UZASADNIENIE

Małoletnia N. Z., reprezentowana przez matkę M. Z., wniosła pozew przeciwko R. S. o: ustalenie ojcostwa; zasądzenie alimentów w wysokości po 800 zł miesięcznie, płatnych do dnia 10 każdego miesiąca wraz z odsetkami ustawowymi w przypadku zwłoki w płatności którejkolwiek z rat, począwszy od 1 stycznia 2014 r., a nadto o zasądzenie kwoty 11.200 zł tytułem alimentów zaległych za okres od 1 listopada 2012 r. do 31 grudnia 2013 r. wraz z odsetkami ustawowymi w przypadku opóźnienia w płatności, liczonymi od dnia wniesienia pozwu w niniejszej sprawie.

Matka małoletniej M. Z. zwróciła się o: zasądzenie od pozwanego kwoty 2.500 zł tytułem zwrotu wydatków związanych z ciążą i porodem oraz kwoty 2.000 zł tytułem zwrotu kosztów trzymiesięcznego utrzymania w okresie porodu wraz z odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu w niniejszej sprawie, a ponadto także o pozostawienie małoletniej córce nazwiska matki (...) oraz pozbawienie R. S. władzy rodzicielskiej nad małoletnią córką. Jednocześnie zwróciła się o zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu m.in. wskazano, że M. Z. i R. S. poznali się
w maju 2010 r. w Anglii; we wrześniu 2010 r. wspólnie zamieszkali; w listopadzie 2010 r. M. Z. zaszła w ciążę, nie utrzymywała w tym czasie kontaktów fizycznych z innymi mężczyznami. N. Z. urodziła się (...) Kilka miesięcy po porodzie powódka wyprowadziła się ze wspólnie zajmowanego mieszkania. Po opuszczeniu mieszkania powódka kontaktowała się z pozwanym, próbowała zarejestrować urodzenie dziecka w urzędzie oraz przeprowadzić badania genetyczne, które pozwoliłyby ustalić ojcostwo pozwanego względem małoletniej, jednak ww. nie stawił się na żaden z wyznaczonych terminów rejestracji oraz badań. W dniu 1 listopada 2010 r. M. Z. wraz z córką powróciły do Polski. Kolejno wskazano, iż od narodzin dziecka pozwany tytułem alimentów przekazał łączne 368 £, aktualnie nie interesuje się córką i nie łoży na jej utrzymanie. M. Z. zamieszkuje wraz z córką w mieszkaniu matki i ponosi cześć kosztów utrzymania lokalu, ponadto zakupuje dla córki żywność, odzież i kosmetyki. Małoletnia cierpi na atopowe zapalenie skóry, w związku
z powyższym wymaga zakupu leków – na leki i wizyty lekarskie M. Z. przeznacza ok. 300 zł miesięcznie, ponadto spłaca kredyt gotówkowy, rata kredytu wynosi 220 zł miesięcznie. Ww. pracuje w kwiaciarni za wynagrodzeniem 1.400 zł miesięcznie. Pozwany pracuje w fabryce przetwórstwa krabów i zarabia 1.600 – 1.700 £ miesięcznie. Ostatecznie wskazano, że powódka na zakup m.in. wózka, łóżeczka, ubranek, bielizny, kosmetyków i zabawek przeznaczyła
ok. 5.000 zł. Ponadto w okresie porodu musiała stosować specjalną dietę, zakupić odpowiednie ubrania, zażywać leki i uczęszczać na badania lekarskie, na co przez trzy miesiące okresie porodu przeznaczyła przynajmniej 2.000 zł. W uzasadnieniu wniosku o pozbawienie władzy rodzicielskiej powódka podała, że pozwany nie interesuje się dzieckiem i nie utrzymuje z nim żadnych kontaktów.

Pozwany R. S., przesłuchany w drodze odezwy, uznał powództwo w części dotyczącej alimentów na rzecz małoletniej N. Z. do kwoty po 500 – 600 zł miesięcznie oraz wskazał, iż nigdy nie kwestionował swojego ojcostwa względem małoletniej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletnia N. K. Z., urodzona w dniu (...) w T., pochodzi z nieformalnego związku (...) oraz R. S..

Pozwany nigdy nie kwestionował swojego ojcostwa względem małoletniej.

Niesporne, a nadto:

- przesłuchanie powódki M. Z., k. 107 – 108, 181;

- przesłuchanie pozwanego R. S., k. 160 – 161;

- odpis zupełny aktu urodzenia, k. 104.

M. Z. i R. S. pozostawali w nieformalnym związku od maja 2010 r.;
w listopadzie 2010 r. M. Z. zaszła w ciążę. Powódka w okresie koncepcyjnym
nie utrzymywała kontaktów fizycznych z innymi mężczyznami.

W okresie ciąży, z uwagi na niepoprawne relacje z matką pozwanego, powódka wyprowadziła się ze wspólnie zajmowanego mieszkania. Po jego opuszczeniu kontaktowała się
z pozwanym, próbowała zarejestrować urodzenie dziecka w urzędzie oraz przeprowadzić badania genetyczne, które pozwoliłyby ustalić ojcostwo pozwanego względem małoletniej, jednak ww. nie stawił się na żaden z wyznaczonych terminów rejestracji oraz badań. Pozwany odebrał powódkę wraz z córką ze szpitala, później już nie kontaktował się z dzieckiem. W dniu 1 listopada 2010 r. M. Z. wraz z córką powróciły do Polski.

Dowód:

- przesłuchanie powódki M. Z., k. 107 – 108, 181;

- przesłuchanie pozwanego R. S., k. 160 – 161;

- pisma (...) A. wraz z tłumaczeniem, k. 8 – 9, 11 – 19, 21 – 22,
44 – 71, 75 – 88, 91 – 92;

- historia rachunku bankowego wraz z tłumaczeniem, k. 20, 72 – 74, 89 – 90;

- fotografie, k. 105.

Po urodzeniu córki, przez okres około dziewięciu miesięcy, M. Z. pobierała zasiłek macierzyński w kwocie ok. 700 £ miesięcznie. W okresie trzech miesięcy przed urodzeniem dziecka powódka stosowała różnorodną, wzbogaconą dietę oraz zażywała suplementy diety. Na zakup tych suplementów oraz witamin ww. przeznaczała ok. 10 £ miesięcznie. Ponadto zmuszona była zakupić specjalną odzież ciążową oraz uczęszczać na badania lekarskie, przy czym badania te przeprowadzane był bezpłatnie. Koszt trzymiesięcznego utrzymania matki w okresie porodu zwiększony był w stosunku do kosztów jej normalnego utrzymania o ok. 1.500 zł. R. S. nie uczestniczył w kosztach utrzymania M. Z. przez trzy miesiące w okresie porodu.

Dowód:

- przesłuchanie powódki M. Z., k. 107 – 108;

- przesłuchanie pozwanego R. S., k. 160 – 161;

- historia rachunku bankowego wraz z tłumaczeniem, k. 20, 72 – 74, 89 – 90.

Ogólny koszt zakupu wyprawki dla dziecka opiewał na kwotę ok. 3.000 zł.
Na przedmiotową kwotę składały koszty zakupu: używanego łóżeczka, ubranek, bielizny, pieluch, kosmetyków, smoczków, zabawek, mebli. Wózek dziecięcy powódka otrzymała w prezencie od ciotki. R. S. nie uczestniczył w pokryciu przedmiotowych wydatków w jakiejkolwiek części.

Dowód:

- przesłuchanie powódki M. Z., k. 107 – 108;

- przesłuchanie pozwanego R. S., k. 160 – 161.

N. Z. ma ukończone 4 lata i uczęszcza do przedszkola, opłata
za przedszkole wynosi ok. 200 zł miesięcznie. Tytułem opłaty za zajęcia dodatkowe (rytmika, język angielski, zajęcia taneczne) powódka połci ok. 35 zł; opłata za komitet rodzicielski wynosi 200 zł rocznie (ok. 16 zł miesięcznie).

Małoletnia cierpi z powodu astmy oraz z uwagi na atopowe zapalenie skóry,
w związku z powyższym wymaga stosowanie specjalnych maści, środków do prania oraz kremów. Na zakup tych środków (tj. m.in. emulsji do kąpieli, balsamu do ciała, kremu do twarzy, kremu przeciwko oparzeniom, szamponu do włosów, maści sterydowych) M. Z. przeznacza nawet do 300 zł miesięcznie. Z uwagi na długi czas oczekiwania na wizytę u lekarza dermatologa małoletnia leczona jest w prywatnym gabinecie lekarskim. Koszt jednej wizyty to kwota 70 zł. Ponadto: na zakup urządzenia do inhalacji matka małoletniej przeznaczyła jednorazowo 120 zł; na zakup leków odczulających dla dziecka przeznacza 75 zł miesięcznie,
a zakup żywności dla dziecka ok. 300 zł miesięcznie; na zakup pieluch 300 zł miesięcznie.

Dowód:

- przesłuchanie powódki M. Z., k. 107 – 108, 181;

- zaświadczenie, k. 171.

M. Z. ma ukończone 36 lat, legitymuje się wykształceniem zawodowym
w kierunku florysta. Ww. zamieszkuje wraz z córką w S. w mieszkaniu matki
i ponosi część kosztów utrzymania lokalu, tytułem czynszu oraz opłat za media przekazuje matce 450 zł miesięcznie. Małoletnia N. Z. pozostaje na wyłącznym utrzymaniu matki, która zakupu dla niej żywność odzież, obuwie oraz kosmetyki. M. Z. spłaca ponadto kredyt gotówkowy, rata kredytu wynosi 220 zł miesięcznie. Ww. korzysta ze wsparcia finansowego rodziny oraz znajomych.

Dowód:

- przesłuchanie powódki M. Z., k. 107 – 108, 181.

Powódka zatrudniona jest na podstawie umowy zlecenia za wynagrodzeniem
1.400 – 1.500 zł miesięcznie. W roku 2014 r. ww. uzyskała dochód w łącznej wysokości
3.182,90 zł. W czasie, gdy M. Z. przebywa w pracy, opiekę nad małoletnią sprawuje nieodpłatnie jej matka.

Dowód:

- przesłuchanie powódki M. Z., k. 107 – 108, 181;

- zaświadczenie, k. 101, 172;

- zeznanie podatkowe, k. 173 – 179.

R. S., urodzony (...) w Ł. ma ukończone 26 lat, legitymuje się wykształcaniem podstawowym, zamieszkuje na stałe w miejscowości P. w Anglii
i jest ogólnie zdrowy. Poza powódką ww. nie posiada osób na swoim utrzymaniu.

Pozwany pracuje w drukarni i zarabia ok. 1.050 £ miesięcznie, za czynsz płaci 480 £ miesięcznie; na zakup żywności przeznacza 200 £ miesięcznie, a na zakup paliwa 20 £ tygodniowo. Tytułem użytkowania telefonu ponosi koszt w wysokości 25 £ miesięcznie; na zakup odzieży przeznacza 80 – 100 £ miesięcznie, zaś tytułem spłaty raty kredytu konsumpcyjnego płaci 30 £ miesięcznie.

Dowód:

- przesłuchanie pozwanego R. S., k. 160 – 161;

- odpis zupełny aktu urodzenia, k. 114.

Od czasu narodzin dziecka pozwany, za pośrednictwem brytyjskiego urzędu, tytułem alimentów przekazał łączne 368 £. Ponadto, po zaprzestaniu pobierania przez powódkę świadczeń alimentacyjnych za pośrednictwem urzędu do spraw alimentów, kilkukrotnie przekazywał, bezpośrednio matce, na utrzymanie córki różne kwoty. Od listopada 2012 r. nie łoży na utrzymanie dziecka i nie kontaktuje się z małoletnią, ostatni raz widział dziecko cztery lata temu, ale deklaruje wolę uczestniczenia w procesie wychowawczym córki.

Dowód:

- przesłuchanie powódki M. Z., k. 107 – 108;

- przesłuchanie pozwanego R. S., k. 160 – 161;

- pisma (...) A. wraz z tłumaczeniem, k. 8 – 9, 11 – 19, 21 – 22,
44 – 71, 75 – 88, 91 – 92;

- historia rachunku bankowego wraz z tłumaczeniem, k. 20, 72 – 74, 89 – 90.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo o ustalenie ojcostwa i roszczenia z tym związane małoletniej powódki N. Z. zasługiwało jedynie na częściowe uwzględnienie, także powództwo M. Z.
o zwrot wydatków związanych z ciążą i porodem oraz zwrot kosztów trzymiesięcznego jej utrzymania w okresie porodu okazało się częściowo zasadne.

Powództwo małoletniej zostało oparte o art. 84 § 1 i 2 k.r.o. oraz o art. 133 § k.r.o.

Zgodnie z art. 84 k.r.o. sądowego ustalenia ojcostwa może żądać dziecko, jego matka oraz domniemany ojciec dziecka. Jednakże matka ani domniemany ojciec nie mogą wystąpić z takim żądaniem po śmierci dziecka lub po osiągnięciu przez nie pełnoletności (§ 1). Dziecko albo matka wytacza powództwo o ustalenie ojcostwa przeciwko domniemanemu ojcu, a gdy ten nie żyje – przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy (§ 2).

W niniejszej sprawie okolicznością niesporną było to, że R. S. jest ojcem małoletniej N. Z.. Pozwany nigdy tego faktu nie kwestionował i uznał powództwo w tej części (k. 160). W myśl art. 213 § 2 k.p.c. sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. Z uwagi na uznanie powództwa przez pozwanego ocenie Sądu podlegało czy stanowisko to nie zmierza do wywołania skutków opisanych w ww. artykule.

Jak wynika z ustalonego w sprawie stanu faktycznego pozwany nigdy nie kwestionował swojego ojcostwa względem małoletniej N. Z., przyznał, iż zamieszkiwał i obcował płciowo z matką dziecka w okresie koncepcyjnym, ponadto nie wnosił o przeprowadzenie badań genetycznych. Mając na uwadze powyższe, Sąd doszedł do przekonania, że uznanie powództwa w tej części przez pozwanego nie może być uznane za sprzeczne zasadami współżycia społecznego. W konsekwencji powyższego Sąd był związany uznaniem powództwa i w punkcie
I sentencji wyroku ustalił ojcostwo pozwanego R. S. względem małoletniej N. K. Z..

Zgodnie z art. 89 § 1 k.r.o. jeżeli ojcostwo zostało ustalone przez uznanie, dziecko nosi nazwisko wskazane w zgodnych oświadczeniach rodziców, składanych jednocześnie z oświadczeniami koniecznymi do uznania ojcostwa. Rodzice mogą wskazać nazwisko jednego z nich albo nazwisko utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka. Jeżeli rodzice nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka, nosi ono nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca. Do zmiany nazwiska dziecka, które w chwili uznania już ukończyło trzynaście lat, jest potrzebna jego zgoda.

Stosownie do treści art. 89 § 2 k.r.o. w razie sądowego ustalenia ojcostwa sąd nadaje dziecku nazwisko w wyroku ustalającym ojcostwo, stosując odpowiednio przepisy § 1. Jeżeli dziecko ukończyło trzynaście lat, do zmiany nazwiska jest potrzebna jego zgoda.

W niniejszej sprawie przedstawicielka ustawowa małoletniej wniosła o pozostawienie dziecku nazwiska matki (...), a pozwany się temu nie sprzeciwił i nie wnosił o nadanie małoletniej nazwiska ojca. W związku z powyższym nie było podstaw do orzeczenia o nazwisku dziecka wbrew woli rodziców. Z tych też względów orzeczono, jak w punkcie II sentencji wyroku.

M. Z. domagała się R. S. władzy rodzicielskiej nad małoletnią córką. W uzasadnieniu wniosku o pozbawienie władzy rodzicielskiej powódka podała, że pozwany nie interesuje się dzieckiem i nie utrzymuje z nim żadnych kontaktów.

Stosownie do treści art. 93 k.r.o. władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom (§ 1). Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd w wyroku ustalającym pochodzenie dziecka może orzec o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców. Przepisy art. 107 i art. 109 – 111 stosuje się odpowiednio (§ 2).

Pozwany nie ustosunkował się wobec żądania pozbawienia go władzy rodzicielskiej jednak wskazał, iż chce kontaktować się z córką i zabierać ją do siebie w okresie ferii oraz wakacji. Ponadto stara się dzwonić dwa razy w tygodniu, pyta wtedy o córkę, a nie rozmawia
z nią tylko dlatego, że nie pozwala mu na to matka dziecka.

Zgodnie z art. 111 § 1 k.r.o., jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana
z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców.

W tym miejscu należy wskazać, iż do pozbawienia władzy rodzicielskiej z powodu rażącego zaniedbywania obowiązków względem małoletniego dziecka upoważnia Sąd tylko takie zaniedbanie obowiązków względem dziecka, które mogą być zakwalifikowane jako rażące. Muszą to być więc zaniedbania poważne lub zaniedbania o mniejszej wadze, lecz nacechowane nasileniem złej woli, uporczywością i niepoprawnością (zob. postanowienie SN z dnia 19 czerwca 1997 r., III CKN 122/97 (w:) J. Gudowski, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Orzecznictwo..., s. 379).

W ocenie Sądu, w okolicznościach niniejszej sprawy brak jest podstaw do uznania, że pozwany ze złej woli, uporczywie i niepoprawnie nie uczestniczy w życiu dziecka. Co prawda, pozwany od około czterech lat nie widział córki, jednakże jak twierdzi chciałby uczestniczyć w jej życiu i zabierać ją do swojego miejsca zamieszkania. W ocenie Sądu, należałoby pozwanemu takie działanie umożliwić, a dopiero w razie, gdyby po wydaniu orzeczenia w niniejszej sprawie pozwany rażąco zaniedbywał swe obowiązki względem dziecka, to matka małoletniej ponownie będzie mogła wystąpić do Sądu z wnioskiem o pozbawienie ww. władzy rodzicielskiej nad córką. W tym miejscu należy wskazać, iż R. S. interesuje się córką, kontaktując się telefonicznie
z jej matką pyta o dziecko. Nie sposób czynić pozwanemu zarzutu, że nie uczestniczy w życiu córki w sytuacji, gdy nie pozwala mu na to matka małoletniej. Ponadto Sąd miał na uwadze, że pozwany uczestniczył częściowo w kosztach utrzymania dziecka, tj. przekazywał po narodzinach córki środki na jej utrzymanie za pośrednictwem urzędu do spraw alimentów, a następnie przelewał różne kwoty bezpośrednio matce dziecka. W ocenie Sądu, w okolicznościach niniejszej sprawy nie ziściły się zatem przesłanki do pozbawienia pozwanego władzy rodzicielskiej nad małoletnią powódką. Na obecną chwilę istnieją bowiem prognozy, iż pozwany będzie chciał się włączyć w proces wychowawczy dziecka.

Stosownie do treści art. 107 § 1 k.r.o. jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.

W braku porozumienia sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu
z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień
w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia (§ 2).

W ocenie Sądu, przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe jednoznacznie wykazało, że dobro małoletniej N. Z. wymagało ograniczenia władzy rodzicielskiej R. S. do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka takich jak wybór szkoły, zawodu, sposobu leczenia. Rodzice małoletniej nie są bowiem w stanie współdziałać w sprawach dziecka choćby z tego powodu, ze małoletnia zamieszkuje wraz z matką w S., zaś pozwany stale mieszka na terenie Wielkiej Brytanii. Skoro rodzice małoletniej żyją w rozłączeniu
i nie opracowali wspólnego planu wychowawczego, to nie było podstaw, aby w sytuacji, gdy małoletnia od urodzenia zamieszkuje z matką i pozostaje pod jej pieczą, a z ojcem widuje się sporadycznie (ostatni raz około 4 lata temu) pozostawiać porwanemu pełną władzę rodzicielską. Innymi słowy, uwzględniając okoliczność, że małoletnia zamieszkuje na stałe wraz z matką
w mieście oddalonym o niespełna 1.300 km od miejsca zamieszkania ojca uzasadnia ograniczenie władzy rodzicielskiej pozwanemu do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka, co jest podyktowane koniecznością ułatwienia matce dziecka podejmowania decyzji dotyczących bieżących spraw córki. Przedmiotowe rozstrzygnięcie odpowiada sytuacji faktycznej dziecka oraz rodziców dziecka, a nadto umożliwia ojcu dziecka ewentualne uczestniczenie
w procesie wychowawczym córki, skoro taką wolę deklaruje. Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w punkcie III sentencji wyroku.

Zgodnie z art. 133 § 1 k.r.o., rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Stosownie do treści art. 135 § 1 k.r.o., zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

W ocenie Sądu, w świetle dowodów zgromadzonych w sprawie oraz w świetle zasad doświadczenia życiowego i zawodowego, należało przyjąć, iż koszt związany z utrzymaniem małoletniej N. Z. opiewa na kwotę ok. 900 zł miesięcznie i w takim zakresie powinien być pokrywany przez osoby zobowiązane do alimentacji dziecka w pierwszej kolejności, tj. przez rodziców.

W ocenie Sądu, wszystkie wydatki związane z zapewnieniem małoletniej opieki lekarskiej i wykupem leków, wskazane w stanie faktycznym niniejszego uzasadnienia, są wydatkami usprawiedliwionymi w rozumieniu art. 135 § 1 k.r.o. Co prawda, powódka nie przedstawiła żadnych dowodów z dokumentów w tym zakresie, jednakże Sąd – kierując się zasadami doświadczenia życiowego i zawodowego – uznał wydatki związane z m.in. zakupem maści, kosmetyków i leków na astmę do kwoty 200 zł miesięcznie za adekwatne do potrzeb, stanu zdrowia małoletniej i niewygórowane. Wątpliwości Sądu nie budził fakt, że na zakup żywności dla dziecka M. Z. wydatkuje średnio 300 zł miesięcznie. W skład kosztów utrzymania małoletniej Sąd wliczył ponadto wydatek związany z partycypacją w kosztach utrzymania mieszkania, w tym zaopatrzenia mieszkania w media (M. Z. przekazuje swojej matce 450 z miesięcznie, z czego połowa obciąża jej małoletnią córkę). Do kategorii wydatków usprawiedliwionych, które są związane z utrzymaniem małoletniej powódki, zaliczono wydatki za: przedszkole, zajęcia dodatkowe i komitet rodzicielski w kwocie ok. 251 zł miesięcznie. Wątpliwości Sądu nie budził fakt, iż wszystkie ww. wydatki są niezbędne do zapewnienia małoletniej warunków do właściwego rozwoju. Nieuzasadnione są natomiast wydatki na prywatne wizyty lekarskie, skoro mogą być one refundowane z Narodowego Funduszu Zdrowia, a także wydatki na pieluchy w kwocie 300 zł miesięcznie, ponieważ w wieku 4 lat dziecko nie powinno już korzystać z tego rodzaju środków higienicznych. To samo dotyczy wydatków na zakup maści, kosmetyków i leków na astmę w kwocie przekraczającej 200 zł miesięcznie.

Zgodnie z art. 135 § 2 k.r.o. wykonywanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub
w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego

Przekładając powyższe ustalenia na grunt niniejszej sprawy nie można tracić z pola widzenia okoliczności, iż małoletnia powódka ma ukończone 4 lata, a więc konieczność oraz możliwość osobistych starań o jej wychowanie i utrzymanie jest jeszcze bardzo szeroka.
Jak jednak ustalono, małoletnia od początku obecnego roku szkolnego rozpoczęła uczęszczać do przedszkola. Uwzględniając jednocześnie okoliczność, że matka dziecka jest czynna zawodowo i w okresie pracy nie sprawuje osobistej pieczy nad dzieckiem, to tym samym również i ona powinna uczestniczyć w kosztach utrzymania dziecka poprzez finansowe zaspokajanie potrzeb życiowych małoletniej powódki (jednak w zakresie mniejszym niż ojciec dziecka). W odniesieniu do powyższych ustaleń należy wskazać, że koniecznym było uznanie, że pozwany powinien w większym zakresie uczestniczyć w finansowym ciężarze utrzymania małoletniej powoda aniżeli jej matka, albowiem małoletnia przebywa pod jej wyłączną opieką.

Pozwany R. S. uznał żądanie w części dotyczącej zasądzenia alimentów do kwoty po 600 zł miesięcznie. W związku z powyższym należało przyjąć, że jest on w stanie partycypować w kosztach utrzymania dziecka powyższą kwotą. Założenie to znajduje również potwierdzenie w przedstawionym przez pozwanego w trakcie przesłuchania zestawieniu dochodów i wydatków. Mając na uwadze całokształt powyższych ustaleń, Sąd zasądził od pozwanego R. S. na rzecz małoletniej powódki N. Z. alimenty w kwocie po 600 zł miesięcznie począwszy od dnia 13 stycznia 2014 r.,tj. od dnia wniesienia pozwu w niniejszej sprawie.

W tym miejscu należy wskazać, iż możliwość zasądzenia świadczeń alimentacyjnych za okres poprzedzający wytoczenie powództwa jest ograniczona, ponieważ istnieje tylko wtedy,
gdy po stronie uprawnionego do alimentacji pozostały z tego okresu niezaspokojone potrzeby lub zobowiązania zaciągnięte względem osoby trzeciej na zaspokajanie tych potrzeb (Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz pod red. prof. dr hab. Krzysztofa Pietrzykowskiego, 2. wydanie, Wydawnictwo C.H. Beck, s. 1125). W kontekście powyższych ustaleń należy wskazać,
iż w sprawie nie ujawniły się żadne okoliczności, które by wskazywały, że w chwili inicjowania niniejszej sprawy były jakieś nieuregulowane zobowiązania związane z utrzymaniem małoletniej powódki. M. Z. wskazywała co prawda, iż często korzysta z pomocy finansowej innych osób – pożycza pieniądze od znajomych, gdyż potrzebuje środków np. na zakup butów dla dziecka, jednak jak przyznała powódka, większość swoich zobowiązań reguluje na bieżąco,
a kwoty pożyczek nie przekraczają jednorazowo 200 – 300 zł i są terminowo przez nią spłacane. Jak ustalono M. Z., spłaca ponadto kredyt konsumpcyjny, miesięczna rata kredytu wynosi ok. 200 zł. Powódka jednak nie starała się wykazywać, iż zobowiązanie zaciągnięte zostało w związku z koniecznością zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb małoletniej córki
i nie przejawiała inicjatywy dowodowej w tym zakresie. Tym samym alimenty mogły być zasądzone dopiero za okres od wytoczenia powództwa, nie istniały zatem podstawy do zasądzenia od pozwanego na rzecz małoletniej kwoty 11.200 zł tytułem alimentów zaległych. Mając na uwadze powyższe Sąd oddalił żądanie powódki w tym zakresie o czym orzeczono
w punktach IV i VI sentencji wyroku.

Powództwo M. Z. o zapłatę kosztów związanych z ciążą i porodem oraz tytułem zwrotu kosztów trzymiesięcznego utrzymania w okresie porodu zostało oparte
o art. 141 § 1 k.r.o. Zgodnie z powołanym unormowaniem, ojciec niebędący mężem matki obowiązany jest przyczynić się w rozmiarze odpowiadającym okolicznościom do pokrycia wydatków związanych z ciążą i porodem oraz kosztów trzymiesięcznego utrzymania matki w okresie porodu. Z ważnych powodów matka może żądać udziału ojca w kosztach swego utrzymania przez czas dłuższy niż trzy miesiące. Jeżeli wskutek ciąży lub porodu matka poniosła inne konieczne wydatki albo szczególne straty majątkowe, może ona żądać, ażeby ojciec pokrył odpowiednią część tych wydatków lub strat. Roszczenia powyższe przysługują matce także w wypadku, gdy dziecko urodziło się nieżywe.

Na podstawie powyższego przepisu matce dziecka przysługują dwa roszczenia przeciwko ojcu niebędącemu mężem matki. Na podstawie pierwszego roszczenia matka dziecka może żądać pokrycia zwyczajowo przyjętych, normalnych, typowych kosztów związanych z ciążą
i porodem. W grupie tej mieszczą się koszty wyprawki dla dziecka, zakup łóżeczka, wózka i opieki lekarskiej. Drugie z roszczeń zobowiązuje ojca dziecka do zwrotu kosztów trzymiesięcznego utrzymania matki w okresie porodu. Zobowiązanie to z ważnych powodów może być przedłużone na czas dłuższy niż 3 miesiące.

W ocenie Sądu – w świetle dowodów zgromadzonych w sprawie oraz w świetle zasad doświadczenia życiowego i zawodowego – brak było podstaw do przyjęcia, iż koszty związane
z ciążą i porodem oraz koszty trzymiesięcznego utrzymania w okresie porodu opiewały na żądaną przez stronę powodową kwotę łącznie 4.500 zł. W ocenie Sądu, kwoty objęte żądaniem pozwu, tj. 2.500 zł związane z ciążą i porodem oraz 2.000 zł tytułem trzymiesięcznego utrzymania w okresie porodu zostały zawyżone, albowiem w świetle zasad doświadczenia życiowego i zawodowego wysokość ww. wydatków mogła się kształtować na poziomie
(co najwyżej) łącznie 3.000 zł.

Zdaniem Sądu, powyższa kwota – oceniana przez pryzmat powoływanych zasad doświadczenia życiowego i zawodowego – jest adekwatna do potrzeb gospodarstwa domowego powódki, przy uwzględnieniu jej wieku, dotychczasowego poziomu życia, a także przy uwzględnieniu cen dóbr i usług, jakie wiążą się z zaspokajaniem poszczególnych potrzeb. Podkreślenia wymaga przy tym fakt, iż powódka poza twierdzeniami zawartymi w treści pozwu, nie naprowadziła żadnych przekonywujących dowodów (m.in. z dokumentów), które by potwierdzały jej stanowisko. W ocenie Sądu, w sytuacji, gdy strona wskazuje na wysokość danych wydatków, która przekracza miarę znajdującą odzwierciedlenie w powołanych zasadach doświadczenia zawodowego i życiowego, to zachodzi konieczność wykazania tej okoliczności chociażby dokumentami, a w niniejszej sprawie – jak to już sygnalizowano – powódka nie była
w stanie przedłożyć takich dokumentów, które by w całości potwierdzały, iż rzeczywiście
w związku z ciążą i porodem oraz tytułem zwiększonych kosztów swojego utrzymania w okresie porodu poniosła wydatki we wskazywanej przez siebie wysokości. Powódka w swoich zeznaniach na rozprawie w dniu 28 maja 2014 r. oraz w dniu 28 października 2015 r. nie wskazała, co poza koniecznością zakupu odzieży ciążowej, żywności oraz suplementów diety wchodziło w skład kosztów jej utrzymania w okresie porodu. Na koszt zatem trzymiesięcznego utrzymania matki w okresie porodu i połogu Sąd zaliczył koszt zakupu wspomnianych suplementów diety i witamin, koszt zakupu wyżywienia dla matki oraz koszt zakup odzieży ciążowej, który – w ocenie Sądu – kształtował się na poziomie około 500 zł miesięcznie (1.500 zł przez okres 3 miesięcy). Z całą pewnością M. Z. poniosła ww. koszty celem chociażby zapewnienia sobie w okres ciąży wzbogaconej i zbilansowanej diety. Zdaniem Sądu, zasadnym zatem było obciążenie pozwanego kwotą 1.500 zł, stanowiącą równowartość tylko tych kosztów utrzymania matki w okresie porodu, o które wzrósł koszt jej normalnego utrzymania. M. Z. miała bowiem w tym czasie źródło utrzymania (pobierała zasiłek) i miała możliwość samodzielnego zaspokojenia usprawiedliwionych, zwykłych i niezwiązanych z ciążą potrzeb. Na marginesie, należy wskazać, iż pełnomocnik powódki nie sprecyzował szczegółowo w treści pozwu jakie konkretnie kwoty składały się na żądanie zasądzenia od pozwanego łącznie 2.000 zł koszty tytułem trzymiesięcznego utrzymania powódki w okresie porodu.

W przedmiotowej sprawie, biorąc pod uwagę zgromadzony materiał dowodowy,
a w szczególności przesłuchanie M. Z. (k. 107 – 108) Sąd uznał, iż koszt zakupu „wyprawki” dla małoletniej powódki kształtował się na poziomie 3.000 zł, na co składał się: koszt zakupu łóżeczka dla dziecka, ubranek, zabawek, pieluch, smoczków, butelek, urządzenia do wyparzania butelek, szafy oraz komody. W skład ww. kosztów Sąd nie zaliczył kosztu zakupu wózka dla dziecka, gdyż jak ustalono M. Z. otrzymała wózek dla córki w prezencie od ciotki. Na potwierdzenie zakupu powyższych dóbr powódka, poza swoimi twierdzeniami,
co prawda także nie przedstawiła żadnych dowodów, jednakże Sąd miał na uwadze, że co do zasady każdy rodzic przed narodzinami dziecka zmuszony jest ponieść powyższe wydatki celem zapewnienia dziecku podstawowych warunków egzystencji, w szczególności, że małoletnia N. jest pierwszym dzieckiem powódki. Mając na uwadze powyższe, zasadnym było w ocenie Sądu obciążenie pozwanego obowiązkiem zwrotu połowy kosztów związanych z zakupem „wyprawki” dla małoletniej powódki w wysokości 1.500 złotych.

Mając na względzie całokształt powyższych ustaleń w punkcie V sentencji wyroku Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 3.000 zł. Uznając powództwo za zasadne jedynie we wskazanych powyżej częściach, oddalono je w pozostałym zakresie, o czym orzeczono w punkcie VI.

Ustalony powyżej stan faktyczny został oparty na całokształcie materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie, a w szczególności na powyżej powołanych dowodach
z dokumentów, albowiem strony nie kwestionowały zarówno autentyczności, jak i treści powołanych dokumentów i jednocześnie Sąd nie powziął wątpliwości co do ich wiarygodności.

Nadto podstawę ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie stanowiły częściowo zeznania powódki M. Z. (występującej również jako przedstawicielka ustawowa małoletniej N. Z.). Sąd nie dał wiary zeznaniom ww. w zakresie, w jakim wskazywała na wysokość niektórych kosztów związanych z utrzymaniem dziecka oraz co do wysokości części wydatków poniesionych w związku z ciążą i porodem oraz kosztami utrzymania w okresie porodu. Wysokość ww. wydatków wykazywana początkowo przez powódkę była wygórowana i nie odpowiadała usprawiedliwionym potrzebom zarówno dziecka jak i samej powódki.

Sąd dał wiarę przesłuchanemu w drodze pomocy sądowej pozwanemu, w szczególności co do podnoszonych przez niego okoliczności związanych z jego aktualną sytuacją finansową, zdrowotną, co do uzyskiwanych dochodów oraz kosztów utrzymania własnego.

Zgodnie z treścią art. 108 § 1 zdanie pierwsze k.p.c. sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji.

W ocenie Sądu, na potrzeby uzasadnienia rozstrzygnięcia o kosztach procesu należy przyjąć, iż strona powodowa wystąpiła przeciwko pozwanemu z sześcioma żądaniami: 1) ustalenie ojcostwa pozwanego w stosunku do małoletniej powódki, 2) pozostawienie małoletniej powódce dotychczasowego nazwiska, 3) powierzenie matce wykonywania władzy rodzicielskiej nad małoletnią powódką i pozbawienie pozwanego władzy rodzicielskiej nad małoletnią powódką, 4) zasądzenie alimentów od pozwanego na rzecz małoletniej powódki w wysokości po 800 zł miesięcznie, 5) zasądzenie od pozwanego na rzecz małoletniej powódki skapitalizowanych alimentów w kwocie 11.200 zł za okres poprzedzający wytoczenie powództwa, 6) zasądzenie zwrotu kosztów związanych z ciążą i porodem oraz kosztów trzymiesięcznego utrzymania matki dziecka.

O kosztach procesu należnych od pozwanego na rzecz strony powodowej orzeczono
w oparciu o art. art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz § 7 ust. 1 pkt 5 oraz ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c., strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Stosownie do treści art. 98 § 3 k.p.c., do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Zgodnie z § 7 ust. 1 pkt 5 oraz ust. 3 ww. rozporządzenia stawki minimalne wynoszą w sprawach z zakresu prawa rodzinnego
i opiekuńczego o ustalenie ojcostwa i roszczenia z tym związane – 240 zł.

Porównując wartość przedmiotu sporu o łącznie dochodzone w niniejszej sprawie roszczenia majątkowe, która wynosiła 25.300 zł, z obliczoną według tożsamych zasad kwotą 10.200 zł (600 zł x 12 miesięcy + 3000 zł), w której pozwany przegrał sprawę, należy wskazać, iż uległ on stronie powodowej w ok. 40 %.

Strona powodowa reprezentowana była przez pełnomocnika zawodowego w osobie adwokata i wygrała całą sprawę w ok. 40 %. Powyższe uzasadniało uwzględnienie wniosku strony powodowej i zasądzenie solidarnie na rzecz powódek zwrotu tej części kosztów zastępstwa procesowego, tj. kwoty 96 zł, o czym o czym orzeczono w punkcie VII sentencji wyroku.

Zgodnie z art. 96 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nie ma obowiązku uiszczania kosztów sądowych strona dochodząca ustalenia ojcostwa lub macierzyństwa oraz roszczeń z tym związanych.

Stosownie do treści art. 113 ust. 1 u.k.s.c., kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu.

W zakresie żądania ustalenia ojcostwa należy wskazać, iż małoletnia nie miała możliwości uregulowania swojej sytuacji prawnej w inny sposób, aniżeli poprzez zainicjowanie przedmiotowego postępowania, z uwagi na fakt, że pozwany kilkukrotnie, bez podania wyraźnej przyczyny, nie stawił się w brytyjskim urzędzie stanu cywilnego celem złożenia oświadczenia o uznaniu ojcostwa względem córki. Zatem co do tego roszczenia pozwanego obciążają koszty sądowe, na które składa się opłata stała od pozwu w kwocie 600 zł, zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 6 u.k.s.c.

Sąd uwzględnił żądanie strony powodowej, aby dziecko nadal nosiło nazwisko matki (...). Dlatego co do tego roszczenia pozwanego obciążają koszty sądowe, na które składa się opłata stała od wniosku w kwocie 40 zł.

W zakresie żądania rozstrzygnięcia o władzy rodzicielskiej należało – na potrzeby orzeczenia o kosztach procesu – uznać, iż strona powodowa wygrała w tym zakresie w 50%, albowiem pozwanego nie pozbawiono władzy rodzicielskiej, a jednocześnie nie przyznano mu pełnej władzy rodzicielskiej, ale ją ograniczono. Dlatego co do tego roszczenia pozwanego obciążają koszty sądowe, na które składa się tylko połowa opłaty stałej od wniosku w kwocie 40 zł, tj. w wysokości 20 zł.

Kolejno należy podnieść, iż w zakresie żądania alimentów pozwanego obciąża nieuiszczona przez stronę powodową opłata od pozwu w kwocie 360 zł, która stanowi 5% dwunastokrotności zasądzonych alimentów w kwocie 600 zł miesięcznie. Zgodnie bowiem z art.
22 k.p.c. w sprawach o prawo do świadczeń powtarzających się wartość przedmiotu sporu stanowi suma świadczeń za jeden rok (12 x 600 zł = 7.200 zł), a stosownie do treści art. 13 ust. 1 u.k.s.c., opłatę stosunkową pobiera się w sprawach o prawa majątkowe; wynosi ona 5 % wartości przedmiotu sporu. W ten sam sposób została obliczona obciążająca pozwanego opłata od pozwu o zwrot kosztów związanych z ciążą i porodem oraz kosztów trzymiesięcznego utrzymania matki dziecka – w kwocie 150 zł, która stanowi 5% zasądzonej z tego tytułu kwoty 3000 zł.

Ponieważ pozwany przegrał sprawę w ok. 40 %, dlatego w takiej samej części powinien partycypować w wydatkach związanych z kosztami tłumaczenia dokumentów z języka angielskiego na język polski, które łącznie wyniosły 905,28 zł (k. 122) i były związane z całokształtem roszczeń majątkowych i niemajątkowych w niniejszej sprawie. Uwzględniając okoliczność, że strony nie wnosiły sprawie zaliczki i wynagrodzenie biegłego tłumacza w całości zostało pokryte ze środków Skarbu Państwa – sum budżetowych Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie, to nieuiszczonymi kosztami sporządzenia tłumaczenia dokumentów Sąd obciążył pozwanego w takim zakresie, w jakim przegrał sprawę, tj. w 40 % (905,28 zł x 40 % = 362,11 zł).

Uwzględniając całokształt powyższych okoliczności, należało uznać, iż pozwany R. S. powinien uiścić na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie kwotę 1.532,11 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych. Z tych też względów rozstrzygnięto, jak w punkcie VIII wyroku.

W punkcie IX wyroku rygor natychmiastowej wykonalności wyrokowi w pkt IV nadano na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem, Sąd nadaje z urzędu wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli zasądza alimenty co do rat płatnych po wniesieniu powództwa.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE