UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 20 stycznia 2015 roku D. H. wniósł o ustalenie, że obowiązek alimentacyjny w stosunku do małoletniej O. H. wynikający z wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 31 lipca 2012 roku, w sprawie o sygn. akt (...) wygasł z dniem 01 stycznia 2014 roku. Nadto wniósł o zasądzenie od pozwanej kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazał, że w postępowaniu o zmianę orzeczenia w przedmiocie władzy rodzicielskiej tytułem zabezpieczenia ustalono, na czas trwania postępowania, miejsce pobytu małoletniej O. H. przy powodzie. Podniósł, że od stycznia 2014 roku małoletnia przebywa u ojca i od tego momentu to wyłącznie powód wychowuje małoletnią i łoży na utrzymanie córki.

Na rozprawie w dniu 11 grudnia 2015 roku pełnomocnik powoda sprecyzował powództwo wskazując, iż wnosi o uchylenie alimentów ustalonych wyrokiem Sądu Okręgowego. Wskazał, że postępowanie w przedmiocie władzy rodzicielskiej zostało zakończone, a władzę rodzicielską nad małoletnią powierzono powodowi.

Na rozprawie w dniu 1 kwietnia 2016 roku matka małoletniej pozwanej – A. H., reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, w imieniu małoletniej, uznała powództwo i wniosła o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów zastępstwa adwokackiego w kwocie 1200 zł. Pełnomocnik powoda wniósł o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wyrokiem z dnia 31 lipca 2012 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt (...), Sąd Okręgowy w Szczecinie w rozwiązał związek małżeński A. H. i D. H. – bez orzekania o winie. Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnią córką O. H. powierzył matce, ustalając miejsce pobytu dziecka przy matce i ograniczył wykonywanie władzy rodzicielskiej ojca do prawa współdecydowania o sprawach życiowych dziecka. Kosztami utrzymania dziecka obciążył oboje rodziców i zasądził od D. H. na rzecz małoletniej O. H. alimenty w kwocie 500 zł miesięcznie, płatne do 10 dnia każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności każdej raty od dnia uprawomocnienia wyroku. Wyrok uprawomocnił się dnia 22 sierpnia 2012 roku.

dowód:

wyrok Sądu Okręgowego z dnia 31.07.2012 roku, (...), k.13-14.

Małoletnia O. H. mieszka wraz z ojcem od 1 stycznia 2014 roku. Postanowieniem z dnia 17 lipca 2014 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VIIIRNsm 195/14 Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie udzielił D. H. zabezpieczenia przez ustalenie miejsca pobytu małoletniej O. H. przy ojcu – D. H.. Następnie Sąd Rejonowy powierzył powodowi wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnią /niesporne/.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest uzasadnione.

Podstawę żądania stanowi art. 138 k.r.o., zgodnie z którym w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Matka małoletniej pozwanej na rozprawie w dniu 01 kwietnia 2016 roku uznała powództwo. Zgodnie z art. 213 § 2 k.p.c. Sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. Uznanie powództwa jest aktem dyspozycyjności materialnej pozwanego, który za zasadne uznaje zarówno roszczenie powoda, jak i przyznaje uzasadniające je przytoczone przez powoda okoliczności faktyczne, a w konsekwencji godzi się na wydanie wyroku uwzględniającego żądanie pozwu ( wyrok SN z dnia 14 września 1983 r., III CRN 188/83, OSNC 1984, nr 4, poz. 60). Sąd jest związany uznaniem. Obowiązany jest jednak dokonać oceny, czy czynność ta nie jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. Zdaniem Sądu żadna z tych okoliczności nie zachodzi, stąd orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu, jak w pkt I wyroku.

Sąd oddalił wniosek małoletniej pozwanej o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania. Strona pozwana przegrała proces w całości. Wniosek pozwanej znajdować mógłby oparcie jedynie w art. 101 k.p.c., nie zaś jak wskazał pełnomocnik pozwanej art. 100 k.p.c. dotyczącego częściowego uwzględnienia żądań. Przepis ten stanowi, że zwrot kosztów należy się pozwanemu pomimo uwzględnienia powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu. Statuuje on zatem zasadę zawinienia będącą wyjątkiem od reguły odpowiedzialności za wynik procesu (art. 98 k.p.c.). Łączy przy tym jej realizację ze spełnieniem uprzednio i kumulatywnie przez stronę pozwaną wskazanych tamże przesłanek, tj. braku powodu do wytoczenia sprawy i uznania powództwa przy pierwszej czynności procesowej. Stronie pozwanej kumulatywnego spełnienia tych przesłanek przypisać nie można.

W świetle doktryny i orzecznictwa pozwany nie daje powodu do wytoczenia powództwa, jeżeli jego stosunek wobec roszczenia powoda, oceniony zgodnie z doświadczeniem życiowym, usprawiedliwia wniosek, że powód uzyskałby zaspokojenie swojego roszczenia bez wytoczenia powództwa. Wskazać należy, iż powód zwalczał w niniejszej sprawie istniejący wobec niego tytuł wykonawczy. Zmienić istniejący stan prawny, po zajściu sytuacji, w której przejął opiekę nad małoletnią mógł jedynie wytaczając niniejsze powództwo. Dodać przy tym należy, iż A. H. działająca w imieniu małoletniej nie stawiała się na terminy rozpraw, wnosiła nadto o ustanowienie jej pełnomocnika z urzędu. Nie sposób zatem twierdzić, iż na etapie wszczęcia sprawy uznawała roszczenia powoda za bezsporne. Ostatecznie nie została spełniona także i druga przesłanka z art. 101 k.p.c., a mianowicie uznanie powództwa przy pierwszej czynności procesowej. Matka małoletniej pozwanej nie złożyła odpowiedzi na pozew, wnosiła o odroczenie rozprawy składając wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu. Oświadczenie w przedmiocie uznania powództwa złożone zostało przez pełnomocnika pozwanej dopiero na trzecim terminie rozprawy, a zatem z przekroczeniem terminu, o którym mowa powyżej.

Z kolei zgodnie z art. 102 k.p.c., w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Przepis powyższy ustanawia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu i jest rozwiązaniem szczególnym. Biorąc pod uwagę charakter zgłoszonego powództwa, po drugie fakt, iż stroną pozwaną jest małoletnia oraz po trzecie, że opiekę faktyczną sprawuje nad nią obecnie powód Sąd uznał, iż szczególnie uzasadniony wypadek zachodzi i odstąpił od obciążania małoletniej pozwanej kosztami procesu.

Wobec powyższego o kosztach postępowania orzeczono jak w pkt II i III wyroku.

Sygn. akt VIII RC 112/15

15 kwietnia 2016 roku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE