UZASADNIENIE

Powódka Wojskowa Agencja Mieszkaniowa z siedzibą w W. wniosła o nakazanie pozwanym M. I. (2), M. I. (1), K. I., K. M. i D. I. (1) opuszczenia, opróżnienia i wydania powodowi lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w G. przy ul. (...), orzeczenie o uprawnieniu pozwanych do otrzymania lokalu socjalnego i zasądzenie od nich na rzecz powódki kosztów postępowania.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, że przedmiotowy lokal został przydzielony decyzją z dnia 3 marca 1995r. M. I. (2) – wdowie po ppor. rez. A. I.. Poza nią w lokalu zamieszkują syn M., synowa K. i wnukowie K. i D.. Jak wskazuje powódka pozwani nie wywiązywali się z obowiązku uiszczania opłat za lokal, doprowadzając do zadłużenia przekraczającego znacznie trzy pełne okresy płatności, które na dzień 30 listopada 2012r. wynosiło 40.263,48 zł. Powódka dochodziła od pozwanych ww. należności na drodze postępowania sądowego, lecz postępowania egzekucyjne okazały się bezskuteczne. Pismem z dnia 2 grudnia 2011r. wezwano pozwanych do ostatecznego uregulowania zadłużenia w nieprzekraczalnym terminie jednego miesiąca pod rygorem wypowiedzenia stosunku najmu i skierowania do sądu pozwu o eksmisję. Pozwani zwrócili się następnie do powódki o rozłożenie należności na sześć rat, w związku z czym strony zawarły umowę. Jednak z uwagi na niewywiązywanie się przez pozwanych z postanowień umowy i uprzednim wezwaniu ich do zapłaty, pismem z dnia 22 października 2012r. powódka wypowiedziała umowę o ratalnej spłacie należności ze skutkiem natychmiastowym. Nadto, pismem z dnia 2 lutego 2012r. powódka wypowiedziała pozwanym umowę najmu i wezwała pozwanych do opuszczenia, opróżnienia i wydania jej przedmiotowego lokalu w terminie 30 dni. Pozwani nie wywiązali się z powyższego obowiązku. Powódka oświadczyła, że poza pobieraniem emerytury przez M. I. (2), nie zna okoliczności uzasadniających przyznanie pozwanym lokalu socjalnego.

(pozew k. 3-5)

Pismem z dnia 11 czerwca 2013r. interwencję uboczną po stronie powodowej zgłosiła Gmina M. G., wnosząc o uwzględnienie powództwa, nie orzekanie o prawie do lokalu socjalnego oraz zasądzenie kosztów procesu.

(interwencja uboczna k. 92-93)

W odpowiedzi na pozew pozwani K. I., M. I. (2) i M. I. (1) wnieśli o odstąpienie od eksmisji. Pozwani podnieśli, że główny najemca lokalu M. I. (2) ma 92 lata i jest osobą bardzo schorowaną. Pozwana K. I. pracuje w szpitalu i zarabia ok. 1.200 zł netto, D. I. (1) jest uczniem III. klasy Liceum Ogólnokształcącego w S., natomiast M. I. (1) prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług ogólnobudowlanych, ze specjalnością blacharz – dekarz. Jak wskazują pozwani do powstania zaległości w opłatach za lokal doszło, ponieważ pozwany nie otrzymał zapłaty za wykonane prace budowlane. Jednak jak wyjaśniono, aktualnie sytuacja finansowa pozwanych stabilizuje się, pozwany ma nowe zlecenia i uiszcza bieżące należności czynszowe za przedmiotowy lokal.

(odpowiedź na pozew k. 109-111)

Pozwany D. I. (1) nie złożył wyjaśnień na piśmie ani też ustnie, nie stawił się na rozprawę ani też nie zażądał przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności.

Na rozprawie z dnia 3 października 2013r. powód cofnął pozew w stosunku do K. M. wraz ze zrzeczeniem się roszczenia. Postanowieniem z dnia 3 października 2013r. Sąd umorzył postępowanie w stosunku do K. M..

(protokół rozprawy z dnia 3 października 2012r. k. 135, postanowienie z dnia 3 października 2013r. k. 137)

Pismem z dnia 23 lutego 2015r. powód cofnął pozew wraz ze zrzeczeniem się roszczenia w stosunku do M. I. (2) z uwagi na jej zgon. Postanowieniem z dnia 6 marca 2015r. Sąd umorzył postępowanie w stosunku do M. I. (2).

