał m.in. „A. ?”.

(niesporne, nadto zaświadczenie lekarskie z dnia 12.05.2006 r. – k. 166-167)

Pismem z dnia 12 października 2006 r. Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo – Kredytowa im. F. S. z siedzibą w G. wypowiedziała Z. D. umowę pożyczki nr (...) z dnia 30 grudnia 2005 r.

(niesporne, nadto wypowiedzenie umowy – k. 14)

Postanowieniem wydanym w sprawie o sygn. akt I Ns 394/08 w dniu 9 lutego 2009 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku odrzucił wniosek M. D. z dnia 10 września 2008 r. o ubezwłasnowolnienie Z. D., gdyż wnioskodawca nie złożył dokumentu uprawdopodobniającego istnienie choroby psychicznej lub niedorozwoju umysłowego uczestnika postępowania, ani nie wykazał, iż nie jest możliwe ich złożenie.

(niesporne, nadto postanowienie SO w Gdańsku z dnia 09.02.2009 r. w sprawie I Ns 394/08 – k. 91)

W dniu 6 lipca 2009 r. Z. D. zmarł.

(niesporne, nadto odpis skrócony aktu zgonu – k. 111)

Zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 23 lutego 2010 r. wydanym w sprawie o sygn. akt VII Ns 2353/09 spadek po zmarłym Z. D. na podstawie testamentu nabył w całości wprost syn M. D..

(niesporne, nadto postanowienie SR w Gdyni z dnia 23.02.2010 r. w sprawie VII Ns 2353/09 – k. 140)

Sąd zważył co następuje:

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił w oparciu o w/w dowody z dokumentów przedłożonych przez strony w toku postępowania, które uznane zostały za wiarygodne w całości, albowiem nie budzą one zastrzeżeń Sądu co do autentyczności i prawdziwości twierdzeń w nich zawartych, tym bardziej, że żadna ze stron nie negowała ich mocy dowodowej. Pozostałe dokumenty złożone w sprawie nie mają istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia, gdyż nie wnoszą do sprawy żadnych nowych istotnych okoliczności.

Powód domagając się zapłaty od pozwanego Z. D. kwoty 4 298,18 zł powoływał się na umowę pożyczki z dnia 30 grudnia 2005 r. Podstawę prawną żądania powoda stanowi więc art. 720 k.c.

Wskazać należy, iż w toku niniejszego postępowania pozwany Z. D. zmarł, w związku z czym Sąd z urzędu zawiesił postępowanie na podstawie art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c. Następnie zaś – w trakcie zawieszenia postępowania - Sąd ustalił, że spadkobiercą testamentowym Z. D. jest jego syn M. D. (zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 23 lutego 2010 r. wydanym w sprawie o sygn. akt VII Ns 2353/09 o stwierdzenie nabycia spadku), w związku z czym – zgodnie z art. 180 § 1 pkt. 1 k.p.c. – Sąd podjął i prowadził postępowanie z udziałem wskazanego spadkobiercy Z. D..

W związku z powyższym wskazać należy, że zgodnie z art. 925 k.c. spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, zaś otwarcie spadku następuje zawsze w chwili śmierci osoby fizycznej (art. 924 k.c.). Z chwilą otwarcia spadku określone prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą na spadkobierców (art. 922 k.c.) i wchodzą do ich majątku, stając się prawami i obowiązkami tych osób. Spadek stanowi zatem ogół praw i obowiązków majątkowych zmarłego o charakterze cywilnoprawnym. Obowiązki majątkowe zmarłego (długi spadkowe), przechodząc na spadkobierców, rodzą po ich stronie obowiązek ich uregulowania. Zgodnie zaś z art. 926 § 1 k.c. powołanie do spadku wynika z ustawy (dziedziczenie ustawowe) lub z testamentu (dziedziczenie testamentowe).

Mając na uwadze powyższe należy wskazać, że z chwilą śmierci pożyczkobiorcy Z. D. jego spadkobierca testamentowy – pozwany M. D. – wstąpił w ogół jego praw i obowiązków. Pozwany M. D. jest zatem odpowiedzialny za zobowiązania zmarłego pożyczkobiorcy Z. D., w tym za niespłaconą pożyczkę udzieloną mu przez powoda (art. 922 k.c. w zw. z art. 926 § 1 k.c.).

Pozwany M. D. - po wstąpieniu do niniejszego postępowania jako spadkobierca zmarłego pożyczkobiorcy - zakwestionował ważność umowy pożyczki, z której powód wywodził swoje żądanie i podniósł, iż pożyczkobiorca Z. D. chorował na chorobę Alzheimera i nie miał świadomości zawarcia przedmiotowej umowy oraz wynikających z tego faktu konsekwencji.

Wobec powyższego zarzutu wskazać należy, iż zgodnie z obowiązującą w postępowaniu cywilnym zasadą rozkładu ciężaru dowodu wyrażoną w art. 6 k.c. ciężar wykazania zasadności tego zarzutu spoczywał na pozwanym następcy prawnym zmarłego pożyczkobiorcy, który jednakże w ocenie Sądu ciężarowi temu nie sprostał. Pozwany M. D. nie przedstawił bowiem żadnych wiarygodnych środków dowodowych wykazujących, że Z. D., składając oświadczenie woli w przedmiocie zawarcia z powodem umowy pożyczki z dnia 30 grudnia 2005 r., znajdował się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli, co zgodnie z art. 82 k.c. skutkowałoby uznaniem takiego oświadczenia woli za nieważne, a więc w konsekwencji stwierdzeniem nieważności umowy pożyczki stanowiącej podstawę żądania powoda. Pozwany przedstawił jedynie dokument w postaci zaświadczenia lekarskiego z dnia 12 maja 2006 r. (k. 166-167), w treści którego lekarz chorób wewnętrznych K. K. jako rozpoznanie choroby zasadniczej Z. D. zawarł zapis o treści „A. ?”. Zapis ten nie wskazuje więc, aby choroba Alzheimera została jednoznacznie i bezspornie stwierdzona u Z. D., a ponadto – mając na względzie, iż przedmiotowe zaświadczenie zostało wystawione w dacie późniejszej niż data zawarcia spornej umowy pożyczki – nie wskazuje, aby choroba ta występowała u Z. D. w chwili zawarcia umowy pożyczki. Poza wskazanym zaświadczeniem lekarskim pozwany nie przedstawił innych dokumentów potwierdzających zasadność podniesionego zarzutu nieważności umowy pożyczki. Brak świadomości Z. D. przy zawieraniu umowy pożyczki nie został również potwierdzony w toku prowadzonego na wniosek pozwanego M. D. postępowania o ubezwłasnowolnienie Z. D., gdyż jak wynika z treści postanowienia Sądu Okręgowego w Gdańsku wydanego w sprawie o sygn. akt I Ns 394/08 w dniu 9 lutego 2009 r. wniosek ten został odrzucony, gdyż wnioskodawca nie złożył dokumentu uprawdopodobniającego istnienie choroby psychicznej lub niedorozwoju umysłowego uczestnika postępowania, ani nie wykazał, iż nie jest możliwe złożenie takiego dokumentu (k. 91).

W tym miejscu wskazać również należy, że ze względu na brak jakichkolwiek wiarygodnych dokumentów jednoznacznie potwierdzających występowanie choroby Alzheimera u pożyczkobiorcy Z. D. Sąd uznał za zbędne przeprowadzenie powołanego w treści sprzeciwu od nakazu zapłaty i powtórzonego przez pozwanego M. D. dowodu z opinii biegłego sądowego lekarza psychiatry na okoliczność braku świadomości Z. D. przy podjęciu przez niego decyzji o zawarciu spornej umowy pożyczki. Dowód ten nie mógł być bowiem – co oczywiste – przeprowadzony na podstawie badania lekarskiego Z. D. ze względu na jego śmierć w toku procesu, natomiast badanie przez biegłego stanu zdrowia psychicznego Z. D. na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w których brak jest dokumentacji medycznej wskazującej na występowanie choroby Alzheimera lub innych zaburzeń psychicznych wpływających na zaburzenia świadomości zmarłego, było w ocenie Sądu całkowicie nieprzydatne i powodujące jedynie niepotrzebne przedłużenie postępowania. Sąd dowód ten uznał zatem za zbędny i jako taki go pomiął.

Podsumowując powyższe Sąd uznał, że pozwany spadkobierca zmarłego pożyczkobiorcy nie wykazał w żaden wiarygodny sposób, aby stanowiąca podstawę żądania powództwa umowa pożyczki z dnia 30 grudnia 2005 r. była nieważna. Podniesiony w tym zakresie zarzut pozwanego Sąd uznał więc za gołosłowny.

Skoro więc pozwany M. D. nie wykazał, aby w/w umowa pożyczki nie została skutecznie zawarta między powodem a zmarłym Z. D., a jednocześnie pozwany nie kwestionował ani faktu, iż udzielona zmarłemu pożyczka nie została w całości spłacona przed jego śmiercią, ani nie kwestionował wysokości należności pozostałej do spłaty, a dochodzonej przez powoda w niniejszym postępowaniu, to uznać należało, że żądanie powoda było w całości zasadne, a więc powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Mając powyższe na względzie Sąd w pkt. I wyroku, na podstawie art. 720 § 1 k.c. w zw. z art. 922 § 1 k.c. zasądził od pozwanego M. D. na rzecz powoda kwotę 4 298,18 zł. Ponadto, na podstawie art. 481 § 1 k.c., Sąd zasądził również odsetki za opóźnienie w spłacie pożyczki, przy czym od kwoty kapitału, tj. od kwoty 2 572,35 zł, Sąd zasądził odsetki w wysokości umownej, tj. w wysokości zmiennej stopy procentowej ustalanej uchwałą Zarządu (...) im. (...) w G. publikowaną w cenniku pożyczek i kredytów (...) im. (...) w G., jednakże w wysokości nie większej niż 40% w skali roku (pkt 17 umowy pożyczki z dnia 30 grudnia 2005 r.), natomiast od kwoty skapitalizowanych odsetek karnych i zwykłych, tj. od łącznej kwoty 1 725,83 zł, Sąd zasądził odsetki w wysokości odsetek ustawowych (art. 481 § 2 k.c.). Odsetki za opóźnienie w zapłacie żądanej pozwem kwoty Sąd – zgodnie z niekwestionowanym żądaniem pozwu – zasądził od dnia wniesienia pozwu, tj. od dnia 10 kwietnia 2008 r., do dnia zapłaty.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 k.p.c. i w zw. z § 6 pkt 3 w zw. z § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 490 ze zm), zasądzając w pkt. II wyroku od pozwanego - jako strony przegrywającej postępowanie - na rzecz powoda kwotę 717,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, na którą składają się: kwota 100,00 zł tytułem uiszczonej opłaty od pozwu, kwota 600,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego oraz kwota 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Przewodniczący:	SSR Piotr Jędrzejewski
Protokolant:	st. sekr. sądowy Maja Żyrek

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE