Sygn. akt III AUa 91/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 kwietnia 2016 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

Przewodniczący:

SSA Alicja Podlewska

Sędziowie:

SSA Grażyna Czyżak (spr.)

SSA Barbara Mazur

Protokolant:

stażysta Katarzyna Kręska

po rozpoznaniu w dniu 22 kwietnia 2016 r. w Gdańsku

sprawy H. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 20 października 2015 r., sygn. akt VII U 746/15

zmienia zaskarżony wyrok w części i stwierdza, że pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

SSA Grażyna Czyżak SSA Alicja Podlewska SSA Barbara Mazur

Sygn. akt III AUa 91/16

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaskarżoną decyzją z 26 lutego 2015 roku odmówił H. S. prawa do emerytury, uznając, że nie wykazała ona 15-stu lat pracy w warunkach szczególnych.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonej H. S. prawo do emerytury od dnia 31 stycznia 2015r. oraz stwierdził odpowiedzialność organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Sąd I instancji poczynił następujące ustalenia faktyczne oraz rozważania prawne:

H. S. urodzona (...), w dniu 29 stycznia 2015 roku złożyła w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w G. wniosek o wcześniejszą emeryturę, po ukończeniu 55-go roku życia. Do wniosku dołączyła odpowiednie dokumenty, to jest świadectwa pracy, w tym świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w Fabryce (...), w okresie od 01 kwietnia 1978 roku do 30 czerwca 2000 roku.

Ogólne zasady nabywania prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 1948 roku zostały uregulowane w artykule 32 i 184 Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Stosownie do przepisów prawo do wcześniejszej emerytury nabywa kobieta, która ukończyła 55 lat, jeżeli ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący, co najmniej lat 20 na dzień 01 stycznia 1999 roku, ma, co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych oraz nie przystąpiła do Otwartego Funduszu Emerytalnego albo złożyła wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w tym Funduszu za pośrednictwem Zakładu na dochody Budżetu Państwa.

W przypadku H. S. osiągnęła ona wiek 55-ciu lat, ma wymagany staż pracy. Sporne było przepracowanie przez nią 15-stu lat pracy w warunkach szczególnych. Jak wynika ze świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, świadectwa pracy oraz akt osobowych, H. S. od 01 kwietnia 1978 roku do 30 czerwca 2000 roku była zatrudniona w Fabryce (...) w S., gdzie była zatrudniona na stanowisku obuwnik wykrawacz elementów spodowych obuwia i zajmowała się siekaniem.

W świadectwie jest napisane: siekanie tkanin tekstylu. Jak zgodnie zeznawały i ubezpieczona i powołani przez nią świadkowie, którym Sąd Okręgowy dał w pełni wiarę, zajmowały się one siekaniem nie tylko tkanin tekstylnych, ale także skóry, podeszwy, kożuchów, wszystkich elementy niezbędnych do powstania buta. Praca tego typu jest to praca w warunkach szczególnych. W wykazie A, stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 roku zostały wymienione prace wykonywane w warunkach szczególnych. Jeżeli przez 15 lat pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnych, nabywa prawo do wcześniejszej emerytury. H. S. była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy. Praca, którą wykonywała jest wymieniona w dziale VII-mym poz. 12 wykazu A.

Na podstawie wykazu A poszczególni Ministrowie wydali Zarządzenia, w których określili, jakie prace w ich gałęziach przemysłu są wykonywane w warunkach szczególnych. Minister Przemysłu Chemicznego i Lekkiego w Zarządzeniu numer 7 z dnia 07 lipca 1987 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego, wydanym na podstawie wykazu A, stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 roku, w dziale VII-mym poz. 12 pkt 7, wymienił pracę, którą wykonywała ubezpieczona - produkcja spodów obuwniczych ze skóry, gumy i tworzyw sztucznych oraz klejenie i powlekanie tkanin obuwniczych, ppkt 7 to obuwnik wykrawacz przy wykrawaniu elementów spodowych obuwia oraz przy wykrawaniu wielowarstwowych tekstyliów.

Ubezpieczona przez cały okres swojej pracy zawodowej, okres od 01 kwietnia 1978 do 31 grudnia 1998 roku, to jest 20 lat i 9 miesięcy, zajmowała się pracami w warunkach szczególnych. Toteż z dniem osiągnięcia wieku emerytalnego, w dniu 31 stycznia 2015 roku spełniła wszystkie warunki do otrzymania prawa do wcześniejszej emerytury.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych dysponował wydanym przez Fabrykę (...) świadectwem pracy w warunkach szczególnych. Określało ono, jakie prace wykonywała ubezpieczona, powoływało się na wykaz A oraz Zarządzenie Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego, także Zakład Ubezpieczeń Społecznych miał wszystkie dokumenty niezbędne do przyznania ubezpieczonej wcześniejszej emerytury i dlatego Sąd stwierdza jego odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, bo zdaniem Sądu nie było podstaw, żeby wydawać decyzję odmowną.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku wywiódł organ rentowy zarzucając naruszenie art. 118 ust. 1a ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 11 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki społecznej z dnia 11.10.2011r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe.

Organ rentowy zaskarżył powyższy wyrok w części dotyczącej stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności istotnej do wydania zaskarżonej decyzji. Organ rentowy wnosił, zatem o: zmianę zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i stwierdzenie, iż organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności istotnej dla wydania decyzji, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego w części wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez Sąd I instancji, z przyczyn podanych w uzasadnieniu.

ZUS wskazywał w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, iż przy ustalaniu prawa do emerytury nie uwzględnił do okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach okresu od 01.04.1978r. do 31.12.1998r. (z wyłączeniem okresów przebywania na zasiłku chorobowym) z tytułu zatrudnienia w Fabryce (...) Sp. z o.o. w S. - w oparciu o świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 12.07.2000r. (k. 10 akt), ponieważ zakład pracy nie określił charakteru pracy, którą wykonywała ubezpieczone, ściśle wg działu i pozycji rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r.

W związku z powyższym nie można, w ocenie organu rentowego było przyjąć, iż ubezpieczona w spornym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała prace w szczególnych warunkach, wymienioną w wykazie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r.

Organ rentowy, w oparciu zgromadzony w toku postępowania przed Sądem I instancji materiał dowodowy, nie kwestionuje uprawnień ubezpieczonej do emerytury. Niemniej w ocenie apelującego brak natomiast było podstaw, do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności istotnej dla wydania decyzji. Zgodnie z § 2 ust.2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r., okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Ze wzoru takiego świadectwa wynika, iż zakład pracy musi określić charakter pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji w/w rozporządzenia, czego w przypadku ubezpieczonej, nie zrobił.

Prawo do wcześniejszej emerytury przysługuje wyłącznie osobom wykonującym stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach - w rozumieniu załącznika A do rozporządzenia z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43). A zatem sam fakt posiadania świadectwa pracy w warunkach szczególnych nie oznacza jeszcze uznania, że praca w warunkach szczególnych była w rzeczywistości wykonywana.

Świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach, nie są dokumentami urzędowymi, lecz dokumentami prywatnymi, wystawianymi przez pracodawcę, a zatem wyłącznie oświadczeniem wiedzy tego pracodawcy, które mogą być podważane w każdy sposób przed sądem w postępowaniu w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych. Ma ono służyć jedynie celom dowodowym. Dokument ten podlega, co do swojej wiarygodności i mocy dowodowej takiej samej ocenie, jak każdy inny dowód, zarówno przez organ rentowy, jak i Sąd w postępowaniu dowodowym.

Sąd I instancji celem ustalenia czy ubezpieczona w spornym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała prace w szczególnych warunkach, przeprowadził postępowanie dowodowe, w postaci przesłuchania ubezpieczonej oraz świadków.

Zdaniem organu rentowego, dopiero przeprowadzone szersze postępowanie przed Sądem umożliwiło stwierdzenie, że w spornym okresie ubezpieczona pracowała w szczególnych warunkach. Zgromadzony na etapie postępowania przed organem rentowym materiał dowodowy, w postaci nieprawidłowo wystawionego świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, dotyczącego spornego okresu, bez przeprowadzania poszerzonego postępowania dowodowego w postaci przesłuchania świadków nie pozwolił, zdaniem organu rentowego, na ocenę rzeczywistego charakteru pracy ubezpieczonej i uznania tego okresu za pracę w szczególnych warunkach.

Dopiero, zatem przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwoliło na ustalenie, iż ubezpieczona w spornym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała prace w szczególnych warunkach.

W odpowiedzi na apelację organu ubezpieczona wniosła o oddalenie apelacji w całości oraz o zasądzenie od pozwanego organu rentowego na rzecz ubezpieczonej kosztów procesu za drugą instancję.

W ocenie ubezpieczonej, Sąd Okręgowy działając na podstawie art. 118 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, prawidłowo stwierdził odpowiedzialność organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Mając na uwadze fakt dysponowania, przez pozwany organ rentowy w dacie wydania decyzji, kompletnym i wyczerpującym materiałem dowodowym, pozwalającym na dokonanie ustaleń w zakresie charakteru pracy wykonywanej w warunkach szkodliwych przez ubezpieczoną w spornym okresie od dnia 01 kwietnia 1978 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku, organ rentowy winien był wydać decyzję przyznającą ubezpieczonej H. S. prawo do emerytury z tytułu pracy w warunkach szkodliwych z dniem osiągnięcia 55 roku życia.

Zdaniem ubezpieczonej, okoliczności na podstawie, których Sąd I instancji uznał odwołanie ubezpieczonego za zasadne nie wymagały wyjaśnienia w drodze uzupełnienia materiału dowodowego w sądowym postępowaniu odwoławczym, co uzasadnia zastosowanie dyspozycji art. 118 ust. 1a ww. ustawy.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego okazała się zasadna, co skutkowało wydaniem przez Sąd Apelacyjny orzeczenia reformatoryjego.

Na wstępie Sąd Apelacyjny podkreśla, iż przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było stwierdzenie, czy ubezpieczona H. S. spełniała kumulatywnie przesłanki warunkujące nabycie prawa do emerytury w oparciu o przepis art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015r. poz. 748 ze zm., dalej: ustawa), a w szczególności przesłankę 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych (§ 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r. Nr 8, poz. 43, dalej: rozporządzenie).

We wskazanym powyżej zakresie Sąd Okręgowy przeprowadził stosowne, wyczerpujące postępowanie dowodowe, a w swych ustaleniach i wnioskach nie wykroczył poza ramy swobody oceny wiarygodności i mocy dowodów wynikające z przepisu art. 233 k.p.c., nie popełnił też uchybień w rozumowaniu w zakresie ustalonych faktów, jak też ich kwalifikacji prawnej, ostatecznie przyznając ubezpieczonej dochodzone świadczenie.

Sąd Apelacyjny w całości, zatem akceptuje i podziela ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego, traktując je, jako własne, nie widząc w związku z powyższym konieczności ponownego szczegółowego ich przytaczania (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 05 listopada 1998r., I PKN 339/98). Sąd odwoławczy podziela ocenę prawną zatrudnienia ubezpieczonej, jakiej dokonał Sąd I instancji, uznaje ją za wyczerpującą, a tym samym nie widzi potrzeby powtarzania w całości trafnego wywodu prawnego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2006r., IV CK 380/05; podobnie wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2005r., IV CK 526/04). Niemniej Sad odwoławczy nie podziela jednakże stwierdzenia o odpowiedzialności ZUS za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, które to rozstrzygnięcie Sądu I instancji zostało zaskarżone przez organ rentowy.

Sąd Apelacyjny stwierdza, iż świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych jest dokumentem prywatnym w rozumieniu art. 245 k.p.c., a zatem stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w tym dokumencie. Możliwe są jednakże sytuacje, w których świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych budzi uzasadnione wątpliwości w zakresie jego rzetelności i stwierdzania rzeczywistego stanu rzeczy. Jeżeli zaś takie wątpliwości zachodzą konieczne jest zweryfikowanie okoliczności spray innymi dowodami, szczególnie dokumentami i dowodami osobowymi. Kluczowe, zatem znaczenie dowodowe posiadały dowody z zeznań zawnioskowanych świadków oraz ubezpieczonej, które Sąd I instancji trafnie zakwalifikował za spójne, konsekwentne, logiczne przyznając im walor wiarygodności.

Podkreślenia wymaga, iż treść poświadczenia w świadectwie pracy w warunkach szczególnych na podstawie posiadanej dokumentacji może obejmować tylko te stanowiska, na których w danym zakładzie pracy świadczone były prace odpowiadające charakterowi pracy opisanemu w odpowiedniej pozycji wykazu-załącznika do rozporządzenia. Kierując się tymi wytycznymi, wskazać w dalszej kolejności należy, iż dostrzegając, że w rozporządzeniu nie określa się prac wykonywanych w szczególnych warunkach przez wskazanie stanowisk, na których praca taka jest wykonywana, podstawą świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych jest wskazanie danego stanowiska pracy w przepisach resortowych wydanych na podstawie upoważnienia przewidzianego w § 1 ust. 2 rozporządzenia z dnia 07 lutego 1983r. Przepisy te stanowiły, bowiem dyrektywę dla organów zwierzchnich lub nadzorujących zakłady pracy do prowadzenia wykazów stanowisk wymienionych w załączniku do rozporządzenia i zawierały normy o charakterze informacyjnym, techniczno-porządkującym, uściślającym (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 czerwca 2004r., P 17/03, OTK-A 2004r. Nr 6, poz. 57 i Dz.U. Nr 144, poz. 1530).

Przede wszystkim podkreślić należało, iż w aktach rentowych znajdowały się dwa świadectwa pracy obejmujące okres pracy od 01 kwietnia 1978r., do 30 czerwca 2000r., w Fabryce (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S.:

-

pierwsze z dnia 17 lipca 2000r., w którym stwierdzono, iż ubezpieczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała pracę: siekanie tkanin tekstylu na stanowisku obuwnik wykrawacz elementów spodowych obuwia, które to stanowisku znajduje się w wykazie A, dziale VII, poz. 12 pkt 7 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego Nr 19 z dnia 06 sierpnia 1983r., w sprawie wykonywanych prac w szczególnych warunkach w zakładzie pracy i resortu przemysłu chemicznego i lekkiego (k. 10 akt ZUS);

-

drugie z dnia 30 czerwca 2000r., w którym stwierdzono, iż ubezpieczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała pracę obuwnika wykrawacza (k. 11 akt ZUS).

W celu wyjaśnienia zaistniałych rozbieżności w świadectwach pracy oraz celem ustalenia faktycznego charakteru pracy wykonywanej przez ubezpieczoną H. S. Sąd I instancji zwrócił się zarządzeniem z dnia 08 maja 2015 roku do Archiwum PIKA o nadesłanie oryginału akt osobowych ubezpieczonej z (...). Ustalenie tych okoliczności nie było możliwe na etapie postępowania przed organem rentowym, zaś Sąd I instancji zmierzał do ustalenia czy ubezpieczona uprawiona była do zaliczenia do pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach – czy wykonywała pracę o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagającą wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia, zgodnie z art. 32 ust 2 ustawy emerytalnej.

W pozyskanych z Archiwum dokumentów osobowych ubezpieczonej wynika, iż:

1.  w protokole z posiedzenia Zakładowej Komisji Kwalifikacyjnej z dnia 16 sierpnia 1982r., stwierdzono, iż ubezpieczona jest przygotowana do wykonywania pracy obuwnika – wykrawacza – siekanie wierzchów;

2.  w zaświadczeniu nr 106/82, stwierdzono, iż ubezpieczona odbyła kurs w zawodzie obuwnika – wykrawacza i złożyła w dniu 19 sierpnia 1982 roku egzamin z zakresu programu szkolenia przed Zakładową Komisją Kwalifikacyjną, który zdała z wynikiem dobrym;

3.  w protokole z posiedzenia Zakładowej Komisji Kwalifikacyjnej z dnia 01 lipca 1978r., iż ubezpieczona ukończyła przygotowanie do określonej pracy w zawodzie obuwnika – wykrawacza, na którą to okoliczność uzyskała zaświadczenie nr 190/78,

4.  w programie szkolenia, który ukończyła ubezpieczona określono cel szkolenia w celu wyuczenia zawodu obuwnika – wykrawacza: wyuczenie maszynowego wykonywania elementów spodowych obuwia podeszw, podpodeszw, podsuwek i obcasów ze skór takich jak krupony, karki, boki; tworzywa takie jak: płyty gumowe, podpodeszwowe, zakładkowe itp.; wyuczenie maszynowego ręcznego wykrawania elementów cholewek ze skór miękkich przeznaczonych na wierzchy obuwia.

Ponadto pismem z dnia 01 czerwca 2015 roku ubezpieczona wniosła o przeprowadzenia dowodu z zeznań świadków B. K. oraz T. N.. Sąd Okręgowy zarządzeniem o wyznaczeniu rozprawy z dnia 01 lipca 2015 roku postanowił uwzględnić wniosek H. S., dopuszczając wnioskowany dowód, który został przeprowadzony na rozprawie dnia 20 października 2015 roku.

Świadek B. K. stwierdziła na rozprawie przed Sądem I instancji, iż: pracowała w N. od 1982 roku, siekała wszystko: buty, podeszwy, kożuchy do butów, tekstyl, ubezpieczona siekała to samo, co świadek. Druga z powołanych świadków – T. N. zeznała przed Sądem Okręgowym, iż: pracowała w N. od kwietnia 1970 roku – pracowała razem z ubezpieczoną na krajalni i siekały z różnych materiałów części do butów.

Sąd Okręgowy stwierdził w ustnym uzasadnieniu orzeczenia, iż: „…zgodnie zeznawały i ubezpieczona i powołani przez nią świadkowie, którym Sąd Okręgowy dał w pełni wiarę, że zajmowały się one siekaniem nie tylko tkanin tekstylnych, ale także skóry, podeszwy, kożuchów, wszystkich elementy niezbędnych do powstania buta. Praca tego typu jest to praca w warunkach szczególnych.”.

Zgodnie z brzmieniem art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego. Przez wyjaśnienie „ostatniej niezbędnej okoliczności” trzeba rozumieć wyjaśnienie ostatniej okoliczności koniecznej do ustalenia samego istnienia prawa wnioskodawcy do świadczenia. Wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia w sytuacji, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem, w szczególności, gdy ubezpieczony wykazał wszystkie przesłanki świadczenia oznacza, że opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, choćby nie można było mu zarzucić niestaranności w wykładni i zastosowaniu prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z 25 stycznia 2005r., sygn. akt I UK 159/04, OSNP nr 19/2005, poz. 308). Wydanie jednak błędnej decyzji w sytuacji, gdy organ rentowy nie dysponował wystarczającym materiałem dowodowym pozwalającym na ustalenie prawa wnioskodawcy do żądanego świadczenia, nie skutkuje obciążeniem organu odpowiedzialnością z tego tytułu. Skoro, zatem w niniejszej sprawie do ustalenia prawa wnioskodawczyni do emerytury doszło dopiero na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w toku postępowania sądowego, w szczególności na podstawie zeznań świadków oraz dokumentów pracowniczych, niedopuszczalnych w postępowaniu przed organem rentowym, Sąd odwoławczy nie znalazł podstaw do stwierdzenia odpowiedzialności pozwanego organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Konkludując, w ocenie Sądu Apelacyjnego, zgromadzony na etapie postępowania przed organem rentowym materiał dowodowy w postaci świadectw pracy, nie pozwalał na jednoznaczne ustalenie, czy wnioskodawczyni spełniła wszystkie konieczne warunki uprawniające do emerytury wcześniejszej, gdyż ZUS nie dysponował wystarczającymi dokumentami pozwalającymi na bezsporne uznanie pracy wnioskodawcy w spornym okresie za pracę wykonywaną w warunkach szczególnych.

Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., jak w sentencji wyroku.

SSA Grażyna Czyżak SSA Alicja Podlewska SSA Barbara Mazur