(pismo powoda z dnia 23 lutego 2015r. k. 188, postanowienie z dnia 6 marca 2015r. k. 191)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją przydziału osobnej kwatery stałej nr(...) z dnia 3 marca 1995r. pozwanej M. I. (2) jako wdowie po ppor. A. I. została przydzielona kwatera stała w postaci lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku przy ul. (...) w G.. W dniu 19 stycznia 2015r. M. I. (2) zmarła. Aktualnie w przedmiotowym lokalu zamieszkują pozwani M. I. (1), K. I. oraz D. I. (1). Przedmiotowy lokal znajduje się w zasobach Wojskowej Agencji Mieszkaniowej z siedzibą w W..

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o decyzję z dnia 3 marca 1995r. k. 70)

Pozwani posiadali zaległości w zapłacie opłat czynszowych w wysokości znacznie przekraczającej należności za trzy pełne okresy płatności. Pismem z dnia 2 grudnia 2011r. powódka wezwała pozwanych do zapłaty zaległych opłat za używanie lokalu mieszkalnego i opłat pośrednich w wysokości 25.005,60 zł w terminie 30 dni z zagrożeniem, że bezskuteczny upływ tego terminu spowoduje wypowiedzenie najmu. Wezwanie zostało pozwanym doręczone w dniu 15 grudnia 2011r.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o: kartotekę lokalu za okres od 01-09-2012 do 30-11-2012 k. 13-14, kartotekę lokalu za okres od 01-11-2011- do 31-01-2012 k. 18-19, ostateczne wezwanie do zapłaty z dnia 2 grudnia 2011r. k. 23, dowód doręczenia k. 25-26)

Pismem z dnia 2 lutego 2012r. powódka wypowiedziała pozwanej M. I. (2) umowę najmu przedmiotowego lokalu z powodu zaległości w zapłacie należności czynszowych wynoszących na dzień 31 stycznia 2012r. 27.004,57 zł, na co składała się należność główna w kwocie 25.077,38 zł oraz odsetki w kwocie 1.927,19 zł. Jednocześnie powódka wezwała pozwanych do opuszczenia, opróżnienia i przekazania ww. lokalu powódce w nieprzekraczalnym terminie 30 dni od dnia doręczenia wypowiedzenia. Wypowiedzenie zostało pozwanym doręczone w dniu 8 lutego 2012r.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o: wypowiedzenie stosunku najmu z dnia 2 lutego 2015r. k. 15-17, dowód doręczenia k. 21-22)

Na mocy umowy z dnia 21 maja 2012r. – zawartej na wniosek pozwanych – powódka rozłożyła pozwanym zadłużenie na raty, jednak wobec nie wywiązywania się z obowiązku spłaty rat, pismem z dnia 22 października 2012r. powódka wypowiedziała im umowę ze skutkiem natychmiastowym.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o: wniosek pozwanych z dnia 21 maja 2012r. k. 39-40, umowę z dnia 21 maja 2012r. k. 37, pismo powódki z dnia 22 października 2012r. k. 34)

Pozwany M. I. (1) prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług ogólnobudowlanych z tytułu czego uzyskuje aktualnie dochód w wysokości 4.300 – 4.400 zł netto miesięcznie. Pozwana K. I. pracuje w Szpitalu Miejskim jako portier telefonista za wynagrodzeniem w wysokości ok. 1.100 – 1.250 zł netto miesięcznie. Pozwany D. I. (2) jest pełnoletni, nie pracuje i jest na utrzymaniu rodziców.

Pozwani prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. Na comiesięczne wydatki pozwanych składają się: opłaty za gaz (380 zł co 2 miesiące), opłaty za energię elektryczną (330 zł co 2 miesiące), opłaty za telewizję (179 zł), opłaty za wodę (800 zł rocznie), wydatki na zakup biletu miesięcznego (30 zł).

Pozwani nie są zarejestrowani jako bezrobotni w Powiatowym Urzędzie Pracy, nie otrzymują żadnej pomocy od instytucji opieki społecznej ani osób trzecich. Żadne z pozwanych nie ma ustalonego stopnia niepełnosprawności.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o: przesłuchanie pozwanej K. I. k. 135, przesłuchanie pozwanego M. I. (1) k. 135, zaświadczenie PUP z dnia 12 czerwca 2015r. k. 207, zaświadczenie MOPS z dnia 25 czerwca 2015r. k. 214)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny był w całości bezsporny pomiędzy stronami, a Sąd ustalił go na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez stronę powodową oraz wezwane do tego organy i instytucje oraz na podstawie dowodu z przesłuchania pozwanych M. I. (1) i K. I.. Wskazane powyżej dowody z dokumentów nie budzą wątpliwości co do swej prawdziwości oraz wiarygodności, a zatem brak było podstaw do odmowy im wiary i mocy dowodowej. P. w przypadku zeznań pozwanych Sąd nie doszukał się żadnych okoliczności, które wzbudzałyby wątpliwości co do ich wiarygodności i zgodności z prawdą. Wręcz przeciwnie, w ocenie Sądu, zeznania pozwanych były szczere, spójne, a nadto nie były kwestionowane przez stronę przeciwną.

Przechodząc do rozważań merytorycznych podnieść należy, że sporny lokal mieszkalny nr (...) przy ul. (...) w G. znajduje się w zasobach Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, toteż w niniejszej sprawie znajdują zastosowanie przepisy ustawy z dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jednolity Dz.U.2015.746). Jednocześnie z uwagi na treść art. 1a ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jednolity Dz.U.2014.150) nie znajdą zastosowania przepisy tej ustawy. Podstawę prawną żądania wydania przedmiotowego lokalu mieszkalnego stanowić będą przepisy art. 29a i 29b ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w zw. z art. 222 § 1 k.c. Zgodnie z treścią art. 29a ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej do osób innych niż żołnierze zawodowi, które zajmują lokale mieszkalne będące w zasobie mieszkaniowym i internatowym Agencji, w zakresie nieuregulowanym w ustawie mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny oraz ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101, z późn. zm.). Wedle przepisów art. 29b ust. 1 i 2 ww. ustawy osoby inne niż żołnierz zawodowy, które zamieszkują kwatery albo inne lokale mieszkalne, są obowiązane do ich opróżnienia w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia wezwania właściwego dyrektora oddziału regionalnego. Przepis art. 41 ust. 5 stosuje się odpowiednio. W przypadku nieopróżnienia lokalu mieszkalnego w ustalonym terminie, dyrektor oddziału regionalnego kieruje do sądu powszechnego pozew o opróżnienie lokalu mieszkalnego, a w przypadkach, o których mowa w art. 45 ust. 3, również o wezwanie gminy do udziału w postępowaniu. W myśl natomiast art. 222 § 1 k.c. właściciel może żądać od osoby, która włada jego rzeczą, aby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela prawo do władania rzeczą.

Rozpatrując zgłoszone żądanie eksmisji, w pierwszej kolejności należało poczynić ustalenia czy pozwanym aktualnie przysługuje tytuł prawny do spornego lokalu nr (...) położonego w budynku przy ul. (...) w G.. Bezsporne było, iż taki tytuł przysługiwał M. I. (2) na podstawie decyzji przydziału osobnej kwatery stałej nr (...)z dnia 3 marca 1995r. Powód twierdził, iż wypowiedział pozwanym umowę najmu z uwagi na znaczne zaległości czynszowe, czego zresztą pozwani nie kwestionowali. Należy zważyć, że zgodnie z przepisem art. 672 k.c. w zw. z art. 29a ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej jeżeli najemca dopuszcza się zwłoki z zapłatą czynszu co najmniej za dwa pełne okresy płatności, wynajmujący może najem wypowiedzieć bez zachowania terminów wypowiedzenia. Przepis art. 687 k.p.c. stanowi z kolei, że jeżeli najemca lokalu dopuszcza się zwłoki z zapłatą czynszu co najmniej za dwa pełne okresy płatności, a wynajmujący zamierza najem wypowiedzieć bez zachowania terminów wypowiedzenia, powinien on uprzedzić najemcę na piśmie, udzielając mu dodatkowego terminu miesięcznego do zapłaty zaległego czynszu.

W rozpoznawanej sprawie bezsporne było, że pozwani zalegali z zapłatą czynszu najmu za okresy znacznie dłuższe niż dwa pełne okresy płatności, co jednoznacznie wynika z przedłożonych dokumentów w postaci kartoteki finansowej przedmiotowego lokalu obrazującego narastanie zadłużenia z tytułu należności czynszowych w okresie od 1 listopada 2011r. do 31 stycznia 2012r. Z tego dokumentu wynika, iż na dzień poprzedzający złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy najmu zadłużenie pozwanych wynosiło 27.004,57 zł, na co składała się należność główna w kwocie 25.077,38 zł oraz odsetki w kwocie 1.927,19 zł, natomiast wysokość miesięcznego czynszu wynosiła w tym czasie kilkaset złotych. Ponadto, na podstawie zebranego materiału dowodowego stwierdzić można, że powódka dochowała trybu rozwiązania umowy najmu wskazanego w cytowanych powyżej przepisach. Przede wszystkim, pismem z dnia 2 grudnia 2011r. powódka wezwała pozwanych do zapłaty zaległych opłat za używanie lokalu mieszkalnego i opłat pośrednich w wysokości 25.005,60 zł w terminie 30 dni z zagrożeniem, że bezskuteczny upływ tego terminu spowoduje wypowiedzenie najmu. Wezwanie zostało pozwanym doręczone w dniu 15 grudnia 2011r. Wobec braku zapłaty zaległości w zakreślonym terminie, pismem z dnia 2 lutego 2012r. powódka wypowiedziała pozwanej M. I. (2) (która była stroną stosunku najmu) umowę najmu przedmiotowego lokalu z powodu zaległości w zapłacie należności czynszowych znacznie przekraczających trzy okresy płatności. Wypowiedzenie zostało pozwanym doręczone w dniu 8 lutego 2012r. W związku z powyższym uznać należało, że stosunek najmu zawarty pomiędzy powódką a M. I. (2) uległ rozwiązaniu wskutek skutecznie złożonego oświadczenia o wypowiedzeniu umowy. A zatem pozwani M. I. (1), K. I. oraz D. I. (1), którzy swoje uprawnienie do zamieszkiwania w spornym lokalu wywodzili od najemcy M. I. (2), również utracili tytuł prawny do zamieszkiwania w tym lokalu. Niewątpliwie zatem spełnione zostały wszystkie przesłanki orzeczenia eksmisji pozwanych na podstawie art. 222 § 1 k.c., albowiem po wypowiedzeniu umowy najmu pozwani nadal zajmują lokal znajdujący się w zasobach powodowej Wojskowej Agencji Mieszkaniowej z siedzibą w W., bez tytułu prawnego.

W ocenie Sądu nie sposób uznać, aby żądanie zgłoszone przez powódkę stanowiło nadużycie prawa. W orzecznictwie Sądu Najwyższego za utrwalony można uznać obecnie pogląd, zgodnie z którym możliwość nieuwzględnienia roszczenia windykacyjnego na podstawie art. 5 k.c. może mieć miejsce tylko w sytuacjach wyjątkowych. Oddalenie powództwa na podstawie art. 5 k.c. oznacza bowiem pozbawienie właściciela ochrony przysługującego mu prawa własności, którego ochrona jest zasadą konstytucyjną. Istotą prawa cywilnego jest strzeżenie praw podmiotowych, a zatem wszelkie rozstrzygnięcia prowadzące do redukcji bądź unicestwienia tych praw wymagają z jednej strony ostrożności, a z drugiej bardzo wnikliwego rozważenia wszystkich aspektów rozpoznawanego wypadku. Zasady współżycia społecznego w rozumieniu art. 5 k.c. są bowiem pojęciem pozostającym w nierozłącznym związku z całokształtem okoliczności danej sprawy i w takim całościowym ujęciu wyznaczają podstawy, granice i kierunki jej rozstrzygnięcia w wyjątkowych sytuacjach, które przepis ten ma na względzie. Dlatego dla zastosowania art. 5 k.c. konieczna jest ocena całokształtu szczególnych okoliczności danego wypadku w ścisłym powiązaniu nadużycia prawa z konkretnym stanem faktycznym (por. wyrok SN z dnia 22 listopada 1994 r., II CRN 127/94, LEX nr 82293). Oczywiście z możliwości jaką stwarza art. 5 k.c. można korzystać w zupełnie wyjątkowych wypadkach i z niezwykłą ostrożnością, gdyż oddalenie powództwa windykacyjnego oznacza odmówienie ochrony prawu własności. Nie sposób natomiast a priori przyjmować, że stosowanie art. 5 k.c. przy powództwie windykacyjnym jest niedopuszczalne. Nie można bowiem przewidzieć wszystkich sytuacji faktycznych i uwarunkowań prawnych jakie mogą wystąpić w określonej sprawie, które spowodują, że w konkretnych okolicznościach danej sprawy zastosowanie art. 5 k.c. będzie wyjątkowo dopuszczalne (por. wyrok SA w Poznaniu z dnia 3 listopada 2010 r., I ACa 578/10 LEX nr 756672) . Sąd Najwyższy również dopuszcza w wyjątkowych wypadkach możliwość oddalenia powództwa windykacyjnego na podstawie art. 5 k.c. (por. orzeczenie z dn. 10 grudnia 1993 r. I CRN 200/93, niepubl.). Niemniej – zdaniem Sądu orzekającego – brak jest jakichkolwiek podstaw, aby sytuację pozwanych uznać za szczególną czy wyjątkową, co prowadziłaby do oddalenia powództwa jako sprzecznego z zasadami współżycia społecznego. Jak wynika z zeznań pozwanych posiadają oni stały dochód pozwalający im na zaspokojenie wszystkich potrzeb egzystencjonalnych, są osobami zdrowymi, nie są w podeszłym wieku i posiadają zdolność do pracy. Niezależnie od powyższego należy wskazać, iż powódka nie egzekwowała swojego uprawnienia do odzyskania lokalu w sposób bezwzględny i niewykazujący zrozumienia dla ciężkiej sytuacji finansowej pozwanych, albowiem rozkładała zadłużenie na raty (także w toku niniejszego postępowania wyraziła wolę zawarcia ugody), jednak mimo tego pozwani nadal nie uregulowali zadłużenia. Postępowanie powoda należy ocenić niewątpliwie jako gest dobrej woli z jego strony, co również nie może pozostać bez wpływu na ocenę żądania pozwu z punktu widzenia jego zgodności z zasadami współżycia społecznego.

Sąd nie dopatrzył się również podstaw do ustalenia pozwanym prawa do lokalu socjalnego. Zgodnie z treścią przepisu art. 45 ust. 3 ustawy do opróżnienia lokalu mieszkalnego, miejsca w internacie albo kwatery internatowej przez:

1) kobietę w ciąży,

2) małoletniego,

3) osobę niepełnosprawną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.) lub ubezwłasnowolnioną,

4) obłożnie chorego - osobę, która dysponuje dokumentem urzędowym lub zaświadczeniem lekarskim stwierdzającym stan zdrowia, w którym chory bez narażenia życia lub zdrowia nie może prowadzić normalnej egzystencji, a w szczególności nie jest zdolny do podjęcia żadnej pracy, wydanym nie wcześniej niż miesiąc przed wykonywaniem przymusowego wykwaterowania,

5) emeryta i rencistę

- wraz z osobami wspólnie z nimi zamieszkującymi, nie wydaje się decyzji o opróżnieniu lokalu mieszkalnego, miejsca w internacie albo kwaterze internatowej. W takim przypadku dyrektor oddziału regionalnego kieruje do sądu powszechnego pozew o opróżnienie lokalu mieszkalnego, orzeczenie o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego, o wezwanie do udziału w postępowaniu gminy oraz zasądzenie odszkodowania.

Zważyć należy, iż pozwani nie spełniają żadnego z powyższych przesłanek. Wszyscy pozwani są bowiem osobami pełnoletnimi, zdrowymi, nie mają orzeczonego stopnia niepełnosprawności ani przyznanego prawa do renty czy emerytury. W konsekwencji Sąd orzekł, że pozwanym nie przysługuje prawo do lokalu socjalnego.

Wyrok w stosunku do D. I. (1) ma charakter zaoczny, gdyż pozwany nie złożył wyjaśnień w sprawie na piśmie ani też ustnie, nie stawił się na rozprawę ani też nie zażądał przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności. W konsekwencji za prawdziwe należało uznać twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych dotyczących pozwanego, gdyż nie budzą żadnych wątpliwości ani nie zostały one przytoczone w celu obejścia prawa.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 9 pkt. 1 i § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity Dz.U. z 2013 Nr 490) i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu obciążył tymi kosztami pozwanych, którzy przegrali niniejsze postępowanie w całości. W konsekwencji Sąd zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 320 zł z tytułu zwrotu kosztów procesu. Do niezbędnych kosztów do celowego dochodzenia roszczeń przez powoda Sąd zaliczył opłatę sądową od pozwu (200 zł) oraz wynagrodzenie fachowego pełnomocnika powoda – radcy prawnego w stawce minimalnej (120 zł).

Ponadto, na mocy art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 107 k.p.c. w zw. z § 9 pkt. 1 i § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu Sąd zasądził od pozwanych na rzecz interwenienta ubocznego Gminy M. G. kwotę 160 zł, na którą składa się opłata sądowa od interwencji (40 zł) oraz wynagrodzenie fachowego pełnomocnika interwenienta – radcy prawnego w stawce minimalnej (120 zł).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE