UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 05.03.2015r. Nr (...) organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. stwierdził, że stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującą płatnika składek: (...) w roku składkowym obejmującym okres rozliczeniowy od dnia 01.04.2013r. do dnia 31.03.2014r., podwyższa się o 50 %.

W drugiej decyzji z tej samej daty nr (...) organ rentowy stwierdził, że stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującą ww. płatnika składek, w roku składkowym obejmującym okres rozliczeniowy od dnia 01.04.2014r. do dnia 31.03.2015r., podwyższa się o 50 %.

W uzasadnieniach obu powyższych decyzji organ rentowy wskazał, iż w dniu 27.02.2015r. płatnik składek złożył korektę dokumentu (...) za lata 2012 i 2013 zmieniając liczbę zatrudnionych w warunkach zagrożenia w dokumencie za 2012r. z 0 na 6, a w dokumencie za 2013r. z 20 na 37. Z tego względu została przeliczona stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe na okres jak podano w powołanych decyzjach i przyjęta została nowa wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe za okres od dnia 01.04.2013r. do dnia 31.03.2014r. – 2,80%, gdy wcześniej płatnik składek miał ustaloną stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe 2,60% oraz za okres od dnia 01.04.2014r. do dnia 31.03.2015r. – 3,00%, gdy wcześniej płatnik miał ustaloną stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe 2,60%.

Wobec zaniżenia stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe za okresy składkowe podane powyżej organ rentowy na podstawie art.34 ust.1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe podwyższył o 50%, czyli do wysokości odpowiednio 4,20% i 4,50%.

W odwołaniach od tych decyzji płatnik składek – odwołująca (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. wniosła o zmianę tych decyzji i uznanie, że stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe w okresach składkowych wynikających z powołanych decyzji nie powinna zostać podwyższona o 50%. Odwołująca wniosła również o zasądzenie od organu rentowego na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego wskazując, iż wartość przedmiotu sporu wynosi: w sprawie odwołania od decyzji Nr (...) – 55.232,99 zł i w sprawie odwołania od decyzji nr (...) – 52.517,71 zł.

W uzasadnieniu swojego stanowiska odwołująca wskazała, iż dokonując korekty informacji (...) za lata 2012 i 2013 przekazała prawidłowe i zgodne ze stanem faktycznym dane – tym samym w dniu złożenia korekty informacji (...) stopa procentowa opłacana przez płatnika składek była prawidłowa i brak jest jakichkolwiek podstaw do twierdzenia, że była zaniżona. Nie występowała też w tym okresie zaległość z tytułu składki wypadkowej. Stwierdzenie, czy dane zawarte w informacji (...) są prawdziwe, jest możliwe tylko i wyłącznie przez porównanie tych danych ze stanem faktycznym, a nie z historycznymi danymi, przekazanymi we wcześniejszych wersjach informacji (...). Dopiero w sytuacji stwierdzenia rozbieżności pomiędzy zadeklarowanymi danymi, a stanem faktycznym można byłoby rozważyć nałożenie sankcji. Jednak taka sytuacja nie występuje w niniejszej sprawie. Dokonując bowiem korekt informacji (...) płatnik składek opierał się na wytycznych ZUS, z których wynika, iż dane do wypełnienia informacji (...) dotyczące liczby osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia należy czerpać ze sprawozdania o warunkach pracy Z-10. W sprawozdaniu tym płatnik wykazał odpowiednio w 2012r. – 6 osób i w 2013r. – 37 osób. Wcześniej, wypełniając informacje (...) płatnik składek opierał się na przeprowadzonych pomiarach środowiska pracy, które następnie służyły mu do wyliczenia właściwej liczby osób pracujących w warunkach zagrożenia. Nadto jak wynika z orzeczeń Sądu Najwyższego, przepis art.34 ust.1 ustawy wypadkowej należy stosować tylko w wyniku zawinionego działania płatnika składek, czyli takiego, za które ponosi on odpowiedzialność, przy czym w ocenie płatnika nie powinien on mieć zastosowania w sytuacji, gdy płatnik sam, we własnym zakresie dokonał stosownej korekty bez przymusu.

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko. Organ rentowy dodał, iż wypełniając druk (...) płatnik składek ustalając liczbę osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia winien wziąć pod uwagę wyłącznie pracowników, to jest osoby pozostające w stosunku pracy, przy czym dane pracownika uwzględnia się w tej liczbie tylko jeden raz. Przy ustalaniu liczny zatrudnionych stosuje się zasady obowiązujące przy wypełnianiu działu (...) sprawozdania o warunkach pracy.

Sąd połączył sprawy do wspólnego rozpoznania.

Sąd ustalił co następuje:

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. zajmuje się utrzymaniem ruchu zakładów pracy i czyszczeniem technicznym.

Za lata 2012 i 2013 odwołująca złożyła w organie rentowym dokumenty (...) dla potrzeb ustalenia składki wypadkowej, w których wykazała kolejno 0 i 20 osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia.

Dokumentu te zostały wypełnione w oparciu o informacje sporządzone przez pracowników odwołującej zatrudnionych na stanowiskach specjalistów do spraw BHP, którzy liczbę zatrudnionych osób w warunkach zagrożenia ustalali na podstawie oceny ryzyka zawodowego oraz wyników badań środowiskowych.

Jednocześnie odwołująca wypełniła druki Z-10 dla potrzeb Głównego Urzędu Statystycznego, w których wykazała: odnośnie 2012r. - 6 osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia, a odnośnie 2013r. - zdublowaną liczbę pracowników, to jest 17 pracowników jako pracujących w hałasie oraz tych samych 17 pracowników jako pracujących w pyłach przemysłowych, a dodatkowo 3 pracowników pracujących w narażeniu na substancje chemiczne, łącznie 37 osób.

W styczniu 2015r. u odwołującej został przeprowadzony audyt, wskutek którego ustalono, iż liczba zatrudnionych osób w warunkach zagrożenia winna być podana w oparciu o dane z druków Z-10 jw. Stąd w dniu 27.02.2015r. odwołująca złożyła w organie rentowym korekty dokumentów (...) za lata 2012 i 2013 podając w nich kolejno 6 i następnie 37 osób pracujących w warunkach zagrożenia.

Słuchana w charakterze świadka T. Ś., która zatrudniona jest w odwołującej Spółce od 2000r. początkowo na stanowisku specjalisty do spraw płac, a następnie specjalisty do spraw administracyjnych i do której obowiązków należało wypełnianie druku (...) i wysyłanie go drogą elektroniczną do organu rentowego zeznała, iż wypełniając druki (...) liczbę osób pracujących w warunkach zagrożenia ustalała na podstawie danych otrzymywanych od pracownika BHP. Za 2012r. pierwotnie wskazała liczbę 0, przy czym nie wiedziała, że istnieje druk Z-10 i że podano tam liczbę 6. Za 2013r. wskazała 20 osób pracujących w warunkach zagrożenia przyjmując, iż ten sam pracownik nie może być liczony podwójnie w zależności od czynników zagrożenia. Dodała, iż nadal ma wątpliwości, jaka liczba pracowników powinna być podana w dokumencie (...), a mianowicie – czy 37 pracowników, to jest pracownicy liczeni podwójnie, czy też faktyczna liczba pracowników pracujących w warunkach zagrożenia, czyli 20. Z uwagi na niepewność co do interpretacji druku Z-10 odnośnie tego, które z tych danych należy podać, w korekcie dokumentu (...) za 2013r. podała 37, a nie 20 osób jak pierwotnie.

Z zeznań świadka S. G., która od sierpnia 2013r. zatrudniona jest w odwołującej Spółce na stanowisku specjalisty do spraw BHP wynika, iż dane do wypełnienia druku Z-10 za 2013r. czerpała ona z pomiarów, jakie wykonała odwołująca Spółka odnośnie 3 pracowników, a w przypadku 17 pracowników pomiarów takich dokonał klient odwołującej Spółki. Pomiary klienta dla tych 17 pracowników były zawyżone, bowiem w 2015r. świadek sama dokonała pomiarów i ustaliła, że pracownicy odwołującej nie wykonują pracy w warunkach zagrożenia, bo nie są narażeni na czynniki szkodliwe przez całą dniówkę jak pracownicy firm zlecających – linii produkcyjnych. Pracują tylko na wezwanie klienta, kiedy zachodzi potrzeba wyczyszczenia, posprzątania.

/ dowód z: akt organu rentowego, dokumentacji przedłożonej przez odwołującą, a mianowicie druków Z-10 i sprawozdań z badań w środowisku pracy, zeznań świadków A. G., S. G., D. S. i T. Ś. /

Sąd zważył, co następuje:

(...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. zasługują na uwzględnienie.

Zgodnie z art.28 ust.2 ustawy z dnia 30.10.2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t. j. Dz.U. z 2015r. poz. 1242) zwanej dalej ustawą stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe dla płatnika składek zgłaszającego do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych ustala Zakład jako iloczyn stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe określonej dla grupy działalności, do której należy płatnik składek i wskaźnika korygującego ustalonego dla płatnika składek, z zastrzeżeniem art.33.

Stosownie do art. 34 ust.1 ustawy jeżeli płatnik składek nie przekaże danych lub przekaże nieprawdziwe dane, o których mowa w art. 31, co spowoduje zaniżenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, Zakład ustala, w drodze decyzji, stopę procentową składki na cały rok składkowy w wysokości 150 % stopy procentowej ustalonej na podstawie prawidłowych danych. Płatnik składek zobowiązany jest opłacić zaległe składki wraz z odsetkami za zwłokę.

Jeżeli płatnik składek nie przekaże danych lub przekaże nieprawdziwe dane, o których mowa w art. 31, co spowoduje zawyżenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, Zakład ustala stopę procentową składki na cały rok składkowy w wysokości stopy procentowej ustalonej na podstawie prawidłowych danych - art.34 ust.2 ustawy.

Zgodnie z ust.4 omawianego przepisu w przypadku, o którym mowa w ust. 1 i 2, płatnik składek zobowiązany jest złożyć brakującą informację lub dokonać korekty nieprawidłowej informacji.

Po myśli art. 31 ust. 3 ustawy kategorię ryzyka dla płatnika składek ustala się w zależności od ryzyka określonego wskaźnikami częstości:

1)poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem;

3) zatrudnionych w warunkach zagrożenia.

Zgodnie z ust 6 dane, o których mowa w ust. 3, płatnik składek przekazuje do dnia 31 stycznia danego roku za poprzedni rok kalendarzowy w informacji zawierającej w szczególności:

1)dane identyfikacyjne płatnika składek, określone w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych;

2)rodzaj działalności według (...);

3)liczbę ubezpieczonych zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego;

4)adres płatnika składek.

W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości we własnym zakresie lub otrzymania zawiadomienia o stwierdzeniu nieprawidłowości przez Zakład, płatnik składek jest zobowiązany do złożenia korekty informacji, o której mowa w ust. 6 w ciągu 7 dni (ust.10)

Kwestia sporna dotyczyła ustalenia, czy w przedmiotowej sprawie zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 34 ust. 1 powołanej wyżej ustawy, uzasadniające podwyższenie odwołującej Spółce stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe o 50% za lata składkowe podane w decyzjach zaskarżonych z dnia 05.03.2015r.

Z literalnego brzmienia przytoczonego przepisu wynika, że przesłankami koniecznymi do podwyższenia stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe o 50% jest nie przekazanie lub przekazanie nieprawdziwych danych, o których mowa w art.31 ustawy, co spowoduje zaniżenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe.

Sankcja wynikająca z tego przepisu, jak wynika z utrwalonego w tym zakresie orzecznictwa sądowego, nie znajduje zastosowania w każdej sytuacji nieprawdziwego podania wymaganych informacji, ale tylko wówczas, gdy nieprawidłowe jej ustalenie jest konsekwencją zachowań zawinionych płatnika lub osób, za które ponosi odpowiedzialność.

Odprowadzenie składki w zaniżonej wysokości nie prowadzi automatycznie do nałożenia przez ZUS na płatnika składek, sankcji przewidzianej w art. 34 ust. 1 ustawy. Nie można abstrahować od przyczyn i okoliczności, z powodu których jednostka wadliwie przekazała informacje. Decyzja o zastosowaniu tego uregulowania musi być podejmowana indywidualnie, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności, których dopiero łączna ocena może doprowadzić do konkluzji, że w tej konkretnej sprawie wymierzenie składki wypadkowej podwyższonej było zgodne lub nie do pogodzenia z normą prawną zawartą w powołanym przepisie i oceniane także przez pryzmat zaufania jednostki do państwa i stanowionego przez to państwo prawa ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie w z dnia 18.06.2014r. AUa 136/14 LEX nr 1489146, wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 18.11.2015r. III AUa 701/15 ).

W ocenie Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na przyjęcie, iż w sprawie zostały spełnione przesłanki z art.34 ust.1 ustawy uzasadniające zastosowanie względem odwołującej Spółki podwyższonej stopy procentowej składki wypadkowej za lata składkowe wynikające z decyzji zaskarżonych.

Odnosząc się do decyzji zaskarżonej nr (...) dotyczącej okresu składkowego od dnia 01.04.2014r do dnia 31.03.2015r. należy zauważyć, iż odwołująca Spółka pierwotnie w druku (...) za 2013r. wykazała 20 osób pracujących w warunkach zagrożenia, a więc liczbę faktycznie zatrudnionych u niej pracowników mających wykonywać pracę w warunkach zagrożenia, a następnie w korekcie dokumentu (...) z dnia 27.02.2015r. dokonała zmiany w zakresie liczby pracowników zatrudnionych w warunkach zagrożenia – podając 37 pracowników, czyli podwojoną liczbę pracowników z uwagi na czynniki zagrożenia. Rozbieżności w zakresie podanych kolejno w dokumentach (...) danych nie były następstwem zawinionego działania odwołującej, lecz wynikały z przyjęcia odmiennych kryteriów ustalania liczby ubezpieczonych pracujących w warunkach zagrożenia. Jak wskazała świadek T. Ś., która w odwołującej Spółce zajmowała się wypełnianiem dokumentów (...), zmiana danych w zakresie jw. wiązała się z wątpliwościami, co do interpretacji druku Z-10, a mianowicie, czy należy wykazać pracowników liczonych podwójnie ze względu na czynniki zagrożenia, czy też ich faktyczną liczbę.

Nadto zauważyć należy, iż jak wskazał organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie, ustalając liczbę osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia bierze się pod uwagę wyłącznie pracowników, czyli osoby pozostające w stosunku pracy i dane pracownika uwzględnia się w tej liczbie tylko jeden raz. Zatem skoro odwołująca Spółka w pierwotnym dokumencie (...) wskazała jako liczbę ubezpieczonych 20 osób, a więc liczbę rzeczywiście zatrudnionych u niej pracowników ( a nie ich liczbę podwojoną – jak w późniejszej korekcie dokumentu (...) ), to dane te podała w sposób zgodny z regułami jw. Nie sposób w takiej sytuacji przyjąć, iż odwołująca Spółka przekazała nieprawdziwe dane, co spowodowało zaniżenie składki na ubezpieczenie wypadkowe, w rozumieniu art.34 ust.1 ustawy. Z kolei podanie w korekcie dokumentu (...) z lutego 2015r. podwojonej liczby pracowników ze względu na czynniki zagrożenia, a więc ustalenie tej liczby w sposób niezgodny z regułami jw., co w konsekwencji spowodowało podwyższenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, także nie spełnia dyspozycji przepisu art.34 ust.1 ustawy, co uzasadniałoby zastosowanie sankcji w nim przyjętej. W takiej sytuacji bowiem będzie miał zastosowanie art.34 ust.2 ustawy.

Niezależnie od powyższego wskazać również należy, iż jak wynika z zeznań świadka S. G., odwołująca Spółka w dokumencie (...) za 2013r. ( tak w dokumencie pierwotnym jak i w jego korekcie ) ostatecznie bezzasadnie uwzględniła 17 pracowników, którzy wykonywali pracę na rzecz klienta odwołującej Spółki, jako pracujących w warunkach zagrożenia, gdy z przeprowadzonych przez świadka pomiarów wynika, iż ww. pracownicy nie wykonywali pracy w warunkach zagrożenia, bo nie byli narażeni na czynniki szkodliwe przez całą dniówkę, jak pracownicy firm zlecających – linii produkcyjnych. Zatem nie powinni być uwzględnieni w dokumentach (...) składanych do organu rentowego. Skoro jednak odwołująca Spółka w dokumentach (...) za 2013r. pracowników takich uwzględniła ( początkowo w liczbie pojedynczej, a następnie podwojonej ) jako osoby pracujące w warunkach zagrożenia, to okoliczność ta spowodowała ustalenie przez organ rentowy od początku stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe w zawyżonej wysokości.

Odnosząc się do kolejnej decyzji zaskarżonej nr (...)r. wydanej w dniu 05.03.2015r., to zdaniem Sądu nieprawidłowo podwyższyła ona płatnikowi składek - odwołującej Spółce, o 50% stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe za okres od dnia 01.04.2013r. do dnia 31.03.2014r., a więc za poprzedni okres składkowy, gdy przepisy powołanej na wstępie ustawy nie przewidują ustalania stopy procentowej za lata ubiegłe.

Sąd orzekający w niniejszej sprawie podzielił w tym zakresie stanowisko prezentowane w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14.05.2013r. III AUa 1389/12 (LEX nr 1324689).

Sąd Apelacyjny w Katowicach wskazał na treść z art.27 omawianej ustawy, zgodnie z którym stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe ustala się na rok składkowy, który z kolei w art. 2 pkt. 8 ustawy został zdefiniowany jako okres obowiązywania stopy procentowej składek na ubezpieczenie wypadkowe należnych za okres od dnia 1 kwietnia danego roku do dnia 31 marca następnego roku. Nadto Sąd Apelacyjny zwrócił uwagę na treść art. 32 ustawy, w którym przewidziano, iż o wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującej w danym roku składkowym Zakład zawiadamia płatnika składek, o którym mowa w art. 28 ust. 2, nie później niż do dnia 20 kwietnia danego roku, z wyłączeniem przypadków określonych w art. 33 ust. 1 i 2. Tak ustalony termin pozwala płatnikowi składek na opłacenie składki w zindywidualizowanej wysokości w terminach ustawowych.

Podobnie stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 17.12.2013r. sygn. III AUa 341/13 (LEX nr 1487619), w którym wskazał, iż „niedopuszczalne jest podwyższenie przez ZUS stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe za poprzedni rok składkowy po jego upływie (w trakcie kolejnego roku składkowego)”.

W konsekwencji powyższego Sąd uznał, iż w przedmiotowej sprawie nie zaistniały przesłanki uzasadniające podwyższenie stopy procentowej składek na ubezpieczenie wypadkowe o 50% dla odwołującej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. i stąd z mocy art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. w pkt 1 wyroku zmienił zaskarżone decyzje w ten sposób, iż uchylił obowiązek podwyższenia o 50% stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującej odwołującą w okresie od dnia 01.04.2013r. do dnia 31.03.2015r.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i § 6, pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( tj. Dz.U.2013, poz.461 ), to jest wyliczył je od wartości przedmiotu sporu ( 2 x 3.600 zł ).

W świetle ukształtowanego stanowiska judykatury w sprawie, w której wniesiono odwołanie od decyzji organu rentowego określającej wymiar składek, wynagrodzenie pełnomocnika procesowego powinno być ustalone na podstawie § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r., a więc uzależnione od wartości przedmiotu sporu ( por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 12.11.2012r. III AUz 290/12 ). Stanowisko to w ocenie Sądu będzie miało odpowiednie zastosowanie w niniejszej sprawie, gdy dotyczyła ona stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe.

(-) SSO Grzegorz Tyrka

Przewodniczący:	SSO Grzegorz Tyrka
Protokolant:	Iwona Sławińska

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE