UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 kwietnia 2014 roku Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego odmówił E. S. prawa do renty rolniczej, wobec nie uznania jej za osobę całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym przez Komisję Lekarską (k. 110akt KRUS).

W dniu 28 kwietnia 2014 roku wnioskodawczyni wniosła odwołanie od powyższej decyzji, domagając się jej zmiany poprzez przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. W uzasadnieniu wskazała, że stan zdrowia, a zwłaszcza dolegliwości związane ze schorzeniami kręgosłupa nie pozwalają jej na wykonywanie pracy w gospodarstwie rolnym (k. 2 a.s.).

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, podtrzymując w całości argumentację zaprezentowaną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji (k. 4 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Wnioskodawczyni E. S. urodziła się w dniu (...). Jest właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni 5,39 ha (1 akt KRUS).

W dniu 30 kwietnia 2008 roku wystąpiła z wnioskiem o rentę rolniczą (k. 1 akt KRUS). Decyzją z dnia 10 czerwca 2008 roku Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przyznał wnioskodawczyni prawo do renty rolniczej od dnia 1 maja 2008 roku do dnia 31 stycznia 2010 roku (decyzja – k. 38 akt KRUS). Kolejnymi decyzjami z dnia 19 lutego 2010 roku (k. 55 KRUS), z dnia 24 marca 2011 roku (k. 71 akt KRUS) i z dnia 12 marca 2012 roku (k 89 akt KRUS) okres uprawnienia do powyższego świadczenia był przedłużany do dnia 28 lutego 2014 roku.

W dniu 21 lutego 2014 roku wnioskodawczyni wystąpiła o ponowne ustalenie prawa do renty rolniczej (k. 94 akt KRUS). Lekarz Rzeczoznawca w dniu 13 marca 2014 roku rozpoznał:(...)Uznał, że jest ona całkowicie niezdolna do pracy w gospodarstwie rolnym od nadal do marca 2015 roku ( orzeczenie – k. 101-102 akt KRUS).

Od powyższego orzeczenia organ rentowy wniósł sprzeciw (k. 102v akt KRUS). Komisja Lekarska, po ponownym badaniu i rozpoznaniu jak wyżej uznała, że wnioskodawczyni nie jest całkowicie niezdolna do pracy w gospodarstwie rolnym (orzeczenie - k. 107-108akt KRUS).

Powołując się na powyżej wskazane orzeczenie Komisji Lekarskiej organ rentowy decyzją z dnia 7 kwietnia 2014 roku wydał decyzję odmawiającą wnioskodawczyni prawa do renty rolniczej na dalszy okres (k. 110 akt KRUS).

Biegły sądowy lekarz specjalista neurochirurg po przeprowadzeniu badania, w opinii z dnia 13 października 2014 roku rozpoznał u wnioskodawczyni: umiarkowane (...)nieprawidłowy zapis badania eeg. Nie stwierdził u niej całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. W uzasadnieniu biegły sądowy lekarz specjalista stwierdził, że radiologiczny obraz zmian zwyrodnieniowych z niewielką patologią, powodujących okresowe dolegliwości. Wymaga to fizykoterapii i leczenia farmakologicznego, nie sprowadzając niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym (opinia – k. 12-13 a.s.).

Biegli lekarze sądowi specjalista ortopeda i neurochirurg w opinii z dnia 11 marca 2015 roku rozpoznali u wnioskodawczyni(...) W obszernym uzasadnieniu opinii biegli odnieśli się do badań przedstawionych przez skarżącą, w tym do badania (...) z dnia 25.02.2015 r. i USG barku, a także badania neurologicznego i ortopedycznego. Wskazali jednoznacznie na symetryczność i prawidłową siłę mięśni, dobrą ruchomość kręgosłupa, symetryczne odruchy, zborność, brak patologicznych objawów neurologicznych i ortopedycznych. Biegli stwierdzili, że (...) nie powoduje całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym ( opinia k.36-39).

W opinii uzupełniającej z dnia 13 czerwca 2015 roku biegli sądowi podtrzymali w całości opinię główną, odnosząc się do zarzutów zgłaszanych przez wnioskodawczynię ( k 68). Po złożeniu dodatkowej dokumentacji biegła neurochirurg wydała kolejne uzupełnienie opinii w dniu 1 lutego 2016 r. Biegła stwierdziła iż wnioskodawczyni jest zdolna do pracy w gospodarstwie rolnym, może wykonywać lżejsze prace, takie jak grabienie, zbieranie owoców z wykluczeniem dźwigania ciężarów powyżej 15 kg.( opinia k 114).

Biegły hematolog rozpoznał u wnioskodawczyni(...) nie powodującą całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Wyjaśnił, że schorzenie wymaga okresowego leczenia farmakologicznego w ramach krótkotrwałej niezdolności do pracy (opinia – k. 88-89 a.s.).

Sąd Okręgowy w Lublinie uznał, że sporządzone w toku postępowania opinie są kompletne, jasne i należycie uzasadnione, a tym samym przedstawiają wystarczające wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego rozstrzygnięcia zarzutów zawartych w odwołaniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 września 1999 roku, II UKN 96/99, OSNP z 2000 roku Nr 23, poz. 869). Zostały wydane przez niekwestionowanych specjalistów z zakresu schorzeń występujących u wnioskodawczyni, po uprzedniej analizie akt sprawy, przeprowadzeniu badań skarżącej i zapoznaniu się z dotyczącą jej osoby dokumentacją lekarską, w tym ze złożoną w toku postępowania sądowego. Z opinii jednoznacznie wynika, że wnioskodawczyni nie jest całkowicie niezdolna do pracy w gospodarstwie rolnym.

Odwołanie nie jest zasadne.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 roku, poz. 704, ze zmianami), renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki:

1) podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez wymagany okres, o którym mowa w ust. 2;

2) jest trwale lub okresowo całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym;

3) całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu lub w okresach, o których mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1 i 2, lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Art. 21 ust. 5 cytowanej ustawy stanowi, że za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym uważa się ubezpieczonego, który z powodu naruszenia sprawności organizmu utracił zdolność do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym. Stosowanie do art. 22 ust. 1 ustawy rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy przyznaje się, jako rentę stałą, jeżeli całkowita niezdolność ubezpieczonego do pracy w gospodarstwie rolnym jest trwała i nie orzeczono celowości przekwalifikowania zawodowego. W pozostałych przypadkach renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przysługuje, jako renta okresowa.

Kategoryczne brzmienie art. 21 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników wskazuje, iż przesłanki ustalenia prawa do renty rolniczej muszą zaistnieć kumulatywnie, brak chociażby jednej z nich eliminuje możliwość przyznania przedmiotowej renty.

Zgodnie z przepisem art. 107 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 roku, poz. 748, ze zmianami), w związku z art. 52 ust. 1 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie.

E. S. nie spełnia jednej z przesłanek ustalenia prawa do renty rolniczej, nie jest bowiem nadal osobą trwale lub okresowo całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym. Sam fakt występowania schorzeń nie decyduje o istnieniu niezdolności do pracy, a dopiero ocena, czy i w jakim zakresie powodują one niezdolność do pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 1 grudnia 2000 roku, II UKN 113/00, OSNP z 2002 roku, Nr 14, poz. 343).

Z opinii biegłych sądowych jednoznacznie wynika, że obecne u skarżącej schorzenia, jakkolwiek wymagają dalszego leczenia, to jednak nie powodują niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Sąd Okręgowy podziela stanowisko wyrażone w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2010 roku (II UK 111/2010, Lex nr 688684), że ochrona z art. 21 ust. 5 ustawy rolniczej obejmuje tylko całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym, a nie każdy mniejszy (niż całkowity) stopień tej niezdolności. Nie każdy więc gorszy stan zdrowia i sprawności psychofizycznej rolnika uzasadnia prawo do renty. Jeżeli ustawodawca w systemie rolniczym nie rozróżnił i nie daje ochrony rentowej w przypadku częściowej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, lecz tylko przy całkowitej, to oznacza to, że w ustaleniu takiego stopnia niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym chodzi o wyraźną granicę tej niezdolności - a więc o sytuację, gdy rolnik z powodu naruszenia sprawności organizmu nie może osobiście wykonywać pracy. Uzasadnia to tezę, że dopiero taki stopień (całkowitej) niezdolności do pracy wyznacza granicę w kwalifikacji rzeczywistej sprawności psychofizycznej ubezpieczonego do pracy w gospodarstwie rolnym. Nie obejmuje zatem sytuacji, gdy rolnik nie utracił w pełni możności wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym, czyli gdy wystąpiła utrata sprawności do pracy w stopniu mniejszym niż całkowita. Zatem gorszy stan zdrowotny może powodować ograniczenie zdolności do pracy, lecz nie osiągać całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

Z powyższych względów, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477¹⁴ § 1 k.p.c., Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE