UZASADNIENIE

Powód S. B. złożył pozew przeciwko pozwanemu - swojemu synowi J. B., o obniżenie alimentów z kwoty po 800 zł do kwoty po 300 zł miesięcznie poczynając od wytoczenia powództwa czyli od 03 sierpnia 2015r. W uzasadnieniu wskazał, iż obecna wysokość alimentów została ustalona na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 13 marca 2014 r., sygn. akt X RC 2296/13. Od tamtego czasu sytuacja finansowa powoda uległa pogorszeniu. Nie posiada już żadnych oszczędności, zaś z uwagi na ukończone 60 lat oraz problemy zdrowotne (np. łuszczycowe zapalenie stawów) nie jest w stanie znaleźć żadnego zatrudnienia. W związku z powyższym dotychczasowa kwota alimentów przekracza jego możliwości, gdyż nie jest w stanie ponosić wydatków związanych nawet ze swoim własnym utrzymaniem. Z tego powodu w ocenie S. B. jego świadczenie alimentacyjne powinno zostać obniżone, zwłaszcza że jego była żona (będąca też matką pozwanego) dysponuje środkami pieniężnymi w kwocie 320.000 zł, stanowiącymi ich wspólny dorobek uzyskany w trakcie trwania małżeństwa.

Występująca w imieniu pozwanego J. B. jako jego pełnomocnik , matka B. B. wniosła o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu wskazała, iż potrzeby jej syna nie uległy zmniejszeniu i w dalszym ciągu zdany jest na pomoc finansową rodziców, tj. jej i powoda. B. B. zwróciła też uwagę, iż wymienione przez powoda problemy zdrowotne istniały już w dacie ostatniego orzekania o alimentach, jednak Sąd orzekający o alimentach w tamtym czasie uznał, iż nie powinny mieć one nadmiernego wpływu na kwotę świadczenia alimentacyjnego.

Pozwany J. B. na rozprawie w dniu 03 listopada 2015r. wniósł o oddalenie powództwa i wskazał, że jako uczeń Liceum jest niezdolny do samodzielnego utrzymania. Wskazał, ze w roku szkolnym 2015/2016 będzie przystępował do matury i zamierza studiować.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. B. (ur. (...)) jest synem S. B. i B. B.. Jego rodzice zawarli związek małżeński w dniu 20 lutego 1993 r., natomiast na mocy wyroku Sądu Okręgowego z dnia 13 marca 2014 r., sygn. akt X RC 2296/13 ich małżeństwo zostało rozwiązane poprzez rozwód.

Dowód:

skrócony odpis aktu małżeństwa k.6 w aktach sprawy X RC 2296/13

wyrok rozwodowy k. 109 w aktach sprawy X RC 2296/13

W dacie ostatniego orzekania o alimentach J. B. miał 17 lat i mieszkał wraz z matką B. B. w T.. Wraz z nimi zamieszkiwała babcia pozwanego od strony matki. Matka J. B. pracowała wówczas w aptece, uzyskując dochód w kwocie 1250 zł. Dodatkowym źródłem utrzymania rodziny była kwota 600 zł miesięcznie zasądzona od S. B. na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Gryficach z dnia 2 września 2013 r., sygn. akt III RC 236/13 tytułem zabezpieczenia alimentów. Pozwany realizował natomiast obowiązek szkolny, uczęszczając do I klasy Liceum w T.. Największym wydatkiem w budżecie domowym rodziny był koszt utrzymania wspólnego mieszkania, znajdującego się w obrębie nieruchomości, której współwłaścicielką była matka pozwanego. Koszt ten obejmował rachunki za gaz, tj. 500-600 zł miesięcznie w okresie zimowym i 60 zł miesięcznie w okresie letnim oraz opłaty za prąd 250-300 zł co dwa miesiące i za wodę – 250 zł-300 zł co dwa miesiące. Rodzina korzystała też z Internetu i telewizji, ponosząc opłaty w kwocie 100 zł miesięcznie. Większość powyższych opłat pokrywana była przez babcię J. B., natomiast jego matka partycypowała w ich ponoszeniu, przeznaczając na ten cel kwotę 200 zł miesięcznie. Innym stałym wydatkiem w budżecie domowym rodziny był koszt utrzymania małoletniego, który obejmował wyżywienie -600 zł miesięcznie, ubrania – 300 zł miesięcznie, materiały do szkoły – 600 zł, pozostałe wydatki szkolne (np. wycieczki) – 100 zł. Małoletni J. już wówczas miał problemy zdrowotne, gdyż cierpiał na zespół jelita drażliwego, co wymagało stosowania diety bezbiałkowej. Problemy zdrowotne pozwanego wymagały ponoszenia dodatkowych wydatków w kwocie 100 zł miesięcznie.

Dowód: przesłuchanie B. B. w charakterze strony nagranie od 00:29:10 do 00:59:00 w aktach sprawy X RC 2296/13

zaświadczenie o zarobkach k 49-50 w aktach sprawy X RC 2296/13

W tym samym czasie powód S. B. miał 59 lat i mieszkał w L.. Jedynym stałym źródłem jego utrzymania była praca zarobkowa w charakterze magazyniera-dostawcy, z której uzyskiwał dochód w kwocie 1700 zł miesięcznie. Ponadto dysponował kwotą 20.000 zł, którą wypłacił z konta matki pozwanego jeszcze w trakcie trwania małżeństwa (tj. w dniu 23.04.2014 r.) oraz sumą 110.310,59zł, którą podjął niedługo później (tj. w dniu 13.05.2013 r.). po zlikwidowaniu lokaty oszczędnościowej. Zgodnie z deklaracją powoda kwoty te uległy uszczupleniu i w chwili wydawania wyroku rozwodowego miał on posiadać jedynie 3.000 zł oszczędności. Najwyższym stałym wydatkiem powoda był koszt najmu zajmowanego przez niego pokoju, który wynosił 700 zł miesięcznie. S. B. realizował też swój obowiązek alimentacyjny na rzecz syna, przekazując mu kwotę 600 zł miesięcznie ustaloną na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Gryficach z dnia 2 września 2013 r., sygn. akt III RC 236/13 w przedmiocie zabezpieczenia.

Dowód: przesłuchanie S. B. w charakterze strony nagranie od 00:06:21 do 00:29:10 w aktach sprawy X RC 2296/13

Aktualnie J. B. ma 18 lat i nadal mieszka z matką B. B. i z babcią w T.. Matka pozwanego ma 50 lat, jest z zawodu ekonomistą , w dalszym ciągu pracuje w aptece, uzyskując dochód w kwocie 1515 zł netto. Jej syn kontynuuje realizację obowiązku szkolnego, uczęszczając do III klasy Liceum w T.. W związku z uzyskaną w ostatnim roku średnią ocen ( 5,1 ! ) przyznano mu stypendium Starosty Powiatu (...) w kwocie po 100 zł miesięcznie. Największym wydatkiem w budżecie domowym rodziny w dalszym ciągu pozostaje koszt utrzymania zajmowanego mieszkania, który obejmuje opłaty za energię elektryczną ok.250 zł co dwa miesiące, rachunki za gaz - 1400-1600 zł za dwa miesiące w okresie grzewczym i 300 zł co 2 miesiące poza tym sezonem. Rodzina ponosi też opłaty za wodę ok.250 zł za dwa miesiące i śmieci ok.400 zł rocznie oraz korzysta z telewizji, telefonu i Internetu, ponosząc z tego tytułu koszt ok. 96 zł miesięcznie. Poważnym wydatkiem w budżecie domowym rodziny jest też koszt utrzymania samego pozwanego, który uległ podwyższeniu w związku z podjęciem przez niego nauki w klasie maturalnej i zamiarem podjęcia studiów. Skutkuje to ponoszeniem dodatkowych wydatków na kształcenie, które obejmują m.in. koszt dodatkowych lekcji angielskiego – 30 zł tygodniowo. J. B. w dalszym ciągu leczy się z powodu stwierdzonych u niego dolegliwości układu pokarmowego, co wymaga ponoszenia wydatków na leki w kwocie 60-70 zł. Pozwany cierpi też na alergię, co powoduje konieczność zakupu lekarstw za kwotę 40 zł miesięcznie oraz dodatkowo różnego rodzaju leków doraźnych, których opakowanie kosztuje 20 zł. J. B. interesuje się komputeryzacją i informatyką i chciałby podjąć studia informatyczne. Obecnie zaś rozwija swoje zainteresowania w tym kierunku, poświęcając czas m.in. grom komputerowym. Nie jest jednak w stanie w pełni oddawać się swoim pasjom, gdyż jego matka nie jest w stanie tego finansować.

Dowód: przesłuchanie J. B. w charakterze strony k. 56

zeznania świadka B. B. k. 54

zaświadczenie o zarobkach B. B. k. 49-51

Obecnie S. B. ma 60 lat i nadal mieszka w L., gdzie wynajmuje pokój. Aktualnie jest bezrobotny i poszukuje zatrudnienia. Planuje przeprowadzić się do matki, mieszkającej w K., celem objęcia opieki nad nią za wynagrodzeniem w kwocie 1200 zł. Największym wydatkiem pozwanego pozostaje w dalszym ciągu opłata za najem pokoju w kwocie po 700 zł miesięcznie. Powód partycypuje też wraz z rodzeństwem w kosztach związanych z zatrudnianiem pielęgniarki opiekującej się obecnie jego matką (cierpiącą m.in. na schorzenia o podłożu neurologicznym), ponosząc wydatek w kwocie 400 zł. Sam powód również nie jest osobą zdrową i w dalszym ciągu cierpi na łuszczycowe zapalenie stawów, ponosząc z tego tytułu koszt zakupu lekarstw w kwocie ok. 200 zł miesięcznie. Powód realizuje też świadczenie alimentacyjne na rzecz syna, w ustalonej przez siebie wysokości 300 zł, gdyż twierdzi, że ustalona ostatnio kwota alimentów, tj. 800 zł przekracza jego możliwości płatnicze. Nie uczestniczy natomiast w żaden inny sposób jego życiu. Pozwany nie odbiera jego telefonów, czując do niego żal o kierowane pod swoim adresem obraźliwe epitety.

Dowód: przesłuchanie S. B. w charakterze strony k. 55

dokumentacja medyczna matki powoda k. 40-42

Sąd zważył, co następuje:

powództwo oparte o przepis art. 138 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego okazało się nieuzasadnione. Zgodnie z powołanym przepisem można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego w razie zmiany stosunków. Przez zmianę stosunków rozumie się istotne zwiększenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionych do alimentacji lub istotne zmniejszenie czy ustanie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji, wskutek czego ustalony wcześniej zakres świadczeń alimentacyjnych wymaga stosownego skorygowania.

Przepis kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zwerbalizowany w art. 133 § 1 określa przesłanki istnienia obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Z brzmienia przepisu wynika zatem jasno, że obowiązek alimentacyjny rodzica wobec dziecka trwa do czasu uzyskania przez dziecko zdolności do samodzielnego utrzymania. Jedną z okoliczności zwalniających rodzica z obowiązku alimentacyjnego jest fakt posiadania przez dziecko dochodów własnych, zezwalających na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

W zaistniałym stanie faktycznym Sąd rozważał zatem, czy od poprzedniego ustalenia alimentów nastąpiła istotna zmiana po którejkolwiek ze stron przemawiająca za uwzględnieniem żądania powoda. Należy przy tym dodać, że alimenty zostały zasądzone w wyroku rozwodowym wydanym 13 marca 2014r. przez Sąd Okręgowy w Szczecinie , który podlegał kontroli instancyjnej na skutek apelacji wywiedzionej przez S. B.. Wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 29 października 2014r. wydanym w sprawie I ACa 512/14 apelacja S. B. dotycząca wysokości alimentów została oddalona. ( karta 141 akt XRC 2296/13).

Zaledwie po upływie 10 miesięcy od tego orzeczenia powód wystąpił z pozwem w niniejszej sprawie.

W przedmiotowej sprawie po stronie S. B. Sąd dostrzegł zmiany w sytuacji finansowej, które jednak nie są na tyle istotne, żeby uzasadniały obniżenie świadczenia alimentacyjnego. W dacie ostatniego orzekania o alimentach powód utrzymywał się ze świadczonej przez siebie pracy zarobkowej, uzyskując dochód w kwocie 1700 zł, a ponadto z posiadanych oszczędności. Obecnie natomiast powód jest wprawdzie osobą bezrobotną, jednak planuje zamieszkać u matki celem przejęcia nad nią opieki, uzyskując z tego tytułu kwotę 1200 zł miesięcznie. Dodatkowo w najbliższym czasie, jak sam to wskazał w pozwie, ma otrzymać uprawnienia do zasiłku przedemerytalnego, co dodatkowo poprawi jego sytuację materialną. Niezależnie od powyższego, wprowadzając się do matki, powód nie będzie musiał ponosić tak wysokich jak obecnie wydatków na mieszkanie. Aktualnie wynajmuje pokój w L., ponosząc z tego tytułu wydatek w kwocie 700 zł miesięcznie, który stanowi obecnie najwyższą pozycję w jego budżecie domowym. Po wprowadzeniu do matki będzie musiał jedynie partycypować w kosztach utrzymania mieszkania, a nie jak dotąd ponosić opłatę z tytułu najmu, której głównym celem jest zapewnienie dochodu właścicielowi mieszkania.

Gdyby jednak okazało się, że plany powoda odnośnie zamieszkania u matki nie powiodą się, to i tak brak będzie podstaw do zmniejszenia kwoty świadczenia alimentacyjnego. Największymi stałymi wydatkami w budżecie domowym powoda są obecnie partycypacja w kosztach zatrudnienia pielęgniarki angażowanej przez jego siostrę do opieki nad matką oraz koszt najmu zajmowanego przez niego pokoju. Mimo iż wspieranie chorej matki jest sprawą ważną, to nie może ono prowadzić do zaniedbania obowiązku alimentacyjnego na rzecz syna, którego potrzeby powinny być zaspokajane w pierwszej kolejności. Dopiero w dalszej konieczności usprawiedliwionym będzie zaspokajanie potrzeb rodzica. W tym stanie rzeczy twierdzenia powoda, iż nie może zaprzestać wspierania matki, gdyż jego rodzeństwo złożyłoby przeciwko niemu pozew o alimenty nie zasługują na akceptację. Tym bardziej bezcelowym jest ponoszenie przez S. B. tak wysokich opłat za zajmowany pokój. Na podstawie treści jego zeznań można wywnioskować, iż nic nie łączy go z miejscowością, w której obecnie mieszka. Skoro zatem ma świadomość swojej trudnej sytuacji finansowej, to powinien zrezygnować z obecnego lokalu mieszkalnego i przenieść się do matki.

Niezależnie od powyższego powód posiada większe od deklarowanych przez siebie możliwości zarobkowe, gdyż z uwagi na sytuację rodzinną ma możność swobodnego przemieszczania się celem znalezienia zatrudnienia. W tej sytuacji gdyby nie udało mu się zrealizować planów w zakresie przejęcia opieki nad matką, to będzie mógł podjąć zatrudnienie w innej części kraju. Wykonywany przez powoda zawód magazyniera-dostawcy nie wymagał specjalnego wykształcenia, istotnym było jedynie doświadczenie zawodowe, a takowe powód posiada. S. B. jest z zawodu ślusarzem mechanikiem i winien czynić starania o zatrudnienie odpowiadające posiadanemu wykształceniu i umiejętnościom. Nie jest kompetencją Sadu ustalenie w niniejszej sprawie w jakim czasie i z jakiego tytułu powodowi udało się zgromadzić wysokie oszczędności ulokowane w banku jeszcze w czasie trwania małżeństwa. Jest to okoliczność bezsporna, że powód w 2013r. wybrał z konta 130 tysięcy złotych i jak przyznał w czasie przesłuchania ( karta 55 ) była to niska kwota przy zakresie jego wydatków. Sąd nie traci z pola widzenia wieku powoda ( 60 lat ) , ale godzi się zauważyć, ze decydując się na ojcostwo w wieku dojrzałym winien czynić wszystko, by zapewnić synowi bezpieczeństwo finansowe. Trudno zatem przyjąć, że oszczędności zgromadzone na lokacie powód wydał przez dwa lata bez zwrócenia uwagi na obciążający go obowiązek alimentacyjny. Jeśli zatem obecnie powód nie dysponuje majątkiem i nie ma możliwości zarobkowania to należy zdać pytanie z jakich środków finansowych pokrywa koszty opłaty mieszkania – 700 zł, koszty opiekunki matki – 400 zł i deklaruje 300 zł na rzecz pozwanego. ? Obecnie na rynku pracy panuje duże zapotrzebowanie na osoby zajmujące się wykonywaniem najprostszych prac fizycznych, ogrodniczych czy sprzątających . Ich niedobór powoduje, że w charakterze robotników zatrudniane są nawet osoby starsze. Nawet jeżeli ewentualna zaproponowana powodowi praca nie byłaby wykonywana w oparciu o formalną umowę, to i tak uzyskałby on możliwość dodatkowego dochodu, który mógłby przeznaczyć na realizację swoich zobowiązań alimentacyjnych wobec syna.

Na uwagę zasługuje też fakt, iż świadczone przez powoda alimenty stanowią jedyną formę jego uczestnictwa w życiu syna. Nie można jednak krytykować pozwanego, który odmawia utrzymywania z nim kontaktów, skoro został przez niego obrażony , nawet na tle stanu zdrowia. W tym stanie rzeczy powód niejako na własne życzenie doprowadził do pogorszenia stosunków z synem (wyzywając go m.in. od kretynów i obrzezanych Ż.).

Jeśli zaś chodzi o pozwanego J. B., to po jego stronie wystąpiły zmiany w zakresie wysokości kosztów utrzymania. Na pewno jednak nie pozwalają na obniżenie świadczenia alimentacyjnego, gdyż doszło do zwiększenia zakresu usprawiedliwionych jego potrzeb.

Obecnie pozwany pobiera naukę w maturalnej klasie liceum. Kształcenie J. B. wymaga ponoszenia zwiększonych nakładów celem pokrycia dodatkowych lekcji, które powinny mu umożliwić dostanie się na wymarzony kierunek studiów. W tym stanie rzeczy komputerowe zainteresowania pozwanego również zasługują na uwzględnienie jako te, które powinny być finansowane. Wspieranie nauki i zainteresowań z nią związanych stanowi jeden z zasadniczych celów świadczenia alimentacyjnego, które nie tylko ma przyczyniać się do bieżącego utrzymania osoby uprawnionej, ale też dopomóc jej w osiągnięciu samodzielności.

Niezależnie od powyższego pozwany w dalszym ciągu cierpi na schorzenia układu pokarmowego wymagające stosowania specjalnej diety i przyjmowania odpowiednich lekarstw. Ponoszenie przez matkę pozwanego nakładów na ochronę jego zdrowia (tj. zakup lekarstw, odpowiednia dieta) zasługuje na akceptację, gdyż konieczność dbałości o zdrowie stanowi jedną z najważniejszych potrzeb każdego człowieka. Na podkreślenie zasługuje fakt, że J. B. jest bardzo dobrym uczniem, osiągnął wysoką średnią ocen i uzyskał nawet niewielkie wsparcie finansowe w formie 100 –złotowego stypendium Starosty (...). Taka postawa młodego człowieka zasługuje na szczególne wsparcie i promowanie dążenia do zdobycia wykształcenia , ułatwiającego mu podjecie pracy w przyszłości.

Pozwany na swoje utrzymanie dysponuje alimentami od ojca, stypendium oraz świadczeniami ze strony matki. B. B. zapewnia synowi mieszkanie, ogrzewanie, wyżywienie. Nie realizuje już swego obowiązku alimentacyjnego poprzez osobiste starania o jego wychowanie, ale nadal do zakresu jej zadań należy troska o zapewnienie synowi leczenia, przygotowania zgodnego z wymaganiami diety wyżywienia i reagowania na zgłaszane bieżące potrzeby syna. Jako osoba zajmująca się na bieżąco potrzebami syna jest ona najlepiej zorientowana w zakresie jego usprawiedliwionych potrzeb. Sąd podziela jej stanowisko i uznaje, że miesięczny koszt utrzymania dorosłego, uczącego się syna wynosi co najmniej 1600 zł . Ponieważ jednak jego matka świadczy swój obowiązek alimentacyjny poprzez codzienne starania i troskę Sąd uznał, iż jej wkład finansowy w utrzymanie syna powinien być odpowiednio niższy.

W tym stanie rzeczy Sąd uznał, iż świadcząc alimenty w dotychczasowej wysokości 800 zł, pozwany spełni swój obowiązek alimentacyjny w granicach swoich możliwości finansowych i będzie to adekwatne do potrzeb uprawnionego do alimentacji.

Powyższe ustalenia i rozważania doprowadziły do oddalenia powództwa o obniżenie alimentów.

Na podstawie art. 98 § 1 kpc Sąd zasądził od powoda jako od strony przegrywającej zwrot kosztów zastępstwa procesowego na rzecz pozwanego w wysokości ustalonej w § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz. U 2013 poz. 461, zm. Dz. U 2015 poz. 616 ).

Irena Sachajska-Krzyśka

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE