UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4 sierpnia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w T. odmówił M. C. prawa do emerytury z uwagi na brak wymaganego stażu 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

W dniu 7 września 2015 roku pełnomocnik M. C. wniósł odwołanie od powyższej decyzji. W odwołaniu wniósł o zmianę decyzji przez przyznanie wnioskodawcy prawa do emerytury i zaliczenie do okresu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia: od dnia 16 września 1976 roku do dnia 1 stycznia 1999 roku
w Przedsiębiorstwie (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W. Oddział w B. i zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. Podniósł, że wnioskodawca wykonywał w spornym okresie prace polegające na montażu konstrukcji metalowych na wysokości (załącznik nr 1 wykaz A, dział V poz. 5 rozporządzenia).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca M. C., urodzony (...), złożył w dniu 20 lipca 2015 roku wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 akt emerytalnych)

M. C. na dzień 1 stycznia 1999 roku legitymuje się okresem ubezpieczenia
w łącznym rozmiarze 25 lat 1 miesiąc i 2 dni w tym 24 lata 11 miesięcy i 20 dni okresów składkowych oraz 1 miesiąc i 12 dni okresów nie składkowych. Do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy żadnego okresu zatrudnienia.

(dowód: decyzja z dnia 17 listopada 2014 roku k. 25 akt emerytalnych, odpowiedź na odwołanie k. 7-8akt)

M. C. w spornym okresie od dnia 16 września 1976 roku do dnia
1 stycznia 1999 roku był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...)
w W. Oddział w B., którego następcą prawnym było Przedsiębiorstwo (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. Oddział w B. a obecnie jest (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R..

Wnioskodawca pracował tam na stanowisku:

- montera-ślusarza -od 16 września 1976 roku do 30 września 1979 roku;

- blacharza-montera izolacji termicznej - od 1 października 1979 roku do 30 czerwca 1985 roku;

- montera ścian osłonowych – od 1 lipca 1985 roku do 30 sierpnia 1991 roku.

(dowód: zaświadczenie k,6, umowa o prace z dnia 16 września 1976 roku i z dnia 1 października 1976 roku, wnioski z dnia 1 lutego 1979 roku i z dnia 28 września 1979 roku w aktach osobowych, angaże z dnia 1 października 1980 roku, z dnia 9 sierpnia 1983 roku, z dnia 5 grudnia 1985 roku w aktach osobowych )

Przedsiębiorstwo (...) zajmowało się wykonywaniem usług budowlanych na rzecz różnych firm. Wnioskodawca w spornym okresie najdłużej pracował przy budowie Elektrowni (...). Po za tym pracował na budowach w P., w O. i T..

(dowód: zeznania świadka R. K. protokół rozprawy z dnia 14 stycznia 2016 roku 13 minuta 51 sekunda - 24 minuta 25 sekunda, zeznania świadka J. P. protokół rozprawy z dnia 14 stycznia 2016 roku 3 minuta 59 sekunda - 13 minuta 51 sekunda, zeznania P. M. protokół rozprawy z dnia 10 maja 2016 roku 1 minuta 6 sekunda- 23 minuta 53 sekunda zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 10 maja 2016 roku 13 minuta 51 sekunda-23 minuta 53 sekunda)

W angażach stanowiska pracy wnioskodawcy były określane jako: monter - ślusarz, blacharz - monter, monter izolacji termicznej, monter ścian osłonowych.

(dowód: angaże z dnia 1 października 1980 roku, z dnia 9 sierpnia 1983 roku, z dnia 5 grudnia 1985 roku w aktach osobowych)

W okresie zatrudnienia w macierzystym zakładzie pracy w Przedsiębiorstwie (...) od 16 września 1976 roku do 31 grudnia 1998 roku, z wyłączeniem okresów pracy na budowach eksportowych, do stałych obowiązków wnioskodawcy należało wykonywanie na wysokości prac termoizolacyjnych urządzeń i instalacji technologicznych elektrowni (tj. bloki, rurociągi, kotły energetyczne).

Prace termoizolacyjne bloków energetycznych polegały na przybiciu do ściany bloku blachy za pomocą pistoletu, następnie położeniu na blachę wełny mineralnej i przymocowaniu kolejnej warstwy blachy przy pomocy wkrętów. Bloki energetyczne miały wysokość do 116 metrów.

Tożsame prace wnioskodawca wykonywał przy wykonywaniu prac termoizolacyjnych kotłów energetycznych i rurociągów. Kocioł energetyczny zbudowany jest z kilku tysięcy zespawanych ze sobą cienkich rur wysokoprężnych o średnicy 5 cm wypełnionych wodą. Ściany kotła były ocieplane celem utrzymywania stałej temperatury. Kotły energetyczne miały wysokość od 102 do 150 metrów. Kotły były okładane wełną mineralna od wysokości 5 metrów nad poziomem ziemi, a następnie zamykane płaszczem z blachy, który był nitowany. Od wysokości 75 metrów w górę kotły były okładane wyłącznie blachą.

(dowód: protokoły Komisji Kwalifikacyjnych nr (...) z dnia 28 września 1979 roku i nr (...) z dnia 29 stycznia 1985 roku w aktach osobowych, wniosek z dnia 28 września 1979 roku w aktach osobowych, zeznania świadka R. K. protokół rozprawy z dnia 14 stycznia 2016 roku 13 minuta 51 sekunda - 24 minuta 25 sekunda, zeznania świadka J. P. protokół rozprawy z dnia 14 stycznia 2016 roku 3 minuta 59 sekunda - 13 minuta 51 sekunda, zeznania P. M. protokół rozprawy z dnia 10 maja 2016r.1 minuta 6 sekunda- 23 minuta 53 sekunda, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 10 maja 2016r.13 minuta 51 sekunda-23 minuta 53 sekunda)

Wnioskodawca w następujących okresach pracował na budowach eksportowych:

- od 12 sierpnia 1983 roku do 29 sierpnia 1985 roku na budowie G. w RFN na stanowisku blacharza;

- od 20 września 1988 roku do 31 maja 1989 roku na budowie H. w RFN na stanowisku blacharza;

- od 20 września 1990 roku do 30 listopada 1990 roku;

- od 31 sierpnia 1991 roku do 5 lutego 1994 roku na budowie B. L. w Niemczech na stanowisku blacharza;

-od 24 kwietnia 1995 roku do 4 grudnia 1995 roku na budowie P./P. w Malezji na stanowisku blacharz warsztatowa;

- od 7 kwietnia 1997 roku do 15 października 1997 roku w Niemczech na stanowisku izolarz-blacharz;

W okresie pracy na budowie eksportowej w RFN od 12 sierpnia 1983 roku do 29 sierpnia 1985roku oraz od 20 września 1988 roku do 31 maja 1989 roku wnioskodawca pracował w elektrowni przy montażu izolacji i ścian osłonowych na kotłach energetycznych. Do jego stałych obowiązków należało obłożenie kotła energetycznego wełną mineralną, a następnie zamontowanie za pomocą wkrętów blachy osłonowej. Kocioł miał wysokość do 150 metrów i szerokość 20metrów na 30 metrów. Pracował tak stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, innych prac nie wykonywał.

W okresie pracy na budowach eksportowych wnioskodawca w macierzystym zakładzie pracy korzystał z urlopu bezpłatnego.

(dowód: umowa o pracę na czas określony z dnia 8 sierpnia 1983 roku w aktach osobowych, umowa o pracę na czas określony z dnia 16 września 1988 roku na budowie eksportowej aktach osobowych, aneks do umowy z dnia 20 stycznia 1984 roku, zeznania P. M. protokół rozprawy z dnia 10 maja 2016r.1 minuta 6 sekunda- 23 minuta 53 sekunda, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 10 maja 2016r.13 minuta 51 sekunda-23 minuta 53 sekunda)

Wnioskodawcy nie zostało wystawione świadectwo pracy w warunkach szczególnych.

(okoliczność bezsporna)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2015r. poz. 748 ze zm) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat, nie jest członkiem OFE.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Wobec powyższego na wnioskodawcy, zgodnie z treścią art. 6 k.c, spoczywał ciężar wykazania pracy w szczególnych warunkach. Wnioskodawca przedstawił świadków na okoliczność swojej pracy w Przedsiębiorstwie (...) oraz na budowach eksportowych.

Charakter pracy wnioskodawcy w macierzystym zakładzie Przedsiębiorstwie (...) w okresie od 16 września 1976 roku do 31 grudnia 1998 roku Sąd ustalił na podstawie zeznań świadków: J. P., R. K. i P. M.. Zeznania świadków korespondują z zeznaniami wnioskodawcy oraz dokumentami zgromadzonymi w aktach osobowych. Do stałych obowiązków skarżącego w całym spornym okresie pracy w macierzystym zakładzie pracy – jak wynika z zeznań świadków - należało wykonywanie prac termoizolacyjnych urządzeń i instalacji technologicznych (tj. budynki elektrowni, rurociągi przesyłowe i kotły energetyczne). Prace termoizolacyjne budynków polegały na obłożeniu ścian budynków blachą, następne wełną mineralną i ponownie blachą. Natomiast prace termoizolacyjne rurociągów przesyłowych i kotłów energetycznych polegały na obłożeniu ich wełną mineralną, a następnie blachą. Wnioskodawca wykonywał w/w prace w pełnym wymiarze czasu pracy, będąc zatrudnionym na cały etat. Zważywszy, że świadkowie w spornym okresie wykonywali takie same prace co wnioskodawca, należy uznać że dysponują oni bezpośrednią i szczegółową, a co za tym idzie wiarygodną wiedzą co do zakresu obowiązków wnioskodawcy oraz warunków w jakich jego praca była świadczona.

Pomimo, że skarżący w całym spornym okresie od 16 września 1976 roku do 31 grudnia 1998 roku miał taki sam zakres obowiązków– co wynika z zeznań wnioskodawcy i świadków – pracodawca stosował różne nazewnictwo dla określenia jego stanowiska pracy a mianowicie: monter - ślusarz, blacharz - monter, monter izolacji termicznej, monter ścian osłonowych.

Nie mniej o szczególnych warunkach pracy nie decyduje nazwa zajmowanego stanowiska, ale rodzaj pracy rzeczywiście wykonywanej przez pracownika. Okoliczność stosowania przez pracodawcę różnego nazewnictwa dla określenia zajmowanego przez wnioskodawcę stanowiska pracy, przy niezmienionym zakresie faktycznych obowiązków, nie może prowadzić do uznania, że wnioskodawca nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych. Zmiany w nazewnictwie stanowiska pracy wnioskodawcy, wynikały po prostu ze zmiany nomenklatury oraz ze zmian w przepisach, ale nie wiązały się ze zmianą charakteru wykonywanej pracy.

Wnioskodawca jak wykazało postępowanie dowodowe w całym spornym okresie, gdy pracował w macierzystym zakładzie pracy wykonywał prace na wysokości przy montowaniu izolacji termicznych na ścianach budynków (...), rurociągów przesyłowych oraz kotłów energetycznych. Prace te są pracami o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości. Świadczy o tym zarówno zakres jego obowiązków, charakter pracy, jak i warunki w jakich praca była świadczona.

Ustawodawca zalicza w/w prace do prac w szczególnych warunkach w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku. I tak, zatrudnienie przy pracach antykorozyjnych i termoizolacyjnych urządzeń i instalacji technologicznych zostało wymienione w wykazie A dziale IV poz. 38 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku i jak takie podlega uwzględnieniu jako praca w warunkach szczególnych na cele emerytalno – rentowe. Natomiast prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości zostały wymienione w wykazie A dziale V poz.5 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku. Z racji tego że prace termoizolacyjne były wykonywane przez skarżącego na wysokości ( od 5 m do 150 m) i polegały na montowaniu na urządzeniu technologicznym płaszcza z blachy, prace te należy zakwalifikować do prac wymienionych zarówno w wykazie A dziale IV pod poz. 38 jak i w wykazie A dziale V pod poz.5.

Oceny tej nie zmienia okoliczność nie wystawienia wnioskodawcy przez Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością świadectwa pracy w szczególnych warunkach za spornych okres czasu. Skoro przeprowadzone w sprawie dowody wykazały, że wnioskodawca taką pracę rzeczywiście świadczył, brak świadectwa pracy w szczególnych warunkach, nie może go pozbawiać prawa do emerytury, jak chce organ rentowy. Świadectwo pracy w szczególnych warunkach – jak już wyżej podnoszono- nie jest bowiem wyłącznym dowodem służącym do wykazania charakteru świadczonej pracy. A co za tym idzie jego brak nie wyklucza ustalenia, że świadczona praca była pracą w szczególnych warunkach.

Sąd zaliczył wnioskodawcy do okresów pracy w warunkach szczególnych także okresy jego pracy na budowie eksportowej w okresie od 12 sierpnia 1983 roku do 29 sierpnia 1985 roku oraz od 20 września 1988 roku do w 31 maja 1989 roku, bowiem zarówno z zeznań świadka P. M., który pracował razem z wnioskodawcą w tych okresach, jak i z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych wynika, że podobnie, jak w macierzystym zakładzie pracy, skarżący pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przy montażu izolacji i ścian osłonowych na kotłach energetycznych na wysokości do 150 metrów. Do stałych obowiązków skarżącego należało obkładanie kotła energetycznego wełną mineralna, a następnie za pomocą wkrętów zamontowanie blachy osłonowej.

Sąd nie zaliczył natomiast wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów pracy na budowach eksportowych od 20 września 1990 roku do 30 listopada 1990 roku w RFN, od 31 sierpnia 1991 roku do 5 lutego 1994 roku w Niemczech, od 24 kwietnia 1995 roku do 4 grudnia 1995 roku w Malezji oraz od 7 kwietnia 1997 roku do 15 października 1997 roku w Niemczech. Wnioskodawca nie udowodnił bowiem, pomimo spoczywającego na nim ciężaru dowodu, aby w w/w okresach wykonywał pracę w szczególnych warunkach. Z jedynych dostępnych dokumentów w postaci umów o pracę na budowach eksportowych wynika li tylko, że skarżący pracował na budowach eksportowych na stanowisku blacharza, blacharza warsztatowego oraz izolarza-blacharz. Nie jest to jednak wystarczające dla określenia charakteru jego pracy. Pomimo to skarżący nie zgłosił na te istotne dla sprawy okoliczności żadnych świadków, którzy w spornych okresach razem z nim pracowali i mogliby potwierdzić charakter jego pracy. Ograniczył się w tym zakresie do własnych zeznań, w których oświadczył, że w w/w okresach, jak w macierzystym zakładzie pracy, wykonywał prace termoizolacyjne urządzeń energetycznych. Zeznania wnioskodawcy co do szczególnych warunków pracy, nie poparte dowodami z dokumentów ani innymi źródłami osobowymi, jako gołosłowne, nie są wystarczające dla ustalenia charakteru jego pracy. Dlatego w tej części odmówił wiary wnioskodawcy.

Reasumując Sąd uznał, że wnioskodawca wykonywał prace w szczególnych warunkach tj. prace antykorozyjne i termoizolacyjne urządzeń i instalacji technologicznych oraz prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości pracując w macierzystym zakładzie pracy w okresie od 16 września 1976 roku do 31 grudnia 1998 roku oraz pracując na budowie eksportowej w RFN od 12 sierpnia 1983 roku do 29 sierpnia 1985 roku oraz od 20 września 1988 roku do 31 maja 1989 roku.

Po zaliczeniu tych okresów do szczególnego stażu pracy skarżący legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych.

Zatem biorąc pod uwagę, iż wnioskodawca w dacie złożenia wniosku spełniał jednocześnie pozostałe wymagane przepisami rozporządzenia warunki tj. ukończył 60 lat , a jego łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł ponad 25 lat należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury z pierwszym dniem miesiąca, w którym zgłosił wniosek o emeryturę, gdyż z tym dniem została spełniona ostania przesłanka od której to prawo było uzależnione.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za jego wynik tj. art. 98 k.p.c. zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz wnioskodawcy kwotę 180 złotych, na podstawie § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 490 ze zmianami).

WYROK

UZASADNIENIE